فهرست مطالب
خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:
سرطان خون در کودکان یکی از شایعترین انواع سرطانها در این گروه سنی است و زمانی رخ میدهد که سلولهای خون نابالغ در مغز استخوان شروع به رشد غیرطبیعی میکنند. این بیماری میتواند انواع مختلفی داشته باشد، از جمله لوسمی لنفوبلاستیک حاد که رایجترین نوع است. لوسمی باعث میشود که سلولهای غیرطبیعی خون به سرعت تکثیر یافته و مغز استخوان را از تولید سلولهای سالم محروم کنند. علائم سرطان خون کودک شامل خستگی، درد استخوان، تب، کاهش وزن، و خونریزیهای آسان است. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب این بیماری اهمیت زیادی دارد و شامل درمانهایی مانند شیمیدرمانی، پرتو درمانی، و در برخی موارد پیوند سلولهای بنیادی است.
سرطان خون در کودکان چیست؟
لوسمی یا سرطان خون در کودکان شایع ترین سرطان میان کودکان است. در این بیماری سلولهای سرطانی در مغز استخوان رشدکرده و وارد خون میشوند. مغز استخوان مرکز نرم و اسفنجی برخی از استخوانها است که سلولهای خونی را میسازد. هنگامی که کودک مبتلا به سرطان خون است، مغز استخوان سلولهای خونی غیرطبیعی میسازد که بالغ نمیشوند. این سلولهای غیرطبیعی معمولا گلبول سفید هستند. این سلولها با رشد و تکثیر، اجزای اصلی تشکیلدهنده خون در کودک را از بین میبرند و موجب بروز علائم و یا حتی مرگ کودک میشوند.
سرطان خون در کودکان احتمال عفونت و سایر مشکلات بدن را افزایش میدهد. در بیشتر مواقع سرطان خون کودکان، گلبولهای سفید خون تحتتاثیر قرارمیگیرند. تولید تعداد زیادی گلبول سفید غیرطبیعی و وارد کردن آن به خون، فضا را برای دیگر سلولها تنگ میکند. در واقع این سلولها عملکرد دیگر سلولهای خونی را مختلف میکنند و این اختلال باعث ایجاد علائم و مشکلاتی میشود.
انواع سرطان خون در کودکان
ادر کودکان نواع سرطان خون میتواند ایجاد شود. متاسفانه اکثر لوسمیها در کودکان حاد هستند، به این معنی که آنها تمایل به رشد سریع دارند. برخی از انواع لوسمی که در کودکان رخ میدهد، عبارتند از:
- لوسمی لنفوسیتی حاد (لنفوبلاستیک): این سرطان خون، ALL، شایعترین نوع لوسمی در کودکان است.
- لوسمی حاد میلوژن (میلوئید، میلوسیتیک، غیر لنفوسیتی): این بیماری، AML، دومین نوع شایع سرطان خون کودکان است.
- لوسمی ترکیبی: این سرطان خون کودکان نادر است و ترکیبی از دو مورد قبلی است.
- لوسمی میلوژن مزمن: این نوع سرطان، CML در کودکان نیز نادر است.
- لوسمی لنفوسیتی مزمن: این نوع سرطان، CLL در کودکان بسیار نادر است.
بدترین نوع سرطان خون در کودکان چیست؟
بدترین نوع سرطان خون در کودکان، لوسمی میلوئید حاد (AML) است که به عنوان سرطان خون بدخیم در کودکان شناخته میشود. این نوع لوسمی به دلیل رشد سریع و تهاجمی خود، چالشهای درمانی زیادی را به همراه دارد و نرخ بقا درازمدت آن نسبت به لوسمی لنفوبلاستیک حاد (ALL) پایینتر است. اگر لوسمی میلوئید حاد به موقع درمان نشود، میتواند به سرعت وخیمتر شود و تهدیدی جدی برای زندگی کودک باشد. همچنین شایعترین سرطان خون در کودکان که بیشترین تعداد کودک را دچار کردهاست، ALL است.
