فهرست مطالب
عوارض دیابت زمانی رخ می‌دهد که قند خون فرد برای مدت زیادی بالا باشد و به ارگان‌های مختلف بدن آسیب بزند. آسیب به کلیه‌ها، اعصاب، چشم‌ها و قلب از جمله عوارض شایع انواع دیابت هستند. این عوارض ممکن است در گروه سنی مختلف جوانان تا سالمندان اتفاق بیفتند. به همین دلیل برای جلوگیری از خطرات دیابت، بهتر است مدیریت دقیقی روی قند خون خود داشته‌باشید و در صورت لزوم به پزشک متخصص مراجعه کنید. در ادامه این مقاله از مجله پزشکی دکترتو همراه ما باشید تا به بررسی دقیق عوارض دیابت بپردازیم. برای دریافت نوبت ویزیت حضوری از متخصص غدد و متابولیسم یا دکتر دیابت نیز می‌توانید در سایت دکترتو نسبت به دریافت نوبت ویزیت حضوری یا مشاوره با بهترین متخصصان اقدام کنید.
عوارض دیابت: عوارض کوتاه مدت و بلند مدت دیابت چیست؟
دیابت یک بیماری مزمن است که باعث افزایش سطح قند خون به دلیل ناتوانی بدن در تولید یا استفاده مؤثر از انسولین میشود. اگر دیابت کنترل نشود، می‌تواند به تدریج به اعضای مختلف بدن آسیب بزند و به عوارض جدی مانند مشکلات قلبی، کلیوی و چشمی منجر شود.
عوارض کوتاه‌مدت دیابت شامل هیپوگلیسمی (افت شدید قند خون) و هایپرگلیسمی (افزایش بیش از حد قند خون) است که می‌تواند باعث گیجی، سردرگمی، ضعف، تعریق و حتی بیهوشی شود. از طرف دیگر، عوارض بلندمدت دیابت به آسیب‌های دائمی به اعضای بدن مانند کلیه‌ها، اعصاب و چشم‌ها اشاره دارد که اگر مدیریت و درمان نشود، به مشکلاتی مانند دیابت نوع ۲، بیماری قلبی، فشار خون بالا، نابینایی و قطع عضو منجر میشود.
| نوع عارضه | علائم عارضه دیابت | گروه سنی درگیر | درمان عوارض دیابت |
|---|---|---|---|
| آسیب به اعصاب | درد، سوزش، بی‌حسی در دست‌ها و پاها | بزرگسالان | کنترل قند خون، مصرف داروهای مسکن، فیزیوتراپی |
| بیماری قلبی | درد قفسه سینه، تنگی نفس | بزرگسالان | مصرف داروهای قلبی، تغییرات در رژیم غذایی و افزایش فعالیت بدنی |
| آسیب به کلیه‌ها | افزایش پروتئین در ادرار، ورم، فشار خون بالا | بزرگسالان | مصرف داروهای کنترل‌کننده فشار خون، دیالیز در مراحل پیشرفته |
| مشکلات چشمی | تاری دید، نابینایی | بزرگسالان و سالمندان | معاینه منظم چشم و درصورت نیاز درمان‌های لیزری |
| سکته مغزی | فلج یک طرف بدن، مشکل در تکلم، اختلال در تعادل | بزرگسالان | مصرف داروهای رقیق‌کننده خون، مراقبت‌های فیزیکی و توانبخشی |
| زخم پای دیابتی و مشکلات پا | درد، بی‌حسی، تورم، زخم‌ها و عفونت‌های طولانی، تغییر در رنگ پوست | بزرگسالان و سالمندان | کنترل قند خون، معاینه منظم پاها، استفاده از کفش مناسب |
| فشار خون بالا | سردرد، سرگیجه، تنگی نفس، تاری دید، خونریزی بینی و درد قفسه سینه | بزرگسالان، افراد میانسال و سالمندان | کاهش نمک در رژیم غذایی، ورزش منظم و مصرف داروهای کاهش‌دهنده فشار خون |
