فهرست مطالب
آیا تا به حال هنگام خوردن یا نوشیدن برخی از خوراکی‌ها، دچار دندان‌درد شده‌اید؟ اگر پاسخ شما به این سوال (بله) است پس دندان‌هایتان حساس شده‌اند. حساسیت دندان شامل یک درد تیز، ناگهانی و شدید است که معمولا از انتهای عصب دندان شروع می‌شود و در کل دندان یا حتی فک پخش می‌شود. اگر شما هم می‌خواهید با علل این درد و روش‌های مقابله با آن آشنا شوید، تا انتهای این مقاله از دکترتو ما را همراهی کنید. باید به این موضوع توجه داشته باشید در صورتی که به صورت طولانی‌مدت این نوع از حساسیت را تجربه می‌کنید بهتر است در این باره با یک دندانپزشک مشورت کنید. شما می‌توانید از خدمات نوبت‌دهی و آنلاین دکترتو بدین منظور استفاده کنید.
حساسیت دندان چیست؟
بخشی از دندان که می‌بینیم دارای لایه‌ای از مینا است که از عاج یا دنتین (لایه نرم‌تر زیرین) محافظت می‌کند. حال در شرایطی که عاج دندان در معرض دید قرار می‌گیرد حساسیت دندان که یک اختلال دردناک است رخ می‌دهد. این وضعیت می‌تواند به دلیل فرسایش و پوسیدگی دندان یا تحلیل رفتن لثه اتفاق بیفتد.
در این شرایط ریشه دندان‌ها هم آسیب‌پذیرتر می‌شود. ریشه دندان‌ها حاوی هزاران لوله کوچک است که به مرکز دندان (پالپ) منتهی می‌شوند. زمانی که حساسیت دندان اتفاق بیفتد، این لوله‌ها (کانال‌ها) که از جنس عاج هستند به محرک‌هایی همچون غذای گرم، سرد یا شیرین اجازه می‌دهند به عصب دندان برسند که در نتیجه منجر به درد گرفتن دندان می‌شوند.
خدمات دندانپزشکی
با بهترین کیفیت از پزشکان برتر
متن انگلیسی:
medicalnewstoday
A 2013 study found that one In eight people who visited dental practices experienced sensitive teeth
ترجمه متن:
یک مطالعه در سال ۲۰۱۳ نشان داد که از هر هشت نفری که به مطب دندانپزشک مراجعه می‌کنند، یک نفر دچار حساسیت دندان است.
۱. حساسیت دندان به سرما (حساسیت دندان آب سرد)
اگر با خوردن بستنی، آب سرد و دیگر خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های سرد، دندان‌هایتان درد می‌گیرند، احتمالا دندان‌هایتان به سرما حساس هستند. حتی ممکن است هنگام برخورد باد سرد با دندان‌ها هم این حساسیت تشدید شود. این عارضه نسبتاً رایج یک وضعیت اذیت‌کننده است که ممکن است کیفیت زندگی‌تان را به میزان زیادی کاهش دهد.
۲. حساسیت دندان به گرما
حساسیت دندان به غذاهای گرم هم اغلب یک علامت هشداردهنده است که نشان می‌دهد مینای دندان‌هایتان آسیب دیده است. در این شرایط مصرف چای یا غذاهای گرم می‌تواند علت درد شدید دندان باشد.
۳. حساسیت دندان به شیرینی
اگر چه خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های شیرین خیلی خوشمزه هستند اما مصرف زیاد از حد آن‌ها مضر است زیرا می‌توانند باعث از بین رفتن یا حل شدن مینای دندان‌ها شوند. باکتری‌های موجود در دهان به قند موجود در مواد شیرین واکنش نشان می‌دهند و اسید تولید می‌کنند. این اسید مینای دندان را از بین می‌برد و سبب بروز حساسیت دندان و حتی کرم‌خوردگی می‌شود. بعد از آن، هر زمانی که شیرینی مصرف کنید همان دردی را تجربه می‌کنید که در دفعه اول حس کردید؛ زیرا دندان‌هایتان هم اکنون به قند حساس شده‌اند.
۴. حساسیت دندان بعد از پرکردن (حساسیت دندان به سرما بعد از پر کردن)
حساسیت دندان پس از پر کردن دندان یک عارضه نسبتاً رایج است. در این شرایط دندان ممکن است به فشار، هوا، غذاهای شیرین یا دما حساس شود. معمولا این حساسیت طی چندین هفته خود به خود برطرف می‌شود. در این مدت باید از انجام کارهایی که باعث ایجاد حساسیت می‌شوند، بپرهیزید.