سرطان خون all نوع b در کودکان
لوسمی لنفوبلاستیک حاد در کودکان که به آن all یا لوسمی لنفوسیتی حاد نیز گفته میشود)نوعی سرطان خون و مغز استخوان است. سرطان خون all در کودکان شایعترین نوع سرطان در کودکان است. این بیماری بیشتر در کودکان ۱ تا ۴ ساله رخ میدهد. این سرطان زمانی رخ میدهد که بدن تعداد زیادی سلول سفید خون به نام لنفوسیتهای B تولید میکند. در این بیماری، مغز استخوان قادر به تولید سلولهای خونی سالم نیست و این امر میتواند منجر به کمخونی، خونریزی، و افزایش خطر عفونتها شود. معمولاً کودکان مبتلا به ALL نوع B با درمانهای مختلف مانند شیمیدرمانی درمان میشوند و اغلب بهبودی کامل حاصل میشود.
سرطان خون خوش خیم در کودکان
سرطان خون خوشخیم در کودکان اصطلاحی استانداردی در پزشکی نیست اما نوعی از لوسمی به نام لوسمی میلوئید جوانانه (JMML) وجود دارد که نادرتر است و ممکن است به سرعت پیشرفت نکند. این نوع لوسمی نه بهطور کامل حاد است و نه مزمن، و ممکن است علائمی مشابه سایر انواع لوسمیها داشته باشد. در حالی که لوسمی میلوئید جوانانه ممکن است رشد کندتر از سایر انواع حاد لوسمیها داشته باشد، همچنان نیاز به مراقبت و درمان دقیق دارد.
علائم سرطان خون در کودکان چیست؟
علایم سرطان خون در کودکان میتواند از کودکی به کودک دیگر متفاوت باشد. علائم لوسمی مزمن عموما به کندی ایجاد میشود، اما علائم لوسمی حاد میتواند به طور ناگهانی ظاهر شود. برخی از علائم را میتوان به راحتی با علائم بیماریهای رایج دوران کودکی اشتباه گرفت. داشتن برخی از این علائم ذکرشده، لزوما به این معنی نیست که فرزند شما مبتلا به سرطان خون است، اما بهتر است این علائم را بشناسید تا در صورت مواجهه با آنها، بتوانید تصمیم درست را بگیرید. در ادامه علائم رایج سرطان خون کودکان را بررسی خواهیمکرد.
۱. کبودی و خونریزی
اولین علائم سرطان خون در کودکان کبودی و خونریزی است. کبودی و خونریزی در کودکان مبتلا به سرطان خون به دلیل کاهش تعداد پلاکتها رخ میدهد. این کبودیها ممکن است شامل لکههای قرمز کوچک روی پوست باشند که به دلیل خونریزی رگهای خونی کوچک ایجاد میشوند..
کاهش پلاکتها باعث میشود که خون بهدرستی لخته نشده و خونریزیها به راحتی و بدون علت خاصی ایجاد شوند. توانایی لختهشدن خون به پلاکتهای خون سالم بستگی دارد. در یک کودک مبتلا به لوسمی، نتایج آزمایش خون کاهش غیرطبیعی تعداد پلاکتها را نشانمیدهد. کودک مبتلا به لوسمی ممکن است پس از یک آسیب جزئی یا خونریزی بینی بیشازحد انتظار، خونریزی کند. همچنین ممکن است پوست کودک به راحتی کبود شود.
۲. معده درد و کم اشتهایی علامت سرطان خون کودکان
سرطان خون کودکان ممکن است باعث معده درد شود. درد معده به این دلیل است که سلولهای لوسمی میتوانند در طحال، کبد و کلیهها تجمع کرده و باعث بزرگشدن آنها شوند. در برخی موارد، پزشک ممکن است بزرگشدن اندامهای شکمی را احساس کند. همچنین ممکن است کودک کماشتهایی داشتهباشد یا نتواند به مقدار طبیعی غذا را بخورد. کاهش وزن در کودکان مبتلا به لوسمی رایج است.
۳. مشکل در تنفس
سلولهای لوسمیک میتوانند در اطراف تیموس، که غدهای در پایه گردن است، جمع شوند. این میتواند باعث تنگی نفس یا مشکل در تنفس شود. مشکلات تنفسی همچنین میتواند ناشی از تورم غدد لنفاوی در قفسه سینه باشد که به سمت نای فشار میآورند. کودک مبتلا به لوسمی ممکن است سرفه یا خسخس سینه داشتهباشد.
۴. عفونت های مکرر علامت سرطان خون کودکان
گلبولهای سفید خون برای مبارزه با عفونت ضروری هستند، اما گلبولهای نابالغ لوسمی قادر به انجام این عملکرد به درستی نیستند. کودک مبتلا به سرطان خون، ممکن است حملات مکرر یا طولانی مدت عفونتهای ویروسی یا باکتریایی را تجربه کند. علائم شامل سرفه، تب و آبریزش بینی است. این عفونتها اغلب حتی با استفاده از آنتیبیوتیکها یا درمانهای دیگر هم به راحتی خوب نمیشوند.
۵. تورم
غدد لنفاوی خون را فیلتر میکنند، اما سلولهای لوسمی گاهی در غدد لنفاوی جمع میشوند. این اتفاق میتواند باعث تورم در نقاط زیر شود:
- زیر بغل کودک
- گردن
- بالای استخوان ترقوه
- کشاله ران
امآرآی و سیتی اسکن، ممکن است غدد لنفاوی متورم شکم یا داخل قفسه سینه را نشاندهد. تیموس بزرگشده میتواند روی سیاهرگی که خون را از بازوها و سر، به قلب میبرد فشار بیاورد. این فشار میتواند باعث تجمع خون و تورم صورت و بازوها شود. سر، بازوها و قسمت بالایی سینه ممکن است رنگ قرمز مایل به آبی به خود بگیرند. علائم دیگر شامل سردرد و سرگیجه است.
۶. درد استخوان و مفاصل علامت سرطان خون کودکان
بدن در مغز استخوان، خون تولیدمیکند. سرطان خون کودکان باعث میشود که سلولهای خونی با سرعت زیاد تکثیر شوند که منجر به ازدحام شدید سلولهای خونی میشود. این تجمع سلولی میتواند منجر به درد استخوانها و مفاصل شود. برخی از کودکان مبتلا به لوسمی ممکن است از کمردرد داشته باشند. برخی دیگر ممکن است به دلیل درد در پاها، دچار لنگی شوند.
۷. کم خونی
گلبولهای قرمز به توزیع اکسیژن در سراسر بدن کمکمیکنند. ازدحام بیشازحد، تولید گلبولهای قرمز کافی را دشوار میکند. این اتفاق منجر به وضعیتی به نام کم خونی میشود. علائم کمخونی شامل خستگی، رنگپریدگی پوست و تنفس سریع است. برخی از کودکان نیز احساس ضعف یا سبکی سر دارند.
اگر جریان خون در مغز کودک شما کاهش پیدا کند، ممکن است در صحبت کردنش لجبازی کند. آزمایش خون نشانمیدهد که آیا کودک شما تعداد گلبولهای قرمز غیرطبیعی پایینی دارد یا خیر.
علائم اولیه سرطان خون در کودکان
علائم اولیه سرطان خون در کودکان ممکن است خفیف و شبیه به علائم بیماریهای شایع کودکان باشد، که باعث دشواری در تشخیص میشود. این علائم شامل خستگی مداوم، رنگ پریدگی پوست، تب مکرر، کبودی و خونریزی آسان، درد استخوان یا مفاصل، و عفونتهای مکرر است. همچنین، کودک ممکن است غدد لنفاوی متورم، بیاشتهایی و کاهش وزن، یا درد و احساس پری در شکم را تجربه کند. در برخی موارد، مشکلات تنفسی نیز ممکن است رخ دهد. بهطور کلی نشانههای اولیه لوسمی در کودکان به شرح زیر است:
- خستگی و ضعف
- رنگ پریدگی پوست
- تب
- کبودی و خونریزی آسان
- درد استخوان یا مفاصل
- تورم غدد لنفاوی
- عفونتهای مکرر
- بیاشتهایی و کاهش وزن
- درد یا پری شکم
- مشکل در تنفس.