| کلسترول خون | افزایش کلسترول LDL (کلسترول بد)، کاهش HDL (کلسترول خوب)، احتمال بروز آترواسکلروزیس (تصلب شرایین) | بزرگسالان، افراد میانسال و سالمندان | کاهش مصرف چربی‌های اشباع، مصرف داروهای کاهش‌دهنده کلسترول (استاتین‌ها)، ورزش منظم |
| مشکلات دهان و دندان | التهاب لثه، خونریزی لثه، خشکی دهان، ایجاد عفونت‌های دهانی، بوی بد دهان، کاهش حس چشایی، دندان‌های خراب یا لق | کودکان، بزرگسالان و افراد مسن | مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندان، درمان عفونت‌های دهانی با داروهای ضدعفونی‌کننده، مراجعه منظم به دندان‌پزشک برای چکاپ‌های منظم |
| قطع عضو | عفونت‌های شدید و زخم‌های مقاوم به درمان | بزرگسالان و سالمندان | اگر عقونت شدید باشد ممکن است به قطع عضو نیاز شود |
عوارض دیابت در مردان
در مردان مبتلا به دیابت، مشکلاتی مانند اختلال در نعوظ، کاهش میل جنسی و کاهش سطح تستوسترون ممکن است اتفاق بیفتد. همچنین، خطر بیماری‌های قلبی و عروقی در مردان دیابتی زیاد است. این مشکلات ناشی از آسیب‌های عصبی و گردش خون ضعیف است که بر عملکرد جنسی و سلامت قلب تأثیر می‌گذارند.
عوارض دیابت در زنان
زنان مبتلا به دیابت ممکن است به عوارضی مانند اختلالات قاعدگی، کاهش باروری و خطر ابتلا به عفونت‌های ادراری و واژنی دچار شوند. همچنین دیابت می‌تواند خطر بیماری‌های قلبی و سکته را در زنان افزایش دهد. تغییرات هورمونی و آسیب به سیستم ایمنی بدن، موجب بروز این مشکلات میشود.
در این ویدئو دکتر علیرضا رمضانی متخصص چشم و فوق تخصص قرنیه در مورد عوارض بیماری دیابت بر چشم با شما صحبت میکند.
عوارض دیابت بارداری
دیابت بارداری یک بیماری خطرناک در دوران بارداری است و می‌تواند خطراتی برای مادر و جنین به همراه داشته‌باشد. برای مادر باردار، افزایش احتمال فشار خون بالا، ابتلا به عفونت‌ها و تولد نوزاد بزرگتر از حد طبیعی وجود دارد.
| زمان سه ماهه بارداری | نوع عارضه | علائم عارضه | درمان عارضه |
|---|---|---|---|
| عوارض دیابت بارداری در سه ماهه اول | فشارخون بالا | سردرد، سرگیجه | نظارت منظم بر فشار خون، مصرف داروهای فشار خون |
| عوارض دیابت بارداری در سه ماهه دوم | زایمان زودرس | انقباضات زودهنگام رحم | کنترل دقیق قند خون، استراحت بیشتر |
| عوارض دیابت بارداری در سه ماهه سوم | نقص‌های مادرزادی | ناهنجاری‌های ساختاری در جنین | نظارت دقیق بر وضعیت جنین و انجام اقدامات درمانی |
عوارض دیابت بارداری بر روی جنین
عوارض دیابت بارداری بر روی جنین شامل احتمال زایمان زودرس، نقص‌های مادرزادی و مشکلات تنفسی است. کنترل قند خون در دوران بارداری برای پیشگیری از این مشکلات ضروری است.
