هر آنچه که درباره بواسیر یا هموروئید باید بدانید

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

بواسیر یا هموروئید یکی از مشکلات شایع دستگاه گوارش است که بسیاری از افراد بدون اطلاع از روش‌های درست درمان با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. این بیماری می‌تواند باعث خون‌ریزی، خارش و ناراحتی شود و گاهی علائمش با مشکلات جدی‌تر اشتباه گرفته می‌شود. شناخت دقیق علت‌ها و راهکارهای مؤثر درمان، کلید کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی است. در این مقاله از دکترتو با علل، نشانه‌ها و روش‌های درمانی بواسیر آشنا می‌شوید و می‌آموزید چه اقداماتی واقعاً کمک‌کننده هستند.

هموروئید یا بواسیر چیست؟

هموروئید یا بواسیر یکی از بیماری‌های شایع مقعدی است که در اثر تورم و گشاد شدن رگ‌های خونی ناحیه مقعد یا راست‌روده ایجاد می‌شود. این عارضه می‌تواند باعث درد، خارش، احساس سنگینی یا خون‌ریزی هنگام دفع مدفوع شود. هموروئید ممکن است داخلی (درون راست‌روده) یا خارجی (در اطراف مقعد) باشد و معمولاً در نتیجه عواملی مانند یبوست مزمن، بارداری، اضافه‌وزن یا نشستن طولانی‌مدت ایجاد می‌شود.

آیا خون در مدفوعت مشاهده کردی؟

با متخصص گوارش مشورت کن.

فوق تخصص گوارش

انواع هموروئید کدامند؟

هموروئید به‌طور کلی بر اساس محل ایجاد و شدت علائم به چند نوع تقسیم می‌شود. شناخت نوع هموروئید برای انتخاب روش درمان مناسب اهمیت زیادی دارد، زیرا هر نوع ممکن است علائم و عوارض متفاوتی ایجاد کند. انواع هموروئید عبارت‌اند از:

• بواسیر داخلی: در داخل راست‌روده ایجاد می‌شود و معمولاً بدون درد است، اما می‌تواند باعث خون‌ریزی هنگام دفع شود
• بواسیر خارجی: در زیر پوست اطراف مقعد تشکیل می‌شود و معمولاً با درد، تورم و خارش همراه است
• هموروئید ترومبوزه: زمانی رخ می‌دهد که لخته خون در داخل هموروئید خارجی تشکیل شود و درد و التهاب شدیدی ایجاد کند
• هموروئید پرولاپس یا بیرون‌زده: در مراحل پیشرفته، هموروئید داخلی از مقعد بیرون می‌زند و ممکن است نیاز به درمان پزشکی یا جراحی داشته باشد
• بواسیر خونی: در این حالت، رگ‌های بواسیری پاره شده و خون روشن هنگام اجابت مزاج یا روی دستمال توالت مشاهده می‌شود
• بواسیر خفیف: مرحله ابتدایی بیماری است و معمولاً با خارش یا سوزش خفیف و ناراحتی هنگام نشستن یا دفع همراه است
• بواسیر شدید: در مراحل پیشرفته بروز می‌کند و معمولاً با درد زیاد، التهاب، خون‌ریزی مکرر و بیرون‌زدگی بافت از مقعد همراه است

بواسیر چه علائمی دارد؟

علائم بواسیر یا هموروئید بسته به نوع آن (داخلی یا خارجی) متفاوت است، اما معمولاً با نشانه‌هایی مانند خون‌ریزی هنگام یا بعد از دفع مدفوع، درد، سوزش، خارش و تورم در ناحیه مقعد همراه است. در موارد پیشرفته‌تر، ممکن است بیرون‌زدگی یا برآمدگی از مقعد، ترشح مخاط و احساس پری یا ناراحتی هنگام نشستن نیز دیده شود. شدت علائم از خفیف تا آزاردهنده متغیر است و در صورت تداوم یا خون‌ریزی مکرر، مراجعه به پزشک برای بررسی و درمان ضروری است.