آیا در کودکان پایین بودن پلاکت خون نشانه سرطان است؟
پایین بودن پلاکت خون در کودکان، که به آن ترومبوسیتوپنی نیز گفته میشود، میتواند نشانهای از سرطان خون (لوسمی) باشد، اما تنها علت آن نیست. لوسمی نوعی سرطان بافتهای تولیدکننده خون است و پایین بودن پلاکت یکی از ناهنجاریهای موجود در آزمایش خون کودکان مبتلا به لوسمی است. با این حال، شرایط دیگری نیز میتوانند باعث کاهش پلاکت خون شوند، بنابراین برای تشخیص صحیح، مشاوره با پزشک ضروری است.
علائم عود سرطان خون در کودکان چگونه است؟
عود سرطان خون در کودکان، به ویژه لوسمی لنفوبلاستیک حاد (ALL)، به معنای بازگشت بیماری پس از درمان اولیه است. بین ۱۵ تا ۲۰ درصد از کودکان مبتلا به ALL که درمان اولیه کامل دریافت کردهاند، ممکن است با عود بیماری مواجه شوند. در این حالت، سلولهای بنیادی لنفوسیتی که به سلولهای سفید خون نابالغ تبدیل میشوند (به نام لنفوبلاستها)، در مغز استخوان جمع میشوند و مانع تولید سلولهای سالم خون میشوند. عود لوسمی میتواند به سرعت باعث بروز علائم مشابه با بیماری اولیه شود که شامل علائم زیر است:
- کمخونی
- درد استخوان و مفاصل
- کبودی یا لکههای قرمز کوچک روی پوست (پتشی)
- تب و عفونتهای مکرر
- درد شکم
- تورم غدد لنفاوی
- تنگی نفس.
علت ایجاد سرطان خون در کودکان چیست؟
سرطان خون کودکان معمولا ناشی از جهشهای تصادفی در ژنهای گلبولهای سفید خون است. به جز موارد نادر ژنتیکی، اطلاعات کمی در مورد علل این بیماریها وجود دارد. دانشمندان به سختی تلاش میکنند تا چگونگی وقوع این جهشها را بیاموزند.
سیستم ایمنی نقش کلیدی در محافظت از بدن در برابر بیماریها دارد. نقص در سیستم ایمنی ممکن است خطر ابتلا به سرطان خون را افزایش دهد. مواردی مانند وجود برخی ویروسها یا سایر عفونتها میتواند ایمنی را کاهش دهد. سموم موجود در محیط یا قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی نیز ممکن است سیستم ایمنی را ضعیفتر کند و زمینه را برای ابتلا به سرطان خون کودکان مهیاتر کنند.
متن انگلیسی:
به نقل از kidshealth
Leukemia affects adults and children. It is more common in boys than girls. The different types of leukemia affect different age groups. ALL is most common in children 2 to 8 years old.
ترجمه فارسی:
لوسمی هم بزرگسالان و هم کودکان را تحت تاثیر قرار میدهد. این بیماری در پسران بیشتر از دختران شایع است. انواع مختلف لوسمی گروههای سنی مختلفی را تحت تاثیر قرار میدهند. لوسمی لنفوبلاستیک حاد (ALL) بیشتر در کودکان ۲ تا ۸ ساله شایع است.
سرطان خون در کودکان از چه سنی شروع میشود؟
سرطان خون در کودکان معمولاً بین ۲ تا ۶ سالگی شروع میشود، اما میتواند در کودکان کمتر از ۲ سال و همچنین در نوجوانان نیز دیده شود. البته سرطان ALL بیشتر در این بازهی سنی رخ میدهد. AML در هر سنی میتواند بروز کند، اما بیشترین میزان رخداد آن در کودکان زیر ۲ سال و در نوجوانان است. CML بیشتر در نوجوانان و در کودکان بالای ۱۰ سال دیدهمیشود. همچنین کودکانی که شرایط زیر را دارند بیشتر در معرض ابتلا به این سرطان قرار دارند:
- سابقه قرارگرفتن در معرض سطوح بالای پرتو، شیمیدرمانی یا مواد شیمیایی مانند بنزن
- داشتن برخی از سندرومهای ارثی مانند سندروم داون و سندروم لی فرامنی
- داشتن یک بیماری ارثی که بر سیستم ایمنی بدن تاثیر میگذارد، مانند آتاکسی تلانژکتازی
- داشتن یک برادر یا خواهر مبتلا به سرطان خون
- سابقه سرکوب سیستم ایمنی، مانند پیوند عضو.
