انواع کلاژن چیست و چه خواصی دارد؟ – مجله سلامت دکترتو

انواع کلاژن چیست و چه خواصی دارد؟

آنچه در این مقاله می‌خوانید

کلاژن به اشکال مختلفی مانند قرص، پودر، ساشه، ماسک، کرم و سرم موضعی در داروخانه‌ها و فروشگاه‌های معتبر عرضه می‌شود. برندهای موجود بیشتر حاوی کلاژن نوع ۱ و ۳ هستند که برای پوست و مفاصل طراحی شده‌اند. کاربرد اصلی این مکمل‌ها، جبران کاهش کلاژن بدن، بهبود کیفیت پوست، تقویت مو و ناخن و بهبود درد مفاصل است. مصرف خودسرانه مکمل‌های کلاژن در برخی افراد به‌ خصوص در افرادی با آلرژی به منابع حیوانی، زنان باردار و شیرده توصیه نمی‌شود.

approved-by-doctors

تأیید‌‌‌‌‌‌‌ شده توسط پزشکان متخصص دکترتو

محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشکان دکترتو مشاوره بگیرید.

زمان مطالعه : 6 دقیقه
انواع کلاژن چیست و چه خواصی دارد؟

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

برای اینکه پوست جوان بماند و شفافیت و کشسانی خود را حفظ کند، به پروتئینی نیاز دارد که نام آن کلاژن است. کلاژن بعد از مدتی در پوست کاهش پیدا می‌کند و روند ساخت آن کند می‌شود. برای اینکه کلاژن سازی پوست خود را تحریک کنید، لازم است که فعالیت‌هایی را انجام دهید. برخی از این فعالیت‌ها شامل خوردن قرص و مکمل کلاژن می‌شود و برخی دیگر شامل ایجاد برخی از تغییرات در زندگی است. برای اینکه بیشتر با کلاژن و اثراتی که در پوست دارد آشنا شوید، با ما همراه باشید.

کلاژن چیست؟

کلاژن فراوان‌ترین پروتئین موجود در بدن انسان است و نقش حیاتی در ساختار پوست، استخوان، عضله، تاندون، رباط و عروق خونی دارد. این پروتئین مانند چسب، اجزای مختلف بدن را به هم متصل نگه می‌دارد. کلاژن در حفظ الاستیسیته پوست، استحکام استخوان‌ها، عملکرد مفاصل و ترمیم بافت‌ها نقش کلیدی ایفا می‌کند.

با افزایش سن، تولید طبیعی کلاژن در بدن کاهش می‌یابد که ممکن است باعث چین‌وچروک، درد مفاصل و کاهش توده عضلانی شود. مصرف مکمل‌ها یا استفاده موضعی از محصولات حاوی کلاژن می‌تواند به بهبود این شرایط کمک کند.

خدمات زیبایی

از کلینیک های معتبر با هزینه مناسب

۱۵۰۰+ خدمت

انواع کلاژن کدامند؟

بدن انسان حدود ۱۶ نوع کلاژن اصلی دارد که چهار نوع (۱، ۲، ۳ و ۴) نقش کلیدی در پوست، مفاصل، غضروف و بافت‌های همبند ایفا می‌کنند. چهار نوع اصلی که بیشترین سهم را در عملکرد بدن دارند عبارت‌اند از:

  • کلاژن نوع ۱: رایج‌ترین نوع در پوست، استخوان، دندان، تاندون و رباط‌ها یافت می‌شود و مسئول استحکام ساختاری این بافت‌ها است.
  • کلاژن نوع ۲: بیشتر در غضروف مفصلی دیده می‌شود و در حفظ سلامت مفاصل مؤثر است.
  • کلاژن نوع ۳: در عروق خونی، عضله و اندام‌های داخلی وجود دارد و بافت‌های نرم را پشتیبانی می‌کند.
  • کلاژن نوع ۴: در لایه پایه پوست و غشاهای سلولی دیده می‌شود و نقش مهمی در فیلتراسیون و پایداری ساختاری پوست دارد.

هر نوع کلاژن عملکرد خاص خود را دارد و مکمل‌ها معمولا شامل ترکیبی از چند نوع هستند.

دکتر ساناز صالحی در این ویدیو در موردنقش کلاژن در پیری پوست توضیح می‌دهند.

۱. کلاژن خوراکی چیست؟

یکی از روش‌هایی که برای کلاژن سازی پوست مورد استفاده قرار می‌گیرد، کلاژن خوراکی است. کلاژن خوراکی به شکل قرص یا پودر وجود دارد. پودر کلاژن یا قرص کلاژن خوراکی برای تحریک کلاژن سازی پوست مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کلاژن به شکل قرص یا پودر وجود دارد و به جوانسازی صورت کمک می‌کند. با کمک این مکمل می‌توانید در بهبود ظاهر پوست خود موثر واقع شوید. از طرفی نه تنها این مکمل در سلامت پوست موثر است بلکه برای سلامت استخوان‌ها هم کاربرد دارد. زیرا کلاژن در استخوان‌ها هم وجود دارد. برای همین می‌توان از این مکمل برای ورزشکاران هم استفاده کرد.

۲. قرص کلاژن خارجی و ایرانی

قرص کلاژن نوعی مکمل خوراکی است که معمولا از کلاژن هیدرولیز شده (پپتید کلاژن) تشکیل شده و به‌صورت فشرده در قالب قرص عرضه می‌شود. این قرص‌ها به‌راحتی قابل‌مصرف‌ هستند و هدف از آن‌ها جبران کاهش طبیعی کلاژن در بدن با افزایش سن است.

مطالعات نشان می‌دهند که مصرف منظم این مکمل‌ها می‌تواند به بهبود رطوبت و خاصیت کشسانی پوست، کاهش چین‌وچروک، تقویت مو و ناخن و حتی بهبود درد مفاصل کمک کند. بهتر است قرص‌های کلاژن تحت نظر پزشک و به‌مدت مشخص استفاده شوند. جذب این ترکیبات در بدن تحت‌تأثیر رژیم غذایی و عملکرد گوارشی قرار دارد.

به فکر جوانسازی پوست با مصرف کلاژن هستی؟
قبلش با متخصص مشورت کن.

۳. پودر کلاژن چیست؟

پودر کلاژن یا کلاژن پپتید یک شکل پرطرفدار از مکمل کلاژن است که به‌راحتی در مایعات حل می‌شود و معمولا بدون طعم یا با طعم‌دهنده‌های طبیعی ارائه می‌شود. این پودرها از کلاژن هیدرولیز شده تهیه شده‌اند که قابلیت جذب بالاتری نسبت به شکل‌های دیگر دارد.

پودر کلاژن معمولا در قهوه، آب، اسموتی یا غذاهای گرم مخلوط می‌شود و برای سلامت پوست، مو، ناخن و مفاصل کاربرد دارد. برخی فرمول‌های پیشرفته همچنین حاوی ویتامین C، اسید هیالورونیک یا بیوتین هستند که اثربخشی کلاژن را افزایش می‌دهند. استفاده مداوم از پودر کلاژن می‌تواند بخشی از برنامه‌ی مراقبت از پوست و مفاصل باشد.

۴. نخ کلاژن جذبی

نخ‌های جذبی مورد استفاده در روش‌های زیبایی (مانند PDO یا PLLA) معمولا از موادی مانند پلی‌دی‌اوکسانون یا پلی‌لاکتیک اسید ساخته شده‌اند که تولید کلاژن را در پوست تحریک می‌کنند اما خود حاوی کلاژن نیستند. این نخ‌ها با تحریک فیبروبلاست‌ها به افزایش تولید کلاژن طبیعی کمک می‌کنند.

متن انگلیسی:
Collagen is a protein responsible for healthy joints and skin elasticity or stretchiness. It’s in your bones, muscles, and blood, making up three-quarters of your skin and one-third of the protein in your body.
ترجمه فارسی:
کلاژن پروتئینی است که برای سلامت مفاصل و خاصیت ارتجاعی پوست ضروری است. در استخوان‌ها، عضلات و خون وجود دارد و سه‌چهارم پوست و یک‌سوم پروتئین بدن را تشکیل می‌دهد.

به نقل از سایت webmd

۵. کرم کلاژن

کرم کلاژن نوعی محصول مراقبت از پوست است که حاوی ترکیبات مرطوب‌کننده و کلاژن (یا محرک‌های تولید آن) است. این کرم‌ها برای بهبود خاصیت کشسانی، کاهش خشکی و خطوط سطحی پوست طراحی شده‌اند.البته کرم‌های کلاژن به دلیل اندازه بزرگ مولکول‌های کلاژن معمولا از پوست جذب نمی‌شوند و بیشتر به‌عنوان مرطوب‌کننده عمل می‌کنند. برخی کرم‌ها حاوی پپتیدهای کلاژن یا مواد محرک (مانند رتینول یا ویتامین C) هستند که ممکن است به‌طور غیرمستقیم تولید کلاژن را تحریک کنند اما اثربخشی آنها محدود است.

۶. ماسک کلاژن 

ماسک کلاژن یکی از محصولات محبوب مراقبت از پوست است که معمولا به‌صورت ورقه‌ای یا کرمی ارائه می‌شود و حاوی کلاژن، هیالورونیک اسید، ویتامین C و مواد مغذی دیگر است. این ماسک‌ها با هدف مرطوب‌کردن پوست، کاهش خشکی، و افزایش شادابی و لطافت پوست استفاده می‌شوند. ماسک‌های ورقه‌ای حاوی سرم غلیظ هستند و بعد از ۱۵ تا ۲۰ دقیقه استفاده، پوستی نرم و شاداب برجای می‌گذارند.

ماسک کلاژن چه فایده ای دارد؟
ماسک کلاژن به افزایش رطوبت، بهبود خاصیت ارتجاعی پوست و کاهش چین‌وچروک‌های صورت کمک می‌کند.

۷. ساشه کلاژن

ساشه کلاژن بسته‌های کوچک پودر آماده‌ی مصرف هستند که حاوی کلاژن هیدرولیز شده و مواد تقویت‌کننده جذب مانند ویتامین C هستند. این ساشه‌ها معمولا به‌صورت طعم‌دار یا بدون طعم عرضه می‌شوند و می‌توان آن‌ها را در آب یا نوشیدنی حل کرد. ساشه‌ها برای افرادی طراحی شده‌اند که به دنبال مکمل آسان و قابل‌حمل هستند و کاربرد آن در برنامه‌ی روزانه بسیار ساده است. بیشتر ساشه‌های بازار حاوی کلاژن نوع ۱ و ۳ هستند و برای تقویت پوست، مو، ناخن و مفاصل مورد استفاده قرار می‌گیرند.

۸. ضد آفتاب حاوی کلاژن

ضدآفتاب حاوی کلاژن ترکیبی از محافظت‌کننده‌های فیزیکی یا شیمیایی در برابر اشعه UV و ترکیبات تقویت‌کننده پوست مانند کلاژن، پپتیدها و آنتی‌اکسیدان‌ها است. این نوع ضدآفتاب از آسیب‌های خورشید مانند چین‌وچروک، لک و پیری زودرس جلوگیری می‌کند و ممکن است اثر مرطوب‌کننده داشته باشند اما شواهد محدودی برای تأثیر مستقیم کلاژن در این محصولات بر بهبود ساختار پوست وجود دارد.

فواید کلاژن برای پوست چیست؟

کلاژن به‌عنوان پروتئین اصلی ساختار پوست، نقش کلیدی در استحکام، انعطاف‌پذیری و آبرسانی پوست دارد. با افزایش سن، تولید طبیعی کلاژن کاهش می‌یابد که باعث پدیدار شدن چین‌وچروک، افتادگی پوست و کاهش درخشندگی آن می‌شود.

مصرف مکمل‌های کلاژن یا استفاده از محصولات موضعی می‌تواند به کاهش علائم پیری، بهبود بافت پوست، کاهش عمق خطوط، افزایش لطافت و جوانسازی پوست کمک کند:

  • کاهش چین‌وچروک و بهبود خطوط ریز پوست
  • افزایش خاصیت کشسانی پوست و کمک به سفتی آن
  • صاف‌تر شدن پوست با مصرف مداوم
  • افزایش سنتز طبیعی کلاژن در بدن با تحریک فیبروبلاست‌ها
  • محافظت از پوست در برابر پیری زودرس ناشی از نور خورشید

برای جوانسازی سریع پوست، همین الان نوبت دکترتو رزرو کن.

منابع غذایی حاوی کلاژن چیست؟

کلاژن به‌طور مستقیم در برخی مواد غذایی وجود دارد یا بدن را به تولید بیشتر آن ترغیب می‌کند. غذاهای غنی از پروتئین‌های حیوانی مانند آب قلم، پوست مرغ، ماهی با پوست، گوشت قرمز و ژلاتین طبیعی از منابع خوب کلاژن‌ هستند. مصرف زیاد قند، سیگار و استرس مزمن مانع تولید کلاژن می‌شود. رژیم غذایی متعادل، همراه با منابع طبیعی و پخته‌شده آرام مانند آب استخوان، یکی از بهترین روش‌های حفظ سلامت پوست و مفاصل از طریق تغذیه است:

  • آب قلم (آب استخوان): منبع مستقیم پپتیدهای کلاژن
  • ماهی با پوست: غنی از کلاژن نوع ۱
  • ژلاتین طبیعی: فرم پخته‌شده کلاژن
  • پوست مرغ: منبع طبیعی کلاژن
  • تخم‌مرغ (به‌ خصوص زرده و غشای داخلی): حاوی آمینواسیدهای پیش‌ساز
  • مرکبات و فلفل دلمه‌ای: سرشار از ویتامین C برای سنتز کلاژن
  • سبزیجات برگ‌سبز: حاوی آنتی‌اکسیدان و پشتیبان پوست
  • مغزها و دانه‌ها (مانند تخمه آفتابگردان، بادام): غنی از زینک
  • هویج و سیب‌زمینی شیرین: منابع خوب ویتامین A
  • جگر و گوشت اندامی: منبع سرشار از مس و آمینو اسید
منابع غذایی حاوی کلاژن چیست؟
منابع غذایی حاوی کلاژن شامل ماهی، مرغ، تخم‌مرغ، مرکبات، سبزیجات سبز و ژلاتین هستند.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

کلاژن نقش بسیار مهمی در سلامت پوست، استخوان، مفاصل و سیستم عروقی دارد که با افزایش سن، کاهش می‌یابد اما می‌توان با استفاده از رژیم غذایی مناسب، مکمل‌های معتبر و محصولات مراقبتی موضعی، این کاهش را کنترل کرد. برای انتخاب نوع مکمل (پودر، قرص، ساشه یا کرم)، سن، وضعیت سلامتی و نیازهای فردی باید در نظر گرفته شود. همچنین، در موارد خاص مانند بارداری، شیردهی یا بیماری‌های مزمن، بهتر است قبل از مصرف مکمل با پزشک متخصص تغذیه یا پوست مشورت کرد.

دکترتو مراقب سلامت شماست!

پرسش‌های متداول

انتخاب بهترین نوع کلاژن بستگی به هدف مصرف دارد. کلاژن نوع ۱ و ۳ برای بهبود سلامت پوست، مو، ناخن و بافت‌های همبند مناسب‌تر هستند، زیرا این انواع در پوست و عروق خونی فراوان‌اند و به خاصیت ارتجاعی و آبرسانی پوست کمک می‌کنند. کلاژن نوع ۲ برای سلامت مفاصل و غضروف‌ها مؤثرتر است و اغلب برای افرادی با مشکلات مفصلی مانند آرتروز توصیه می‌شود. مکمل‌های کلاژن هیدرولیز شده (پپتید کلاژن) به دلیل جذب بهتر در بدن، به‌ خصوص برای پوست و مفاصل، ترجیح داده می‌شوند. برای اثربخشی بیشتر، مکمل‌های حاوی ویتامین C یا سایر مواد مغذی مانند زینک می‌توانند تولید کلاژن را تقویت کنند. بهتر است قبل از انتخاب با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.

