چکاپ سلامت استخوان شامل چه آزمایش هایی می شود؟

اگر دچار درد استخوان هستید یا پزشک احتمال پوکی استخوان داده باشد، چکاپ سلامت استخوان برای شما ضروری است. در این چکاپ آزمایش پوکی استخوان، آزمایش تراکم استخوان و دیگر آزمایش‌های لازم انجام می‌شود تا هرگونه مشکل در استخوان تشخیص داده شود. اگر درد استخوان دارید یا به دلایل دیگری می‌خواهید آزمایش سلامت استخوان را انجام دهید، می‌توانید برای تجویز این آزمایش و مراجعه به متخصص از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در دکترتو امکان مشاوره حضوری، آنلاین یا تلفنی با دکتر مغز و اعصاب، دکتر ارتوپد، دکتر داخلی و دیگر متخصصان وجود دارد.

معرفی آزمایش های لازم برای چکاپ سلامت استخوان

زمانی که احتمال بروز مشکلی مانند پوکی استخوان وجود داشته باشد یا استخوان‌ها دچار درد مشکوکی شوند، پزشک آزمایش‌هایی را برای بررسی سلامت استخوان تجویز می‌کند. علت برخی از بیماری‌های ستون فقرات مانند دیسک کمر را نیز می‌توان از طریق این آزمایش‌ها تشخیص داد. در چکاپ کامل بدن برخی موارد مانند اندازه‌گیری ویتامین‌ها و مواد معدنی انجام می‌شود. اما آزمایش‌هایی مانند آزمایش تراکم استخون یا پوکی استخوان باید در چکاپ سلامت استخوان انجام شوند.

چکاپ کامل شامل چه آزمایشاتی است؟ پزشک برای بررسی بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان ابتدا آزمایش خون تجویز کرده تا مقدار پروتئین‌ها و آنزیم‌های مختلف را بررسی کند. سپس برای بررسی دقیق‌تر آزمایش‌های تخصصی دیگری انجام می‌شود.

آیا شما هم نیاز به چکاپ سلامت استخوان دارید؟

برای راهنمایی دقیق همین الان نوبت بگیر.

دکتر روماتولوژی آنلایندکتر روماتولوژی

۱. شمارش کامل سلول های خونی

در آزمایش شمارش کامل سلول‌های خونی سطح گلبول‌های سفید، گلبول‌های قرمز، پلاکت‌ها و هموگلوبین بررسی می‌شود. این آزمایش خون در بیشتر چکاپ‌ها تجویز شده و اطلاعات کلی از بدن در اختیار پزشک قرار می‌دهد. به عنوان مثال کاهش گلبول‌های قرمز نشانه کم‌خونی بوده و ممکن است علامت کاهش برخی ویتامین‌ها در بدن باشد.

کاهش گلبول‌های سفید ممکن است نشانه مشکلی در مغز استخوان و افزایش گلبول‌های سفید نشانه التهاب و عفونت است. در صورت غیرطبیعی بودن نتایج این آزمایش باید برای بررسی دقیق‌تر آزمایش‌های تکمیلی انجام شود.

۲. آزمایش کلسیم و چکاپ سلامت استخوان

تغییر سطح کلسیم خون در بیماری‌های استخوانی تاثیر بسیار زیادی دارد. به همین دلیل لازم است در چکاپ سلامت استخوان، سطح کلسیم بررسی شود. مقدار نرمال کلسیم در خون باید بین ۸.۵ تا ۱۰.۲ میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد. افزایش سطح کلسیم می‌تواند نشانه تومور متاستاتیک استخوانی یا بیماری پاژه باشد.

در صورت بروز مشکلات مربوط به استخوان مانند کمردرد، زانودرد یا آرتروز لازم است ابتدا سطح کلسیم در آزمایش بررسی شود. سپس آزمایش‌های تکمیلی دیگری برای تشخیص بیماری انجام می‌شود. برای تجویز این آزمایش و مراجعه به متخصص ارتوپد یا دکتر عمومی می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید.

متن انگلیسی:
If the blood calcium level is too high or too low on a bone health test, it may be a sign of a wide range of medical conditions, such as bone disease, thyroid disease, parathyroid disorders, kidney disease.
ترجمه فارسی:
اگر در آزمایش سلامت استخوان، میزان کلسیم خون بیش‌ازحد زیاد یا خیلی کم باشد، ممکن است نشانه طیف وسیعی از شرایط پزشکی مانند بیماری استخوانی، بیماری تیروئید، اختلالات پاراتیروئید، بیماری کلیوی باشد.

