فهرست مطالب
درمان نقرس به جز زیر نظر پزشک بودن، با برخی روش‌های خانگی و طب سنتی نیز ممکن است. در این مقاله تمامی روش‌های پزشکی و خانگی را توضیح داده‌ایم.
نقرس بیماری چهار مرحله دارد. مسکن‌ها می‌توانند به درد کمک کنند و انتخاب سبک زندگی سالم‌تر می‌تواند از حملات بعدی این بیماری جلوگیری کند. درد شدید ناگهانی در مفصل که معمولاً انگشت شست پا را درگیر می‌کند، اما می‌تواند در سایر مفاصل پا، مچ پا، دست، مچ دست، آرنج یا زانو نیز باشد جزء علائم این بیماری هستند.
برای درمان نقرس و تجویز دارو حتما با متخصص روماتولوژی مشورت کنید. شما میتوانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی با پزشکان وجود دارد.
درمان نقرس چیست؟
نقرس چیست؟ نقرس وضعیتی است که با رسوب کریستال‌های اورات مونوسدیم در مفاصل یا بافت نرم ایجاد می‌شود. برای شروع روند درمان نقرس، پزشک ممکن است در مورد رژیم غذایی شما و اینکه آیا الکل مصرف می‌کنید یا اینکه کدام یک از علائم نقرس را دارید سؤال کند. همچنین ممکن است آزمایش‌هایی برای اندازه‌گیری میزان اسید اوریک در خون شما تجویز کند. اسید اوریک یک ماده شیمیایی است که می‌تواند منجر به تشکیل کریستال‌هایی در اطراف مفاصل شود که باعث درد خواهند شد.
شما برای درمان نقرس ممکن است به یک متخصص روماتولوژیست ارجاع داده شوید و آزمایش‌های بیشتری را انجام دهید.
این آزمایشات شامل گرفتن نمونه مایع از داخل مفصل آسیب دیده، با استفاده از یک سوزن نازک است. اگر این آزمایش قابل انجام نباشد یا تشخیص ممکن نباشد، اسکن انجام خواهد شد.
با اینحال در ادامه این مقاله شما را با انواع روش درمان نقرس آشنا خواهیم کرد تا بتوانید در بهبود شرایط بیماری خود، از هر یک از روش‌ها بهره ببرید.
متن انگلیسی:
aafp
Gout is a condition characterized by the deposition of monosodium urate crystals in the joints or soft tissue. The four phases of gout include asymptomatic hyperuricemia, acute gouty arthritis, intercritical gout and chronic tophaceous gout
ترجمه متن:
نقرس وضعیتی است که با رسوب کریستال‌های اورات مونوسدیم در مفاصل یا بافت نرم ایجاد می‌شود. چهار مرحله نقرس شامل هیپراوریسمی بدون علامت، آرتریت حاد نقرسی، نقرس بین بحرانی و نقرس توفاسه مزمن است.
انواع روش های درمان نقرس
روش های درمانی زیادی برای نقرس وجود دارد که در ادامه به توضیح هر یک به صورت مجزا پرداخته‌ایم.
۱. دارو برای درمان نقرس
جدیدترین داروهای نقرس در دو نوع موجود هستند و بر دو مشکل مختلف روی بدن تاثیر دارند. نوع اول به کاهش التهاب و درد مرتبط با حملات نقرس و علائم نقرس کمک می‌کند. نوع دوم برای جلوگیری از عوارض نقرس با کاهش میزان اسید اوریک در خون کار می‌کند. اینکه کدام نوع دارو برای شما مناسب است، به فراوانی و شدت علائم و سایر مشکلات سلامتی شما بستگی دارد.
به طور کلی برخی داروهای موثر در درمان نقرس عبارتند از:
- آلوپورینول
- بنزبرومارون
- کلشی سین
- فبوکسوستات
- لسین وراد
- پگلوتیکاز
- پروبنسید
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی NSAID شامل گزینه‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن (Advil، Motrin IB، دیگران) و ناپروکسن سدیم (Aleve) و همچنین داروهای تجویزی NSAIDهای قدرتمندتر مانند داروی ایندومتاسین (Indocin، Tivorbex) یا سلکوکسیب (Celebrex) هستند. NSAID ها خطر درد معده، خونریزی و زخم را به همراه دارند.
