از شیر گرفتن کودک؛ چه زمانی و چگونه شیردهی را قطع کنیم؟ – مجله سلامت دکترتو

از شیر گرفتن کودک؛ چه زمانی و چگونه شیردهی را قطع کنیم؟

آنچه در این مقاله می‌خوانید

بهترین زمان از شیر گرفتن کودک معمولاً بین ۱۲ تا ۲۴ ماهگی است، زمانی که دستگاه گوارش او تکامل بیشتری یافته و می‌تواند از غذاهای متنوع استفاده کند. سازمان جهانی بهداشت توصیه می‌کند شیر مادر تا ۶ ماهگی تغذیه انحصاری باشد و سپس همراه با غذای کمکی تا دو سالگی ادامه یابد. از شیر گرفتن باید به‌صورت تدریجی انجام شود تا کودک بدون استرس و مادر بدون عوارض جسمی این مرحله را پشت سر بگذارند.

approved-by-doctors

تأیید‌‌‌‌‌‌‌ شده توسط پزشکان متخصص دکترتو

محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشکان دکترتو مشاوره بگیرید.

زمان مطالعه : 11 دقیقه
از شیر گرفتن کودک

از شیر گرفتن کودک یکی از مراحل مهم رشد اوست که نیاز به زمان‌بندی مناسب، صبر و همراهی والدین دارد. بهترین سن معمولاً بین ۱۲ تا ۲۴ ماهگی در نظر گرفته می‌شود، زمانی که کودک از نظر سیستم ایمنی و گوارشی تکامل بیشتری یافته و می‌تواند از غذاهای متنوع استفاده کند. این فرآیند اگر به‌صورت تدریجی و همراه با حمایت عاطفی انجام شود، هم برای کودک آسان‌تر است و هم مادر با مشکلات کمتری مواجه می‌شود. انتخاب روش درست و توجه به شرایط جسمی و روانی هر دو طرف، کلید تجربه‌ای آرام و موفق در از شیر گرفتن کودک است. در ادامه این مقاله از دکترتو با جزئیات بیشتری درباره روش‌ها، عوارض احتمالی و مراقبت‌های لازم آشنا می‌شوید تا این فرآیند را با اطمینان بیشتری پشت سر بگذارید.

بهترین زمان از شیر گرفتن کودک (بهترین سن از شیر گرفتن کودک)

بهترین زمان از شیر گرفتن کودک معمولاً بین ۱۲ تا ۲۴ ماهگی است، زمانی که سیستم ایمنی و گوارشی او تکامل بیشتری پیدا کرده و می‌تواند از غذاهای کمکی و رژیم متنوع تغذیه‌ای بهره‌مند شود. سازمان جهانی بهداشت توصیه می‌کند شیر مادر تا ۶ ماهگی منحصراً تغذیه اصلی کودک باشد و پس از آن در کنار غذای کمکی تا ۲ سالگی ادامه یابد. با این حال، زمان دقیق از شیر گرفتن به شرایط جسمی کودک، آمادگی مادر و وضعیت روانی هر دو بستگی دارد و بهتر است به‌صورت تدریجی و با مشورت پزشک انجام شود.

متن انگلیسی:
Most experts agree that breastfeeding should continue for as long as it suits mother and baby. Many women choose to wean after their baby’s first birthday. At this age, babies are starting to walk, talk, and eat more solid foods.
ترجمه فارسی:
بیشتر کارشناسان معتقدند شیردهی باید تا زمانی ادامه پیدا کند که برای مادر و کودک مناسب است. بسیاری از زنان تصمیم می‌گیرند پس از تولد یک‌سالگی نوزاد، از شیر گرفتن را شروع کنند. در این سن، کودکان کم‌کم راه رفتن، صحبت کردن و خوردن غذاهای جامد بیشتری را آغاز می‌کنند.

به نقل از kidshealth

بهترین سن برای از شیر گرفتن کودک دختر

بهترین سن برای از شیر گرفتن کودک دختر معمولاً بین ۱۸ ماه تا ۲ سالگی است، چون در این بازه، کودک می‌تواند بیشتر نیازهای غذایی خود را از طریق غذاهای کمکی و وعده‌های اصلی دریافت کند و وابستگی تغذیه‌ای به شیر مادر کاهش می‌یابد. البته سازمان بهداشت جهانی توصیه می‌کند که تغذیه با شیر مادر تا ۲ سالگی ادامه داشته باشد و پس از آن بر اساس شرایط مادر و کودک، به‌صورت تدریجی قطع شود. از شیر گرفتن نباید ناگهانی باشد، بلکه باید با کاهش تدریجی دفعات شیردهی، جایگزینی با وعده‌های غذایی سالم و حمایت عاطفی همراه باشد تا کودک دچار استرس و اضطراب نشود.

از شیر گرفتن کودک دو ساله

از شیر گرفتن کودک دو ساله معمولاً راحت‌تر از سنین پایین‌تر است، چون در این سن کودک می‌تواند از بیشتر گروه‌های غذایی استفاده کند و وابستگی کمتری به شیر مادر دارد. بهترین روش، قطع تدریجی شیردهی است؛ یعنی به‌جای قطع ناگهانی، تعداد دفعات شیردهی در طول روز را کم کنید و در عوض میان‌وعده‌ها، میوه، غذاهای نرم و نوشیدنی‌های سالم مثل شیر پاستوریزه یا شیر گیاهی (در صورت تایید پزشک) جایگزین کنید. همچنین بهتر است ابتدا شیردهی‌های روز را کم کنید و مرحله آخر شیردهی شب هنگام خواب را قطع کنید، چون وابستگی عاطفی کودک به این زمان بیشتر است. در این فرآیند صبور باشید و به کودک آرامش و توجه بیشتری بدهید تا جدایی از شیر مادر بدون اضطراب و تنش طی شود.

از شیر گرفتن کودک ۱۸ ماهه

از شیر گرفتن کودک ۱۸ ماهه معمولاً نسبت به ماه‌های قبل ساده‌تر است، زیرا در این سن کودک به تنوع غذایی بیشتری عادت کرده و شیر تنها منبع اصلی تغذیه او نیست. بهترین کار این است که به‌تدریج دفعات شیردهی را کم کنید و آن‌ها را با وعده‌های غذایی کامل، میوه یا میان‌وعده سالم جایگزین نمایید. شروع کاهش معمولاً از وعده‌های روزانه آسان‌تر است و بهتر است شیردهی شبانه آخرین مرحله باشد. همراهی با بازی، سرگرمی و محبت والدین کمک می‌کند کودک راحت‌تر این تغییر را بپذیرد و وابستگی کمتری به شیر مادر نشان دهد.

سن از شیر گرفتن کودک از نظر روانشناسی

از نظر روانشناسی، بهترین سن برای از شیر گرفتن کودک معمولاً بین ۲ تا ۳ سالگی در نظر گرفته می‌شود. در این بازه، کودک از نظر عاطفی و شناختی آمادگی بیشتری برای پذیرش جدایی از شیر مادر دارد و وابستگی شدید اولیه کاهش می‌یابد. از شیر گرفتن زودتر از ۱۸ ماهگی ممکن است باعث اضطراب و بی‌قراری کودک شود، در حالی‌که به تأخیر انداختن بیش از حد آن نیز می‌تواند وابستگی شدید و مشکلات رفتاری ایجاد کند. بنابراین، روانشناسان توصیه می‌کنند فرآیند از شیر گرفتن به‌صورت تدریجی، همراه با محبت و توجه به نیازهای عاطفی کودک انجام شود تا کمترین آسیب روانی وارد شود.

بهترین روش از شیر گرفتن تدریجیه یا ناگهانی؟
حتما از پزشک مشاوره بگیر

بهترین روش از شیر گرفتن کودک؛ چطوری بچه را از شیر بگیرم؟

بهترین روش از شیر گرفتن کودک، روش تدریجی است؛ یعنی مادر به مرور زمان تعداد وعده‌های شیردهی را کم کرده و جای آن را با غذاهای مقوی و متناسب با سن کودک پر می‌کند. این شیوه باعث می‌شود کودک بدون استرس زیاد به تغییر عادت کند و از نظر روانی و جسمی آسیب نبیند. همچنین روش تدریجی برای مادر هم مناسب‌تر است، زیرا از بروز مشکلاتی مانند پرشدگی و التهاب سینه جلوگیری کرده و روند طبیعی‌تری برای هر دو طرف ایجاد می‌کند.

روشمزایامعایب
تدریجیکمترین استرس برای کودک و مادر، کاهش مشکلات سینه، سازگاری بهتر روانیزمان‌بر است و نیاز به صبر دارد
قطع ناگهانیسریع‌تر پایان می‌یابدبی‌قراری و اضطراب کودک، درد و التهاب سینه برای مادر
کمک با دارو (فقط برای مادر و در شرایط خاص)توقف سریع‌تر ترشح شیر با نظر پزشکعوارض دارویی، نیاز به تجویز تخصصی، مناسب نبودن برای همه
روش های از شیر گرفتن کودک

دعای از شیر گرفتن کودک

در متون دینی و طب سنتی، دعای خاص و اختصاصی برای «از شیر گرفتن کودک» به شکل مستقیم نقل نشده است. اما بسیاری از خانواده‌ها در فرهنگ ایرانی و اسلامی هنگام از شیر گرفتن، برای آرامش و سلامت کودک از دعاهای عام و آیات قرآن استفاده می‌کنند. چند نمونه رایج عبارت‌اند از:

  • خواندن سوره حمد و سه بار سوره توحید پیش از خواب کودک
  • تلاوت آیه‌الکرسی و دمیدن بر کودک برای آرامش و محافظت
  • خواندن «بسم‌الله الرحمن الرحیم» پیش از هر بار غذا دادن جایگزین شیر
  • دعای کوتاه: «اللهم اجعل فیه الصحة والعافیة، وبارک له فی رزقه و غذائه» (خدایا در وجود او سلامتی و عافیت قرار ده و در روزی و غذایش برکت بیفزا)

این اعمال بیشتر جنبه‌ی آرام‌بخشی و معنوی دارند و باعث ایجاد حس امنیت در کودک و مادر می‌شوند. از نظر پزشکی، اصل مهم همان روش تدریجی و توجه به جایگزین‌های غذایی مناسب است و دعا می‌تواند مکملی معنوی برای ایجاد آرامش در این مسیر باشد.