۵. حساسیت دندان بعد از جرم گیری و حساسیت دندان بعد از بلیچینگ
بعد از جرم گیری دندان ممکن است تا یک هفته ورم لثه، درد و حساسیت دندان را تجربه کنید. این درد بعد از چند روز مراقبت و مصرف مسکن تسکین پیدا می‌کند.
بلیچینگ نیز یک درمان زیبایی دندان است که سبب حساس شدن دندان ها می‌شود. دلیل این ناراحتی و حساسیت این است که ماده سفیدکننده (هیدروژن پراکسید یا کاربامید پراکسید) باعث ایجاد واکنش شیمیایی روی سطح دندان می‌شود. این وضعیت در بلیچ دندان تخلخل یا نفوذپذیری مینای دندان را افزایش می‌دهد و آن را نسبت به غذاها و نوشیدنی‌های سرد و گرم حساس‌تر می‌کند.
می‌خوای بلیچینگ انجام بدی؟ نگران حساس شدن دندانت هستی؟
با یک کلیک از متخصص نوبت بگیر.
۶. حساسیت دندان بعد از لمینت
اگر قصد انجام لمینت را دارید، باید انتظار حساسیت دندان ها را هم داشته باشید. این حساسیت معمولا جزئی است و خیلی زود برطرف می‌شود. اما اگر حساسیت دندان بعد از لمینت مدت زیادی طول کشید ممکن است نسبت به مواد لمینت واکنش نشان داده باشید یا عصب دندانتان آسیب دیده باشد. در این موقعیت توصیه می‌کنیم حتما به دندانپزشک مراجعه کنید.
۷. حساسیت دندان بعد از کامپوزیت
بعد از کامپوزیت دندان ممکن است حساسیت دندان را به صورت خفیف یا شدید تجربه کنید. در صورتی که حساسیت دندان ادامه‌دار بود ممکن است علت آن باقی ماندن پوسیدگی در دندان، رسیدن پوسیدگی به ریشه یا عفونت باشد.
۸. حساسیت دندان بعد از عصب کشی (حساسیت دندان به گرما بعد از عصب کشی)
حساسیت دندان پس از عصب کشی دور از انتظار نیست و دندانپزشک برای بهبود این حساسیت به شما راهکارهایی را ارائه خواهد داد. این حساسیت در عرض چند روز شروع به بهبود می‌کند و طی ۲ تا ۴ هفته کاملا بهبود می‌یابد. در این شرایط بهتر است از استفاده از مواد غذایی خیلی سرد یا خیلی گرم بپرهیزید.
علائم و نشانه های حساسیت دندان
برخی از رایج‌ترین علائم حساسیت دندان شامل این مواردند:
- درد تیز و ناگهانی
- اذیت شدن هنگام مصرف خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های سرد، گرم، اسیدی، ترش
- درد هنگام مسواک زدن
- درد و اذیت شدن هنگام نخ دندان کشیدن
علت حساسیت دندان
فاکتورها و عوامل زیادی هستند که در حساس شدن دندان ها نقش دارند. در اینجا به برخی از رایج‌ترین این عوامل اشاره کرده‌ایم:
۱. از دست دادن مینای دندان
مینای دندان همچون یک لایه محافظ عمل می‌کند. زمانی که مینا از دست برود، لایه‌های زیرین دندان‌ها که آسیب‌پذیرتر هستند در معرض دید قرار می‌گیرند. در این شرایط دندان بسیار حساس می‌شوند.
یکی از اختلالاتی که باعث از دست دادن مینای دندان می‌شود، شکستن یا ترک خوردن دندان است. در این شرایط باکتری‌های وارد پالپ شده و باعث التهاب می‌شوند. دندان‌قروچه که شامل ساییدن یا فشردن دندان‌ها به همدیگر است نیز ممکن است مینای دندان را از بین ببرد و دنتین زیرین را نمایان کند.
برخی از افراد فکر می‌کنند که محکم مسواک زدن، بهتر می‌تواند دندان‌ها را تمیز کند. اما در حقیقت محکم مسواک زدن یا استفاده از مسواک‌هایی با دندانه‌های سفت می‌تواند مینای دندان را از بین ببرد و باعث نمایان شدن دنتین شود. این کار همچنین می‌تواند باعث تحلیل رفتن لثه هم شود.
۲. تحلیل لثه
برخی افراد از نظر ژنتیکی بافت لثه نازک‌تری دارند. سایر افراد در نتیجه بیماری پریودنتال دچار تحلیل لثه می‌شوند. با تحلیل لثه، بافت لثه از دندان‌هایتان جدا می‌شود و ریشه‌ها در معرض دید قرار می‌گیرند. همین وضعیت باعث حساس شدن دندان‌ها می‌شود.