کورتیکواستروئید برای نقرس
داروهای کورتیکواستروئیدی مانند پردنیزون ممکن است التهاب و درد نقرس را کنترل کنند. کورتیکواستروئیدها ممکن است به شکل قرص باشند یا می‌توانند به مفصل شما تزریق شوند. عوارض جانبی کورتیکواستروئیدها ممکن است شامل تغییرات خلقی، افزایش سطح قند خون و افزایش فشار خون باشد.
قرص درمان نقرس
اگر برای درمان نقرس نیاز به قرص باشد، پزشک شما ممکن است کلشیسین (Colcrys، Gloperba، Mitigare) را توصیه کند. این قرص یک داروی ضد التهابی بوده و به طور موثر درد نقرس را کاهش می‌دهد. اثربخشی دارو ممکن است با عوارض جانبی مانند تهوع، استفراغ و اسهال همراه شود.
نمی‌دونی کدام قرص برات مناسبه؟
برای کاهش علائم نقرس مشاوره بگیر.
کلشی سین برای نقرس
یک داروی ضد التهابی که به طور موثر درد نقرس را کاهش می‌دهد کلشیسین است. اثربخشی این دارو ممکن است با عوارض جانبی مانند تهوع، استفراغ و اسهال همراه باشد.
پماد درمان نقرس
برخی از رایج‌ترین پمادها برای درمان نقرس که در ایران موجود هستند عبارتند از:
- پماد نقرس فول جوینت فراطب (۳۰ گرم)
- پماد نقرس گل نرگس
- پماد نقرس گیاهجو
۲. درمان نقرس در طب سنتی
روش‌های زیادی در طب سنتی برای درمان نقرس وجود دارد. برای مثال مصرف دمنوش و عرقیجات جزء روش های درمان نقرس در طب سنتی هستند. درمان نقرس با زالو نیز در طب سنتی پیشنهاد می‌شود.
درمان نقرس با حجامت
حجامت کردن یک نوع قدیمی از طب جایگزین است که در آن درمانگر فنجان‌های مخصوصی را برای چند دقیقه روی پوست شما قرار می‌دهد تا مکش ایجاد کنند. مردم آن را برای اهداف زیادی انجام می‌دهند. از جمله برای کمک به درد، التهاب، جریان خون، آرامش و به عنوان یک روش درمانی نقرس.
۳. درمان نقرس با دمنوش های گیاهی
دمنوش‌های گیاهی زیادی برای درمان نقرس وجود دارد که یکی از آن‌ها چای گزنه است. چای گزنه یک ادرار آور طبیعی است. این چای ممکن است به دفع اسید اوریک بدن شما کمک کند و از تجمع آن که می‌تواند منجر به درد نقرس شود، جلوگیری کند. همچنین دارای خواص ضد التهابی است که ممکن است برخی از علائم این بیماری را کاهش دهد. دمنوش آلبالو، کرفس و آویشن نیز جزء دیگر دمنوش‌هایی هستند که به درمان نقرس کمک می‌کنند.
۴. درمان نقرس با عرقیات گیاهی
نقرس یک بیماری التهابی شایع است که باعث تورم و درد در برخی مفاصل، اغلب انگشت شست پا می‌شود. در حالی که داروها، رژیم غذایی و ورزش اغلب برای درمان علائم نقرس انجام می‌شوند، برخی از مردم با مصرف برخی عرقیات گیاهی اقدام به درمان این بیماری می‌کنند. گیاهانی مانند زنجبیل، خار مریم، پنجه شیطان، ریشه باباآدم، هیبیسکوس یا یونجه و عرقیاتی مانند عرق گزنه و خارخاسک می‌توانند به درمان نقرس کمک کنند.
۵. روش های خانگی درمان نقرس
روش های خانگی زیادی برای درمان نقرس وجود دارد که افراد مبتلا، با آگاهی از آن‌ها می‌توانند به درمان بیماری خود بپردازند. درمان خانگی و گیاهی نقرس را در ادامه مورد بررسی قرار داده‌ایم.