از شیر گرفتن فوری کودک چگونه است؟

از شیر گرفتن فوری کودک فقط در شرایط خاص پزشکی توصیه می‌شود و به‌طور معمول انتخاب مناسبی نیست، زیرا هم برای مادر و هم برای کودک استرس‌زا و آسیب‌زننده است. در این روش، شیردهی ناگهان قطع می‌شود و کودک باید تمام نیازهای غذایی خود را از طریق غذاهای کمکی و نوشیدنی‌های مناسب سن دریافت کند. مادر نیز برای جلوگیری از پرشدگی و عوارض سینه ممکن است نیاز به داروهای کاهنده ترشح شیر (با تجویز پزشک) یا مراقبت‌هایی مثل کمپرس سرد و تخلیه جزئی شیر داشته باشد. این شیوه می‌تواند باعث بی‌قراری، بی‌خوابی و اضطراب در کودک شود، بنابراین تنها زمانی باید انجام شود که دلایل پزشکی یا شرایط خاص ایجاب کند و حتماً زیر نظر پزشک یا مشاور شیردهی صورت گیرد.

از شیر گرفتن کودک وابسته

از شیر گرفتن کودک وابسته معمولاً سخت‌تر از حالت عادی است، زیرا این کودکان شیر خوردن را نه‌تنها برای تغذیه بلکه برای آرامش و ارتباط عاطفی با مادر می‌خواهند. در این شرایط بهترین روش، تدریجی و همراه با حمایت عاطفی است؛ یعنی مادر به مرور دفعات شیردهی را کاهش دهد، در عوض وقت بیشتری برای بغل کردن، قصه گفتن یا بازی با کودک بگذارد تا احساس امنیت او حفظ شود. استفاده از روتین‌های آرام‌بخش به‌جای شیر و جایگزینی تدریجی با غذاهای مقوی باعث می‌شود کودک بدون استرس جدایی، راحت‌تر با این تغییر کنار بیاید.

بهترین فصل برای از شیر گرفتن کودک

بهترین فصل برای از شیر گرفتن کودک معمولاً بهار یا اوایل پاییز است، زیرا در این زمان شرایط آب‌وهوایی معتدل بوده و بدن کودک کمتر در معرض استرس ناشی از گرما یا سرما قرار می‌گیرد. در تابستان خطر کم‌آبی و مشکلات گوارشی بیشتر است و در زمستان احتمال ابتلا به بیماری‌های ویروسی افزایش می‌یابد. به همین دلیل، انتخاب فصلی که تغذیه متنوع‌تر و شرایط جسمی و روحی کودک پایدارتر باشد، به روند از شیر گرفتن کمک زیادی می‌کند.

بهترین فصل برای از شیر گرفتن کودک
بهترین فصل برای از شیر گرفتن کودک معمولاً بهار یا اوایل پاییز است که هوا معتدل‌تر و بدن کودک آماده‌تر است.

از شیر گرفتن کودک چند روز طول میکشد؟

مدت زمان از شیر گرفتن کودک برای همه یکسان نیست و بسته به سن کودک، میزان وابستگی عاطفی، روش انتخاب‌شده (تدریجی یا ناگهانی) و شرایط جسمی و روانی متفاوت است. در روش تدریجی که بهترین و کم‌عارضه‌ترین راه محسوب می‌شود، معمولاً ۲ تا ۴ هفته زمان لازم است تا کودک به‌طور کامل با غذاهای جایگزین و روتین جدید سازگار شود. برخی کودکان خیلی سریع و در کمتر از یک هفته پذیرا می‌شوند، در حالی که برای بعضی دیگر ممکن است چند ماه طول بکشد. اگر قرار است به دلایل پزشکی یا شرایط خاص، از شیر گرفتن سریع‌تر انجام شود، حتماً باید با نظر پزشک کودک باشد تا خطر سوءتغذیه یا مشکلات روحی کاهش یابد.

دارو برای از شیر گرفتن کودک

برای از شیر گرفتن کودک دارویی وجود ندارد و نباید به کودک هیچ دارویی داده شود؛ تنها در موارد خاص، پزشک ممکن است برای مادر داروهایی مانند بروموکریپتین یا کابرگولین تجویز کند تا ترشح شیر سریع‌تر متوقف شود، آن هم فقط به دلایل پزشکی و تحت نظر متخصص. بنابراین بهترین و ایمن‌ترین روش از شیر گرفتن، کاهش تدریجی دفعات شیردهی و جایگزین کردن آن با غذاهای مقوی متناسب با سن کودک است.