بواسیر چه شکلی است؟

بواسیر یا هموروئید بسته به نوع آن (داخلی یا خارجی) ظاهر متفاوتی دارد. در بواسیر داخلی معمولاً تورم در داخل راست‌روده ایجاد می‌شود و در مراحل اولیه قابل مشاهده نیست، اما اگر بیرون‌زده شود، به شکل برآمدگی مرطوب یا گوشتی صورتی‌رنگ در دهانه مقعد دیده می‌شود. در مقابل، بواسیر خارجی زیر پوست اطراف مقعد تشکیل می‌شود و معمولاً به صورت برآمدگی سفت، کبود یا بنفش‌رنگ ظاهر می‌گردد که ممکن است همراه با درد، خارش یا التهاب باشد. در موارد ترومبوزه (لخته‌دار)، این برآمدگی‌ها ممکن است بزرگ‌تر، دردناک‌تر و همراه با تغییر رنگ پوست ناحیه باشند.

علل ایجاد هموروئید چیست؟ (علت بواسیر)

هموروئید یا بواسیر زمانی ایجاد می‌شود که فشار زیادی به رگ‌های ناحیه مقعد و راست‌روده وارد شود و این رگ‌ها متورم یا ملتهب شوند. این وضعیت معمولاً بر اثر عادات نادرست در سبک زندگی یا مشکلات گوارشی ایجاد می‌شود و می‌تواند به شکل تدریجی پیشرفت کند. شناخت علل بروز بواسیر به پیشگیری و درمان مؤثر آن کمک زیادی می‌کند. علل شایع هموروئید عبارت‌اند از:

• بواسیر و یبوست: یبوست مزمن و زور زدن هنگام دفع
• نشستن طولانی‌مدت، به‌ویژه در سرویس بهداشتی
• رژیم غذایی کم‌فیبر و مصرف ناکافی مایعات
• بارداری و فشار رحم بر رگ‌های لگن
• چاقی یا اضافه‌وزن
• بالا رفتن سن و کاهش قدرت بافت‌های نگهدارنده
• اسهال مزمن یا عادات نامنظم در اجابت مزاج
• بلند کردن مکرر اجسام سنگین

بواسیر در مردان

علت بواسیر بعد از زایمان

هموروئید بعد از زایمان طبیعی معمولاً به‌دلیل افزایش فشار در ناحیه لگن و مقعد هنگام بارداری و روند زایمان ایجاد می‌شود. زور زدن در حین زایمان، وزن جنین و یبوست بارداری از عوامل اصلی تورم و التهاب رگ‌های مقعدی هستند. تغییرات هورمونی، کم‌تحرکی و رژیم غذایی کم‌فیبر نیز احتمال بروز این مشکل را افزایش می‌دهند. در بیشتر موارد، بواسیر پس از مدتی با مصرف مایعات کافی، تغذیه پرفیبر، فعالیت بدنی سبک و مراقبت‌های موضعی بهبود می‌یابد، اما در صورت درد یا خون‌ریزی مداوم لازم است تحت نظر پزشک درمان شود.

عوارض بواسیر چیست؟

در صورتیکه بواسیر درمان نشود، ممکن است عوارضی را ایجاد کند. علائم این بیماری شامل درد و ناراحتی هنگام نشستن می‌تواند فعالیت‌های روزانه شما را تحت تاثیر قرار دهد. برخی از عوارض نادر است، اما برای جلوگیری از آنها بهتر است از روش‌های درمانی استفاده کنید. درمان هموروئید اغلب موفقیت‌آمیز و بدون عارضه است، به‌خصوص اگر به موقع و زود درمان شود. با این حال ممکن است عوارض نادر زیر را به دنبال داشته باشد:

• هموروئید گیر افتاده: اگر جریان خون هموروئید قطع شود ممکن است در بالای آن جمع شده و باعث دردهای بسیار شدید می‌شود.
• کم‌خونی: خونریزی شدید و مزمن ناشی از هموروئید منجر به کم خونی می‌شود. کم خونی زمانی که میزان کافی گلبول قرمز در گردش خون بدن نباشد، رخ می‌دهد.
• لخته‌های خون: گاهی اوقات ممکن است خون در مقعد لخته شود که می‌تواند دردناک باشد. این ناحیه متورم و ملتهب خواهد شد.

