فهرست مطالب
فیبرومیالژیا (Fibromyalgia) نوعی بیماری مزمن است که باعث ایجاد درد، سفتی و نازکی در ماهیچهها، تاندونها و مفاصل میشود. این علائم معمولا همراه با مشکلاتی در خواب، خستگی مزمن، اضطراب، افسردگی و اختلال در عملکرد روده هستند. علت دقیق این بیماری ناشناخته است و درمان قطعی برای آن وجود ندارد. با این حال، داروها و سایر روشهای درمانی میتوانند در کاهش علائم به بیماران کمک کنند. برای درمان این بیماری حتما با متخصص مغز و اعصاب مشورت کنید. شما میتوانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی با پزشکان وجود دارد.
فیبرومیالژیا چیست؟
فیبرومیالژیا نوعی بیماری های مغز و اعصاب مزمن و پیچیده است که مشخصه اصلی آن درد عضلانی و اسکلتی گسترده در سراسر بدن است. بیماران معمولا در نقاط حساس بدن مانند گردن، کمر، شانهها و لگن احساس درد و سفتی در ماهیچهها، تاندونها و مفاصل خود دارند. این علائم جسمی با خستگی مزمن و اختلالات خواب نیز همراه هستند، به طوری که بیماران اغلب از کمبود انرژی و مشکلات در به خواب رفتن و خواب شبانه شکایت دارند.
علائم فیبرومیالژیا
علائم این بیماری بسیار گسترده و متنوع هستند. برخی از مهمترین علائم این بیماری عبارتند از:
- درد گسترده عضلانی و اسکلتی در نقاط حساس بدن مانند گردن، کمر، پاها، شانهها و لگن، احساس درد و سفتی شدید در ماهیچهها، تاندونها و مفاصل. علت درد عضلات پا و سایر نقاط بدن میتواند این بیماری باشد.
- خستگی مفرط و کمبود انرژی برای انجام فعالیتهای روزمره
- اختلالات خواب (پاراسومنیا)
- مشکلات شناختی، اختلال در تمرکز، حافظه و پردازش اطلاعات
- اختلالات روانی مانند اضطراب، افسردگی و سایر مشکلات روحی
فیبرومیالژیا و گلودرد
گلودرد یا درد در ناحیه گلو گاهی اوقات میتواند یکی از علائم این بیماری باشد، اگرچه چنین ارتباطی بسیار نادر است. فیبرومیالژیا با درد گسترده و مبهم در ماهیچهها، مفاصل و بافتهای نرم بدن مشخص میشود. درد در ناحیه گلو یا گلودرد اغلب جزء علائم اصلی این بیماری محسوب نمیشود.
فیبرومیالژیا و سردرد
درصورتی که این بیماری باعث درد و کشیدگی در ناحیه گردن و شانهها شود، ممکن است بیمار بهصورت مرتب سردردهای مزمن را تجربه کند. سردردهای ناشی از این بیماری خفیف تا شدید هستند و گاهی نزدیک به سردردهای میگرنی میشوند و علائم دیگری مانند احساس مریضی و تهوع هم دارند (سردرد شدید نشانه چیست؟).
فیبرومیالژیا و تپش قلب
برخی از افراد مبتلا به این بیماری از مشکلات قلبی-عروقی نظیر تپش قلب نیز شکایت دارند. علت اصلی ارتباط بین فیبرومیالژیا و اختلالات قلبی هنوز به طور کامل روشن نیست، اما چند عامل احتمالی در این زمینه مطرح شده است. یکی از این عوامل، اختلال در سیستم عصبی خودکار است که بر عملکرد قلب تاثیر میگذارد. بیماران فیبرومیالژیا سطح بالاتری از التهاب را تجربه میکنند که میتواند به آسیب قلبی منجر شود. عوامل روانی همچون استرس و اضطراب نیز در این بیماران شایع هستند و ممکن است بر سلامت قلب تاثیر بگذارند. علاوه بر این، کمتحرکی و چاقی که گاهی در این بیماران دیده میشود میتواند مشکلات قلبی-عروقی را تشدید کند.