می‌خوای برای درمان نقرس سبک زندگیت رو تغییر بدی؟ از متخصص مشاوره بگیر.
کنترل وزن
اضافه وزن خطر ابتلا به نقرس را افزایش داده و کاهش وزن خطر ابتلا به نقرس را کاهش می‌دهد. تحقیقات نشان می‌دهد که کاهش تعداد کالری و کاهش وزن حتی بدون رژیم غذایی و تنها با محدودیت پورین، سطح اسید اوریک و تعداد حملات نقرس را کاهش می‌دهد.
اصلاح رژیم غذایی
رژیم غذایی برای بیماران مبتلا به نقرس بسیار مهم است. برای درمان نقرس و به عنوان روش اصلاحی رژیم غذایی خود، میتوانید موارد زیر را در وعده‌های غذایی خود بگنجانید:
| مواد غذایی مفید برای نقرس | توضیحات |
|---|---|
| گیلاس | یکی از محبوب‌ترین درمان‌های خانگی برای نقرس، گیلاس است. این میوه خوشمزه مملو از آنتی اکسیدان‌ها از جمله ویتامین C است. مطالعات متعددی وجود دارد که نشان می‌دهد خوردن منظم گیلاس می‌تواند به کاهش دفعات حملات نقرس و کاهش سطح اسید اوریک در خون شما کمک کند. علاوه بر ویتامین C، از خواص گیلاس این است که حاوی رنگدانه‌هایی به نام آنتوسیانین است که آنتی اکسیدان‌های قوی و ضد التهابی هستند. آن‌ها همچنین سرشار از فلاونوئیدی به نام کوئرستین هستند که به جلوگیری از تشکیل اسید اوریک کمک می‌کند. |
| زردچوبه | زردچوبه به عنوان یک ضد التهاب قوی شناخته شده است و بسیاری از ما از فواید آن برای مفاصل خود آگاه هستیم. ماده فعال آن، کورکومین، ممکن است به کاهش درد و تورم مرتبط با حمله نقرس کمک کند، به ویژه هنگامی که با پیپرین فلفل سیاه ترکیب شود. تحقیقات همچنین نشان می دهد که زردچوبه می‌تواند سطح اسید اوریک را در خون ما کاهش دهد که به نوبه خود، احتمال تجربه علائم نقرس را کاهش خواهد داد. |
| زنجبیل | زنجبیل که به طور سنتی برای تسکین مفاصل دردناک و متورم استفاده می‌شود، یکی دیگر از داروهای طبیعی برای نقرس است که ارزش امتحان کردن دارد. این ماده مملو از ترکیبات ضد التهابی به نام جینجرول و شوگاول بوده که ممکن است مفاصل متورم و ملتهب را کاهش دهند. زنجبیل که یک مسکن طبیعی است برای تسکین درد ناشی از تشدید نقرس نیز عالی است. مطالعات همچنین نشان می‌دهد که ترکیبات فعال موجود در زنجبیل می‌تواند سطح اسید اوریک خون را کاهش دهد. |
| ویتامین C | احتمالاً شنیده اید که دریافت ویتامین C کافی برای داشتن سیستم ایمنی سالم بسیار مهم است. اما به نظر می‌رسد این ویتامین در پیشگیری از نقرس و کاهش علائم این نوع آرتریت نیز نقش دارد. یک مطالعه طولانی مدت نشان داد که رژیم غذایی غنی از ویتامین C با کاهش خطر ابتلا به نقرس مرتبط است. ویتامین C به کاهش سطح اسید اوریک خون کمک می‌کند، بنابراین ممکن است شدت و دفعات تشدید حملات را کاهش دهد. |
| منیزیم | تحقیقات همچنین نشان می‌دهد افرادی که منیزیم کافی دریافت نمی‌کنند، بیشتر احتمال دارد سطوح بالای اسید اوریک را تجربه کنند که منجر به افزایش احتمال ابتلا به نقرس می‌شود. در نتیجه، اطمینان از داشتن منیزیم کافی در رژیم غذایی می‌تواند به کاهش احتمال ابتلا به حمله نقرس کمک کند. بهتر است مصرف سبزیجات و گیاهان دارویی را افزایش دهید. |
محدود کردن مصرف غذاهای سرشار از پورین
از خوردن غذاها و نوشیدنی‌هایی که حاوی پورین بالایی هستند صرف نظر کنید تا احتمال حمله را کاهش دهید. باید مواد غذایی و میوه های مضر برای نقرس را بشناسید. شما باید از این نوع غذاها دوری کنید:
- آبجو و مشروباتی مانند ودکا و ویسکی
- گوشت قرمز، بره و خوک
- جگر، کلیه‌ها و گوشت‌های غددی مانند تیموس یا لوزالمعده
- غذاهای دریایی، به ویژه صدف‌ها مانند میگو، خرچنگ، صدف و ساردین
عدم مصرف الکل
برای سرعت بخشیدن به روند درمان نقرس باید مصرف الکل را کنار گذاشت.
