سفید شدن زبان چیست؟

مشاهده زبان سفید در آینه ممکن است ترسناک باشد، اما این شرایط معمولا خطرناک نیست. سفید شدن زبان به پوشش سفید روی زبان اشاره دارد که این پوشش سفید می‌تواند تمام زبان را در برگیرد یا فقط لکه‌ها و تکه‌های سفید کوچکی بر روی زبان باشند. وجود زبان سفید معمولا دلیلی بر نگرانی نیست اما در موارد نادر، این علامت می‌تواند نشان دهنده یک بیماری جدی مانند عفونت یا مراحل اولیه‌ی سرطان باشد. به همین دلیل مهم است که حواستان به دیگر علائمتان باشد و اگر پس از گذشت چندین هفته از سفید شدن زبان‌تان، بهبود نیافتید، به دکتر گوش و حلق و بینی مراجعه کنید.

سفید شدن زبان به پوشش سفید روی زبان اشاره دارد که این پوشش سفید می‌تواند تمام زبان را در برگیرد یا فقط لکه‌ها و تکه‌های سفید کوچکی بر روی زبان باشند.

دلایل سفیدی زبان

سفید شدن زبان اغلب به بهداشت دهان و دندان مربوط می‌شود. اگر برآمدگی‌های کوچک در سطح زبان (پاپیلا) متورم و ملتهب شوند، زبان می‌تواند به رنگ سفید درآید. باکتری‌ها، قارچ، خاک، مواد غذایی، و سلول‌های مرده می‌توانند در بین زائده‌ها و برآمدگی‌های بزرگ زبان به دام افتاده، و این مواد جمع شده باعث سفید شدن زبان می‌شوند.

موارد زیر می‌تواند زبان سفید را ایجاد کند:

عدم استفاده از مسواک و نخ دندان
خشکی دهان
تنفس از طریق دهان
کم شدن آب بدن
خوردن مقدار زیادی غذاهای نرم
تحریک زبان به وسیله لبه‌های تیز دندان‌ها و یا ابزار دندانپزشکی
تب
سیگار کشیدن یا جویدن تنباکو
مصرف الکل

چندین شرایط که با سفیدی زبان مرتبط هستند، عبارتند از:

لوکوپلاکیا (پلاک‌های سفید و ضخیم): این بیماری باعث تشکیل تکه‌های سفید رنگی در داخل گونه‌ها، سطح لثه‌ها، و گاهی اوقات بر روی زبان، می‌شود. سیگار کشیدن، جویدن تنباکو و یا استفاده بیش از حد از الکل از دلایل لوکوپلاکیا هستند. این لکه‌های سفید معمولا بی ضرر هستند اما در موارد نادر، لوکوپلاکیا می‌تواند به سرطان دهان تبدیل شود.

پلاک دهانی: وجود مشکلی در سیستم ایمنی بدن باعث ایجاد لکه‌های سفید در دهان و زبان می‌شود. همراه با سفیدی زبان، لثه‌ها ممکن است دردناک باشند، همچنین ممکن است زخمی در پوشش داخلی دهان خود داشته باشید.

برفک دهان: برفک دهان، عفونت دهانی ناشی از مخمر کاندیدا است. دیابت، ضعف سیستم ایمنی، بیماری هایی مانند اچ آی وی یا ایدز، کمبود آهن، کمبود ویتامین B و استفاده از دندان مصنوعی، باعث افزایش احتمال ابتلا به برفک دهانی می‌شوند.

سفلیس: عفونت منتقله از راه جنسی است که می‌تواند باعث زخم در دهان شود. اگر سفلیس درمان نشود، باعث تشکیل لکه‌های سفید رنگی به نام پلاک‌های سفید رنگ سفلیسی، بر روی زبان می‌شود.

بیماری‌های دیگری که ممکن است باعث ایجاد زبان سفید شوند، عبارتند از:

زبان جغرافیایی: از بین رفتن تکه هایی از برآمدگی‌ها و پاپیلای سطح زبان، که ظاهری مانند جزایر بر روی نقشه را به زبان می‌دهد.

داروها: داروهایی مانند آنتی بیوتیک‌ها، می‌توانند باعث عفونت قارچی در دهان شوند.

سرطان دهان یا زبان

درمان سفید شدن زبان

زبان سفید ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد، سفیدی زبان اغلب خود به خودی پاک می‌شود. می‌توانید به آرامی و با استفاده از یک مسواک نرم، پوشش سفید را از روی زبانتان پاک کنید یا به آرامی به وسیله‌ی یک لیسه‌ی زبان یا مسواک زبان، بر روی زبانتان بکشید. نوشیدن مقدار زیاد آب می‌تواند باکتری‌ها و مواد باقی مانده روی زبان را از دهان شما خارج کند.

درمان بستگی به علت بروز سفیدی زبان دارد:

لوکوپلاکیا (پلاک‌های سفید و ضخیم): نیازی به درمان ندارد. با این حال، برای معاینات منظم و اطمینان از بدتر نشدن وضعیتتان، به دندانپزشک مراجعه کنید. ترک سیگار، اجتناب از جویدن تنباکو و کاهش مقدار مصرف الکل برای پاک کردن لکه‌های سفید روی زبان مفید هستند.

پلاک دهانی: نیز نیاز به درمان ندارند. اگر بیماری شدید باشد، پزشک ممکن است اسپری استروئیدی یا شوینده‌های دهانی که از حل کردن قرص‌های استروئیدی در آب ساخته می‌شوند، تجویز کند.

برفک دهان: با داروی ضد قارچ درمان می‌شود. این داروها در اشکال مختلف مانند ژل یا شوینده‌های دهانی مایع یا قرص استفاده می‌شوند.

سفلیس: با یک دوز پنی سیلین درمان می‌شود. این آنتی بیوتیک باکتری هایی که باعث ایجاد سیفلیس می‌شوند را نابود می‌کند. در صورت ابتلا به سفلیس بیش از یک سال، ممکن است بیش از یک دوز آنتی بیوتیک لازم باشد.

پیشگیری از سفیدی زبان

همیشه جلوگیری از سفید شدن زبان امکان پذیر نیست، با این حال، چند مورد وجود دارد که با رعایت آن‌ها می‌توانید شانس ابتلا به سفیدی زبان را کاهش دهید:

مراجعه به دندانپزشک هر شش ماه برای معاینات دهانی.
اجتناب از محصولات تنباکو و کاهش مصرف الکل.
داشتن رژیم غذایی متنوع که حاوی مقدار زیادی میوه و سبزیجات تازه است.

مناسب بودن سطح بهداشت دهان و دندان بسیار مهم است که شامل رعایت موارد زیر است:

استفاده از مسواک نرم
استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید
مسواک زدن دندان‌ها دو بار در روز
استفاده روزانه از دهانشویه حاوی فلوراید
استفاده از نخ دندان حداقل یک بار در روز

چه مواقعی برای درمان سفیدی زبان به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر سفید شدن زبان تنها علامت شماست، لزوما نیازی به مراجعه به پزشک ندارید، اما اگر در عرض دو هفته سفیدی زبان از بین نرفت، ممکن است نیاز به مراجعه به پزشک داشته باشید.

اگر دچار نشانه‌های جدی زیر شدید، زودتر با پزشک تماس بگیرید: