فهرست مطالب
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد نوعی روان درمانی ذهن آگاهی است که کمک می‌کند در زمان حال متمرکز شده و تفکرات و عواطف را بدون قضاوت بپذیرد. هدف این رویکرد، روبه جلو رفتن از طریق عواطف دشوار است تا بتوانید به‌جای تمرکز بر احساسات منفی، انرژی خود را روی درمان بگذارید. بیمار به کمک درمانگر به مجموعه‌ای از سازوکارهای مقابله دست پیدا کرده که مشخصا برای شرایط او طراحی شدند و می‌تواند در طول زندگی برای مدیریت تجربیات چالش برانگیز از آنها استفاده کند. در این مقاله از دکترتو به طور مفصل این روش درمانی را توضیح خواهیم داد. با ما همراه باشید. اگر به‌دنبال استفاده از روش‌های درمانی نوین هستید بهتر است از یک روانشناس یا روانپزشک کمک بگیرید. شما می‌توانید از دکترتو برای تعیین وقت حضوری یا مشاوره آنلاین با پزشکان استفاده کنید.
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد چیست؟
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (Acceptance and Commitment Therapy – ACT)، روش روان درمانی شناختی-رفتاری است که بر پذیرش و تعهد به ارزش‌های زندگی تمرکز دارد. این درمان به جای تلاش برای حذف یا کنترل افکار و احساسات دردناک، به افراد کمک می‌کند تا آنها را بپذیرند و در عین حال به سمت اهداف و ارزش‌های مهم زندگی خود حرکت کنند. در ACT، افراد تمرینات ذهن آگاهی و شناختی را برای فاصله گرفتن از افکار و احساسات دشوار خود انجام می دهند و سعی می‌کنند تعهد خود را به ارزش‌های شخصی خود افزایش دهند. هدف نهایی این درمان، ایجاد یک زندگی پربار و معنادار بر اساس ارزش‌های فردی است.
مشاوره روانشناسی
با برترین روانشناسان ایران از دیدگاه کاربران
تاریخچه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، رویکرد روان درمانی است که در اواخر دهه ۱۹۸۰ و اوایل دهه ۱۹۹۰ توسط ستیون هیز و همکارانش ایجاد شد که بر پایه روان شناسی سنت رفتاری و فلسفه پراگماتیک شکل گرفته است. مطرح شدن این رویکرد، پاسخی بود به محدودیت‌های درمان مبتنی بر شناخت. این رویکرد به جای تلاش برای کنترل و تغییر افکار و احساسات ناخوشایند بر پذیرش تجربیات درونی و درگیر شدن با ارزش‌های زندگی تاکید دارد. برخی مفاهیم کلیدی در ACT عبارتند از:
- پذیرش: قبول کردن افکار، احساسات و تجربیات درونی به جای تلاش برای سرکوب یا تغییر آنها
- ذهن آگاهی: حضور آگاهانه و لحظه به لحظه در تجربیات درونی و بیرونی
- گسلش شناختی: فاصله گرفتن از افکار و صرفا مشاهده کردن به جای همذات پنداری با آنها
- ارزش‌ها: جهت‌گیری‌های ارزشی که فرد اهمیت قائل است و قصد دارد در جهت آنها زندگی کند.
- عمل متعهدانه: انجام اقداماتی که منطبق با ارزش‌های فرد هستند.
کاربرد درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در زمینه‌های مختلفی کاربرد دارد و به صورت موثری در درمان طیف گسترده‌ای از مشکلات روانی و جسمی استفاده می‌شود:
- برای درمان اختلال اضطرابی مانند اضطراب فراگیر، اضطراب اجتماعی
- رفع افسردگی
- اختلالات سوءمصرف مواد
- درد مزمن
- درمان اختلالات خوردن مانند پرخوری و پرهیز از غذا
متن انگلیسی:
ncbi.nlm.nih
Currently, ACT has been identified by the American Psychological Association as an empirically supported treatment for depression, mixed anxiety disorders, psychosis, chronic pain, and obsessive–compulsive disorder
ترجمه متن:
درحال حاضر، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد از سوی انجمن روانشناسان آمریکا به‌عنوان درمان تجربی برای افسردگی، اختلالات اضطرابی مختلط، روان پریشی، درد مزمن و اختلال وسواس فکری-اجباری شناخته شده است.