از کجا بفهمیم بواسیر داریم؟

تشخیص بواسیر با بررسی علائم و معاینه فیزیکی توسط پزشک انجام می‌شود. در مراحل اولیه، مشاهده دقیق علائم می‌تواند به تشخیص کمک کند، اما در موارد پیشرفته یا همراه با خون‌ریزی باید بررسی‌های تخصصی‌تری انجام شود. روش‌های تشخیص بواسیر عبارت‌اند از:

• بررسی سابقه علائم مانند درد، خارش، خون‌ریزی یا احساس فشار در هنگام دفع
• معاینه فیزیکی ناحیه مقعد برای مشاهده تورم یا برآمدگی
• معاینه انگشتی (Digital Rectal Exam) برای بررسی توده یا حساسیت داخل مقعد
• استفاده از آنوسکوپ برای مشاهده داخل کانال مقعد
• کولونوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپی برای رد سایر علل خون‌ریزی مانند پولیپ یا سرطان روده

تفاوت بواسیر و سرطان مقعدی

بواسیر و سرطان مقعدی هر دو می‌توانند باعث خون‌ریزی یا ناراحتی در ناحیه مقعد شوند، اما از نظر ماهیت، علت و شدت بیماری کاملاً متفاوت‌اند. بواسیر ناشی از تورم و التهاب رگ‌های ناحیه مقعد است و معمولاً خوش‌خیم و قابل درمان است، در حالی‌که سرطان مقعدی به‌دلیل رشد غیرطبیعی سلول‌های بدخیم در بافت مقعد ایجاد می‌شود و نیاز به تشخیص و درمان تخصصی دارد. شناخت تفاوت این دو بیماری برای پیشگیری از تشخیص اشتباه و درمان به‌موقع بسیار مهم است. تفاوت‌های اصلی بواسیر و سرطان مقعدی عبارت‌اند از:

• ماهیت بیماری: بواسیر خوش‌خیم و غیرسرطانی است؛ سرطان مقعدی بدخیم و پیش‌رونده.
• علت بروز: بواسیر بر اثر یبوست، فشار یا نشستن طولانی ایجاد می‌شود؛ سرطان مقعدی ناشی از تغییرات ژنتیکی و عفونت HPV است.
• نوع خون‌ریزی: در بواسیر خون روشن و بدون درد است؛ در سرطان مقعدی معمولاً خون تیره و همراه با درد یا ترشح است.
• علائم همراه: خارش، برآمدگی و درد از نشانه‌های بواسیرند؛ کاهش وزن، بی‌حالی، ترشحات غیرعادی یا توده سفت از علائم سرطان مقعدی محسوب می‌شوند.
• درمان: بواسیر با دارو یا جراحی ساده درمان می‌شود؛ سرطان نیازمند جراحی، شیمی‌درمانی یا رادیوتراپی است.

فرق بواسیر با سرطان روده

بواسیر چگونه درمان میشود؟

درمان بواسیر به نوع و شدت آن بستگی دارد و می‌تواند شامل روش‌های خانگی، دارویی یا جراحی باشد. در موارد خفیف، تغییر سبک زندگی و مراقبت‌های خانگی می‌تواند به بهبود علائم کمک کند. در مراحل پیشرفته‌تر، پزشک ممکن است از درمان‌های تخصصی‌تری استفاده کند. روش‌های درمان بواسیر شامل موارد زیر است:

• رژیم غذایی برای بواسیر: مصرف فیبر بیشتر از طریق میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل
• نوشیدن آب کافی برای نرم شدن مدفوع
• استفاده از داروهای موضعی مانند کرم‌ها و شیاف‌های ضد التهاب یا بی‌حس‌کننده یا از پماد برای بواسیر
• نشستن در وان آب گرم برای کاهش درد و التهاب
• پرهیز از زور زدن هنگام دفع و نشستن طولانی‌مدت
• درمان‌های تخصصی مانند بستن با نوار لاستیکی، اسکلروتراپی یا لیزر
• جراحی هموروئیدکتومی در موارد شدید یا مزمن
• استفاده از بهترین قرص برای درمان بواسیر
• عمل هموروئید

درمان خانگی بواسیر چیستَ؟

هموروئید درمان نشده می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. پس همین حالا با دکتر بواسیر مشورت کن.