عوارض دیابت در کودکان
در کودکان، دیابت نوع ۱ اتفاق می‌افتد که می‌تواند به رشد طبیعی آنها آسیب بزند. دیابت نوع ۱ در کودکان می‌تواند باعث مشکلات جدی مانند کتواسیدوز دیابتی (DKA) و اختلالات روانی مانند اضطراب و افسردگی شود. اگر دیابت مدیریت نشود، این عوارض می‌توانند روی کیفیت زندگی کودک تأثیر منفی بگذارند.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت mayoclinic
Type 1 diabetes can affect the major organs in your body. Keeping your blood sugar level close to normal most of the time can dramatically reduce the risk of many complications.
ترجمه فارسی:
دیابت نوع ۱ می‌تواند روی اندام‌های اصلی بدن شما تأثیر بگذارد. حفظ سطح قند خون نزدیک به حد طبیعی در بیشتر مواقع می‌تواند به طور چشمگیری خطر بسیاری از عوارض را کاهش دهد.
عوارض دیابت در سالمندان
سالمندان مبتلا به دیابت بیشتر از سایر گروه‌های سنی در معرض خطر مشکلاتی مانند بیماری‌های قلبی، سکته، کاهش بینایی و آسیب به کلیه‌ها هستند. همچنین، کاهش توانایی در کنترل قند خون به علت کاهش فعالیت بدنی و تغییرات هورمونی شدت بروز این خطرات را بیشتر میکند.
در این ویدیو دکتر مروارید دادرس فوق تخصص قلب (اكوكارديوگرافي) توضیحاتی در مورد مشکلات قلبی بیماران درگیر دیابت ارائه می‌دهند:
خطرات دیابت نوع ۱
دیابت نوع ۱ یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به سلول‌های تولیدکننده انسولین در پانکراس حمله میکند و آنها را از بین می‌برد. نتیجه این اختلال ناتوانی بدن در تولید انسولین است که برای کنترل قند خون ضروری است. اگر این نوع دیابت کنترل نشود، می‌تواند منجر به عوارض جدی مانند مشکلات قلبی، کتواسیدوز دیابتی (DKA)، آسیب به کلیه‌ها، بینایی و اختلالات عصبی شود.
افزایش کتون در ادرار یا کتواسیدوز دیابتی
اگر سلول‌های شما گرسنه باشد، بدن شما ممکن است شروع به شکستن و تجزیه چربی‌ها کند. این کار باعث تولید اسیدهای سمی به نام کتون میشود. در این صورت علائمی مانند از‌دست‌دادن اشتها، ضعف، استفراغ، تب، درد معده ممکن است در فرد دیده شود. کتواسیدوز دیابتی در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ شایع‌تر است.
عوارض دیابت نوع ۲
دیابت نوع ۲ یک اختلال متابولیک است که در آن بدن یا به درستی انسولین تولید نمی‌کند یا قادر به استفاده مؤثر از آن نیست. در نتیجه، این وضعیت باعث میشود که قند خون بالا بماند. فرد مبتلا به دیابت نوع ۲ در ابتدای بیماری ممکن است علائمی نداشته‌باشد اما به مرور و بدون درمان مفید، ممکن است به مشکلاتی مانند بیماری قلبی، آسیب به کلیه‌ها، اختلال در بینایی و مشکلات عصبی مبتلا شود. کنترل دیابت نوع ۲ با رژیم غذایی مناسب، ورزش و دارو درمانی می‌تواند از بروز این عوارض جلوگیری کند.
آسیب به پاها و زخم پای دیابتی
آسیب عصبی در پا یا جریان خون کم به پاها، خطر عوارض مختلف پا را افزایش می‌دهد. زخم پای دیابتی از جمله شایع‌ترین عوارض دیابت است. زخم‌ها و تاول‌های درمان‌نشده می‌تواند باعث عفونت‌های جدی شده که معمولا به ندرت بهبود می‌یابند. در نهایت این عفونت‌ها منجر به قطع انگشت، پا یا قطع اندام میشود.