فکر می‌کنی پرخوری و چاقیت به خاطر مشکلات روانیه؟
همین حالا مشاوره بگیر.
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد اضطراب اجتماعی
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد برای درمان اضطراب اجتماعی بسیار مفید و کارآمد است. افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی معمولا سعی می‌کنند تا افکار و احساسات اضطراب‌آور خود را سرکوب یا کنترل کنند. این رویکرد به آنها کمک می‌کند تا این تجربیات درونی را بپذیرند و به جای تلاش برای حذف آنها، بر انجام اعمال مطابق با ارزش‌هایشان متمرکز شوند.
افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی اغلب گرفتار افکار نگران کننده درباره آینده یا پشیمانی از گذشته هستند و به لطف این رویکرد، توجه خود را به زمان حال و تجربیات لحظه به لحظه معطوف می‌کنند.
محدودیت های موجود در درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد
علی رغم کارآیی بالا این رویکرد در برطرف کردن علائم اضطراب اجتماعی، همچون سایر درمان‌های روانشناختی، دارای محدودیت‌هایی است که باید در نظر گرفته شوند:
یکی از محدودیت‌های ACT این است که موفقیت آن تا حد زیادی به تعهد و مشارکت فعال فرد در طول درمان بستگی دارد. برخی افراد ممکن است به دلایل مختلف از جمله نداشتن انگیزه کافی، آمادگی روانی یا توانایی مدیریت زمان، نتوانند به طور کامل در تمرینات و فرایند درمان درگیر شوند. این امر می‌تواند بر اثربخشی درمان تاثیر منفی داشته باشد.
همچنین ACT به‌عنوان یک درمان نسبتا جدید، در دسترس همه متخصصان سلامت روان قرار ندارد. نیاز به آموزش تخصصی برای ارائه‌دهندگان خدمات بهداشت روان می‌تواند محدودیتی برای دسترسی افراد به این درمان باشد، به‌ویژه در مناطق کم برخوردار. علاوه بر این، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، برخی افراد مبتلا به اختلالات شدید روانی مناسب نباشد و در این موارد نیاز به رویکردهای درمانی تلفیقی یا دیگر درمان‌های مکمل حس می‌شود.
میزان اثر بخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد نسبت به سایر روش های درمانی
در مقایسه با سایر رویکردهای درمانی، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، دارای میزان اثربخشی قابل توجهی است و نسبت به درمان‌های شناختی-رفتاری، عملکرد بهتری در درمان اضطراب اجتماعی دارد و بین ۵۰ تا ۷۰ درصد باعث بهبود عملکرد و کاهش علائم افسردگی می‌شود. برای سایر اختلالات روانی مانند اضطراب فراگیر، آسیب‌پذیری روانی و اختلالات رفتاری نیز شواهدی از اثربخشی ACT در حد بالا وجود دارد، هرچند که مطالعات در این زمینه هنوز محدود هستند.
اما باید توجه داشت که اثربخشی درمانی به عوامل متعددی از جمله شدت اختلال، همراهی با سایر اختلالات، ویژگی‌های فردی و نحوه اجرای درمان بستگی دارد. بنابراین میزان اثربخشی ACT می‌تواند در موارد مختلف متفاوت باشد. در کل، ACT به عنوان رویکرد درمانی موثر و رو به رشد شناخته شده است.
واسه اضطراب اجتماعیت دنبال راه حل می‌گردی؟ همین حالا کمک بگیر.
