فهرست مطالب
زایمان طبیعی معمولا در ۳ مرحله اصلی رخ میدهد و مراحل زایمان طبیعی ممکن است برای هر فرد متفاوت باشد. مرحله اول، طولانیترین بخش، با انقباضات رحمی منظم شروع میشود؛ دهانه رحم از ۰ تا ۱۰ سانتیمتر باز شده و همراه با درد، فشار کمر، ترشحات و گاهی پارهشدن کیسه آب همراه است. این مرحله به فاز نهفته (باز شدن تدریجی) و فعال (انقباضات شدیدتر) تقسیم میشود. در مرحله دوم، دفع، پس از باز شدن کامل دهانه رحم، مادر با فشار دادن نوزاد را از کانال زایمان خارج میکند. مرحله سوم، جداسازی جفت، با انقباضات رحم جفت را جدا و دفع میکند. برای اطلاع از جزئیات بیشتر درباره هر مرحله و نکات قبل از شروع زایمان، در ادامه این مقاله از دکترتو همراه ما باشید.
زایمان طبیعی چه مراحلی دارد؟
زایمان طبیعی فرآیندی برای تولد نوزاد از مجرای تناسلی است که شامل ۳ مرحله اصلی میشود. مرحله اول (باز شدن دهانه رحم با انقباضات منظم)، مرحله دوم (دفع نوزاد با فشار دادن) و مرحله سوم (خروج جفت). در این مراحل با نظارت پزشکی، درد مدیریت میشود و تولد نوزاد امنتر صورت میگیرد.
مراحل زایمان طبیعی به طور کلی به صورت زیر است:
- فاز آغازین (مرحله اول): این فاز با انقباضات رحمی آغاز میشود و تا زمانی ادامه دارد که گردن رحم به طور کامل باز شود. در این مرحله، طولانیترین مرحله زایمان، مادر با دردهای مختلف زایمان روبرو میشود. این فاز به دو زیرمرحله تقسیم میشود:
- فاز اول: در این فاز، بازشدن گردن رحم شروع و انقباضات رحمی قویتر میشوند. معمولا چند ساعت طول میکشد و مادر احساس درد و فشار دارد.
- فاز دوم: گردن رحم به طور کامل باز میشود و مادر باید فشاری برای خروج نوزاد اعمال کند. معمولا تا ۲ ساعت طول میکشد اما در برخی موارد ممکن است بیشتر زمان ببرد.
- فاز تولد و خروج نوزاد (مرحله دوم): در این مرحله، نوزاد به صورت کامل از رحم خارج میشود.
- فاز مراقبتی (مرحله سوم): در این مرحله، پس از تولد نوزاد، مادر و نوزاد در حالت عادی قرار گرفته و منتظر خروج جفت هستند.
| مرحله | مهمترین علائم | مدت تقریبی | نکات مهم |
|---|---|---|---|
| مرحله اول (اتساع دهانه رحم) | انقباضات منظم رحمی، درد و فشار موجی در ناحیه کمر و شکم و ترشحات واژینال | چندین ساعت یا روز | طولانیترین مرحله؛ با تکنیکهای تنفس مدیریت شود |
| مرحله دوم (دفع نوزاد) | فشار شدید برای دفع و نمایانشدن سر نوزاد در مجرای تناسلی | چند دقیقه تا چند ساعت | نیاز به فشار هماهنگ؛ هیجانانگیزترین بخش |
| مرحله سوم (جداسازی جفت) | انقباضات خفیف رحم و خروج جفت از واژن | ۵ تا ۳۰ دقیقه | میتواند با خونریزی پس از زایمان همراه باشد؛ نظارت پزشکی ضروری است |
مرحله اول زایمان طبیعی
در مرحله اول زایمان طبیعی، علائم زایمان طبیعی با انقباضات رحمی منظم و پیشرونده آغاز میشوند و دهانه رحم تا ۱۰ سانتیمتر گشاد شده که به ۲ فاز نهفته و فعال تقسیم میشود:
- فاز نهفته با انقباضات خفیف تا متوسط هر ۵ تا ۳۰ دقیقه به مدت ۳۰ تا ۴۵ ثانیه همراه است؛ علائم شامل درد کمر، فشار لگنی، ترشحات مخاطی یا پارگی کیسه آب میشود. مادر ممکن است خستگی یا بیقراری احساس کند اما امکان گفتگو و استراحت نسبی دارد.