برای جلوگیری از آسیب به کف پا و انگشتان و علائم زخم دیابتی باید بیماران از کفش راحت استفاده کنند. این بیماران به دلیل آسیب عصبی احتمال دارد، تاول یا زخم را کمتر احساس کنند. البته حتما نیازی نیست که برای خرید کفش مخصوص بیماران دیابتی هزینه کنید. تنها سعی کنید کفش‌های راحت انتخاب کرده تا به انگشتان پا فشار وارد نشود. همچنین بهتر است هر شب پاهای خود را به‌خوبی چک کنید تا مطمئن شوید زخم یا تاولی روی آن وجود نداشته‌باشد.
در این ویدئو دکتر سید محمد باقر ابطحی متخصص طب فیزیک و توانبخشی در مورد آسیب‌های عصب‌های دست و پا توسط دیابت توضیح می‌دهند.
کمای دیابتی از عوارض خطرناک دیابت
یکی از بدترین عوارضی که ممکن است دیابت برای شخص داشته‌باشد، کمای دیابتی است. اگر به دیابت مبتلا باشید و قند خون شما به اندازه زیادی بالا برود یا پایین بیاید، به کمای دیابتی وارد می‌شوید و هوشیاری خود را از دست می‌دهید.
این حالت بسیار خطرناک است و می‌تواند خطر مرگ داشته‌باشد. در صورتیکه فرد به سرعت تحت درمان اورژانسی قند خون بالا قرار بگیرد، می‌تواند از این واقعه نجات پیدا کند. اما اگر به این حالت رسیدگی نشود، کمای دیابتی می‌تواند تهدیدکننده‌ی زندگی باشد.
عوارض دیابت بی مزه
دیابت بی‌مزه یک بیماری نادر است که به دلیل اختلال در هورمون ضد ادراری (ADH) یا مقاومت به آن، باعث افزایش دفع ادرار و تشنگی شدید میشود. این نوع دیابت به دلیل کمبود یا اختلال عملکرد هورمون ADH، که مسئول تنظیم میزان آب بدن است، ایجاد میشود و اگر درمان نشود، می‌تواند به کم‌آبی شدید بدن، عدم تعادل الکترولیت‌ها و در نهایت آسیب به اعضای حیاتی مانند کلیه‌ها منجر شود.
جلوگیری از عوارض دیابت ممکن است؟
جلوگیری از عوارض دیابت امکان‌پذیر است اما نیاز به کنترل دقیق قند خون و ایجاد سبک زندگی سالم دارد. مدیریت مناسب قند خون از طریق رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم، مصرف دارو و نظارت منظم بر قند خون می‌تواند به کاهش خطرات و عوارض جدی این بیماری کمک کند. همچنین مدیریت موارد خطرناکی مانند فشار خون و کلسترول بالا هم اهمیت زیادی روی پیشگیری از خطرات دیابت دارد.
داده‌ای یافت نشد.نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
اگر دیابت دارید، باید مراقب سطح قند خونتان باشید که بیش‌ازحد بالا (هایپرگلیسمی) نرود. هایپرگلیسمی یک اتفاق خطرناک است که باعث بروز عوارضی مانند مشکلات عصبی، مشکلات چشمی و مشکلات کلیوی میشود و به سرعت اتفاق می‌افتد. برای جلوگیری از این مشکلات اگر پزشک برای شما دارو تجویز کرده، حتما در زمان مناسب مصرف کنید، رژیم غذایی سالمی داشته‌باشید و فعالیت بدنی روزانه را فراموش نکنید.
برای درمان عوارض دیابت نیز می‌توانید به سایت دکترتو مراجعه کنید و از دکتر فوق تخصص غدد نوبت ویزیت حضوری دریافت کنید. در سایت دکترتو امکان مشاوره آنلاین یا تلفنی با بهترین متخصصان نیز برای شما وجود دارد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!