فیبرومیالژیا و درد چشم
بیماران مبتلا به این بیماری اغلب از خشکی چشم شکایت دارند که ناشی از اختلال در عملکرد غدد اشکی است که تحت تاثیر فرایندهای التهابی موجود در فیبرومیالژیا قرار میگیرند. همچنین، برخی بیماران فیبرومیالژیا از حساسیت زیاد به نور شکایت دارند که بهخاطر تحریکپذیری سیستم عصبی مرتبط با این بیماری است. گاهی اوقات نیز درد چشم و سردرد در بیماران فیبرومیالژیا گزارش شده است که میتواند با درگیری عضلات اطراف چشم همراه باشد.
علت فیبرومیالژیا
برخی محققان معتقدند که تحریک مکرر عصبها باعث شده که مغز و نخاع افراد مبتلا به این بیماری تغییر کند. این تغییر باعث افزایش غیرعادی میزان مواد شیمیایی خاصی در مغز شده که سیگنال درد میفرستند. بهعلاوه اینکه، گیرندههای درد مغز، نوعی حافظه درد دارند و به آن حساس میشوند، یعنی نسبت به سیگنالهای دردناک و غیردردناک بیش از حد واکنش دارند.
علت دقیق این بیماری هنوز به طور کامل شناخته شده نیست و محققان همچنان در حال بررسی عوامل مختلف دخیل در این بیماری هستند. با این حال، مطالعات انجام شده تاکنون نشان دادهاند که علل احتمالی فیبرومیالژیا عبارتند از:
- عوامل ژنتیکی
- اختلالات عملکرد سیستم عصبی
- برخی تغییرات هورمونی
- عوامل روانشناختی ازجمله استرس، اضطراب و افسردگی
- عفونت و بیماریهای خاص مانند ویروس اپشتاین-بار
فیبرومیالژیا و ام اس
فیبرومیالژیا و مالتیپل اسکلروزیس (ام اس) هر دو بیماریهای مزمن و عصبی-عضلانی با درد و خستگی مزمن هستند. علت اصلی هر دو بیماری، اختلال در عملکرد سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) است و هر دو در زنان شیوع بیشتری دارند. حتی گاهی اوقات ممکن است این دو بیماری در یک بیمار به صورت همزمان وجود داشته باشند.
با این حال، این دو بیماری تفاوتهای مهمی نیز با یکدیگر دارند. ام اس بیماری خودایمنی است که با التهاب و آسیب به میلین اطراف اعصاب مشخص میشود، اما فیبرومیالژیا علت خودایمنی ندارد.
عوامل تشدید کننده بیماری فیبرومیالژیا
عوامل زیر را میتوان ریسک فاکتورهای این بیماری دانست که باعث تشدید آن میشوند:
- جنسیت: این عارضه در زنان بیشتر از مردان شیوع دارد.
