افسردگی فصلی (sad) چیست و چه علائمی دارد؟

افسردگی فصلی یا اختلال عاطفی فصلی (SAD) نوعی از افسردگی و از انواع اختلالات خلقی است که معمولا در پاییز و زمستان که طول روز و میزان نور خورشید کمتر است، رخ می‌دهد. این اختلال روحی با دوره‌های مکرر از علائم افسردگی مانند احساس غم، خستگی و مشکل در تمرکز مشخص می‌شود که می‌تواند به شدت روی کیفیت زندگی روزمره تاثیر بگذارد. علت دقیق SAD به‌طور کامل مشخص نیست اما متخصصان معتقدند که تغییرات ریتم روزانه و کاهش نور خورشید باعث تغییر عملکرد انتقال‌دهنده‌های عصبی تنظیم‌کننده خلق و خو (مانند سروتونین) می‌شود. در ادامه این مطلب از دکترتو همراه ما باشید تا با روش تشخیص و درمان افسردگی فصلی بیشتر آشنا شویم. برای مشورت با روانشناس نیز می‌توانید به سایت دکترتو مراجعه کنید.

افسردگی فصلی (SAD) چیست؟

افسردگی فصلی یا اختلال عاطفی فصلی (به انگلیسی Seasonal affective disorder) (با نام اختصاری SAD) یکی از انواع افسردگی است که معمولا با فرا رسیدن سرمای فصل پاییز شروع می‌شود و تا آغاز گرما و رطوبت فصل بهار ادامه دارد. ماهیت و شدت غم و افسردگی در این اختلال از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برای برخی افراد ممکن است خفیف باشد در حالی که برای دیگران شدید بوده و تأثیر زیادی روی زندگی روزمره آنها می‌گذارد.

افسردگی فصلی با احساس غم و اندوه یا ناراحتی متفاوت است. این اختلال نشانه ضعف شخصی نیست و ناخواسته اتفاق می‌افتد. بهتر است با مشاهده علائمی مانند غم ناگهانی، خستگی، تغییر اشتها یا کاهش میل و علاقه به فعالیت‌هایی که قبلا از آنها لذت می‌بردید، از روانشناس کمک بگیرید. بیشتر افراد مبتلا به افسردگی که به‌دنبال درمان هستند معمولا بعد از چند هفته بهبود می‌یابند.

مشاوره روانشناسی

با برترین روانشناسان ایران از دیدگاه کاربران

مشاوره حضوری و آنلاین۵۰۰+ خدمت

مشاهده همه

انواع افسردگی وابسته به فصل

افسردگی فصلی معمولا به ۲ دسته افسردگی فصل پاییز و زمستان و افسردگی فصل بهار و تابستان تقسیم می‌شود. نوع افسردگی زمستانی و پاییزی این اختلال شایع‌تر است:

• افسردگی فصل پاییز و زمستان: علائم افسردگی در اواخر پاییز شروع شده و تا اوایل فصل زمستان ادامه دارد. این اختلال در فصل بهار و تابستان وجود ندارد.
• افسردگی فصل بهار و تابستان: علائم افسردگی از اواخر بهار تا اوایل تابستان ادامه دارد.

نشانه‌ ها و علائم افسردگی فصلی

علائم و نشانه‌های اختلال عاطفی فصلی شامل احساس ناامیدی یا غم ناگهانی، کمبود انرژی، اختلال در الگوهای خواب و تغییر در اشتها یا وزن است. این علائم معمولا در فصول خاصی که بیشتر پاییز و زمستان هستند، ایجاد می‌شوند و در فصل بهار بهبود می‌یابند. سایر نشانه‌های اختلال افسردگی فصلی شامل موارد زیر است:

• احساس بدبختی و گناه
• کاهش عزت نفس
• نا امیدی
• اختلال در تمرکز
• کم‌شدن میزان علاقه به فعالیت‌ها
• بی‌تفاوتی
• تنش و ناتوانی در تحمل استرس
• تحریک‌پذیری
• خستگی و عدم توانایی در انجام کارهای عادی
• کاهش علاقه به فعالیت‌های اجتماعی و رابطه‌ی جنسی

علائم افسردگی فصلی پاییز و زمستان

اختلال افسردگی فصلی بيشتر در مناطقی از كره زمين كه عرض جغرافيايی بالاتر و نور آفتاب كمتری دارند، وجود دارد. علائم افسردگی فصلی در زمستان معمولا شامل موارد زیر است:

• پایین بودن سطح انرژی
• مشکل در تمرکز و هوشیاری
• احساس کسالت، خستگی و کاهش کارایی در طول روز
• افزایش اشتها و میل به مصرف کربوهیدرات
• تمایل به‌ تنهایی
• کاهش علاقه و لذت‌ نبردن از انجام کارهای روزانه