صبر زرد برای از شیر گرفتن کودک

صبر زرد یا آلوئه‌ورا در گذشته در برخی مناطق به‌عنوان روشی سنتی برای از شیر گرفتن کودک استفاده می‌شد؛ به این شکل که مادر سطح نوک سینه را به ژل تلخ آلوئه‌ورا آغشته می‌کرد تا کودک به دلیل طعم تلخ، تمایلی به شیر خوردن نشان ندهد. با اینکه این روش میان برخی خانواده‌ها رایج بوده، اما از نظر پزشکی توصیه نمی‌شود، زیرا ترکیبات آلوئه‌ورا می‌توانند باعث تحریک دستگاه گوارش، اسهال یا واکنش‌های آلرژیک در کودک شوند. بهترین و ایمن‌ترین راه همچنان روش تدریجی و جایگزینی وعده‌های شیر با غذای مناسب سن کودک است. اگر مادر در نظر دارد از روش‌های کمکی استفاده کند، حتماً باید ابتدا با پزشک کودک مشورت کند تا سلامت او به خطر نیفتد.

می‌دونی چه زمانی بهترین موقع برای از شیر گرفتن کودکته؟ حتما با متخصص تغذیه کودکان مشورت کن.

مراحل از شیر گرفتن کودک

مراحل از شیر گرفتن کودک باید به‌تدریج و با در نظر گرفتن سلامت جسمی و روحی او انجام شود. این روند اگر مرحله به مرحله و همراه با جایگزین‌های غذایی مناسب باشد، هم برای کودک آسان‌تر است و هم مادر با کمترین عوارض جسمی مثل پرشدگی سینه مواجه می‌شود.

  • انتخاب زمان مناسب که کودک بیمار یا در شرایط تغییرات بزرگ نباشد
  • شروع از حذف یک وعده آسان مانند ظهر یا عصر
  • جایگزین کردن وعده حذف‌شده با غذای مقوی یا شیر مناسب سن
  • هر ۳ تا ۴ روز حذف یک وعده جدید برای فرصت سازگاری
  • کوتاه کردن زمان یا فاصله شیردهی در صورت سخت بودن حذف مستقیم
  • ایجاد روتین‌های آرام‌بخش مانند قصه، بازی یا ماساژ به‌جای شیر
  • نگه داشتن وعده قبل از خواب به‌عنوان آخرین مرحله و سپس جایگزینی آن با روتین خواب
مراحل از شیر گرفتن کودک
مراحل از شیر گرفتن کودک شامل انتخاب زمان مناسب، کاهش تدریجی وعده‌ها و جایگزینی آن‌ها با غذای مقوی و روتین‌های آرام‌بخش است.

غذای مقوی بعد از شیر گرفتن کودک

بعد از شیر گرفتن، بدن کودک نیاز به غذاهای مقوی و متنوع دارد تا مواد مغذی لازم برای رشد، تقویت سیستم ایمنی و تکامل مغز و بدنش تأمین شود. در این دوره باید غذاها به‌صورت ساده، نرم و قابل هضم باشند و به‌تدریج با افزایش سن، تنوع و حجم آن‌ها بیشتر شود. در ادامه چند گروه غذای مناسب و مقوی معرفی می‌شود:

  • فرنی و حریره بادام برای شروع تغذیه‌ی نرم و مغذی
  • سوپ سبزیجات با هویج، کدو، سیب‌زمینی و کمی گوشت مرغ یا گوسفند
  • پوره میوه‌ها مانند سیب، موز، هلو یا گلابی
  • زرده تخم‌مرغ پخته (ابتدا مقدار کم، سپس تدریجی بیشتر)
  • حبوبات له‌شده مانند عدس یا ماش، به‌ویژه در ترکیب با برنج نرم
  • ماست ساده و شیر پاستوریزه (برای کودکان بالای یک سال)
  • سبزیجات بخارپز و له‌شده مثل کدو، هویج یا کلم بروکلی
  • برنج نرم و آش ساده با سبزیجات و کمی گوشت
  • ماهی پخته و له‌شده بدون استخوان (بعد از یک سالگی و با احتیاط در حساسیت‌ها)
  • مغزها و دانه‌های آسیاب‌شده مثل کنجد یا گردو (برای کودکان بالای یک سال و بدون خطر خفگی)
غذای مقوی بعد از شیر گرفتن کودک
بعد از شیر گرفتن، غذاهای مقوی مانند سوپ سبزیجات، پوره میوه، زرده تخم‌مرغ و ماست ساده بهترین گزینه‌ها برای رشد و تقویت کودک هستند.