عدم مصرف نوشیدنی های حاوی فروکتوز
برای درمان نقرس لازم است تا محصولات با فروکتوز بالا مانند نوشابه، آبمیوه، غلات، بستنی، آب نبات و فست فود را کنار گذاشت.
نوشیدن آب
نوشیدن آب همچنین می‌تواند دفعات حملات حاد نقرس و درجه درد ناشی از بیماری نقرس را کاهش دهد.
افزایش فعالیت بدنی
نقرس نوعی آرتریت التهابی است که فعالیت بدنی منظم به کاهش التهاب و جلوگیری از عود آن کمک می‌کند. در عین حال نیز خلق و خو و سلامت کلی بدن را بهبود می‌بخشد. افراد مبتلا به نقرس برای جلوگیری از تشدید درد و تسریع بهبودی نباید در هنگام عود این بیماری ورزش کنند.
نمک اپسوم
نمک اپسوم یا به نام علمی آن سولفات منیزیم، ترکیبی منحصر به فرد و تشکیل شده از منیزیم، گوگرد و اکسیژن است. استفاده از نمک اپسوم برای پاها به دلیل توانایی آن در مبارزه با درد در سال‌های اخیر به طور فزاینده‌ای محبوب شده است. حمام نمک اپسوم می‌تواند راهی عالی برای درمان درد و یک درمان خانگی برای نقرس باشد.
نمک اپسوم به طور طبیعی مملو از منیزیم است که به بدن کمک می‌کند تا سمومی را که باعث درد می‌شوند تجزیه و ترشح کند. موثرترین راه برای استفاده از نمک اپسوم، خیس کردن پاها و مچ پاها در محلول آب و نمک به مدت حداقل ۲۰ دقیقه است.
درمان نقرس مچ پا
داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)، کلشی سین و کورتیکواستروئیدها معمولاً برای درمان نقرس مچ پا از سمت پزشک متخصص تجویز می‌شوند. این داروها می‌توانند درد و التهاب را کاهش داده و از عود مجدد این بیماری جلوگیری کنند.
متن انگلیسی:
ankleandfootcenters
To diagnose ankle gout, a podiatrist will examine the affected joint and ask about your medical history and symptoms. They may also order blood tests to measure uric acid levels and imaging tests such as X-rays or ultrasounds to check for joint damage
ترجمه متن:
برای تشخیص نقرس مچ پا، متخصص پا مفصل آسیب دیده را معاینه می‌کند و در مورد سابقه پزشکی و علائم شما می‌پرسد. همچنین ممکن است آزمایش خون برای اندازه گیری سطح اسید اوریک و آزمایش‌های تصویربرداری مانند اشعه ایکس یا اولتراسوند را برای بررسی آسیب مفاصل درخواست دهد.
درمان نقرس حاد
داروهای مناسب برای درمان نقرس حاد، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID)، کورتیکواستروئیدها و کلشی سین هستند. درمان با مهارکننده‌های گزانتین اکسیداز (XOI) یا داروهای اوریکوزوریک نیز برای بیماران با دوره مکرر یا شدید توصیه می‌شود.
