اختلال بیش فعالی و کاهش توجه (ADHD) در کودکان و بزرگسالان چگونه رخ میدهد؟

اختلال بیش فعالی و کاهش توجه (به انگلیسی ADHD: Attention Deficit Hyperactivity Disorder) شایع‌ترین اختلال روانی در کودکان (و حتی بزرگسالان) است که معمولا به دلیل اختلال در رشد عصبی اتفاق می‌افتد و روی میزان توجه و رفتار فرد تاثیر می‌گذارد. برای مثال افراد مبتلا به ADHD سریع‌تر از سایر افراد حواسشان پرت می‌شود و گوش دادن، صبر کردن یا وقت‌گذاشتن برای آنها سخت‌تر است. این اختلال بیشتر در کودکان اتفاق می‌افتد بنابراین برای تشخیص زودتر و مدیریت اختلال بیش فعالی حتما به متخصص مراجعه کنید. در سایت دکترتو امکان دریافت نوبت ویزیت حضوری یا مشاوره آنلاین و تلفنی با بهترین متخصصان روانشناسی یا روانپزشکی از سراسر کشور برای شما قرار گرفته است.

اختلال بیش فعالی و کاهش توجه (ADHD) چیست؟

مشکل در توجه و حواس‌پرتی و بی‌نظمی دائمی از نشانه‌های اختلال نقض توجه بیش فعالی یا بیماری adhd هستند. کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی و کاهش توجه، بیش‌ازحد فعال هستند و توانایی کنترل انگیزه‌های ناگهانی و برانگیختگی و تحریک‌پذیری خود را ندارند. این رفتارها می‌تواند در زندگی روزانه آن‌ها اختلال ایجاد کند که معمولا در سال‌های ابتدایی مدرسه تشخیص داده می‌شود.

بزرگسالان مبتلا به اختلال بیش فعالی و کاهش توجه ممکن است در زمینه‌ی مدیریت زمان، سازماندهی، تعیین هدف و ادامه دادن کار مشخص مشکل داشته باشند. این افراد در روابط اجتماعی هم ممکن است ضعیف عمل کنند و دچار اعتیاد شوند.

با گذر از دوره‌ی کودکی، اختلال بیش فعالی و کم توجهی خود به خود بهبود می‌یابد اما در ۶۰ درصد موارد این اختلال به بزرگسالی منتقل می‌شود. در حالی که در کودکی، اختلال بیش فعالی و کم توجهی در پسران شایع‌تر از دختران است، در بزرگسالان به طور مساوی روی مردان و زنان تاثیر می‌گذارد.

مشاوره روانشناسی

با برترین روانشناسان ایران از دیدگاه کاربران

مشاوره حضوری و آنلاین۵۰۰+ خدمت

مشاهده همه

فرق پیش فعالی و بیش فعالی چیست؟

واژه درست برای این اختلال «بیش فعالی» است. بیش فعالی به فعالیت زیادی که باعث کاهش تمرکز، انجام رفتارهای تکانشی یا پرسرو صدا می‌شود گفته می‌شود که در کودکان مبتلا به بیماری adhd دیده می‌شود. استفاده از واژه «پیش فعالی» درست نیست.

اختلال کمبود توجه بیش فعالی (ADHD) یک اختلال رشدی است که با علائم مداوم بی‌توجهی، بیش فعالی و تکانشگری مشخص می‌شود.

متن انگلیسی:
People who are hyperactive often have ADHD, but other conditions can have hyperactivity as a symptom too.
ترجمه فارسی:
افرادی که بیش‌فعال هستند معمولا ADHD دارند اما سایر شرایط هم می‌توانند با بیش‌فعالی همراه باشند.

به نقل از سایت verywellhealth

انواع بیش فعالی و کاهش توجه

۳ نوع مختلف از بیماری adhd وجود دارد که شامل اختلال بیش فعالی و کم توجهی (ADHD) با بی‌توجهی غالب، اختلال بیش فعالی و کم توجهی (ADHD) با بیش فعالی غالب و اختلال بیش فعالی و کم توجهی (ADHD) مرکب هستند.