عوارض دیر از شیر گرفتن کودک

دیر از شیر گرفتن کودک می‌تواند هم مزایا و هم عوارضی داشته باشد، اما اگر شیردهی فراتر از دو سالگی ادامه پیدا کند و جایگزین وعده‌های غذایی اصلی شود، ممکن است مشکلاتی ایجاد کند. مهم‌ترین عوارض احتمالی عبارت‌اند از:

  • کاهش تمایل کودک به خوردن غذاهای جامد و محدود شدن تنوع تغذیه‌ای
  • وابستگی عاطفی شدید به مادر و دشوارتر شدن فرآیند از شیر گرفتن در آینده
  • احتمال بیشتر پوسیدگی دندان به‌خصوص در کودکانی که شب‌ها و هنگام خواب شیر می‌خورند
  • کمبود برخی ریزمغذی‌ها (مثل آهن و روی) در صورت کافی نبودن غذاهای کمکی
  • ایجاد مشکلاتی برای مادر مانند ادامه خستگی، محدودیت در خواب شبانه یا کمبود ذخایر مواد معدنی

با این حال اگر شیر مادر در کنار یک رژیم غذایی متنوع و کامل داده شود، شیردهی طولانی‌مدت لزوماً مضر نیست و می‌تواند همچنان فواید ایمنی و عاطفی داشته باشد. تصمیم‌گیری در این زمینه بهتر است با در نظر گرفتن شرایط جسمی و روانی کودک و مادر و مشورت با پزشک انجام شود.

عوارض از شیر گرفتن کودک برای مادر

از شیر گرفتن کودک برای مادر تنها به پایان شیردهی محدود نمی‌شود، بلکه تغییرات هورمونی و فیزیکی هم می‌تواند عوارضی به همراه داشته باشد. بسیاری از مادران در این دوره دچار پرشدگی و درد سینه، نوسانات خلقی یا حتی احساس غم و افسردگی موقت می‌شوند. همچنین کاهش ناگهانی تماس و صمیمیت با کودک ممکن است برای مادر از نظر روحی چالش‌برانگیز باشد. در ادامه، عوارض احتمالی از شیر گرفتن کودک برای مادر را بررسی می‌کنیم:

  • پرشدگی و درد سینه: تجمع شیر در روزهای ابتدایی باعث احساس فشار، سنگینی و گاهی التهاب می‌شود.
  • خطر ماستیت (عفونت پستان): اگر شیر به‌طور کامل تخلیه نشود و در سینه بماند، احتمال التهاب و عفونت بالا می‌رود.
  • نوسانات هورمونی: کاهش ناگهانی هورمون پرولاکتین و اکسی‌توسین می‌تواند باعث تغییر خلق، احساس غم یا حتی علائم شبیه افسردگی شود.
  • تغییرات وزنی: برخی مادران پس از قطع شیردهی دچار افزایش وزن می‌شوند، چون کالری اضافی مصرف‌شده دیگر برای تولید شیر سوزانده نمی‌شود.
  • احساس وابستگی عاطفی: قطع شیردهی برای بعضی مادران از نظر روانی سخت است و می‌تواند حس فقدان یا دلتنگی ایجاد کند.

مراقبت های لازم بعد از شیر گرفتن کودک

بعد از شیر گرفتن کودک، لازم است هم به تغذیه و رشد او توجه ویژه‌ای شود و هم به سلامت جسمی و روحی مادر. کودک باید از طریق رژیم غذایی متعادل نیازهای تغذیه‌ای خود را دریافت کند و مادر نیز با مدیریت تغییرات هورمونی و رسیدگی به سینه‌ها از بروز مشکلاتی مانند درد یا التهاب پیشگیری کند. از طرفی، این تغییر ممکن است برای کودک از نظر روانی دشوار باشد و نیاز به آرام‌سازی و حمایت عاطفی بیشتری داشته باشد. در ادامه، نکات مراقبتی بعد از شیر گرفتن کودک را بررسی می‌کنیم:

  • مراقبت از سینه مادر: استفاده از سوتین حمایتی، کمپرس سرد برای کاهش التهاب، و تخلیه جزئی شیر در صورت فشار زیاد.
  • پیشگیری از عفونت پستان: توجه به علائم هشدار مثل تب، قرمزی و درد شدید سینه و مراجعه سریع به پزشک در صورت بروز.
  • کنترل تغذیه کودک: جایگزین کردن وعده‌های حذف‌شده با غذاهای مقوی و متناسب با سن، شامل پروتئین، سبزیجات، میوه‌ها و غلات.
  • توجه به آب‌رسانی: مصرف مایعات کافی برای کودک (آب، شیر پاستوریزه یا شیر خشک متناسب با سن) برای پیشگیری از کم‌آبی.
  • حمایت عاطفی: در آغوش گرفتن، قصه‌خوانی و بازی به‌جای شیر دادن برای کاهش وابستگی و ایجاد احساس امنیت.
  • تقویت سیستم ایمنی کودک: پایش رشد و سلامت او و استفاده از مکمل‌های ویتامین یا آهن در صورت توصیه پزشک.
  • مراقبت از سلامت روان مادر: پذیرش تغییرات هورمونی، استراحت کافی و گرفتن حمایت عاطفی از خانواده برای پیشگیری از احساس غم یا افسردگی.
مراقبت های لازم بعد از شیر گرفتن کودک
بعد از شیر گرفتن، مراقبت‌هایی مانند توجه به تغذیه مقوی کودک، پیشگیری از پرشدگی سینه مادر و ایجاد روتین‌های آرام‌بخش ضروری است.

