نکات مهم درباره بیماری سرخجه در کودکان و بزرگسالان

سرخجه (روبیلا) بیماری ویروسی است که توسط ویروس روبیلا (Rubella) از طریق تماس مستقیم با شخص مبتلا، تنفس در محیطی که ویروس در آن وجود دارد یا انتقال از مادر به نوزاد قابل انتقال است. علائم سرخجه تب خفیف، بثورات پوستی صورتی‌رنگ که از صورت شروع شده و به سایر بخش‌های بدن گسترش می‌یابند، تورم غدد لنفاوی در پشت گوش و گردن است. این بیماری به‌خصوص برای زنان باردار و نوزادان خطرناک است و ممکن است باعث آسیب‌دیدگی جنین داخل رحم مادر شود. در بیشتر کشورها، واکسیناسیون سرخجه به عنوان بخشی از برنامه‌های ایمنی جمعی انجام می‌شود. اگر علائم سرخجه را در کودکتان مشاهده کردید، حتما به متخصص عفونی یا دکتر اطفال مراجعه کنید.

سرخجه چیست؟

سرخجه (Rubella) بیماری ویروسی خفیفی است که بیشتر در کودکان دیده می‌شود. علائم آن شامل تب خفیف و بثورات پوستی صورتی است. در این بیماری بعد از چند روز، لکه‌های قرمزی روی پوست ظاهر می‌شوند که از صورت شروع شده و به سایر قسمت‌های بدن گسترش می‌یابند. ویروس این بیماری از طریق تماس مستقیم با فرد مبتلا یا تنفس در محیط آلوده منتشر می‌شود و مهم‌ترین راه برای پیشگیری از ابتلا، واکسیناسیون است.

علل سرخجه	درمان سرخجه	علائم سرخجه
تماس با ترشحات	استراحت	تب خفیف
تماس نزدیک با فرد آلوده	مایعات کافی	بثورات پوستی
سرفه یا عطسه فرد مبتلا	داروهای ضدتب	درد مفاصل
انتقال از مادر	کنترل تب	خستگی
ویروس قبل از علائم		التهاب چشم

ویروس سرخجه چیست؟

ویروس سرخجه (Rubella) از خانواده توگاویروس‌ها (Togaviridae) و گروه روبیلاویروس‌ها (Rubivirus) است که با ایجاد عفونت در بدن باعث ابتلای فرد می‌شود. ویروس سرخجه ویروس RNA با پوشش بیرونی است که به آن پوشش چربی می‌گویند. این پوشش حاوی پروتئین‌هایی است که به ویروس اجازه می‌دهد به سلول‌ها متصل و وارد آنها شود.

درون پوشش، ویروس دارای مولکول RNA ژنوم است که اطلاعات لازم برای تکثیر خود را در سلول میزبان حمل می‌کند. ویروس پس از ورود به بدن، به سلول‌های تنفسی در بینی و گلو متصل و سپس در سراسر بدن تکثیر می‌شود و فرد را مبتلا می‌کند.

فرق سرخک با سرخجه چیست؟

سرخک و سرخجه دو بیماری متفاوت هستند، هرچند شباهت‌هایی مانند بثورات پوستی دارند. سرخک معمولا شدیدتر و مسری‌تر است و علائمی مانند سرفه شدید، آبریزش بینی و التهاب چشم دارد. سرخجه خفیف‌تر است و بیشتر برای زنان باردار خطرناک به شمار می‌رود. ویروس ایجادکننده آن‌ها نیز متفاوت است. سرخک از ویروس measles و سرخجه از ویروس rubella ناشی می‌شود.

تصاویر بیماری سرخجه

تصاویر مربوط به سرخجه معمولا شامل بثورات پوستی صورتی یا قرمز هستند که از صورت شروع می‌شوند و به‌مرور به سایر بخش‌های بدن گسترش پیدا می‌کنند. این جوش‌ها به شکل نقاط ریز و نزدیک به هم ظاهر می‌شوند و معمولا بعد از چند روز از بین می‌روند. در کنار جوش‌ها ممکن است تورم غدد لنفاوی پشت گوش و گردن هم دیده شود. نگاه به این تصاویر کمک می‌کند بهتر با علائم ظاهری بیماری آشنا شوید.

انواع سرخجه کدام است؟

سرخجه معمولی و سرخجه مادرزادی دو نوع اصلی این بیماری هستند. سرخجه معمولی بیشتر در کودکان و بزرگسالان دیده می‌شود و علائم خفیف‌تری دارد. اما سرخجه مادرزادی زمانی رخ می‌دهد که جنین در رحم مادر به ویروس سرخجه مبتلا شود. نوع مادرزادی می‌تواند باعث مشکلات جدی در رشد و سلامت نوزاد شود. تفاوت این دو نوع در شدت و عوارض آن‌ها است.

سرخجه در بارداری

سرخجه یکی از بیماری های دوران بارداری است و در ۳ ماه اول می‌تواند خطرناک باشد. اگر زن باردار به سرخجه مبتلا شود، احتمال انتقال ویروس به جنین وجود دارد که ممکن است باعث بروز ناهنجاری‌های مادرزادی، ناشنوایی، نقص قلبی یا مشکلات چشمی در نوزاد شود. بهترین راه پیشگیری، تزریق واکسن قبل از بارداری است. در صورت ابتلا، باید با پزشک متخصص مشورت شود.

سرخجه مادرزادی

سرخجه مادرزادی زمانی رخ می‌دهد که مادر در دوران بارداری به ویروس سرخجه مبتلا شود، به‌ خصوص در سه‌ماهه اول بارداری که احتمال آسیب به جنین بسیار بیشتر است. این نوع از بیماری می‌تواند منجر به اختلالات بینایی، شنوایی، قلبی و رشدی در نوزاد شود. پیشگیری با واکسیناسیون زنان قبل از بارداری اهمیت زیادی دارد.

سرخجه در نوزادان

نوزادانی که با سرخجه مادرزادی متولد می‌شوند، ممکن است با علائمی مانند کاهش شنوایی، مشکلات بینایی، ناهنجاری‌های قلبی و رشد کند مواجه شوند. این علائم معمولا از بدو تولد وجود دارند. تشخیص به‌موقع و تحت‌نظر بودن توسط پزشک متخصص برای مدیریت عوارض ضروری است. نوزادانی که در رحم مادر به ویروس مبتلا شده‌اند، ممکن است برای مدتی ناقل ویروس باشند.

داده‌ای یافت نشد.

سرخجه در کودکان

سرخجه در کودکان معمولا خفیف است و با علائمی مانند تب پایین، بثورات پوستی و تورم غدد لنفاوی همراه می‌شود. بیشتر کودکان در مدت یک هفته بدون نیاز به درمان خاصی بهبود پیدا می‌کنند. با این حال، لازم است از تماس کودک بیمار با دیگران، به‌ویژه زنان باردار، جلوگیری کنید. واکسیناسیون بهترین راه پیشگیری از این بیماری است.

سرخجه در بزرگسالان

سرخجه در بزرگسالان هم رخ می‌دهد و در برخی موارد ممکن است شدیدتر از دوران کودکی باشد. علائمی مانند تب، سردرد، درد مفاصل و بثورات پوستی ممکن است در این بیماری ظاهر شوند. زنان بزرگسال بیشتر در معرض عوارضی مانند التهاب مفاصل قرار دارند. استراحت، مایعات کافی و کنترل تب معمولا برای درمان کافی هستند. اگر بزرگسالان واکسن نزده باشند، بیشتر در معرض ابتلا قرار می‌گیرند.

علائم و نشانه‌ های بیماری سرخجه

علائم سرخجه معمولا چند روز بعد از تماس با ویروس ظاهر می‌شوند. این علائم شامل تب خفیف، سردرد، تورم غدد لنفاوی پشت گوش، گلودرد و بثورات پوستی هستند. بثورات از صورت شروع می‌شوند و به‌تدریج به پایین تنه گسترش پیدا می‌کنند. در بزرگسالان، درد مفاصل نیز ممکن است دیده شود. علائم معمولا خفیف هستند اما باید از تماس با دیگران به‌ویژه زنان باردار خودداری شود:

• تب خفیف
• سردرد
• گلودرد
• تورم غدد لنفاوی، به خصوص پشت گوش و گردن
• بثورات پوستی صورتی‌رنگ که از صورت شروع می‌شوند
• درد مفاصل (بیشتر در بزرگسالان، به‌ خصوص زنان)
• خستگی
• بی‌اشتهایی
• قرمزی و التهاب چشم

دنبال سریع‌ترین راه برای درمان سرخجه هستی؟
با متخصص مشورت کن، بعد انتخاب کن.