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد چه زمانی انجام می شود؟
این رویکرد برای رفع مشکلات رفتاری و سبک زندگی کاربرد دارد مانند استرس و فرسودگی شغلی، مشکلات روابط بین فردی، مدیریت درد مزمن و بهبود سلامت جسمی و روانی. به‌علاوه اینکه، برای بهبود عملکرد و سازگاری افراد نیز مفید است، از جمله افزایش انعطاف‌پذیری روانی، بهبود توان تحمل و پذیرش، پایبندی به ارزش‌ها و اقدام متعهدانه و ارتقای کیفیت زندگی.
متن انگلیسی:
positivepsychology
Medical conditions such as anxiety, depression, OCD, addictions, and substance abuse can all benefit from ACT and Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT). ACT develops psychological flexibility and is a form of behavioral therapy that combines mindfulness skills with the practice of self-acceptance
ترجمه متن:
شرایط پزشکی مانند اضطراب، افسردگی، OCD، اعتیاد و سوء مصرف مواد همگی می توانند از ACT و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT) بهره‌مند شوند. این رویکرد، انعطاف‌پذیری روانشناسی را توسعه داده و شکلی از رفتار درمانی است که مهارت‌های ذهن آگاهی را با شیوه پذیرش خود ترکیب می‌کند.
چگونگی روش درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر اساس اصول و تکنیک‌های خاصی اجرا می‌شود و به افراد کمک می‌کند تا روابط متفاوتی با افکار و احساسات خود ایجاد کنند و با شیوه‌ای انعطاف‌پذیرتر برخورد نمایند. در طول درمان ACT، موارد زیر مورد تاکید و تمرین قرار می‌گیرند:
| مولفه | شرح |
|---|---|
| پذیرش | کمک به فرد برای پذیرش و مواجهه با افکار، احساسات و تجربیات ذهنی دشوار به جای تلاش برای کنترل یا اجتناب از آنها. |
| گسلش شناختی | فرایندی که در آن فرد افکار و تجربیات ذهنی خود را به عنوان «واقعیت» نمی‌پذیرد، بلکه آنها را به عنوان موقتی و قابل مدیریت می‌شناسد. |
| ارتباط با زمان حال | تمرکز بر زندگی در لحظه حاضر و آگاهی کامل از تجربیات لحظه به لحظه، به جای غرق شدن در گذشته یا نگرانی درباره آینده. |
| خود به عنوان زمینه | کمک به فرد تا از نگاه فراتر از «خود» به زندگی خود بنگرد و آگاهی او از تجربیات هویتی افزایش یابد. |
| ارزش‌ها | شناسایی و پایبندی به ارزش‌های زندگی فرد به عنوان راهنمای اصلی رفتارها و تصمیم گیری‌ها. |
| اقدام متعهدانه | تعهد به انجام اقدامات عملی و رفتارهای سازگار با ارزش‌های فرد، حتی در صورت وجود افکار و احساسات دشوار. |
این تکنیک‌ها به افراد کمک می‌کنند تا در برخورد با چالش‌های زندگی انعطاف پذیرتر شوند و زندگی معنادارتری را تجربه کنند.
جلسات درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد
جلسات درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد با هدف کمک به افراد برای پذیرش افکار و احساسات دردناک و متعهد شدن به اقداماتی در راستای ارزش‌های شخصی آغاز می‌شوند. این رویکرد درمانی معمولا به شکل یک فرایند چند مرحله‌ای اجرا می‌گردد. ابتدا درمانگر در جلسات ارزیابی اولیه، به شناخت کامل‌تری از مشکلات و اهداف درمان فرد دست می‌یابد. سپس در طول جلسات اولیه، به آموزش اصول کلیدی ACT مانند پذیرش، گسلش شناختی، ارتباط با زمان حال و تعیین ارزش‌های زندگی می‌پردازد.
