درد کلیه چیست؟
در توضیح درد کلیه ابتدا محل کلیه‌ها را از نظر آناتومیک بررسی می‌کنیم. کلیه‌ها اندام‌های لوبیایی شکل (با ابعاد حدود ۱۱ *۷ *۳ سانتیمتر) هستند که در قسمت فوقانی شکم و جلوی عضلات پشت، در سمت چپ و راست بدن قرار دارند. کلیه‌ی راست برای تطبیق با اندازه‌ی کبد، کمی پایین‌تر از کلیه‌ی چپ قرار دارد. عملکرد اصلی کلیه‌ها دفع مواد زائد و مایع اضافی از بدن هنگام تولید و دفع ادرار است. همچنین تولید هورمون‌هایی که مسئول تنظیم فشار خون، تولید گلبول‌های قرمز، تنظیم اسید و تأثیر بر روی کلسیم، سدیم، پتاسیم و دیگر الکترولیت‌های دخیل در سوخت و ساز بدن هستند، بر عهده کلیه‌ها است.
کلیه درد معمولا دردی عمیق است و زیر دنده‌ها حس می‌شود در حالی که درد عضلانی که معمولا به علت آسیب به کمر ایجاد می‌شود، در قسمت‌های پایین تر احساس می‌شود.
تشخیص کلیه درد از کمر درد ممکن است سخت باشد، کلیه درد معمولا دردی عمیق است و زیر دنده‌ها حس می‌شود در حالی که درد عضلانی که معمولا به علت آسیب به کمر ایجاد می‌شود، در قسمت‌های پایین تر احساس می‌شود. ضمنا درد به طور ناگهانی رخ می‌دهد، تیرکشنده و شدید است و اغلب به علت وجود سنگ در حالب کلیه‌ها است و ممکن است به شکل متغیر، افزایش و کاهش یابد. درد ناشی از سنگ کلیه به نام کولیک کلیوی شناخته می‌شود.
تشخیص
دکتر معمولا شرح حال گرفته و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. تست‌های اولیه معمولا شامل شمارش گلبول‌های خون (CBC)، عملکرد کلیه (کراتینین و BUN)، آزمایش ادرار و در صورت لزوم آزمایش بارداری است. اگر فرد مبتلا به صدمات آسیب زننده به پایین کمر باشد، پزشک به پارگی کلیه مشکوک می‌شود.
در صورت شک به سنگ کلیه، CT یا سونوگرافی کلیه انجام می‌شود؛ سونوگرافی به علت تابش کم، وسیله بررسی خوبی است که باید در نظر گرفته شود.
علائم
علائم مرتبط با کلیه درد (به اسم درد پهلو نیز شناخته می‌شود) احساس ناراحتی (حاد یا مزمن)، درد و یا درد شدید و تیرکشنده است که در پشت بین تقریبا پایین ترین دنده و باسن احساس می‌شود. بسته به علت درد ممکن است به پهلو و یا کشاله ران یا به شکم انتشار یابد. بعضی از افراد ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
- تب
- درد پهلو
- ادرار دردناک (سوزش ادرار)
- خون در ادرار
- حالت تهوع
- استفراغ
- سرگیجه
- یبوست یا اسهال
- بثورات پوستی
- خستگی
- لرز
دیگر علائم و نشانه‌هایی که در زمان اختلال افزاینده عملکرد کلیه ممکن است ببینید عبارتند از:
- طعم فلزی در دهان
- بوی بد دهان
- تورم و تنگی نفس
درد کلیه می‌تواند در سمت چپ، راست یا هر دو طرف باشد.
دلایل کلیه درد
علل درد کلیه با بررسی تاریخچه بیمار، معاینه فیزیکی و تست‌های آزمایشگاهی شامل آزمایش خون، تست بارداری و آزمایش ادرار تشخیص داده می‌شود. ممکن است نیاز به انجام سی تی اسکن یا MRI شکم و لگن باشد. علل کلیه درد عمدتا عفونت ادراری و سنگ کلیه است. با این حال، دلایل دیگری نیز برای کلیه درد وجود دارد، از جمله ضربه و آسیب باز یا بسته به کلیه که ممکن است منجر به “پارگی کلیه” شود.