علائم افسردگی فصلی بهار و تابستان

علاوه‌بر اختلال افسردگی فصلی در زمستان، نوع دیگر اختلال افسردگی فصلی وجود دارد که در تابستان رخ می دهد اما شیوع آن بسیار اندک است. علائم افسردگی فصلی در تابستان به شرح زیر است:

• اضطراب و بی‌قراری
• بی‌خوابی
• کاهش اشتها و کاهش وزن
• پرخاشگری و رفتار خشونت آمیز

پزشکان پیشنهادی

۴.۹ (۱۴۵۴ نظر)

دکتر محمدرضا پیرزاده

تخصص اعصاب و روان (روانپزشکی)

نوبت بگیرید

۴.۹ (۱۲۴۴ نظر)

دکتر علیرضا اسماعیل زاده

تخصص روانشناسی

نوبت بگیرید

۴.۸ (۵۴۵ نظر)

گندم حیدری

تخصص روانشناسی

نوبت بگیرید

۴.۷ (۵۵۱ نظر)

دکتر آرش مولا

تخصص اعصاب و روان (روانپزشکی)

نوبت بگیرید

۴.۴ (۴۹۹ نظر)

دکتر علی فیروزآبادی

تخصص اعصاب و روان (روانپزشکی)

نوبت بگیرید

۴.۷ (۴۱۵ نظر)

دکتر حمداله سعیدی

تخصص اعصاب و روان (روانپزشکی)

نوبت بگیرید

علت افسردگی فصلی چیست؟

به طور کلی عدم تعادل در ترشح ملاتونین، سطح پایین سروتونین در مغز و پایین‌بودن سطح ویتامین D و منیزیم در خون عواملی هستند که در ایجاد افسردگی فصلی نقش دارند. ملاتونین هورمونی است که ساعت بدن و الگوهای خواب را تنظیم می‌کند و با افسردگی نیز ارتباط دارد. به علت کمبود نور خورشید که ناشی از کوتاه شدن روزهای زمستان است، تولید ملاتونین در مغز مختل می‌شود در نتیجه فرد علائم افشردگی را پیدا می‌کند.

افسردگی فصلی و شدت افسردگی در پاییز و زمستان تا حدود زیادی به وضعیت جغرافیایی محل زندگی، ژنتیک و وضعیت شیمیایی و هورمونی مغز هر فرد بستگی دارد. به همین دلیل هرچه از خط استوا دورتر شویم، خطر افسردگی در زمستان افزایش می‌یابد.

سایر عوامل خطر افسردگی فصلی عبارت است از:

• جنسیت: زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به افسردگی فصلی هستند (در زنان، افسردگی فصلی بعد از یائسگی شایع‌تر است)
• سن: احتمال ابتلا به این بیماری در جوانان بیشتر از میانسالان است.
• سابقه خانوادگی و فردی: وجود بیماری افسردگی اساسی یا اختلال دوقطبی در خود فرد یا خانواده او احتمال ابتلا به این نوع افسردگی را افزایش می‌دهد.
• اگرچه افراد در هر سنی می‌توانند دچار افسردگی فصلی شوند اما میانگین سن افراد مبتلا به این بیماری ۲۳ سال است.

تشخیص اختلال عاطفی فصلی

تشخیص اختلال عاطفی فصلی (SAD) معمولا با ارزیابی جامع توسط روانشناس انجام می‌شود. متخصصان با استفاده از معیارهای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (dsm-5) ارتباط دوره‌های افسردگی مکرر را با فصول پاییز و زمستان بررسی می‌کنند. این علائم غم و افسردگی حداقل باید برای ۲ سال متوالی وجود داشته‌باشند. انجام تست افسردگی و سایر اختلالات روانی نیز برای اطمینان از تشخیص دقیق و برنامه درمانی مناسب انجام می‌شود.

افسردگی فصلی چقدر طول میکشد؟

SAD نوعی افسردگی است که با یک الگوی فصلی مکرر مشخص می‌شود و علائم آن حدود ۴ تا ۵ ماه در سال طول می‌کشد. اگر زمستانی باشد از ابتدای پاییز تا اواسط زمستان و اگر بهاری باشد فرد را در ۲ فصل بهار و تابستان درگیر می‌کند. علائم و نشانه‌های اختلال افسردگی فصلی شامل علائم مرتبط با افسردگی است و علائم الگوی زمستانه و تابستانه آن با هم تفاوت دارند.

آیا شما هم علائم افسردگی فصلی را دارید؟

برای اطمینان می‌توانید مشاوره بگیرید.