- سابقه خانوادگی
- سایر اختلالات روماتیسمی – بیماریهایی مانند استئوآرتریت، آرتریت روماتوئید و لوپوس
- استرس روحی و روانی
- مشکلات به خواب رفتن، خواب آشفته و کمخوابی
- برخی عوامل محیطی مانند دما و رطوبت هوا، تغییرات فصلی و الگوهای آب و هوایی
- فعالیتهای بدنی شدید و فراتر از تحمل بدن
- رژیمهای غذایی حاوی مواد افزودنی، غذاهای فرآوری شده و کافئین
راه های تشخیص فیبرومیالژیا
این بیماری اصولا براساس وجود درد در تمام اندامهای بدن همراه با سایر نشانهها تشخیص داده میشود. درحال حاضر، هیچ آزمایش خاصی یا عکسبرداری و سیتی اسکنی برای تشخیص فیبرومیالژیا وجود ندارد. اگر نشانهها و علائم این بیماری حداقل ۳ ماه بهصورت گسترده در کل بدن باشند و بیمار یک یا تمام مشکلات زیر را هم داشته باشد، احتمالا به این بیماری مبتلا است:
- اختلال خواب مستمر
- خستگی
- اختلال حافظه یا تفکر
راه های درمان فیبرومیالژیا
برای درمان این بیماری، رویکردهای متعددی وجود دارد که به صورت ترکیبی مورد استفاده قرار میگیرند:
- درمان دارویی
- درمانهای غیردارویی مانند ورزش
- درمانهای مکمل مانند طب سوزنی و طب گیاهی
فیبرومیالژیا درمان قطعی دارد؟
هیچ درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد، و صرفا پزشکان با راهکارهای درمانی، علائم بیماری را کنترل و مدیریت میکنند. مجموعهای از تمرینات ورزشی، تراپی، رواندرمانی و رفتار درمانی و دارو برای کنترل علائم بیماری تجویز میشوند.
درمان دارویی فیبرومیالژیا (قرص برای درمان فیبرومیالژیا)
در درمان دارویی این بیماری، داروهای زیر مورد استفاده قرار میگیرند:
- داروهای ضددرد مانند استامینوفن و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن
- داروهای ضدافسردگی ازجمله داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین و نوراپینفرین (SNRIs) مانند دولوکستین و میلنسین و داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین (SSRIs) مانند فلوکستین و پاروکستین
- داروهای ضدتشنج مانند گابا پنتین و پرگابالین
درمان خانگی فیبرومیالژیا
درمان خانگی این بیماری شامل مجموعهای از اقدامات و روشهایی است که بیماران میتوانند در منزل انجام دهند تا به بهبود علائم و کنترل بیماری کمک کنند. برخی از این روشهای درمان خانگی عبارتند از:
- انجام ورزشهای ملایم و پیادهروی مرتب، یوگا، تای چی و شنا
- استراحت و مدیریت فعالیت
- کمپرس گرم یا پکهای یخ
- رژیم غذایی سالم و متعادل حاوی مواد مغذی مانند اسیدهای چرب امگا-۳، ویتامینها و مواد معدنی
- تکنیکهای آرامسازی مانند مدیتیشن، آرامسازی عضلانی و تنفس عمیق و مدیریت استرس
- مکملهای دارویی و گیاهی مانند کوآنزیم Q10، ویتامین D و گیاه هریسون
برای بیماری فیبرومیالژیا چی بخوریم؟
رژیم غذایی حاوی مواد مغذی زیر برای بیماری فیبرومیالژیا توصیه میشود:
- امگا-۳ موجود در ماهی، روغن ماهی و دانههای گیاهی
- ویتامین دی موجود در ماهی، تخم مرغ و قارچ
- کلسیم موجود در لبنیات، سبزیجات برگ سبز و آجیل
- مصرف میوهها و سبزیجات غنی از آنتیاکسیدان
درمان فیبرومیالژیا در طب سنتی
طب سنتی برای درمان این بیماری مصرف داروهای خنککننده و ترکننده مانند زیره سبز، شاهی و عرق نعنا را جهت تنظیم حرارت و رطوبت بدن تجویز میکند. استفاده از داروهای تقویتکننده کبد و طحال مانند بادرنجبویه، چاودار و زردچوبه، استفاده از داروهای تقویتکننده اعصاب و مغز مانند روغن زیتون، دارچین و عسل، استفاده از داروهای ضددرد مانند گل گاو زبان، مریم گلی و زردچوبه جهت کاهش درد و استفاده از داروهای آرامبخش مانند بابونه، سنبل الطیب و شاه تره با هدف بهبود خواب و استفاده از روشهای سنتی حرکتی مانند ماساژ، حجامت و طب سوزنی از راهکارهای درمان فیبرومیالژیا در طب سنتی هستند.