انجمن روانپزشکی آمریکا، در نسخه‌ی پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) چک لیستی از انواع معیارهای تشخیصی برای طیف وسیعی از بیماری‌های روحی روانی، از جمله ADHD را معرفی کرده است. اگر کودک زیر سن ۱۶ سال حداقل ۶ مورد (حداقل ۵ مورد برای نوجوانان با سن بیشتر از ۱۶ سال) از علائم زیر را برای حداقل ۶ ماه متوالی داشته باشد، برای او تشخیص انواع ADHD مطرح می‌شود:

اختلال بیش فعالی و کم توجهی (ADHD) با بی توجهی غالب

فرد مبتلا به این نوع از بیماری adhd به طور کلی دارای ویژگی‌های فراموشی، بی‌نظمی و عدم تمرکز است اما ویژگی بیش‌فعالی ندارد. این اختلال با عنوان اختلال کاهش توجه (ADD) شناخته می‌شود. کودکان مبتلا به این اختلال بیش‌فعال نیستند و سطح بالای انرژی موجود در دیگر افراد مبتلا به ADHD را ندارند.

در واقع این کودکان خجالتی و در دنیای خودشان هستند. اگر کودک بدون نشانه‌های بیش‌فعالی و تکانشگری و تحریک‌پذیری باشد، تشخیص ADD مطرح می‌شود. علائم این اختلال عبارت است از:

• حواس‌پرتی: به‌راحتی از وظیفه‌ی خود منحرف‌شده و دچار حواس‌پرتی می‌شوند.
• به تعویق انداختن کارها: پرهیز، تنفر یا به تعویق انداختن وظایف طولانی (مانند مشق شب) یا فعالیت‌هایی که نیاز به نشستن طولانی مدت دارد یا فعالیت‌هایی که برای فرد جالب نیستند.
• کاهش تمرکز: در انجام وظایف مدرسه، خانه یا محل کار تمرکزشان را از دست می‌دهند.
• بی‌نظمی: فراموش کاری و مشکل در سازماندهی فعالیت‌های روزانه.
• بی‌توجهی: به نظر می‌رسد که هنگام صحبت با او، به شما گوش نمی‌دهند.
• بی‌دقتی: به جزئیات توجه نمی‌کنند.
• سردرگمی: مسیرهای واضح و مشخصی را دنبال نمی‌کنند.
• کاهش توجه: مشکل در حفظ توجه و تمرکز در انجام وظایف یا فعالیت‌های اجتماعی دارند.

علائم بزرگسالان مبتلا به ADD شامل مواردی مانند فراموش‌کردن انجام وظایف معمول مانند بیرون گذاشتن زباله‌ها، برگرداندن بچه‌ها از مدرسه یا پر کردن فرم‌های کاری و گم‌کردن وسایلی که به طور مرتب از آن‌ها استفاده می‌کنند از قبیل کلید، شماره تلفن و کاغذ‌های مهم است. به‌علاوه بزرگسالان مبتلا به ADD ممکن است مشکلاتی در اعتماد به‌نفس و انگیزه نیز داشته باشند.

اختلال بیش فعالی و کم توجهی (ADHD) با بیش فعالی غالب

فرد مبتلا به این طیف از بیماری ای دی اچ دی دارای ویژگی‌هایی شامل بی‌قراری و تصمیم‌گیری‌های ناگهانی و حرکات تکانشی است اما مشکلی در توجه و تمرکز کردن ندارد. این شکل از اختلال، بیشتر از ADD قابل تشخیص است. کودکان مبتلا به این اختلال دارای انرژی زیادی هستند.