به نقل از سایت medlineplus

۳. آزمایش ویتامین D3 و آزمایش سلامت استخوان

در این آزمایش خون سطح ویتامین D در بدن بررسی می‌شود. برای جذب کلسیم وجود ویتامین D ضروری است. ممکن است شما کلسیم زیادی مصرف کنید؛ اما اگر سطح ویتامین D در بدن پایین باشد، جذب کلسیم با اختلال روبرو شده و استخوان‌ها دچار مشکل می‌شوند.

بررسی ویتامین D3 دقیق‌ترین راه برای تعیین سطح ویتامین D در بدن است. سطح طبیعی این ویتامین باید بین ۲۰ تا ۴۰ نانوگرم در میلی‌لیتر باشد. برای تشخیص پوکی استخوان و راشیتیسم انجام این آزمایش ضروری است.

۴. بررسی مارکر استخوانی

برای بررسی مارکر یا نشانگر استخوانی باید آزمایش خون یا آزمایش ادرار انجام شود. در این آزمایش موادی که برای بازسازی استخوان ضروری هستند، مورد بررسی قرار می‌گیرند. در آزمایش مارکر استخوانی میزان تحلیل یا تشکیل استخوان بررسی می‌شود. اگر سرعت آنها افزایش یا کاهش پیدا کرده باشد، می‌تواند نشانه یک اختلال در استخوان باشد.

از این آزمایش هم برای تعیین خطر پوکی استخوان و هم برای بررسی تاثیر داروها روی بیماری‌های استخوان استفاده می‌شود. معمولا برای انجام این آزمایش نیاز به ناشتا بودن است. مقدار مارکرهای استخوانی خون و ادرار در طول روز تغییر می‌کند. به همین دلیل زمان انجام آزمایش نیز مهم بوده و باید این مورد را از پزشک سوال کنید.

۵. آزمایش منیزیم برای چکاپ سلامت استخوان

در این آزمایش مقدار منیزیم خون بررسی می‌شود. برای عملکرد صحیح عضلات، اعصاب و قلب وجود منیزیم در بدن لازم است. کمبود منیزیم علائمی مانند ضعف، گرفتگی عضلات، گیجی و ضربان قلب نامنظم ایجاد می‌کند. افزایش آن باعث خستگی، تهوع و استفراغ و مشکل در تنفس می‌شود.

۶. آزمایش تراکم استخوان (تشخیص پوکی استخوان با آزمایش خون)

تست پوکی استخوان چگونه است؟ آزمایش تراکم استخوان نوعی چکاپ است که برای بررسی دقیق احتمال پوکی استخوان انجام می‌شود. پوکی استخوان از بیماری‌های خطرناکی است که قبل از بیماری پاژه استخوان یا تغییر شکل استخوان‌ها در دوران پیری قرار می‌گیرد.

در این آزمایش از اشعه ایکس با دوز پایین استفاده شده و میزان کلسیم و سایر مواد معدنی در استخوان مشخص می‌شود. با اندازه‌گیری این مواد می‌توان استحکام و ضخامت استخوان و علائم پوکی استخوان را تعیین کرد.

از آزمایش تراکم استخوان علاوه بر تشخیص پوکی استخوان یا شکستگی استخوان در آینده برای تعیین موثر بودن درمان پوکی استخوان در این بیماران نیز استفاده می‌شود. اگر سابقه خانوادگی پوکی استخوان دارید یا بعد از ۵۰ سالگی دچار شکستگی استخوان شده‌اید، باید برای آزمایش خون پوکی استخوان یا تراکم استخوان اقدام کنید.

آزمایش نرمی استخوان

از کجا بفهمیم نرمی استخوان داریم؟ تست نرمی استخوان که به عنوان تست تراکم معدنی استخوان (BMD) نیز شناخته می‌شود، متداول‌ترین روش مورد استفاده برای بررسی تراکم استخوانی لگن و ستون فقرات با استفاده از روش جذب سنجی اشعه ایکس با انرژی دوگانه (DXA) است.

هدف از تست نرمی استخوان، تشخیص پوکی استخوان است که بیشتر برای زنان یائسه و مردان مسن توصیه می‌شود، زیرا آنها در معرض از دست دادن استخوان هستند.