کلاژن پوست صورت در واقع همان کلاژن نوع ۱ و ۳ است که در لایه درمیس پوست نقش کلیدی دارد. این پروتئین مسئول استحکام، انعطاف‌پذیری و جوانی پوست است. کاهش سطح کلاژن در صورت، معمولا منجر به ایجاد چین‌وچروک، افتادگی پوست، نازک شدن و کاهش درخشندگی چهره می‌شود.

مطالعات متعدد نشان داده‌اند که مصرف خوراکی کلاژن هیدرولیز شده (پپتید کلاژن) می‌تواند در افزایش رطوبت پوست، کاهش چین‌وچروک، بهبود خاصیت کشسانی و ترمیم بافت پوستی مؤثر باشد. البته، تأثیر آن تدریجی است و به ثبات در مصرف و ترکیب با ویتامین C نیاز دارد تا نتیجه بهتر و ماندگارتر حاصل شود.

کلاژن به‌تنهایی باعث تغییر رنگ پوست یا سفیدی آن نمی‌شود. نقش اصلی این پروتئین در افزایش خاصیت ارتجاعی، نرمی، آبرسانی و جوانی پوست است. با این حال، برخی افراد ممکن است پس از مصرف کلاژن به دلیل شفاف‌تر شدن و یکدست‌تر شدن رنگ پوست، آن را معادل سفید شدن در نظر بگیرند.

بهترین زمان مصرف کلاژن بستگی به هدف مصرف دارد. برای بهبود سلامت پوست، معمولا توصیه می‌شود صبح ناشتا یا شب قبل از خواب مصرف شود، زمانی که جذب مواد مغذی بهتر انجام می‌شود. اگر هدف کمک به ترمیم عضلات یا مفاصل است، می‌توان آن را بعد از تمرین ورزشی مصرف کرد. برخی افراد آن را همراه با نوشیدنی گرم (مانند قهوه یا چای) یا اسموتی ترکیب می‌کنند.

بدن به‌طور طبیعی توانایی تولید کلاژن را دارد اما با افزایش سن، این توان کاهش می‌یابد. برای تحریک تولید طبیعی کلاژن، باید موارد زیر را رعایت کرد:

  • تغذیه غنی از پروتئین، ویتامین C، زینک و مس
  • محافظت از پوست در برابر نور مستقیم خورشید (استفاده از ضدآفتاب)
  • قطع یا کاهش مصرف سیگار و نوشیدنی‌های قندی
  • خواب کافی و کاهش استرس مزمن
  • مصرف مکمل‌های پپتید کلاژن به‌صورت منظم
  • فعالیت بدنی منظم برای تحریک بازسازی سلول‌ها

بیشتر مکمل‌های کلاژن موجود در بازار حاوی کلاژن نوع ۱ و ۳ هستند زیرا این دو نوع بیشترین تأثیر را در حفظ سلامت پوست، مو، ناخن و استخوان‌ها دارند. کلاژن نوع ۱ ساختار اصلی پوست را تشکیل می‌دهد و نوع ۳ در کنار آن به خاصیت کشسانی و نرمی پوست کمک می‌کند. در برخی مکمل‌های تخصصی مفاصل، کلاژن نوع ۲ نیز وجود دارد که بیشتر در غضروف‌ها نقش دارد.