- در فاز فعال، انقباضات شدیدتر هر ۳ تا ۵ دقیقه به مدت ۴۵ تا ۶۰ ثانیه انجام میشود و درد موجی در لگن، شکم و کمر، فشار دفع، تعریق، لرز و گاه تهوع پدیدار میشود. مادر به تمرکز عمیق، تنفس سریع و حمایت عاطفی (مانند ماساژ یا تنفس عمیق) متکی است، در حالی که دهانه رحم سریعتر باز میشود.

مرحله دوم زایمان طبیعی
مرحله دوم زایمان طبیعی، بعد از باز شدن کامل دهانه رحم آغاز میشود و با تلاش مادر برای خروج نوزاد از مجرای تناسلی همراه است. روند زایمان طبیعی در این مرحله معمولا چند دقیقه تا چند ساعت طول میکشد. انقباضات رحمی هر ۲ تا ۳ دقیقه به مدت حدود ۶۰ تا ۹۰ ثانیه رخ میدهند و درد شدید و فشار قوی لگنی ایجاد میکنند.
مادر احساس فشار غیرقابل کنترل برای زور زدن، سوزش در مجرا و نمایانشدن سر نوزاد را تجربه میکند. با هدایت ماما یا پزشک، نفسگیری و زور زدن هماهنگ انجام میشود. این فاز هیجانانگیز با تولد نوزاد پایان مییابد و انرژی مادر را به اوج میرساند.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت ncbi
The 1st stage begins with the onset of labor and ends with full cervical dilation and effacement. The 2nd stage begins with complete cervical dilation and concludes with fetal delivery. The 3rd stage begins immediately after fetal delivery and ends with placental delivery.
ترجمه فارسی:
مرحله اول زایمان با شروع انقباضات زایمانی آغاز میشود و با باز شدن کامل دهانه رحم و نازکشدن آن به پایان میرسد. مرحله دوم زمانی شروع میشود که دهانه رحم کاملا باز شده و با تولد نوزاد خاتمه مییابد. مرحله سوم بلافاصله پس از تولد نوزاد آغاز شده و تا زمان خروج کامل جفت ادامه دارد.
مرحله سوم زایمان طبیعی
مرحله سوم زایمان طبیعی، که از تولد نوزاد آغاز و با خروج جفت و غشاهای جنینی پایان مییابد، معمولا ۵ تا ۳۰ دقیقه طول میکشد و اغلب به طور طبیعی رخ میدهد. انقباضات رحمی پس از تولد، رحم و عروق را تنگ کرده و جفت را از دیواره رحم جدا میکنند که با فشار خفیف یا انقباضات خودبهخود دفع میشود. این فرآیند به تحویل جفت معروف است.
در مدیریت فعال، خارجنشدن جفت تا ۳۰ دقیقه و در مدیریت فیزیولوژیک تا ۶۰ دقیقه بهعنوان جفت باقیمانده در نظر گرفته میشود و با افزایش خطر PPH (خونریزی شدید واژینال بعد از زایمان) همراه است.
مراحل زایمان طبیعی در خانه
باید توجه داشت که روند زایمان طبیعی در خانه باید تحت نظر متخصصین پزشکی و مامایی با تجربه انجام شود. زایمان در خانه ممکن است برای برخی مناسب باشد اما ممکن است خطرات و عوارض جدی بهدنبال داشتهباشد. مراحل زایمان طبیعی در خانه عبارتند از:
- آماده سازی و بهداشت محیط مانند تهویه مناسب، تجهیزات پزشکی ضروری، وسایل بهداشتی و تجهیزات اضافی مانند مواد ضدعفونی کننده
- مراقبت و نظارت مستمر در طول فرایند زایمان در خانه زیر نظر تیم پزشکی و مامای با تجربه
- مراحل زایمان طبیعی در خانه شبیه به مراحل زایمان در بیمارستان هستند و ماما و پزشک در طول این مراحل، توصیههای لازم را به مادر داده و اقدامات مربوط به تسهیل زایمان را انجام میدهند
- ارزیابی وضعیت مادر و نوزاد و مراقبتهای پس از زایمان مانند شیردهی، تغذیه مناسب و تمیزکاری نوزاد

مراحل قبل از زایمان طبیعی و آمادگی برای آن