۳. استفاده از محصولات سفید کننده دندان
محصولات سفید کننده دندان نقش چشمگیری در ایجاد حساسیت دندان دارند. در برخی موارد، این محصولات غلظت بالایی از مواد شیمیایی دارند و ممکن است به دندان آسیب برسانند. به همین خاطر بهتر است این درمان را نزد یک دندانپزشک ماهر انجام دهید تا مانع از حساسیت زیاد از حد دندان‌ها شود.
۴. پوسیدگی دندان و حفره های دندانی
اگر پلاک در سطوح دندان‌ها یا ریشه آن‌ها جمع شود باعث ایجاد حساسیت می‌شود. در این شرایط اگر پلاک دندان درمان نشود کم‌کم منجر به پوسیدگی دندان خواهد شد. در برخی شرایط هم سبک زندگی نادرست و عدم رعایت بهداشت دهان و دندان باعث می‌شود که دندان‌ها پوسیده شوند و حفره در دندان‌ها شکل بگیرد.
روش های تشخیص علت حساسیت دندان
معمولا تشخیص حساسیت دندان به آزمایش خاصی نیاز ندارد و خود بیمار متوجه می‌شود که دچار این عارضه شده است. اما در صورت تداوم این اختلال بهتر است به دندانپزشک مراجعه کنید تا وی با معاینه دندان‌ها، شدت آسیب را تشخیص دهد و مشخص کند که آیا به درمان و تجویز دارو نیاز دارید یا نه.
متن انگلیسی:
my.clevelandclinic
Teeth sensitivity is highest between the ages of 25 and 30
ترجمه متن:
حساسیت دندان ها در سنین ۲۵ تا ۳۰ سالگی رایج‌تر است.
دندان‌های حساسی داری و نمی‌دونی علتش چیه؟ از متخصص سوال کن.
روش های درمان و تسکین حساسیت دندان
برخی از رایج‌ترین روش‌هایی که برای تسکین حساسیت دندان یا درمان این عارضه استفاده می‌شوند شامل این مواردند:
| علت حساسیت دندان | راه‌های درمان |
|---|---|
| سایش مینای دندان | * استفاده از خمیردندان‌های مخصوص حساسیت دندان: این خمیردندان‌ها حاوی پتاسیم نیترات یا استرانسیوم کلراید هستند که با مسدود کردن لوله‌های عاج، حساسیت را کاهش می‌دهند. * اجتناب از غذاهای اسیدی: غذاهای اسیدی مانند مرکبات، نوشابه و سرکه می‌توانند مینای دندان را نازک‌تر کرده و حساسیت را افزایش دهند. * استفاده از فلوراید: فلوراید به تقویت مینای دندان کمک می‌کند. |
| لثه‌های عقب‌نشینی | * درمان بیماری‌های لثه: بیماری‌های لثه مانند ژنژیویت و پریودنتیت می‌توانند باعث عقب‌نشینی لثه و نمایان شدن ریشه دندان شوند. درمان این بیماری‌ها توسط دندانپزشک می‌تواند به کاهش حساسیت کمک کند. * جراحی لثه: در برخی موارد، جراحی لثه برای پوشش ریشه‌های دندان و کاهش حساسیت لازم است. |
| شکستگی دندان | * پر کردن دندان: در صورتی که شکستگی دندان باعث نمایان شدن عاج شده باشد، پر کردن دندان می‌تواند حساسیت را کاهش دهد. |
| آبسه دندان | * درمان ریشه: آبسه دندان عفونتی است که در داخل دندان ایجاد می‌شود. درمان ریشه برای از بین بردن عفونت و کاهش حساسیت ضروری است. |
| سایش دندان‌ها | * استفاده از محافظ دهان: استفاده از محافظ دهان هنگام خواب می‌تواند از سایش دندان‌ها جلوگیری کند. * درمان علل اصلی سایش دندان: دندان قروچه، ناهنجاری‌های فکی و عادات بد جویدن از جمله علل سایش دندان هستند که باید درمان شوند. |
۱. خمیر دندان ضد حساسیت (خمیر دندان سنسوداین ضد حساسیت)
خمیردندان‌های ضد حساسیت یکی از روش‌های درمانی موثر برای تسکین دندان‌درد و حساسیت دندان هستند. برندهای مختلفی اقدام به تولید و عرضه این خمیردندان‌ها کرده‌اند؛ اما خمیردندان سنسوداین ضد حساسیت یکی از بهترین گزینه‌های موجود است. با استفاده منظم از این درمان، متوجه کاهش حساسیت می‌شوید. در ساخت این خمیردندان از فلوراید قلع و یا پتاسیم نیترات استفاده شده است که این مواد خاصیت ضد حساسیت دارند و درد دندانتان را تسکین می‌دهند.