امتیاز شما به مقاله:
(3.8از5)
دسته بندی:
برچسب:
منبع:
مطالب مرتبط

پاسخ دادن

نظرات درباره کلاژن

  1. باقری گفت:

    سلام. وقت بخیر.‌ببخشین. پودر کلاژن. برای آرتروز شدیدمفصل. که نیاز به جراحی تعویض مفصل داره. فایده داره یا نه؟؟ممنون میشم راهنمایی کنین🙏

    1. همیار دکترِتو گفت:

      سلام، وقت شما هم بخیر. پودر کلاژن ممکن است تا حدی به بهبود سلامت مفاصل کمک کند، اما در موارد آرتروز شدید که نیاز به جراحی تعویض مفصل دارد، تأثیر قابل‌توجهی در جلوگیری از پیشرفت بیماری یا کاهش نیاز به جراحی نخواهد داشت.

      نکاتی درباره مصرف کلاژن برای آرتروز:

      ۱. تأثیر در مراحل اولیه: برخی مطالعات نشان داده‌اند که مکمل‌های کلاژن می‌توانند به بهبود انعطاف‌پذیری و کاهش درد مفاصل در مراحل اولیه آرتروز کمک کنند.

      ۲. عدم تأثیر در تخریب شدید مفصل: در موارد پیشرفته که تخریب غضروف شدید است و جراحی توصیه شده، کلاژن نمی‌تواند جایگزین درمان‌های اصلی مانند تعویض مفصل شود.

      ۳. بهبود سلامت عمومی مفصل: ممکن است در کنار سایر مکمل‌ها مانند گلوکزامین، کندرویتین، و ویتامین D به حفظ سلامت استخوان‌ها و مفاصل باقی‌مانده کمک کند.

  2. ناشناس گفت:

    سلام خسته نباشید ممنون بابت مطالب
    فقط ی سوال کم یا زیاد شدن کلاژن چه تاثیری رو رنگ پوست دارد؟

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام، خوشحالم که مطالب مفید بودند. کلاژن پروتئینی است که در حفظ ساختار و انعطاف‌پذیری پوست نقش اساسی دارد. کم شدن کلاژن می‌تواند باعث ایجاد چین و چروک، شلی و افتادگی پوست شود و رنگ پوست را کدرتر و تیره‌تر کند. از طرفی، افزایش کلاژن باعث بهبود استحکام و قوام پوست می‌شود و رنگ پوست ممکن است روشن‌تر و یکنواخت‌تر به نظر برسد. بنابراین، حفظ سطح مناسب کلاژن در پوست نه تنها از پیری زودرس جلوگیری می‌کند بلکه می‌تواند به شادابی و درخشانی پوست کمک کند.

  3. آرزو گفت:

    من کلاژینو گرفتم از https://pharmakala.com/ بنظرم روی پوست و موهام تاثیر خوبی داشته

  4. فرخ گفت:

    متاسفانه این مردم بیسواد همیشه فکر میکنن که کلاژن برای پوست لازم و موثر هست!!

  5. نسیم عسکری گفت:

    پودر کلاژن رو میشه دراب جوش حل کرد ومصرف کرد؟؟؟؟

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      بله
      روزانه ۱ تا ۲ پودر کلاژن در نوشیدنی مورد علاقه ( سرد یا گرم ) حل شود. جهت حلالیت بهتر از نوشیدنی های در دمای محیط استفاده گردد.

  6. رضا محمدی منش گفت:

    با سلام و وقت بخیر
    من کپسول کلاژن رو ناشتا میخورم
    اشکالی ندارد ؟

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      خیر
      مصرف روزانه و مدت دوره ی استفاده از مکمل کلاژن باید توسط پزشک متخصص تجویز شود. اما برای اثر گذاری معمولا استفاده از این مکمل، به میزان یک تا دو قرص ( ۲.۵ گرم) در روز همراه با وعده های غذایی، توصیه می شود. برای اثر بخشی کامل نیز بهتر است افراد حدود ۳ ماه دوره ی مصرف را ادامه دهند.

  7. نورهان گفت:

    عالی

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سپاس از توجه شما نورهان عزیز
      تندرست باشید