درد سينه بعد از شير گرفتن کودک

درد سینه بعد از شیر گرفتن کودک یکی از مشکلات شایع مادران است که به‌دلیل پرشدگی و تجمع شیر در پستان‌ها ایجاد می‌شود. این وضعیت معمولاً موقتی است و با رعایت چند نکته کاهش پیدا می‌کند: استفاده از سوتین مناسب و حمایتی، کمپرس سرد روی سینه برای کاهش التهاب، تخلیه جزئی شیر فقط در حد رفع فشار (نه تخلیه کامل)، پرهیز از تحریک سینه‌ها و در صورت نیاز مصرف مسکن‌های ساده مثل استامینوفن یا ایبوپروفن با تجویز پزشک. در بیشتر موارد این درد طی چند روز تا یک هفته برطرف می‌شود، اما اگر همراه با تب، قرمزی یا درد شدید ضربان‌دار باشد، می‌تواند نشانه‌ی عفونت (ماستیت) باشد و نیاز به مراجعه به پزشک دارد.

نحوه خواباندن کودک بعد از شیر گرفتن

بعد از شیر گرفتن، خواباندن کودک ممکن است کمی دشوارتر شود زیرا شیرخوردن برای او بخشی از روتین آرام‌بخش خواب بوده است. برای جایگزین کردن این عادت، بهتر است روتین‌های جدیدی ایجاد شود؛ مثل حمام کوتاه با آب ولرم، پوشاندن لباس راحت، خواندن قصه یا لالایی، نور کم و محیط آرام. در آغوش گرفتن و نوازش قبل از خواب نیز به کودک احساس امنیت می‌دهد. با تکرار این روتین‌ها، کودک به‌تدریج یاد می‌گیرد بدون شیر خوردن هم آرام شود و به خواب برود.

بی قراری کودک بعد از شیر گرفتن

بی‌قراری کودک بعد از شیر گرفتن امری طبیعی است، زیرا او علاوه بر تغذیه، از شیر مادر برای آرامش و ارتباط عاطفی استفاده می‌کرده است. این تغییر می‌تواند باعث بی‌خوابی، گریه‌های بیشتر یا وابستگی شدید به مادر شود. بهترین راهکار، اجرای روش تدریجی در از شیر گرفتن و جایگزین کردن لحظات شیرخوردن با روتین‌های آرام‌بخش مانند قصه‌گویی، بغل کردن یا بازی‌های سبک است. همچنین توجه به تغذیه کافی، خواب منظم و صرف زمان بیشتر برای محبت و آرام کردن کودک، به کاهش بی‌قراری او کمک می‌کند. در بیشتر موارد، این حالت موقتی است و با صبر و همراهی والدین به‌تدریج برطرف می‌شود.

افسردگی بعد از شیر گرفتن کودک

افسردگی بعد از شیر گرفتن کودک پدیده‌ای شایع است و به تغییرات ناگهانی هورمونی و عاطفی مادر مربوط می‌شود. با قطع شیردهی، سطح هورمون‌های پرولاکتین و اکسی‌توسین که نقش مهمی در ایجاد آرامش و پیوند عاطفی دارند، کاهش می‌یابد و این می‌تواند احساس غم، بی‌حوصلگی، اضطراب یا حتی افسردگی را به همراه داشته باشد. علاوه بر تغییرات هورمونی، جدایی از تجربه صمیمانه شیردهی نیز برای بعضی مادران بار عاطفی سنگینی دارد. این حالت معمولاً موقتی است و با حمایت خانواده، استراحت کافی، تغذیه سالم و فعالیت بدنی بهبود پیدا می‌کند. اما اگر علائم شدید شوند یا بیش از چند هفته ادامه یابند، لازم است مادر با روانشناس یا پزشک مشورت کند تا از بروز افسردگی جدی جلوگیری شود.

پزشکان پیشنهادی

نتیجه گیری

از شیر گرفتن کودک فرآیندی طبیعی اما حساس است که با برنامه‌ریزی درست، صبر و انتخاب روش تدریجی می‌تواند بدون تنش برای مادر و کودک انجام شود. توجه به تغذیه مقوی، ایجاد روتین‌های آرام‌بخش و حمایت عاطفی در این مسیر اهمیت زیادی دارد. در نهایت، زمان و روش مناسب باید متناسب با شرایط جسمی و روحی کودک و مادر و با مشورت پزشک انتخاب شود تا این مرحله مهم رشد به بهترین شکل ممکن سپری گردد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!