اگر کودک با سن زیر ۱۶ سال، حداقل ۶ مورد (حداقل ۵ مورد برای نوجوانان با سن بیش از ۱۶ سال) از علائم بیش‌فعالی و تکانشگری را برای حداقل ۶ ماه متوالی داشته باشد، تشخیص اختلال بیش فعالی و کاهش توجه (ADHD) با بیش فعالی غالب، مطرح می‌شود:

• تحرک زیاد: همیشه در حال حرکت بودن و تمایل برای رفتن و ترک‌کردن مانند دویدن یا صعود از جایی، که این حالت در نوجوانان و بزرگسالان، بیشتر با عنوان خستگی‌ناپذیری توصیف می‌شود.
• آرام نبودن: پیچ و تاب خوردن در صندلی، تکان دادن اشیاء هنگام نشستن پشت میز، ضربه‌زدن با دست یا پا.
• یک جا ننشستن: صندلی خود را در زمان نامناسب مانند جلسات کاری، کلاس‌ها یا سخنرانی‌ها ترک می‌کنند.
• پر حرفی: بیش‌ازحد صحبت می‌کنند.
• عدم تحمل و انتظار: مشکل در انتظار برای رسیدن نوبت دارند.
• پرید وسط صحبت دیگران: قطع‌کردن مکالمه و صحبت دیگران یا دخالت در فعالیت‌های آن‌ها. قبل از اینکه سؤالی به پایان برسد پاسخ آن را می‌گوید.
• پر سر و صدا بودن: قادر به بی سر و صدا بودن در بازی و فعالیت‌های اوقات فراغت نیست.

در بزرگسالان اختلال بیش فعالی و کم توجهی با بیش فعالی غالب ممکن است به شکل خستگی‌ناپذیری و علائم دیگری شامل ضربه‌زدن مداوم با پا، بازی با مداد، بی‌قراری، دشواری در نشستن برای طولانی مدت بروز کند. این افراد به دلیل بی‌علاقگی، پروژه‌ها را ناتمام ترک می‌کنند.

اختلال بیش فعالی و کاهش توجه (ADHD) مرکب

فرد با این نوع مشکل بیش فعالی دارای ترکیبی از مشکلات عدم توجه، بیش فعالی و فعالیت‌های تکانشی است. فرد مبتلا به این اختلال دارای هردو دسته علائم بی‌توجهی و بیش‌فعالی و تحریک‌پذیری است. با بررسی پیشینه‌ی بزرگسالان مبتلا به این نوع از ADHD متوجه می‌شویم که در گذشته مشکلاتی در مدرسه مانند افت تحصیلی یا حتی اخراج از مدرسه داشتند.

از نظر مشکلات کاری، بزرگسالان مبتلا به این شکل از ADHD به تعداد زیادی تغییر شغلی و ضعف در شغلشان داشتند، از شغل خود خوشحال نیستند و در محل کار موفقیت کمی کسب کردند. آن‌ها همچنین مشکلاتی در زندگی اجتماعی مانند جریمه به علت سرعت بالا یا تصادفات زیاد، سیگار کشیدن، مصرف بیش از حد الکل و مواد مخدر، درآمد کم، مشکلات روانی مانند افسردگی یا اضطراب دارند.

مشکلات زناشویی، طلاق یا ازدواج‌های متعدد از مشکلات در روابط است که بزرگسالان مبتلا به این نوع از ADHD با آن‌ روبرو هستند. اگر فردی علائم بالا را نشان می‌دهد و به نظر می‌رسد که این علائم مانع پیشرفت او در مدرسه یا محل کار شدند، بهتر است دنبال کمک پزشکی باشید.