دکتر بیماری های عفونی

علائم سرخجه در کودکان

در کودکان، سرخجه معمولا با علائم خفیف و قابل تحمل همراه است. این علائم شامل تب پایین، سردرد خفیف، تورم غدد لنفاوی پشت گوش و جوش‌های صورتی‌رنگ یا دانه های قرمز روی پوست کودکان هستند که ابتدا در صورت ظاهر می‌شوند. گاهی کودک احساس خستگی یا بی‌حالی هم تجربه می‌کند. معمولا این علائم بین ۳ تا ۵ روز باقی می‌مانند و به‌خودی‌خود از بین می‌روند. با این حال، باید کودک از دیگران جدا نگه داشته شود.

علائم سرخجه در نوزادان

نوزادانی که به سرخجه مادرزادی دچار می‌شوند، ممکن است علائمی در بدو تولد داشته‌باشند. این علائم شامل وزن پایین هنگام تولد، مشکلات قلبی مادرزادی، آب مروارید، ناشنوایی و لکه‌های بنفش روی پوست هستند. در برخی موارد، علائم تا چند ماه بعد از تولد نیز ادامه دارند. بررسی دقیق پزشکی و پیگیری‌های تخصصی برای نوزاد ضروری است.

علائم سرخجه در بزرگسالان

در بزرگسالان، علائم سرخجه ممکن است کمی شدیدتر باشند. تب خفیف، سردرد، درد یا تورم مفاصل، تورم غدد لنفاوی، و جوش‌های صورتی‌رنگ از جمله علائم رایج هستند. در زنان، درد مفاصل در دست‌ها، مچ و زانوها شایع‌تر است. برخی افراد احساس خستگی یا بدن‌درد نیز تجربه می‌کنند. علائم معمولا بعد از چند روز برطرف می‌شوند اما نیاز به استراحت وجود دارد.

شکل جوش های سرخجه

جوش‌های سرخجه معمولا به‌صورت دانه‌های ریز صورتی یا قرمز دیده می‌شوند که ابتدا روی صورت ظاهر می‌شوند. این بثورات به سرعت به گردن، تنه و سپس دست‌ها و پاها گسترش پیدا می‌کنند. سطح آن‌ها صاف است و به لمس حساس نیستند. برخلاف برخی بیماری‌های پوستی، جوش‌های سرخجه خارش زیادی ندارند و معمولا بعد از ۳ روز ناپدید می‌شوند.

علت بیماری سرخجه چیست؟

علت اصلی بیماری سرخجه عبور ویروس از فرد مبتلا به فرد سالم است. وقتی که بیمار سرفه یا عطسه می‌کند، ویروس به صورت ذرات ریز در هوا منتشر می‌شود و از طریق تنفس وارد بدن افراد حاضر در آن محیط خواهد شد. عدم دریافت واکسن سرخچه می‌تواند باعث افزایش احتمال ابتلا به بیماری در صورت تماس با ویروس شود.

در مناطقی که سرخجه هنوز مشکل بهداشتی است یا شیوع دارد، احتمال ابتلا به بیماری بیشتر خواهد بود. افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند مانند افرادی که به تازگی عمل جراحی انجام داده‌اند یا دارای بیماری‌هایی مانند ایدز هستند، احتمال ابتلا به سرخجه بیشتر است.

عوامل خطر بیماری سرخجه

یکی از مهم‌ترین عوامل خطر برای ابتلا به سرخجه، نداشتن واکسیناسیون است. افرادی که واکسن MMR (سرخک، اوریون، سرخجه) دریافت نکرده‌اند، بیشتر در معرض خطر قرار دارند. تماس نزدیک با افراد مبتلا، مسافرت به مناطق با شیوع بالا، یا زندگی در مناطقی با نرخ پایین واکسیناسیون از دیگر عوامل خطر هستند. بارداری بدون ایمنی کافی نیز خطر سرخجه مادرزادی را افزایش می‌دهد:

• تماس با فرد آلوده
• عدم واکسیناسیون
• قرار گرفتن در محیط‌های آلوده و شلوغ
• واکنش ایمنی ضعیف به واکسن
• ضعف سیستم ایمنی
• کودکان کوچکتر از دو سال و بزرگسالان بالای ۲۰ سال