پرسش‌های متداول

راحت از شیر گرفتن کودک زمانی امکان‌پذیر است که این روند به‌صورت تدریجی، با آرامش و در زمان مناسب انجام شود. انتخاب مقطعی که کودک بیمار یا در شرایط تغییرات بزرگ (مثل دندان‌درآوردن یا شروع مهدکودک) نباشد بسیار مهم است. مادر می‌تواند ابتدا یک وعده شیردهی را حذف کرده و آن را با غذای مقوی یا سرگرمی جایگزین کند، سپس هر چند روز یک‌بار وعده دیگری را کم کند. استفاده از روتین‌های آرام‌بخش مانند قصه‌گویی، بازی یا در آغوش گرفتن، به کودک کمک می‌کند بدون استرس تغییر را بپذیرد. همچنین مراقبت از سینه مادر با کمپرس سرد و تخلیه جزئی شیر، از بروز درد و التهاب جلوگیری می‌کند. این روش تدریجی و همراه با حمایت عاطفی، بهترین راه برای تجربه‌ای آسان‌تر در از شیر گرفتن کودک است.

شیر خوردن کودک بعد از دو سالگی از نظر پزشکی بد یا مضر نیست و در بسیاری از منابع معتبر توصیه می‌شود که شیردهی در صورت تمایل مادر و کودک می‌تواند ادامه داشته باشد. سازمان جهانی بهداشت (WHO) تغذیه با شیر مادر را تا دو سالگی و حتی بیشتر مفید می‌داند، زیرا همچنان منبعی از مواد مغذی، آنتی‌بادی‌ها و آرامش عاطفی برای کودک است. تنها نکته مهم این است که در این سن، شیر مادر باید در کنار یک رژیم غذایی متنوع و کامل باشد و جایگزین وعده‌های اصلی غذایی نشود. بنابراین ادامه شیردهی بعد از دو سالگی نه‌تنها ضرری ندارد، بلکه می‌تواند مزایای جسمی و روانی نیز داشته باشد.

قطع ناگهانی شیردهی از نظر پزشکی توصیه نمی‌شود، زیرا می‌تواند هم برای مادر و هم برای کودک مشکلاتی ایجاد کند. در مادر، توقف ناگهانی باعث پرشدگی، درد، التهاب و حتی خطر عفونت پستان (ماستیت) می‌شود. در کودک نیز این تغییر دفعی ممکن است استرس، بی‌قراری، اختلال خواب و مشکلات تغذیه‌ای به همراه داشته باشد. بهترین راه، کاهش تدریجی دفعات شیردهی و جایگزین کردن آن با غذاهای مناسب سن و روتین‌های آرام‌بخش است تا بدن مادر فرصت کاهش تولید شیر را پیدا کند و کودک نیز بدون فشار روحی یا جسمی به تغییر عادت کند. در موارد خاص پزشکی که نیاز به قطع سریع وجود دارد، این کار باید حتماً زیر نظر پزشک انجام شود.

امتیاز شما به مقاله:
(4.2از5)
دسته بندی:
برچسب:
منبع:
من رضا قشلاقی رحیمی 22 سالمه و دانشجوی رشته مهندسی IT هستم. به فعالیت در زمینه رشته درسیم علاقمندم و دوس دارم هرچه سریعتر تجربه بیشتری رو کسب کنم. دلیل انتخاب دکتر تو بیشتر بخاطر حرفه‌ای شدن توی بخش سئو هست و خوشحالم که با این تیم حرفه‌ای و منظم دارم همکاری می‌کنم.
مطالب مرتبط

پاسخ دادن

نظرات درباره از شیر گرفتن کودک

  1. ناشناس گفت:

    سلام خسته نباشید پسر من ۱۳ماهشه اصلا تمایلی به خوردن شیر نداره غذا رو خوب میخوره ولی شیر خودم به زور بهش میدم موردی ندارد از شیر بگیرمش براش ضرر نداره زود نیست

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      به تدریج باید این عمل صورت گیرد
      و بهتر است زیر نظر متخصص باشد
      تا عوارض گوارشی کمتری ایجاد کند

      متخصص اطفال

  2. اعظم گفت:

    باسلام من دخترم الان یک سال هشت ماهشه میخوام ازشیربگیرم غذاهم زیادنمیخوره سرلاک خوبه بهش بدم ممنون میشم راهنمایی کنین مخصوصن واسه شباخیلی برای شیربلندمیشه

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      برای از شیر گرفتن تدریجی، می‌توانید آرام و کم‌کم شروع کنید. برای انجام این کار، ابتدا و با رعایت فواصل زمانی معین، شیردهی در شب را حذف کنید. در مرحله‌ی بعدی شیردهی در میانه‌ی روز، از مراحل شیردهی کم کنید و بعد از آن شیردهی در صبح و آخرین مرحله قطع شیردهی قبل از خواب شب کودک است.