توجه داشته باشید اگر یک زن باردار کلیه درد داشته باشد، باید با پزشک زنان خود تماس بگیرد. ضمنا بسته به علت اصلی، درد کلیه ممکن است در سمت چپ یا راست رخ دهد. گاهی اوقات می‌تواند در هر دو طرف نیز رخ دهد. جراحت کلیه‌ها پس از سانحه (پارگی کلیه) ممکن است باعث علائم فوق شود، اما آسیب خفیف ممکن است در ابتدا هیچ نشانه‌ای نداشته باشد. پارگی شدید کلیه می‌تواند منجر به فشار خون غیر طبیعی و نبض غیرطبیعی و شوک شود.
درد کلیه خود یک علامت است که ممکن است به دلیل مشکلات و بیماری‌های کلیوی و یا ساختارهای مرتبط با آن، از جمله حالب یا مثانه اتفاق بیفتد. با این حال، بیماری‌های دیگری ممکن است درد کلیوی را تقلید کنند، اما در واقع به کلیه‌ها مرتبط نیستند، به عنوان مثال: کشیدگی عضلانی در پشت، مشکلات نخاعی (شکستگی، آبسه)، درد دنده، پلوریت (التهاب پرده‌ی دور ریه)، رادیکولیت، فیبروز خلف صفاق، زونا، آنوریسم آئورت شکمی، مشکلات زنان و زایمان و بسیاری از علل دیگر.
بسیاری از بیماری‌های کلیوی که منجر به کلیه درد (درد پهلو نیز نامیده می‌شود) می‌شوند، به علت ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای هستند که به شکل حاد یا مزمن عملکرد کلیه را تحت تاثیر قرار می‌دهند. بیماری‌های دیگر هنگام تولد رخ می‌دهند. برخی از افراد ممکن است با اختلالات ژنتیکی که روی کلیه اثر می‌گذارد به دنیا بیایند.
درد کلیه خود یک علامت است که ممکن است به دلیل مشکلات و بیماری‌های کلیوی و یا ساختارهای مرتبط با آن، از جمله حالب یا مثانه اتفاق بیفتد.
درد کلیه و یا درد پهلو می‌تواند حاد، نسبتا ثابت، و تیرکشنده باشد که “کولیک کلیوی” نیز نامیده می‌شود. این نوع درد معمولا هنگامی مشاهده می‌شود که سنگ کلیه یا دیگر مشکلات، لوله‌های کلیوی (که مواد تولیدی را از کلیه تخلیه می‌کنند) را مسدود کرده باشند. با این حال، بیماری‌های دیگر می‌توانند درد مزمن و مبهمی را ایجاد کنند که گهگاهی با درد شدید کلیوی همراه می‌شود.
برخی از علل پهلو به شرح زیر است:
- عفونت‌های دستگاه ادراری
- عفونت‌های کلیه
- سنگ کلیه (سنگ کلیه و / یا سنگ حالب)
- سرطان کلیه
- هر حجمی که به کلیه فشار آورد (به عنوان مثال: تومور بزرگ)
- گلومرولونفریت
- لخته‌های خون در کلیه‌ها (ترومبوز وریدی کلیوی)
- بیماری کلیه پلی کیستیک (مادرزادی)
- ناهنجاری‌های مادرزادی در سیستم کلیه منجر به انسداد کامل یا جزئی جریان ادرار می‌شود.
- مواد مخدر یا سموم که به بافت کلیه آسیب می‌رسانند (برای مثال، قرار گرفتن در معرض آفت کش‌ها و یا مصرف مزمن داروهایی مانند ایبوپروفن)
- درد کلیه در دوران بارداری
- خونریزی کلیه (از جمله ترومای نافذ و یا ترومای بسته که منجر به “پارگی کلیه”)
- مرحله نهایی بیماری کلیوی
درمان کلیه درد
درمان کلیه درد بستگی به علت اصلی دارد، اما به طور کلی، عفونت‌ها و سنگ کلیه که موجب درد می‌شوند اغلب با ایبوپروفن، کترولاک، استامینوفن یا گاهی با مقدار کمی مورفین (در موارد سنگ کلیه) درمان می‌شوند. با این حال، این عوامل در درمان درد (فقط تسکین درد) و نه درمان علت زمینه ای، مفید هستند. با این حال، برخی از افراد می‌توانید خود به خود سنگ کلیه (معمولا قطر کمتر از حدود ۶ میلی متر) را دفع کنند که منجر به برطرف شدن کلیه درد می‌شود؛ با این حال افراد دیگر ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشند.