تشخیص بیماری سرخجه

تشخیص سرخجه معمولاً بر اساس علائم بالینی و تاریخچه بیماری است اما در برخی موارد نیاز به آزمایش‌های تشخیصی مانند آزمایش‌های سرولوژیک یا PCR برای تایید بیماری است. تست‌های آزمایشگاهی تشخیص سرخجه عبارت‌اند از:

• آزمایش خون
• آزمایش ایمنوهیستوشیمیایی
• آزمایش PCR برای شناسایی ویروس سرخجه معمولا از نمونه‌های خون یا بزاق انجام می‌شود

راه انتقال سرخجه چیست؟

سرخجه از طریق قطرات تنفسی منتقل می‌شود. زمانی که فرد مبتلا سرفه یا عطسه می‌کند، ویروس وارد هوا شده و می‌تواند به افراد دیگر منتقل شود. همچنین تماس مستقیم با ترشحات بینی یا دهان فرد آلوده، راه دیگر انتقال است. ویروس سرخجه می‌تواند حتی قبل از ظاهر شدن علائم نیز منتقل شود. نوزادان مبتلا به سرخجه مادرزادی نیز ممکن است ویروس را تا ماه‌ها پخش کنند:

• سرفه یا عطسه فرد مبتلا
• تماس مستقیم با بزاق یا ترشحات بینی
• لمس وسایلی که آلوده به ترشحات تنفسی باشند
• انتقال از مادر به جنین در دوران بارداری
• تماس با نوزادان مبتلا به سرخجه مادرزادی

درمان سرخجه چیست؟

درمان سرخجه معمولا حمایتی است و شامل مصرف مایعات کافی، استراحت، تغذیه سالم و استفاده از داروهای ضدتب است. در موارد خاص مانند بارداری یا در نوزادان، باید اقدامات مراقبتی ویژه و پیگیری‌های پزشکی انجام شود. آنتی‌بیوتیک‌ها هم در درمان این بیماری کاربردی ندارند.

متن انگلیسی:
There is no effective antiviral treatment for rubella. Treatment of symptoms includes plenty of fluids and pain relief if required. Paracetamol may be used to reduce fever and pain. Aspirin should not be given to children under 12 years of age unless specifically recommended by a doctor
ترجمه فارسی:
برای بیماری سرخجه درمان ضدویروسی مؤثری وجود ندارد. درمان بیشتر شامل استراحت، مصرف مایعات کافی و در صورت نیاز کاهش درد و تب است. برای پایین آوردن تب و کاهش درد، می‌توان از استامینوفن استفاده کرد. اما آسپرین نباید به کودکان زیر ۱۲ سال داده شود، مگر اینکه پزشک به‌طور خاص تجویز کرده باشد.

به نقل از سایت sahealth.sa

درمان سرخجه در بزرگسالان

این بیماری بیشتر در کودکان رخ می‌دهد اما در برخی موارد نادر نیز می‌تواند در بزرگسالان اتفاق بیفتد. درمان سرخجه در بزرگسالان شامل موارد زیر می‌شود:

• استراحت و مراقبت، مصرف مایعات بیشتر و تغذیه مناسب
• کنترل علائم با مصرف داروهای ضدتب و مسکن
• آنتی‌بیوتیک برای درمان عفونت‌های ثانویه مانند عفونت ریوی
• پیشگیری از عوارض نادر اما جدی مانند عفونت‌های تنفسی، عفونت گوش، عفونت چشم، التهاب مغزی و التهاب ریه

درمان سرخجه در کودکان

در کودکان، درمان سرخجه معمولا شامل مراقبت در خانه است. استفاده از تب‌برها، نوشیدن مایعات کافی، استراحت و جدا نگه‌داشتن کودک از دیگران از جمله موارد اصلی هستند. بیشتر کودکان در عرض چند روز تا یک هفته کاملا بهبود پیدا می‌کنند. اگر علائم طولانی شدند یا علائم غیرعادی دیده شدند، باید با پزشک مشورت شود. واکسیناسیون کودکانی که واکسن دریافت نکرده‌اند، در اسرع وقت باید انجام شود.