علائم اختلال بیش فعالی و کاهش توجه در کودکان و بزرگسالان

علائم و نشانه‌های اختلال بیش فعالی و کم توجهی متفاوت هستند. این اختلال می‌تواند روی بسیاری از جنبه‌های زندگی فرد در خانه، محل کار و مدرسه تاثیر بگذارد. مهمترین علائم بیش فعالی نگرانی شدید، اضطراب و بی‌قراری یا ناتوانی در تمرکز و توجه طولانی‌مدت است. سایر نشانه‌های بیماری adhd عبارت است از:

• بی‌توجهی
• تکانشگری و تحریک‌پذیری
• بیش فعالی (پیچ و تاب خوردن، تکان دادن پا، ضربه‌زدن به چیزی، صحبت‌کردن مداوم و حرکت مداوم)

علت ابتلا به اختلال بیش فعالی و کاهش توجه

اگرچه علت دقیق اختلال بیش فعالی و کاهش توجه مشخص نیست، اما محققان معتقدند وراثت یا آسیب مغزی ممکن است در ایجاد آن تاثیر داشته باشند. همچنین در کودکان و نوزادانی که تعادل مواد شیمیایی در مغر آن‌ها به‌هم‌ریخته است ممکن است امکان ایجاد بیماری بیش فعالی وجود داشته‌باشد. سایر علل اختلال کم توجهی بیش فعالی عبارت است از:

• تغییرات مغزی: نواحی مغزی که مسئول کنترل توجه و تمرکز هستند در کودکان مبتلا به ADHD فعالیت کمتری دارند.
• عواملی که بر رشد جنین در دوران بارداری تاثیر می‌گذارند: تغذیه‌ی نامناسب، عفونت‌ها، سیگار کشیدن، مصرف الکل و سوء مصرف مواد در دوران بارداری و زایمان زودرس
• سموم: سمومی مانند سرب روی رشد مغز کودک تاثیر منفی می‌گذارند.

ADHD به علت تماشای بیش از حد تلویزیون، زندگی در وضعیت اقتصادی ضعیف، تحصیل در مدارس فقیر، آلرژی غذایی و مصرف شکر ایجاد نمی‌شود.

بیماری‌ های همراه اختلال بیش فعالی و کاهش توجه

علائم و رفتارهای اختلال بیش فعالی و کاهش توجه نباید به علت اختلالات دیگری ایجاد شده باشند، برای مثال اختلالات خلقی، اختلالات اضطرابی، اختلالات شخصیتی و اختلالات تجزیه‌ای می‌توانند علائمی مشابه علائم ADD یا ADHD را ایجاد کنند.

کودکان مبتلا به ADHD در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به دیگر اختلالات هستند. طبق آمار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) حدود دو سوم کودکان مبتلا به ADHD اختلالات دیگری نیز دارند که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:

• اختلال نافرمانی مقابله‌ای
• اختلال سلوک
• اختلالات یادگیری
• اضطراب و افسردگی

وجود دیگر اختلالات ممکن است تشخیص یا درمان ADHD را سخت کند و باعث کاهش عملکرد مناسب کودک و افزایش فشار والدین و معلمان شود. تشخیص صحیح، شانس شروع درمان مناسب در مراحل اولیه را افزایش می‌دهد.

تشخیص اختلال بیش فعالی و نقض توجه

فردی که قرار ملاقات را فراموش می‌کند یا بیش‌ازحد صحبت می‌کند لزوما ADHD ندارد. پزشک با انجام معاینه‌ی فیزیکی و بررسی سابقه پزشکی و علائم دوران کودکی، انجام آزمایش خون و انجام برخی تست‌های روانشناسی این بیماری را تشخیص می‌‌دهد. وجود اختلال بیش فعالی و کاهش توجه در بستگان نیز مهم است زیرا این اختلال ارثی است.

در مورد بزرگسالان بررسی دوران کودکی نیز مهم است زیرا روانشناسان معتقدند علائم بیماری ای دی اچ دی به طور ناگهانی در دوران بزرگسالی بروز نمی‌کنند به همین دلیل پزشک یا والدین فرد نیز در مورد دوران کودکی و مدرسه صحبت خواهند کرد و سوالاتی در مورد مشکلات رفتاری، تمرکز ضعیف، افت تحصیلی برخلاف پتانسیل بالای فرد، مشکل در کنار آمدن با دیگر دانش‌آموزان و دعوا با آن‌ها، نیاز به بیشتر کار کردن معلم با کودک در دوران تحصیل یا نشستن در ردیف اول خواهد پرسید.

همچنین باید به دیگر نکات نیز توجه کنید که آیا کودک در برابر قلدری مقاومت می‌کند؟ آیا رفتار کودک برای جلب توجه است؟ به‌طور کلی برای تشخیص اختلال بیش فعالی و کاهش توجه معیارهایی وجود دارد از جمله:

• کودک باید حداقل ۶ مورد از علائم اختلال بیش فعالی و کاهش توجه را داشته باشد.
• نوجوانان یا بزرگسالان باید حداقل ۵ مورد از علائم اختلال بیش فعالی و کاهش توجه را داشته باشند.
• حداقل ۶ ماه قبل از تشخیص، علائم باید وجود داشته باشند.
• ۳ مورد یا بیشتر از علائم رفتار بیش فعالی یا تحریک‌پذیری زیاد، باید قبل از سن ۱۲ سالگی بروز کنند.

به دنبال راهی برای درمان بیماری adhd هستی؟

همین الان از بهترین متخصص مشاوره بگیر.

دکتر روانشناس آنلاینمتخصص روانشناسی

درمان اختلال بیش فعالی و کاهش توجه

برنامه‌ی درمانی اختلال کم توجهی بیش فعالی شامل دارو درمانی، درمان مشاوره‌ای، آموزش و یادگیری بیشتر در مورد ADHD و حمایت خانواده است که می‌تواند زندگی روزمره فرد مبتلا را آسان‌تر کند. درمان با نوروفیدبک نیز یک روش جدید است که می‌تواند برای بهبود علائم اختلال بیش فعالی موثر باشد.

افراد مبتلا به اختلال بیش فعالی و کاهش توجه اغلب با بیماری‌های دیگری مثل ناتوانی در یادگیری، اضطراب، اختلال خلقی، اختلال وسواس فکری یا وابستگی به مواد مخدر و الکل روبرو هستند. داشتن تصویر کلی از بیماری می‌تواند در تعیین بهترین طرح درمانی برای فرد کمک‌کننده باشد. 

درمان دارویی ADHD در بزرگسالان و کودکان

کودکان و بزرگسالان مبتلا به ADHD ممکن است از درمان دارویی استفاده کنند که معمولا شامل داروهای محرک مانند متیل فنیدات و آمفتامین‌ها است که درمان خط اول هستند و انتقال دهنده‌های عصبی مانند دوپامین و نوراپی نفرین را در مغز هدف قرار می‌دهند.

داروهای غیر محرک مانند آتوموکستین و گوانفاسین نیز جایگزین‌هایی برای افرادی هستند که یا به محرک‌ها پاسخ نمی‌دهند یا عوارض جانبی ناخواسته‌ای را تجربه می‌کنند. در کودکان مصرف داروهای محرک حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد اثربخشی داشتند.

دارودرمانی اختلال نقض توجه بیش فعالی	اسامی داروها
داروهای محرک	دکس متیل فنیدات دکسترو آمفتامین آمفتامین لیسدکس آمفاتامین قرص ریتالین برای کودکان و بزرگسالان
داروهای غیر محرک	اتوموکستین گوانفاسین کلونیدین داروی لیز دگزامفتامین مکمل‌های غذایی حاوی امگا ۳

روان درمانی و درمان‌ های رفتاری بیماری adhd

روان درمانی نقش حمایتی در مدیریت علائم ADHD دارد، به خصوص زمانی که با دارودرمانی ترکیب می‌شود. درمان شناختی رفتاری (CBT) در بزرگسالان، به آنها آموزش می‌دهد تا نحوه مدیریت علائم و استراتژی‌های مقابله‌ای را یاد بگیرند. برای کودکان درمان‌های رفتاری با تکیه بر تکنیک‌های تقویت مثبت و آموزش والدین تاثیر بیشتری دارند.