سرطان خون کودکان چگونه تشخیص داده می شود؟
معمولا اولین چیزی که به تشخیص سرطان خون در کودکان کمک میکند، علائمی است که پدر و مادر در فرزند خود مشاهده میکنند. از طرفی، زمانیکه به دکتر کودکان یا دکتر انکولوژی مراجعه میکنید، روشهای مختلفی برای تشخیص سرطان خون در شما در نظر میگیرد که برخی از آنها شامل معاینهها، آزمایشها و برخی دیگر پیشرفتهتر هستند. در ادامه برخی از این روشها را معرفی کردهایم.
پزشک معالج ابتدا سوالات زیادی در مورد علائم کودک میپرسد و پس از معاینه، ممکن است آزمایش خون یا آزمایشهای دیگری برای تشخیص سرطان خون توصیه کند. یکی از آزمایشها، آزمایش شمارش سلولهای خونی (CBC) است که تعداد گلبولهای قرمز، انواع گلبولهای سفید و پلاکتها را نشان میدهد. اگر نتایج غیرطبیعی باشد، کودک به متخصص آنکولوژی کودکان ارجاع داده میشود. برخی از آزمایشهای تشخیصی سرطان کودکان شامل موارد زیر است:
- آزمایش مغز استخوان: مقداری مایع یا بافت از مغز استخوان گرفته میشود تا بررسی شود آیا سلولهای سرطانی در آن وجود دارند یا نه.
- آزمایش DNA و کروموزوم: برای تعیین نوع دقیق سرطان خون و ویژگیهای سلولی.
- اشعه ایکس: برای گرفتن عکس از استخوانها و بافتهای بدن.
- سونوگرافی: برای ایجاد تصاویر با استفاده از امواج صوتی.
- بیوپسی غدد لنفاوی: نمونهای از بافت غدد لنفاوی گرفته میشود و بررسی میشود که آیا سلولهای سرطانی در آن وجود دارند.
- پونکسیون کمری: برای بررسی مغز و نخاع بهمنظور پیدا کردن سلولهای سرطانی در مایع مغزی نخاعی.
این آزمایشها به پزشک کمک میکند تا نوع دقیق سرطان خون را تشخیص دهد و درمان مناسب را شروع کند.
آیا سرطان خون در کودکان درمان قطعی دارد؟
درمان سرطان خون در کودکان به نوع لوسمی و شرایط خاص هر کودک بستگی دارد. بهطور کلی، پیشرفتهای علمی و درمانی باعث شدهاند که درمان سرطان خون در کودکان به نتایج بسیار بهتری برسد، بهطوری که برای بسیاری از کودکان مبتلا به لوسمی لنفوبلاستیک حاد (ALL)، نرخ بهبودی بالای ۹۰ درصد گزارش شده است. روشهای درمان سرطان خون در کودکان به شرح زیر است:
- شیمیدرمانی: درمان اصلی اکثر سرطانهای خون در کودکان است. این درمان شامل داروهایی است که سلولهای سرطانی را از بین میبرد یا از رشد آنها جلوگیری میکند. شیمیدرمانی بهصورت چرخهای و همراه با دورههای استراحت برای کمک به بازسازی بدن انجام میشود.
- پرتو درمانی: در موارد خاص از پرتوهای پرانرژی برای از بین بردن سلولهای سرطانی یا جلوگیری از رشد آنها استفاده میشود.