دکتر بواسیر

فواید خونریزی بواسیر

خون‌ریزی بواسیر نه‌تنها فایده‌ای برای بدن ندارد، بلکه یکی از نشانه‌های هشداردهنده بیماری است که در صورت تداوم باید بررسی و درمان شود. این خون‌ریزی معمولاً به دلیل پاره شدن رگ‌های متورم مقعد هنگام دفع مدفوع رخ می‌دهد و در صورت بی‌توجهی می‌تواند عوارض جدی‌تری به دنبال داشته باشد. برخلاف باورهای نادرست، خروج خون از بواسیر به پاک‌سازی بدن کمک نمی‌کند، بلکه نشانه‌ای از آسیب بافتی است. عوارض احتمالی خون‌ریزی بواسیر عبارت‌اند از:

• کم‌خونی ناشی از از دست دادن خون در دفعات مکرر
• ضعف عمومی و خستگی مزمن
• خطر عفونت در ناحیه مقعد
• التهاب و درد بیشتر هنگام اجابت مزاج
• تأخیر در تشخیص بیماری‌های جدی‌تر مانند شقاق یا پولیپ روده

راه‌ های پیشگیری از هموروئید چیست؟

غذاهای سرشار از فیبر، نوشیدن مایعات زیاد، فعالیت فیزیکی مناسب و وزن متعادل، دفع مدفوع در زمان مناسب و اجتناب از زور زدن به پیشگیری از هموروئید کمک می‌کند. زمانی که مدفوع نرم باشد،خطر ابتلا به هموروئید به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد. اقدامات زیر می‌توانند کمک‌کننده باشند:

•  تغذیه: مصرف مواد غذایی سرشار از فیبر، مانند میوه‌ها و سبزیجات، همچنین حبوبات، باعث می‌شود که مدفوع همیشه نرم بماند. همچنین مصرف مقدار زیاد مایعات به نرم ماندن مدفوع کمک می‌کند. مکمل‌های فیبر به بهبود یبوست کمک می‌کنند.
• اجتناب از زور زدن: هنگام استفاده از توالت از زور زدن اجتناب کنید. زیرا این کار باعث ایجاد فشار در وریدهای تحتانی رکتوم می‌شود.
• هر زمان که نیاز است به توالت بروید: هر زمان که احساس کردید باید به دستشویی بروید، چون هرچه زمان بگذرد باعث خشک شدن مدفوع می‌شود.
• فعالیت بدنی: نشستن یا ایستادن به مدت طولانی باعث فشار روی وریدها می‌شود. فعالیت فیزیکی به عبور مدفوع از روده کمک می‌کند و باعث می‌شود که حرکات روده بسیار منظم شود.
• حفظ وزن مناسب: اضافه وزن به طور قابل توجهی خطر ابتلا به هموروئید را افزایش می‌دهد.

پزشکان پیشنهادی

۴.۹ (۲۶۰۱ نظر)

زهرا عسکری سرطاوسی

تخصص مامایی

نوبت بگیرید

۵ (۲۲۴۹ نظر)

زهرا مهربان

تخصص مامایی

نوبت بگیرید

۵ (۱۴۵۰ نظر)

دکتر امیرحسین پورداود

تخصص جراحی عمومی

نوبت بگیرید

۴.۸ (۱۰۷۵ نظر)

دکتر مریم فرهاد

تخصص جراحی عمومی

نوبت بگیرید

۵ (۷۴۶ نظر)

عشرت حسنلو

تخصص مامایی

نوبت بگیرید

۴.۷ (۶۲۵ نظر)

دکتر الهه برادران مهدوی

تخصص جراحی عمومی

نوبت بگیرید

نتیجه گیری

هموروئید یا بواسیر اختلالی شایع اما قابل درمان است که اغلب به‌دلیل افزایش فشار در ناحیه مقعد ایجاد می‌شود. علائم آن از ناراحتی خفیف تا خون‌ریزی و التهاب متفاوت است و شدت بیماری به نوع هموروئید بستگی دارد. درمان معمولاً شامل اصلاح عادات غذایی، افزایش مصرف فیبر، رعایت بهداشت مقعد و در صورت نیاز استفاده از روش‌های دارویی یا جراحی است. مراجعه به پزشک برای تشخیص دقیق نوع بواسیر و انتخاب بهترین روش درمان اهمیت زیادی دارد، زیرا برخی علائم ممکن است با بیماری‌های جدی‌تر اشتباه گرفته شوند. با تشخیص به‌موقع و مراقبت صحیح، می‌توان از بروز عوارض جلوگیری و کیفیت زندگی را بهبود داد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!