مراحل قبل از روند زایمان طبیعی و آمادگی برای آن شامل تهیه اطلاعات، القای زایمان در صورت نیاز، مراقبتهای پزشکی، آموزش و آمادگی روحی و جسمی مادر میشود. برخی از مراحل مهم قبل از زایمان عبارت است از:
- مراقبتهای پزشکی، مراجعه به پزشک یا ماما و بررسیهای معمول سلامت، آزمایش خون، سونوگرافی و سایر آزمایشهای مورد نیاز
- تغذیه مناسب و سالم در طول بارداری، رژیم غذایی غنی از مواد مغذی، ویتامین و مواد معدنی
- ورزش منظم و فعالیتهای بدنی ملایم و مناسب مانند پیادهروی، شنا، یوگا و تمرینات تنفسی
- شرکت در کلاسهای آموزشی زایمان و پیشزایمان
- آمادهسازی روحی مادر در طول بارداری و قبل از زایمان مانند مدیریت استرس، مشاوره روانشناختی و تمرینات آرامش و مدیتیشن
- آمادگی برای بستریشدن
نتیجه گیری
مراحل زایمان طبیعی شامل آغاز، تولد نوزاد، پسازایمان و خاتمه میشود. در فاز اولیه، انقباضات رحمی آغاز شده و گردن رحم باز میشود. در فاز تولد، نوزاد نزدیک شده به مجرای زایمان به دنیا آمده و خارج میشود. پس از زایمان، مراقبتهای پسازایمانی برای مادر و نوزاد انجام میشود. هماهنگی و همکاری با تیم پزشکی مهم است و در صورت بروز مشکلات، حضور در بیمارستان ضروری است. اگر باردار هستید و در مورد مراحل زایمان طبیعی سوالی دارید، حتما با متخصص زنان و زایمان یا دکتر مامایی مشورت کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
زایمان طبیعی بهتر است یا سزارین؟
از چه جهاتی بهتر است؟
سلام
زایمان طبیعی معمولاً به عنوان بهترین گزینه توصیه میشود، زیرا این نوع زایمان معمولاً به بهبودی سریعتر مادر و نوزاد منجر میشود و ریسک عوارض کمتری دارد. در زایمان طبیعی، دوره نقاهت کوتاهتر است و مادر زودتر میتواند به فعالیتهای روزمره بازگردد. همچنین در این روش، ریسک عفونتهای بعد از زایمان کمتر است. از طرف دیگر، سزارین معمولاً زمانی توصیه میشود که زایمان طبیعی خطراتی برای مادر یا نوزاد داشته باشد. در حالی که سزارین ممکن است برای مادر یا نوزاد امنتر در موارد خاص باشد، به طور کلی جراحی است و بهبودی طولانیتر و خطر عفونت، خونریزی و آسیب به اندامها را به همراه دارد.
آره والاه
سلام من واژنم تنگه ۹ ماهمه ولی هرچی دکتر میرم وانمیشه بعد به شوهرم گفتم با چاغو پاره کرد اشکال نداره
دوست عزیز
واژن قابلیت ارتجاعی دارد و اگر منظور شما طول کشیدن زایمان است که باید به متخصص زنان مراجعه و بستری در بیمارستان شده و آمپول جهت شروع روند زایمان دریافت کنید.
بچه از کجای بدن بیرون میاید
سلام
بچه از واژن (دهانه رحم) بیرون میآید. این ناحیه بخشی از دستگاه تناسلی زنان است که در طی فرایند زایمان، به عنوان کانال عبوری برای تولد نوزاد عمل میکند. در طول زایمان، عضلات رحم منقبض میشوند و کودک به سمت واژن حرکت کرده و از آنجا به بیرون میآید. در برخی موارد، اگر زایمان طبیعی امکانپذیر نباشد، پزشک ممکن است تصمیم به انجام سزارین (جراحی) بگیرد که در آن نوزاد از طریق برش روی شکم مادر خارج میشود.
واقعا خیلی خوشحال بودم زایمان طبیعی کردم ولی زیادی درد گرفت
سلام
بسیار عالی است
با ارزوی تندرستی
زایمان.اسان.چه.گونه.است.
سلام
زایمان آسان، زایمانی است که بدون هیچگونه مشکلات و تنشهای زیادی برای زن و نوزاد انجام میشود
معمولا از روش های بدون درد
مثل بی حسی اپیدورال و سایر روش ها استفاده می شود
آیا بچه سوم هفته چندم زمان مناسب برای زایمان هست
سلام
مهم نیست بچه چندم است
طول بارداری ۳۸ تا ۴۰ هفته می باشد