درمان خانگی سرخجه

درمان خانگی سرخجه شامل استراحت کافی، مصرف مایعات گرم و تغذیه سبک و مقوی است. برای کاهش تب می‌توان از کمپرس سرد استفاده کرد یا با مشورت پزشک، تب‌بر مناسب تجویز شود. اگر کودک یا بزرگسال احساس درد مفاصل داشته باشد، می‌توان از حوله گرم برای تسکین آن استفاده کرد. محیط باید آرام و کم‌نور باشد تا فرد بیمار احساس راحتی بیشتری داشته‌باشد. تماس با دیگران در دوران بیماری بهتر است محدود شود.

واکسن سرخجه

واکسن سرخجه، که به‌عنوان بخشی از واکسن MMR (سرخک، اوریون، سرخجه) و واکسن یکسالگی نوزاد تزریق می‌شود، شامل ویروس زنده ضعیف‌شده است که به تحریک سیستم ایمنی بدن و تولید آنتی‌بادی‌ها کمک می‌کند. با وارد شدن ویروس به بدن، سیستم ایمنی بدن به آن پاسخ می‌دهد و آنتی‌بادی‌ها را تولید می‌کند.

در صورت مواجهه با ویروس در آینده، سیستم ایمنی بدن قادر خواهد بود آن را به خوبی مهار کند و ابتلا به بیماری را کاهش دهد. واکسن معمولا به صورت دو دز تزریق می‌شود: یک دز حدود ۱۲ تا ۱۵ ماهگی و دز دوم حدود ۴ تا ۶ سالگی.

برای درمان سرخجه، همین الان نوبت دکترتو رزرو کن.

دکتر سرخجه

عوارض بیماری سرخجه چیست؟

سرخجه می‌تواند در برخی موارد عوارض ایجاد کند. در بزرگسالان، درد یا التهاب مفاصل یکی از عوارض رایج است. در زنان باردار، عفونت می‌تواند به سندروم سرخجه مادرزادی منجر شود و باعث ناهنجاری‌های قلبی، شنوایی، بینایی یا مغزی در نوزاد شود. در موارد نادر، سرخجه ممکن است باعث التهاب مغز یا مغز استخوان شود:

• التهاب و درد مفاصل (به‌ خصوص در بزرگسالان)
• سندروم سرخجه مادرزادی در نوزادان
• ناهنجاری‌های قلبی مادرزادی
• اختلال شنوایی یا ناشنوایی
• آب مروارید یا مشکلات چشمی
• مشکلات رشد ذهنی یا حرکتی
• التهاب مغز (در موارد بسیار نادر)
• کاهش پلاکت‌های خون و خونریزی خفیف

پیشگیری از سرخجه ممکن است؟

مؤثرترین راه پیشگیری از سرخجه، واکسن MMR است که در دوران کودکی تزریق می‌شود و ایمنی بالایی ایجاد می‌کند. زنان قبل از بارداری بهتر است وضعیت ایمنی خود نسبت به سرخجه را بررسی کنند. در دوران شیوع بیماری، رعایت فاصله‌گذاری، شستن دست‌ها و پرهیز از تماس با افراد بیمار نیز می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری ایفا کند:

• واکسیناسیون
• اجتناب از تماس با بیمار مبتلا
• جدا کردن فرد بیمار
• استفاده از ماسک و شستشوی مکرر دست‌ها با آب و صابون
• تقویت سیستم ایمنی
• خواب کافی، تغذیه مناسب، ورزش منظم و کاهش استرس
• رعایت بهداشت دست، شستشوی مکرر و دقیق دست‌ها با آب و صابون قبل و بعد از تماس با افراد دیگر، قبل از خوردن غذا و بعد از استفاده از دستگاه‌ها و سطوح عمومی
• اجتناب از سفر به مناطق با شیوع سرخجه

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

سرخجه یک بیماری ویروسی خفیف اما قابل‌پیشگیری است که بیشتر در افراد واکسینه‌نشده رخ می‌دهد. گرچه در کودکان علائم آن معمولا خفیف هستند اما در دوران بارداری می‌تواند برای جنین خطرناک باشد. با وجود نداشتن درمان اختصاصی، بیشتر مبتلایان در مدت کوتاهی بهبود پیدا می‌کنند. بهترین راه مقابله با این بیماری، واکسیناسیون، آگاهی از علائم و رعایت بهداشت فردی است. پیشگیری همیشه از درمان مؤثرتر است.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!