انواع فیبرومیالژیا
این بیماری انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
انواع بیماری فیبرومیالژیا | توضیحات |
---|---|
فیبرومیالژیا اولیه | شایعترین و متداولترین فرم فیبرومیالژیا است و علت مشخصی ندارد. |
فیبرومیالژیا ثانویه | در اثر سایر بیماریهایی مانند آرتریت روماتوئید، لوپوس یا آسیب عصبی ایجاد میشود. |
فیبرومیالژیا موضعی | در این نوع، درد در ناحیه خاصی از بدن مانند گردن، کمر یا شانهها مشاهده میشود. |
فیبرومیالژیا منتشر | در این نوع، درد در اکثر نقاط بدن و مفاصل وجود دارد. |
فیبرومیالژیای تحریکپذیر | در این نوع، فرد به محرکهای محیطی مانند استرس یا ضربه بیش از حد واکنش نشان میدهد. |
عوارض فیبرومیالژیا
فیبرومیالژیا میتواند عوارض متعددی داشته باشد که عبارتند از:
- درد مزمن در نقاط مختلف بدن مانند عضلات، مفاصل و نواحی حساس به لمس
- خستگی مفرط و بیحالی
- اختلال خواب، بیخوابی و کیفیت پایین خواب
- اختلالات شناختی، مشکلات حافظه، تمرکز و درک مطلب
- افسردگی و اضطراب
- اختلالات گوارشی مانند یبوست، نفخ و سوهاضمه
- سایر عوارض مانند سردرد، سرگیجه، احساس ورم در اندامها و حساسیت به صداها و نور
فیبرومیالژیا و بارداری
فیبرومیالژیا در بارداری ریسک پاره شدن کیسه آب پیش از اتمام حاملگی (هفته ۳۷) را افزایش میدهد و باعث زایمان زودرس میشود و مادر و جنین هردو به خطر میافتند. درمان زنان باردار مبتلا به فیبرومیالژیا شامل ماساژ، ورزش، یوگا، مدیتیشن و استراحت میشود. در صورتی که از خستگی و درد کل بدن رنج میبرید، حتما دو تا سه بار در روز به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه استراحت کنید. برای کاهش درد روزی دو بار رطوبت درمانی کنید.
راه های پیشگیری از فیبرومیالژیا
برای پیشگیری از فیبرومیالژیا، راهکارهای زیر پیشنهاد میشوند:
- انجام فعالیتهای ورزشی متعادل مانند پیادهروی، شنا و یوگا
- استفاده از تکنیکهای آرامشبخش مانند مراقبه، تمرینات تنفسی و ریلکسیشن برای مدیریت استرس
- داشتن خواب مناسب و باکیفیت
- رژیم غذایی غنی از میوه، سبزیجات، پروتئینهای ماهی و محصولات لبنی کمچرب
- کاهش مصرف کافئین، الکل و نیکوتین
- درمانهای غیردارویی و استفاده از درمانهای مکمل مانند ماساژ، طب سوزنی و فیزیوتراپی
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
فیبرومیالژیا بیماری پیچیده و چندوجهی است که هنوز ابعاد دقیق آن کاملا شناخته شده نیست. این سندروم با طیف گستردهای از علائم جسمی و روانی مشخص میشود که ماهیت دقیق آنها و چگونگی ارتباط متقابل آنها با یکدیگر هنوز مورد بحث است. با این حال، تحقیقات اخیر نشان میدهند که فیبرومیالژیا ناشی از تعامل پیچیده بین عوامل ژنتیکی، عصبی، هورمونی، ایمنی و محیطی است. این درک کمک میکند تا درمانهای همهجانبهتری برای این بیماری طراحی شود که به بهبود کیفیت زندگی بیماران منجر شود.
اگر در مورد علائم یا درمان این بیماری سوالی دارید حتما با پزشک مغز و اعصاب مشورت کنید. شما میتوانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره دکتر آنلاین مغز و اعصاب وجود دارد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!