تکنیک های رفتار درمانی می‌تواند به افزایش اعتماد به‌نفس، کنترل احساسات، غلبه بر ناامیدی، جایگزینی رفتارهای بد با مفاهیم خوب و آموزش رعایت نوبت دیگران کمک کند. معمولا موارد زیر در جلسات درمانی به کودک و والدین گفته می‌شود:

• ستایش و تشویق فرزند
• حذف وظایف غیر ضروری از برنامه‌ی هفتگی
• پیدا کردن فعالیت‌ها و سرگرمی‌هایی که متناسب با علایق و توانمندی‌های فرزند است.
• کمک به فرزندان برای ایجاد و پیروی از برنامه منظم و ایجاد فهرستی از چیزهایی که باید به یاد بیاورد.
• اجازه دهید فرزندتان هر مقدار زمان که نیاز دارد برای تکمیل وظایفش صرف کند.
• اگر بیماری و شرایط محیطی بر کودک تاثیر می‌گذارد، مدرسه را از وضعیت او آگاه کنید.

برای درمان اختلال بیش فعالی و کنترل عوارض فرزندتان، از متخصص کمک بگیرید.

دکتر اختلال تمرکز و بیش فعالی کودکان

ید.

عوارض اختلال کم توجهی بیش فعالی چیست؟

بیماری ADHD می‌تواند مشکلات زیادی را برای عملکرد تحصیلی کودک و ایجاد روابط ناپایدار در بزرگسالان داشته باشد. عزت نفس پایین و افزایش خطر اختلالات همزمان مانند اضطراب، افسردگی و ناتوانی در یادگیری از دیگر عوارض مهم اختلال کم توجهی بیش فعالی هستند. این عوارض معمولا نیاز به برنامه درمانی جامع دارند که هم ADHD و هم اختلالات همراه آن را برطرف کند.

علائم	علل	درمان
بی‌توجهی	وراثت	داروهای محرک
تحریک‌پذیری	آسیب مغزی	داروهای غیر محرک
پیچ و تاب خوردن	مسمومیت با سرب	روان درمانی و درمان‌ های رفتاری بیماری adhd
ضربه‌زدن به چیزی	تغذیه‌ی نامناسب
صحبت‌کردن مداوم	سیگار کشیدن در دوران بارداری

پیشگیری از اختلال adhd

در حالی که هیچ روش پیشگیری شناخته شده‌ای برای ADHD وجود ندارد، اما بعضی اقدامات قبل از تولد کودک می‌توانند روی کاهش علائم یا رفع این بیماری موثر باشند. این روش‌ها شامل بارداری سالم، تغذیه خوب، کاهش قرار گرفتن در معرض سموم محیطی و آموزش شناخت زودهنگام علائم بیماری ای دی اچ دی توسط والدین هستند.

می‌توان از بیماری ADHD پیشگیری کرد یا آن را درمان کرد اما تشخیص زودهنگام آن و داشتن برنامه‌ی درمانی و آموزش صحیح می‌تواند به مدیریت علائم فرد مبتلا به ADHD کمک کند.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

بیماری ADHD (اختلال بیش فعالی و کاهش توجه) یک اختلال عصبی پیچیده است که با الگوهایی از بی‌توجهی، بیش فعالی و تکانشگری کودک یا بزرگسال مشخص می‌شود. این اختلال می‌تواند از کودکی تا بزرگسالی ادامه یابد. به همین دلیل اطلاع از علائم، روش درمان و مدیریت ADHD ضروری است.

اگر فرزند یا یکی از آشنایان شما به اختلال بیش فعالی مبتلا است، بهترین کار مراجعه به دکتر روانشناس خوب یا متخصص روانپزشک است. اگر امکان مراجعه حضوری را ندارید، در سایت دکترتو امکان مشاوره با دکتر روانشناس آنلاین و مشاوره روانپزشک آنلاین نیز برای شما وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!