پس از آموزش مفاهیم، درمانگر و فرد به انجام تمرینات عملی و تجربه کردن این مهارت‌ها در جلسات می‌پردازند ازجمله تمرینات ذهن آگاهی، نقش بازی و تمرینات پذیرش. در مرحله بعد، هدف اصلی طراحی برنامه عملی و تعیین اقدامات مشخص و متعهدانه‌ای است که فرد در راستای ارزش‌های زندگی خود انجام دهد. در طول جلسات بعدی نیز، درمانگر به پایش پیشرفت فرد و ارزیابی مجدد نیازها و اهداف درمان می‌پردازد. جلسات درمان معمولا به صورت هفتگی و به مدت ۶ تا ۱۲ جلسه برگزار می‌شوند و در صورت نیاز فرد، جلسات بعدی نیز به درمان اضافه خواهند شد.
وجه تمایز درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و روانکاوی
تفاوت اصلی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و روانکاوی در رویکرد بنیادی آنهاست. هدف اصلی درمان ACT کمک به فرد برای پذیرش و زندگی کردن با احساسات و افکار دردناک است، بدون اینکه بخواهد آنها را حذف یا تغییر دهد. درحالیکه، روانکاوی بیشتر بر شناسایی و آگاهی یافتن از ناخودآگاه و علل زیربنایی مشکلات روانی تمرکز دارد. در درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، درمانگر نقش فعالی در راهنمایی فرد برای پذیرش تجربیات و عمل کردن بر اساس ارزش‌ها دارد، اما درمانگر در روانکاوی، بیشتر به عنوان شنونده فعال عمل می‌کند و کمتر راهنمایی مستقیم ارائه می‌دهد.
طول درمان در این رویکرد کوتاه است و حدود ۶ تا ۱۲ جلسه طول می‌کشد، درحالیکه روانکاوی فرایند طولانی است که ماه‌ها یا سال‌ها ادامه دارد. ACT روی حال حاضر و آینده متمرکز است، اما روانکاوی بیشتر بر ریشه‌های گذشته مشکلات تمرکز می‌کند.
وجه تمایز درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و دارو درمانی
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و دارودرمانی دو رویکرد کاملا متفاوت در زمینه درمان مشکلات روانی هستند که اولی، رویکرد روان درمانی است که هدف آن کمک به افراد برای زندگی کردن با احساسات و افکار دردناک بدون تلاش برای حذف یا تغییر دادن آنهاست.
در مقابل، دارو درمانی، رویکرد صرفا طبی است که هدف آن تنظیم و اصلاح عملکرد مغز و سیستم عصبی از طریق مصرف داروهای روان پزشکی است. در این روش، پزشک با تجویز داروهای مناسب، به دنبال کاهش یا بهبود علائم مشکلات روانی است. دارودرمانی به صورت بلندمدت و در کنار سایر اقدامات درمانی انجام می‌شود و بیشتر بر کنترل علائم و عملکرد فعلی تمرکز دارد.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
براساس فلسفه اولیه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، درمان از پذیرفتن عواطف و احساسات نشات می‌گیرد نه خلاص شدن از دست آنها. این رویکرد به فرد کمک کرده تا با پذیرش اضطراب، افسردگی و پریشانی عاطفی، آنها را مورد هدف قرار داده و اجازه می‌دهد که احساسات ناخواسته یا پریشان‌کننده، بخشی از تجربه زیسته‌شان باشند. درنهایت، آموختن اینکه چطور با عواطف سخت زندگی کنید، باعث شده بتوانید بهتر نحوه واکنش به آنها را کنترل کنید. به این ترتیب، انرژی و توجه ارزشمندی از شما آزاد می‌شود که می‌توانید ارزش‌هایتان در زندگی را دنبال کرده و آن طور که باب میلتان است زیست کنید.
چنان چه تمایل به استفاده از این روش در درمان مشکلات خود را دارید بهتر است با یک متخصص روانشناسی یا روانپزشک در این باره مشورت نمایید. شما می‌توانید از طریق سامانه غیرحضوری دکترتو برای مشاوره روانشناسی آنلاین یا ویزیت آنلاین روانپزشک اقدام کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!