- پیوند سلولهای بنیادی: در برخی موارد، سلولهای خونی جوان (سلولهای بنیادی) از خود کودک یا فرد اهداکننده گرفته شده و پس از شیمیدرمانی جایگزین میشود.
- درمان هدفمند: در مواقعی که شیمیدرمانی موثر نیست، درمانهای هدفمند استفاده میشوند. این درمانها اغلب عوارض جانبی کمتری دارند و بهویژه در درمان لوسمی میلوئیدی مزمن (CML) موثر هستند.
- ایمونوتراپی: این درمان به سیستم ایمنی کمک میکند تا سلولهای سرطانی را شناسایی و نابود کند.
درمان سرطان خون میتواند عوارض جانبی زیادی مانند درد، تب، عفونت، حالت تهوع و استفراغ برای کودک ایجاد کند. در بسیاری از موارد، درمان سرطان خون در کودکان میتواند به درمان کامل و بهبودی منتهی شود، اما درمان قطعی بستگی به نوع لوسمی، وضعیت کلی کودک و واکنش به درمانها دارد. تشخیص زودهنگام و شروع سریع درمان نقش حیاتی در موفقیت درمان دارد.
مدت زمان درمان سرطان خون در کودکان چقدر است؟
دورهی درمان سرطان خون در کودکان بستگی به نوع سرطان و شدت آن دارد. بهطورکلی مدت زمان درمان سرطان خون در کودکان معمولاً کمی بیشتر از ۲ سال است.. برای برخی از کودکان که لوسمی آنها در معرض خطر بالای بازگشت قرار دارد، ممکن است درمان طولانیتر باشد و نیاز به درمانهای اضافی مانند پیوند سلولهای بنیادی یا درمان CAR-T باشد. بیشتر درمانها بهصورت سرپایی انجام میشود و گاهی ممکن است نیاز باشد کودک در بیمارستان بستری شود..
به طور کلی دورههای درمان شیمی درمانی در سرطان خود برای کودک حدود ۸ دوره است. هرچند دورهی درمان بستگی به دارویی که انتخاب میشود و نحوهی پاسخدهی کودک دارد.
دادهای یافت نشد.ایا سرطان خون در کودکان کشنده است؟
سرطان خون در کودکان میتواند کشنده باشد، اما پیشرفتهای درمانی در سالهای اخیر باعث افزایش نرخ بقای کودکان مبتلا به لوسمی شده است. برای مثال سرطان خون all که شایعترین نوع لوسمی در کودکان است، نرخ بقای ۵ ساله حدود ۹۰ درصد دارد. این یعنی بیشتر کودکان مبتلا به ALL کاملا درمان میشوند. با این حال، برخی انواع لوسمی مانند لوسمی میلوئیدی حاد (AML) به دلیل تهاجمیتر بودن، ممکن است کشندهتر باشند و چالشهای بیشتری برای درمان ایجاد کنند.
در مجموع، با توجه به نوع لوسمی، مرحله تشخیص، و پاسخ به درمان، بسیاری از کودکان مبتلا به سرطان خون با درمانهای مدرن و مراقبتهای ویژه به زندگی طولانی و سالم دسترسی خواهند داشت. اما در برخی موارد خاص، این بیماری میتواند کشنده باشد.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
سرطان خون در کودکان (لوسمی) یکی از شایعترین سرطانها در این گروه سنی است که به رشد غیرطبیعی سلولهای خون نابالغ در مغز استخوان منجر میشود. لوسمی میتواند انواع مختلفی داشته باشد. درمانهای مختلفی مانند شیمیدرمانی، پرتودرمانی، پیوند سلولهای بنیادی، و ایمونوتراپی برای درمان این بیماری استفاده میشود. پیشرفتهای درمانی در سالهای اخیر باعث افزایش نرخ بقا در کودکان مبتلا به لوسمی شده است. در حالی که بسیاری از کودکان مبتلا به لوسمی میتوانند بهبودی کامل پیدا کنند، برخی انواع آن مانند AML چالشهای بیشتری دارند. برای درمان این بیماری به متخصص کودک یا متخصص انکولوژی مراجعه کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!