۲. قرص برای حساسیت دندان
مسکن‌هایی که برای تسکین حساسیت دندان‌ها استفاده می‌شوند شامل استامینوفن و ناپروکسن هستند. آنتی‌بیوتیک‌ها و آسپرین نیز نسبت به استامینوفن سریع‌تر درد را کاهش می‌دهند و به از بین بردن باکتری‌های عامل بیماری‌های دهان کمک می‌کنند.
۳. فلوراید درمانی
یک روش موثر و بسیار سریع برای برطرف کردن دندان‌درد و حساسیت دندان‌ها، فلوراید درمانی است. فلوراید یکی از مواد معدنی ضروری برای حفظ سلامت دهان و دندان و تقویت مینای دندان است. این درمان از پوسیدگی و کرم‌خوردگی دندان جلوگیری می‌کند. در نتیجه از عصب‌های دندان و ریشه آن‌ها نیز محافظت می‌کند و سبب کاهش حساسیت دندان‌ها می‌شود.
۴. درمان های ترمیمی مانند پر کردن یا عصب کشی
گاهی حساسیت دندان به خاطر مشکلات جدی‌ای نظیر از بین رفتن مینای دندان است. در این موقعیت برای درمان این حساسیت باید دندان را پر یا عصب کشی کنید.
۵. استفاده از ژل ضد حساسیت دندان و وارنیش های مخصوص
زمانی که درمان‌هایی مثل کامپوزیت، بلیچینگ، لمینت و غیره را انجام می‌دهید ممکن است پزشک برای ممانعت از ایجاد حساسیت، ژل یا وارنیش ضد حساسیت را برای شما تجویز کند. این ژل یا وارنیش روی دندان‌ها استعمال می‌شود و مواد فعال آن مانع از درد گرفتن دندان می‌شوند.
۶. درمان حساسیت دندان در خانه
با کمک برخی از درمان‌های خانگی می‌توانید شدت حساسیت دندان را به طور چشمگیری کاهش دهید. برای مثال می‌توانید ۱ قاشق چایخوری زردچوبه، نصف قاشق چایخوری روغن خردل و نصف قاشق چایخوری نمک را با هم ترکیب کنید و این ترکیب را روی دندان حساس شده استعمال کنید. زردچوبه به خاطر داشتن کورکومین می‌تواند با حساسیت دندان مقابله کند. زنجبیل نیز درمان موثر دیگری است که به خاطر خواص ضدالتهابی که دارد می‌تواند به طور مستقیم روی دندان استعمال شود و علائمتان را تسکین دهد.
افرادی که حساسیت دندان دارند می‌توانند از سیر هم استفاده کنند. سیر به خاطر داشتن آلیسین می‌تواند حساسیت را کاهش دهد و باکتری‌ها را از بین ببرد. برای بهره‌مندی از خواص سیر کافی است یک برش سیر را روی دندانتان قرار دهید.
غرغره کردن آب‌نمک هم تاثیرات فوری دارد. این ماده، ضدعفونی‌کننده و کاهش دهنده التهاب است و می‌تواند به شما کمک کند درد کمتری داشته باشید.
چگونه از حساسیت دندان پیشگیری کنیم؟
برای جلوگیری از حساسیت دندان، اقدامات زیر را انجام دهید:
- بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید و به طور مرتب از مسواک و نخ دندان استفاده کنید.
- از مسواک نرم استفاده کنید که باعث سایش کمتر مسواک به سطح دندان و تحریک کمتر لثه‌ها می‌شود.
- مراقب آنچه می‌خورید باشید و از مصرف مکرر مواد غذایی شیرین، اسیدی، داغ و خیلی سرد بپرهیزید.
- به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید تا معاینه شوید.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
حساسیت دندان وضعیت رایجی است که می‌تواند در تمام سنین رخ دهد. اگرچه این عارضه اغلب به‌خودی‌خود و بدون درمان برطرف می‌شود؛ اما گاهی ادامه پیدا می‌کند و برای رفع آن به مداخله پزشک نیاز است. اگر دندان‌های شما هم دچار حساسیت شده‌اند، برای یافتن علت این اختلال و پیدا کردن درمان مناسب، باید به دکتر دندانپزشک مراجعه کنید. اما اگر زمان کافی برای حضور در مطب ندارید می‌توانید از خدمات مشاوره آنلاین دندانپزشکی دکترتو برای رسیدن به سوالات خود کمک بگیرید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!