بهترین درمان نقرس
سریع‌ترین راه برای درمان نقرس در خانه، نوشیدن آب فراوان، بالا نگه داشتن و قرار دادن یخ روی مفصل آسیب دیده، کاهش استرس و مصرف مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن است.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک
درمان نقرس با رعایت برخی اصول تغدیه‌ای، مصرف برخی داروها زیر نظر پزشک و حتی کمک گرفتن از طب سنتی به راحتی ممکن است. لازم نیست در صورت ابتلا به نقرس نگران چیزی باشید . تنها کافی است که به اصول درمانی خود توجه داشته باشید. در این راه مشاوره گرفتن از یک پزشک متخصص باتجربه بزرگ‌ترین برد شما خواهد بود.
در صورتی که دغدغه پیدا گرفتن متخصص روماتولوژی یا دکتر ارتوپد را دارید میتوانید از دکترتو کمک بگیرید. شما میتوانید با مراجعه به وبسایت دکترتو، با توجه به نیازهای و فاکتورهای مد نظر خود بهترین پزشک را برای خود بیابید. همچنین میتوانید از این طریق بدون هیچگونه مراجعه حضوری به مطب پزشک برای دریافت نوبت، اقدام به دریافت نوبت مشاوره غیرحضوری و حتی ویزیت حضوری خود نمایید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین دکتر روماتولوژی و همچنین مشاوره آنلاین دکتر متخصص ارتوپد وجود دارد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
با سلام.
یه پیشنهاد میدم نقرستون حتما درمان میشه. من بهتون قول میدم
سلنجان و زنجبیل را آسیاب کنین و دم کنین و روزی دو بار بخورین. و آخرش آسیاب زنجبیل و سرنجان را هم بخورین قبل ۲۴ ساعت تشدید نقرس کلا از بین میره. به حرف من گوش کنین
سپاس از راهنمایی شما
تندرست باشید
سلنجان وخلنجان یکی هست؟
سلنجان چیه؟
کامران عزیز
گیاه سلنجان (با نام علمی Centaurea و به نام‌های دیگر “سلنجان” یا “سلنجان کوهی”) گیاهی از خانواده گل‌ستارگان (Asteraceae) است. این گیاه معمولاً در مناطق کوهستانی و سردسیر رشد می‌کند و در طب سنتی برخی از فرهنگ‌ها استفاده‌های دارویی دارد. سلنجان معمولاً برای درمان برخی مشکلات گوارشی، التهابات، و بهبود سلامت کبد و صفرا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در برخی از مناطق، برگ و گل این گیاه به صورت خشک‌شده یا عصاره برای درمان مشکلاتی مانند اسهال، ناراحتی‌های کبدی و التهاب‌های دستگاه گوارش استفاده می‌شود.
قبل از استفاده از هر نوع گیاه دارویی، پیشنهاد می‌شود با پزشک یا متخصص گیاهان دارویی مشورت کنید
من ۴۸ سالمه روماتیسم مفصلی دارم این دو ساله درد در انگشت شسصت اذیتم کرده رفتم دکتر بهم گفت زالو بزار رو انگشت پات الان نمیدونم زلو خوبه یا نه ممنونم دکتر جواب بدی
سلام
بهتر است درمان اصولی انجام دهید
زیر نظر متخصص
زالو درمان شاید درمان مناسبی برای روماتیسم نباشد
متخصص ارتوپدی
سلام من چند سال پیش
زالو انداختم و خوب شدم
سلام ازتون خواهش میکنم کمکم کنید
من پدرم ۵۰ سالشه و وزنش ۱۳۰
کل دنیا رو گشتیم برای درمان پاش ولی نشد ک نشد الان هم پدرمو با این عذاب و درد می‌بینم دنیا برام جهنم میشه ۲۰ ساله همین مریضی رو داره ازتون خواهش میکنم کل دنیا رو گشتیم ولی نشد ک نشد همه مواد غذایی هم رعایت می‌کنه اونایی ک اسید اوریک دارن
آماده همه جوره هزینه هم هستیم مشکلی نیست خاک پای دکترم لطفا کمکم کنه