عفونت‌هایی مانند عفونت‌های دستگاه ادراری (UTI) و پیلونفریت معمولا علاوه بر داروهای ضد درد به درمان آنتی بیوتیک هم نیاز دارند. اگر سنگ کلیه به طور کامل حالب را مسدود کرده باشد یا قطر ۶ میلیمتر یا بیشتر داشته باشد، ممکن است به جراحی اورولوژی نیاز باشد. اگر سنگ‌های کلیه توسط تکنیک‌های جراحی رتروگرید (رو به عقب) برداشته شوند، معمولا زمان بهبودی سریع (یک تا چند روز) است. با این حال، برخی از پارگی‌های شدید کلیه ممکن است نیاز به جراحی وسیع تر داشته باشند و دوره‌ی نقاهت این جراحی‌ها از هفته‌ها تا ماه‌ها متفاوت است.
از دیگر علل اساسی درد پهلو ممکن است نیاز به کنترل درد و درمان همزمان داشته باشند. با این حال، بیماران مبتلا به مشکلات کلیوی و اختلال عملکرد کلیه نباید از داروهای ضد دردی که از طریق کلیه فیلتر و دفع می‌شوند، استفاده کنند زیرا ممکن است باعث آسیب کلیوی بیشتری شوند.
با اجتناب از شرایطی که علت اصلی هستند مثل عفونت و یا آسیب کلیه، می‌توان از کلیه درد جلوگیری کرد.
پیش آگهی افراد مبتلا به کلیه درد، بستگی به علت دارد و در صورت درمان سریع و مناسب اکثر بیماران می‌توانند نتایج خوبی داشته باشند.
بیشتر بخوانید: درد شکم چیست؟ شایع ترین دلایل شکم درد
چه مواقعی برای درمان کلیه درد به پزشک مراجعه کنیم؟
در هنگام درد کلیه و یا درد پهلو نباید مراجعه به دکتر کلیه را به تعویق انداخت. اگر چه درد پهلو معمولا در مشکلات کلیوی مشاهده می‌شود، اما بسیاری از بیماری‌های دیگر نیز می‌توانند درد کلیوی را تقلید کنند و پزشک می‌تواند مشکلات اساسی که باعث درد کلیه یا درد پهلو می‌شود را تشخیص دهد. هر گونه شروع حاد درد کلیه یا درد پهلو باید بلافاصله مورد ارزیابی قرار گیرد.
علائم هشدار دهنده‌ای که نشان دهنده وجود بیماری کلیوی است و ممکن است باعث درد کلیه یا درد پهلو شود عبارتند از:
- خون یا پروتئین در ادرار
- تکرر ادرار به خصوص در شب و یا ادرار سخت یا دردناک
- فشار خون بالا
- تورم دست‌ها و پاها و یا پف دور چشم
- آزمایشاتی که نشان دهنده‌ی کراتینین (Cr) غیر طبیعی، نیتروژن اوره خون غیرطبیعی (BUN) یا میزان فیلتراسیون گلومرولی (GFR) کمتر از ۶۰ (محاسبه شده با واحد میلی لیتر بر دقیقه بر مترمربع)
علاوه بر این، اگر فرد مبتلا به دیابت یا هر گونه مشکل مادرزادی است که منجر به نارسایی کلیه می‌شود، باید به طور منظم برای بررسی شروع نارسایی کلیه توسط پزشک خود بررسی شود.
منبع: medicinenet
سوال پزشکی دارید؟
با بهترین پزشکان از راه دور مشاوره کنید
مشاوره با پزشک