آیا آزمایش تراکم استخوان درد دارد؟

اسکن تراکم استخوان یک روش سریع و بدون درد است که شامل دراز کشیدن به پشت روی میز اشعه ایکس است تا بتوان ناحیه‌ای از بدن شما را اسکن کرد. برای این آزمایش هیچ آمادگی خاصی لازم نیست. براساس ناحیه‌ای از بدن که اسکن می‌شود، ممکن است بتوانید کاملا لباس بپوشید یا لباستان را دربیاورید.

۷. بررسی شرایط التهابی بدن و آزمایش عفونت استخوان

اگر در هر قسمتی از بدن التهاب وجود داشته باشد، پروتئین‌های خاصی از آن ناحیه آزاد شده و وارد جریان خون می‌شود. به همین دلیل می‌توان از آزمایش خون برای بررسی شرایط التهابی بدن استفاده کرد. البته دقت داشته باشید که موارد زیادی روی سطح این پروتئین‌ها تاثیر داشته و برای بررسی دقیق‌تر باید آزمایش‌های بیشتری انجام شود.

در آزمایش خون سرعت رسوب گلبول‌های قرمز (ESR)، پروتئین واکنشی C و ویسکوزیته پلاسما اندازه‌گیری می‌شود. برای بررسی روماتیسم مفصلی یا اختلالات عضلانی این آزمایش باید انجام شود.

اگر علائم مربوط به بیماری آرتروز را دارید یا در آزمایش خون نشانه التهاب دیده می‌شود، باید به روماتولوژیست و ارتوپد مراجعه کنید. پزشک برای شما آزمایش آرتروز را تجویز کرده و علائم مربوط به بررسی می‌کند.

۸. تشخیص بیماری روماتیسم با آزمایش استخوان

اگر نتیجه آزمایش تشخیص التهاب بدن نشان دهد، در قسمتی از بدن التهاب وجود دارد، لازم است برای تشخیص بیماری روماتیسم یا آرتروز آزمایش‌های دیگری مانند آزمایش روماتیسم تجویز شود. با آزمایش خون می‌توان سطح فاکتورهای روماتوئید را اندازه‌گیری کرد. اما گاهی سطح این فاکتورها در شخص سالم نیز ممکن است بالا باشد. به همین دلیل باید برای بررسی التهاب اسکن انجام شود. اشعه ایکس و ام‌آرآی از معمول‌ترین اسکن‌های بررسی روماتیسم و آرتروز محسوب می‌شوند.

۹. بررسی عملکرد غده پاراتیروئید برای چکاپ سلامت استخوان

با استفاده از آزمایش خون می‌توان سطح هورمون پاراتیروئید را در بدن بررسی کرد. در پرکاری پاراتیروئید مقدار کلسیم خون بیش‌ازحد افزایش پیدا کرده و شخص دچار هیپرکلسمی می‌شود. هیپرکلسمی از دلایل اصلی ابتلا به پوکی استخوان است. به همین دلیل در چکاپ سلامت استخوان باید عملکرد غده پاراتیروئید نیز بررسی شود تا بتوان از پوکی استخوان جلوگیری کرد.

۱۰. نمونه برداری از بافت استخوان و تشخیص سرطان

اگر در آزمایش‌های چکاپ سلامت استخوان به‌ویژه آزمایش اشعه ایکس مورد مشکوکی مشاهده شود، باید نمونه‌برداری یا بیوپسی استخوان برای بررسی علائم سرطان لگن یا سایر سرطان‌های استخوان انجام شود. در این روش بخشی از بافت استخوان برداشته شده تا زیر میکروسکوپ به طور دقیق بررسی شود.

برای ارزیابی درد یا حساسیت استخوان، ناهنجاری‌ها، تومورهای بدخیم و خوش‌خیم استخوان و یافتن علت التهاب می‌توان از این روش استفاده کرد. در نمونه‌برداری بافت استخوان از بی‌حسی موضعی استفاده شده و با سوزن بیوپسی مقداری از بافت برداشته می‌شود. پس از انجام آزمایش باید ناحیه بیوپسی استخوان تمیز و استریل نگهداری شود. از این روش برای تشخیص سرطان استخوان پا هم استفاده می‌شود.

در صورت داشتن چه علائمی باید برای چکاپ سلامت استخوان اقدام کرد؟

افرادی که حداقل ۳٫۸ سانتی‌متر از قد خود را از دست می‌دهند، ممکن است دچار شکستگی فشاری در ستون فقرات شده باشند. همچنین افرادی که به‌راحتی دچار شکستگی استخوان می‌شوند، باید این چکاپ را انجام دهند. افت سطح هورمون‌ها پس از یائسگی یا درمان سرطان و همچنین مصرف داروهای استروئیدی احتمال شکستگی استخوان را بالا برده و باید سلامت استخوان بررسی شود.

آیا آزمایش پوکی استخوان نیاز به ناشتایی دارد؟ از متخصص بپرس!

دکتر پوکی استخوان

نحوه آزمایش تراکم استخوان چگونه است و در چه قسمت هایی از بدن انجام می شود؟

آزمایش تراکم استخوان، معمولاً با استفاده از جذب سنجی اشعه ایکس با انرژی دوگانه (DXA)، با اسکن قسمت‌های خاصی از بدن، معمولاً لگن و ستون فقرات انجام می‌شود. آزمایش استخوان در قسمت‌هایی انجام می‌شود که احتمال شکستن استخوان به دلیل پوکی استخوان بالا باشد. استخوان‌های تحتانی ستون فقرات، استخوان کنار مفصل ران و استخوان ساعد جز این دسته از استخوان‌ها محسوب می‌شوند.

برای آزمایش تراکم استخوان باید ناشتا باشیم؟

برخی از آزمایش‌های مربوط به چکاپ سلامت استخوان از جمله بررسی مارکرهای استخوانی نیاز به ناشتایی دارند. معمولا این آزمایش صبح زود انجام می‌شود. مشاهده فیلم آزمایش تراکم استخوان قبل از انجام این ازمایش به شما کمک می‌کند تا بیشتر با این روش آشنا شوید. هزینه آزمایش تراکم استخوان نیز بستگی به نواحی سنجش شده دارد و بدون بیمه و با تعرفه آزاد حدودا بالای ۱ میلیون تومان خواهد بود. هزینه آزمایش تراکم استخوان در سال ۱۴۰۳ بین ۱ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان تا حدود ۲ میلیون تومان است.

چگونه می توان استخوان های سالم داشت؟

برای داشتن استخوان‌های سالم باید سبک زندگی خود را تغییر دهید. سعی کنید سبزیجات بیشتری مصرف کنید. تمرینات قدرتی را در برنامه روزانه خود قرار دهید. غذاهای حاوی پروتئین و کلسیم را بیشتر مصرف کنید. در صورت نیاز مصرف مکمل‌های ویتامین D و ویتامین K را شروع کنید.

اگر پزشک برای چکاپ سلامت استخوان آزمایش خون یا ادرار تجویز کرده است، می‌توانید در هر آزمایشگاهی آزمایش خون بدهید. اما برای انجام آزمایش تراکم استخوان لازم است به مراکز سونوگرافی و رادیولوژی مراجعه کنید. قبل از مراجعه به مرکز رادیولوژی باید با آنها تماس بگیرید تا مطمئن شوید دستگاه آزمایش پوکی استخوان را دارند.

در کلینیک‌های تخصصی تومور استخوان نیز امکان آزمایش تراکم استخوان و نمونه‌برداری از بافت استخوان وجود دارد. در این مراکز بیوپسی استخوان انجام شده و نتیجه آزمایش توسط متخصص‌های حرفه‌ای بررسی می‌شود.

برخی از آزمایش‌های چکاپ سلامت استخوان	برای درخواست این آزمایش‌ها به چه دکتری مراجعه کنیم؟
بررسی ویتامین‌ها مانند ویتامین دی	دکتر عمومی
بررسی مواد معدنی مانند کلسیم	دکتر داخلی
تراکم سنجی استخوان	دکتر ارتوپد
بررسی عملکرد هورمون‌ها و غدد موثر مانند پاراراتیروئید	دکتر زنان
بررسی فاکتورهای التهابی	دکتر غدد

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

اگر دچار درد استخوان هستید یا احتمال پوکی استخوان وجود دارد، باید برای معاینه و تجویز چکاپ سلامت استخوان به دکتر مغز و اعصاب، دکتر ارتوپد یا روماتولوژیست مراجعه کنید. پزشک ابتدا آزمایش خون یا ادرار تجویز کرده و در صورت مشکوک بودن آزمایش، موارد دیگری مانند آزمایش پوکی استخوان را تجویز می‌کند. گاهی هم ممکن است این چکاپ برای بررسی تاثیر درمان بیماری‌های استخوان انجام شود.

برای مراجعه به بهترین متخصص روماتولوژی یا دکتر عمومی می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در دکترتو علاوه بر تعیین وقت حضوری امکان مشاوره با دکتر روماتولوژی آنلاین و دکترعمومی آنلاین وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!