شماره تماسم ۰۹۹۱۸۴۱۱۰۵۷
سلام پدر من ۵۰ سالشه ۲۰ ساله این بیماری باهاش هست هر ماه حمله نقرس عکس پاشو بفرستم گریه تون میگیره توروخدا کمکم کنید از سه جا مثل شیطونک پاش در اومده باد کرده ترکیه و هندوستان و آذربایجان و عربستان و کل دنیا رو گشتیم کل ایران نتونستیم درمان پاشو پیدا کنیم وزنشم یکمی زیاده نمیتونه ورزش کنه ۱۳۰ کیلو هست پدرم از دکتر خواهش میکنم خاک زیر پاشم کمکمون کنه. شماره تماسم ۰۹۹۱۸۴۱۱۰۵۷ آماده همه جوره هزینه هم هستیم مشکلی نیست فقط لطفاً خواهش میکنم درمانش و پیدا کنید انگار دنیا برام جهنمه
سلام من چندماهی یه بار حمله نقرس بهم دس میده باحالی که گوشت قرمز وماهی ومرغ و….خیلی خیلی کم مصرف میکنم دردش هم بشدت زیاده دارو هم شبی یکی آلوپورینول استفاده میکنم ولی بازم جوابگو نیست راهکاری ندارین
سلام
ماهیانه کراتینین‌خون را اندازه بگیرید
زیر نظر پزشک از فبوکزوستات هم میتوانید استفاده کنید
با تجویز متخصص
یه کهنه با آب سرد خیس روی پای ورم کرده وملتهب قرار دهید درد وورمش میره یربع بسه گرم هم نشه دشمنش گرماست
ممنونم از راهنمایی شما
سلام ببخشین الان یک ماهی میشه درد در مچ پا یاانگشتان پا یا انگشتان دست وهمچنین درتمام بدن دارم واین که دکتر دارو داده واصلاخوب نشدم احتمال دارد ازنقرس باشد؟
سلام
بله
فاکتورهای کلیوی تان باید اندازه گیری شود
از نظر بیماری خودایمنی هم باید ازمایش دهید
کاش به این نکته هم اشاره میکردید که قند عامل پنهانه نقرسه. من چندسال دچار حملات شدید نقرس میشدم بدون اینکه روحمم خبر داشته باشه بخاطر قند بالاس. حالا چطور؟ بهتون میگم’ وقتی سطح قند خون چند روز بالا باشه اول بدن نمیتونه دفع کنه و به صورت اسید اوریک در خون باقی میمونه، کلیه هم مقدار مشخصی میتونه اسید اوریک رو از طریق ادرار دفع کنه، وقتی مقدار اسید اوریک بیش از حد میشه دیگه کلیه جوابگو نیست و در اکثرا اطراف مچ و کف پا جمع میشه، خلاصه اون درد شدید همین اسید اوریکه که یکی از اصلی ترین دلایلش همین قند بالاس’ پیشنهادم به افرادی که دچار حمله نقرس میشن اینه که یه دستگاه تست قند خون بگیرن ‘
سلام
ممنونم از پیشنهاد خوبتان
بررسی می شود
تندرست باشید
خیلی ممنون
من قندم خیلی بالاست و حدود دو سال است که درد شدید آرنج و گردن و مفاصل دارم. بعد از آزمایشها و اسکن ها گفتند که نقرس شدید دارم. صبحها هم وقتی از خواب بیدار میشوم دست راستم کاملا بی حس همراه با سوزن سوزن شدن ودرد وحشتناک انگشت میانی و اشاره میشه و دست چپ فقط از مچ به پایین این مشکل را داره
خیلی ممنون
من هم قندم خیلی بالاست و حدود دو سال است که درد شدید آرنج و گردن و مفاصل دارم. بعد از آزمایشها و اسکن ها گفتند که نقرس شدید دارم. صبحها هم وقتی از خواب بیدار میشوم دست راستم کاملا بی حس همراه با سوزن سوزن شدن ودرد وحشتناک انگشت میانی و اشاره میشه و دست چپ فقط از مچ به پایین این مشکل را داره
سلام وقتی پوست پا قرمز میشه بیماری نقرس هست دلیل قرمز شدن پوست چیست
لام
لزوما به معنی نقرس نیست
احتمال مشکلات زیادی وجود دارد که باید به دقت ارزیابی گردد
سلام وقتی پوست پا قرمز میشه بیماری نقرس هست
لام
لزوما به معنی نقرس نیست
احتمال مشکلات زیادی وجود دارد که باید به دقت ارزیابی گردد