  3. Zahra گفت:

    سلام. خسته نباشید. برای قطع شیردهی باید در فصل خاصی باشه؟ مثلا: تعدادی میگن تو تابستان نباشه یا تو زمستان روده ها بچه یخ میکنه. آیا این نظریه درسته؟ 🤔

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      فصل پاییز بهترین زمان برای قطع شیردهی است
      ولی بهتر است زیر نظر متخصص اطفال صورت گیرد

      متخصص اطفال

  4. طناز گفت:

    سلام ممنون از توضیحاتتون
    دختر من دوسالش تموم شده اول شیر دادن طول روز و اول خوابش قطع کردیم و در طول شب چند بار شیر میدم ولی خیلی اذیت میشه برا خواب رفتن چی صلاح میدونین؟

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      بهتر است نکات زیر را رعایت کنید:
      ندادن یک نوبت شیر
      کم کردن زمان شیر دادن
      عقب انداختن زمان شیر دادن
      شیر مادر را با شیرخشک جایگزین کنید
      از علاقه شیرخوار به غذای جامد استفاده کنید
      به او پوره های شیردار بدهید
      برای کمک به قطع شیردهی کودکان شب‌ها به او پستانک بدهید

  5. سبحان گفت:

    سلام
    پسرم زمانی که دو سال کاملش شد از شیر گرفتم اما ۲۰ روز شیر ندادم ولی بعد از اون آنقدر گریه کرد و شبها موقع خواب بی قراری میکرد که مجبور شدم دوباره شیرش بدهم لطفا راهنمایی کنید چگونه این کودک سمج را میتوانم از شیر بگیرم؟

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      نیاز به مکمل مخصوص دارید
      در چنین مواقعی فقط زیر نظر متخصص اطفال از شیربگیرید
      متخصص اطفال

  6. سارا20 گفت:

    سلام،دخترم ۱۹ ماهشه و امروز شروع به قطع شیردهیش کردم،عذاب وجدان دارم که زود نباشه
    چون به شیرم خیلی وابستس(غذا کم میخوره) و شیرشبشو تاالان قطع نکردم(بعد ۶ ساعت خواب شبانه برای شیر بیدارمیشه)میخوام از شیر بگیرمش
    البته به شیر پاستوریزه خوردن اشتیاق داره

    میشه بگید چکارکنم که با خودم کنار بیام و دردسینه نگیرم

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      برای قطع شیر
      و همچنین مصرف مکمل های لازم
      زیر نظر متخصص اطفال باشید
      متخصص اطفال

  7. سارا20 گفت:

    سلام،دخترمن یکسال و هفت ماهشه،امروز اولین روزیه که شروع کردم شیرمو ازش قطع کنم،چون به شیرم خیلب وابستس و کم غذا میخوره و شبابعد شش ساعت خواب شیر میخوره، اینکارو کردم،
    الان عذاب وجدان دارم که کاش میشد بیشتر بهش شیر میدادم
    چکار کنم باخودم کنار بیام و سینه درد نگیرم

  8. حسنا گفت:

    سلام ببحشید دخترم ۲۳ ماهش هست و علاقه زیادی به خوردن غذا نداره و اصلا میوه و بسیاری از غذاها رو نمیخوره ودر هرشرایطی میاد سراغ شیر ومن الان دو روز هست که دارم از شیر میگیرم ولی اطرافیانم میگن زود هست نمیدونم چکار کنم میشه راهنمایی کنید عذاب وجدان داره اذیتم میکنه

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      در این سن زود نیست و کم کم باید از شیر بگیرید
      نیاز به مکمل های جایگزین دارد
      زیر نظر پزشک باشید

      متخصص اطفال

  9. فاطمه گفت:

    سلام
    من دخترم ۱۷ ماهشه و خیلی خیلی ب شیر وابستس طوری ک باید ۲۴ساعته سینم تو دهنش باشه همه بهم میگن از شیر بگیرش ولی من میترسم یعنی نمیدونم چجوری شروع کنم

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      با توجه به سن بهتر است کم کم از شیرمادر گرفته شود
      برای این منظور باید اصولی رفتار کنید
      زیر نظر پزشک باشید

      متخصص اطفال

  10. مامان فندق گفت:

    من باردارم و می‌خوام کودک یکسال و نیمه خودمو از شیر بگیرم آیا تو این فرایند ممکنه آسیبی ب من برسه؟

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      سعی کنید به طور تدریجی هر هفته یک جلسه شیردهی را حذف کنید. این کار را تا زمانی ادامه دهید که کودک‎‌تان به شیر خوردن از بطری یا فنجان عادت کند. ( اگر کودک شما ۹ ماهه یا بزرگتر است، بهتر است مستقیما با فنجان به او شیر بدهید تا مجبور نباشید ظرف چند ماه او را از شیشه شیر جدا کنید.)