متخصص روانشناسی

درمان افسردگی فصلی یا اختلال عاطفی فصلی

گزینه‌های درمان افسردگی فصلی (SAD) می‌تواند شامل رویکردهای مختلفی مانند نوردرمانی، روان درمانی یا مصرف مکمل ویتامینی باشد. درمان‌های رایج برای مبارزه با افسردگی فصلی عبارت‌اند از:

• نور درمانی: قرار گرفتن در معرض نور لامپ برای جبران کمبود نور طبیعی خورشید
• روان درمانی: درمان شناختی-رفتاری (CBT)
• دارو درمانی: داروهای ضد افسردگی به‌خصوص مهار کننده انتخابی جذب مجدد سروتونین (Ssri)
• تغییر سبک زندگی: ورزش منظم، رژیم غذایی متعادل و حفظ یک برنامه خواب ثابت
• مصرف مکمل ویتامین D: به‌خصوص در مناطقی که نور خورشید کمتر است

درمان افسردگی فصلی با نور درمانی (فوتوتراپی)

راه اصلی نوردرمانی برای مقابله با افسردگی فصلی، قرارگیری در معرض نور خورشید است. قبل از شروع روز خود، حدود نیم ساعت در مقابل نور خورشید قرار بگیرید. ایستادن جلوی نور خورشید از پشت پنجره تاثیری در بهبود افسردگی فصلی ندارد زیرا شیشه‌ی پنجره‌ها پرتوهای مفید خورشید را فیلتر می‌کنند.

نورپردازی منظم در داخل خانه، بدون توجه به میزان روشن بودن آن، هیچ تاثیری در درمان افسردگی فصلی ندارد. برای جبران کاهش نور، چراغ‌های مخصوصی که دارای لوله‌های تولید کننده‌ی پرتوهای فلورسنتی هستند و پرتوهای مفید خورشید را تقلید می‌کنند، در دسترس هستند که درمان مناسبی برای افراد دارای افسردگی فصلی محسوب می‌شوند. نور درمانی شامل استفاده از ۱۰ هزار لوکس نور در منزل به مدت روزانه ۲۰ تا ۳۰ دقیقه است.

متن انگلیسی:
Depression is most often treated with light therapy, psychotherapy, and in some cases antidepressants.
ترجمه فارسی:
افسردگی معمولا با نور درمانی، روان درمانی و در برخی موارد با مصرف داروهای ضد افسردگی درمان می‌شود.

به نقل از سایت hopkinsmedicine

دارو و قرص برای افسردگی فصلی

از داروهای ضد افسردگی می‌توان به گروه داروهای مهار کننده بازجذب سروتونین (SSRI) اشاره کرد. نمونه‌های این گروه دارویی برای درمان اختلال عاطفی فصلی عبارت است از:

• فلوکستین (Prozac)
• سرترالین (Zoloft)
• پاروکستین (Paxil
• سیتالوپرام (Celexa)
• اس سیتالوپرام (Lexapro)
• ورتیوکستین (Trintellix)

مصرف مکمل ویتامین D نیز ممکن است به کاهش برخی علائم افسردگی در زمستان کمک کند. شروع اثر داروهای ضد افسردگی به تنهایی حدود ۸ هفته طول می‌کشد.

بهترین روش درمان افسردگی فصلی چیه؟ با متخصص مشورت کن.

دکتر افسردگی

درمان خانگی افسردگی فصلی

درمان خانگی برای مدیریت اختلال عاطفی فصلی (SAD) می‌تواند شامل ایجاد الگوی خواب ثابت و تمرینات ذهن آگاهی مانند مدیتیشن یا یوگا باشد که سلامت روانی کلی را بهبود می‌بخشد. علاوه‌بر این ارتباط اجتماعی با دوستان و خانواده و درگیر شدن در فعالیت‌های لذت‌بخش مانند گوش دادن به موسیقی یا تماشای فیلم و سریال کمدی می‌تواند به مبارزه با احساس انزوا و غم و اندوه در اختلال عاطفی فصلی کمک کند.

عوارض اختلال عاطفی فصلی

افسردگی فصلی یک عامل خطر برای ابتلا به سایر اختلالات سلامت روان و رفتارهای مختل‌کننده‌ی زندگی شخصی است. افرادی که از این بیماری رنج می‌برند، عملکرد پایینی در مدرسه یا محل کار دارند و مستعد ابتلا به سوء مصرف مواد هستند.

به طور کلی، مهم‌ترین عوارض افسردگی فصلی معمولا شامل موارد زیر است:

• کناره‌گیری اجتماعی
• بروز مشکلات رفتاری در مدرسه یا محل کار
• سوء مصرف مواد مخدر
• ابتلا به سایر اختلالات روانی مانند اضطراب یا اختلالات خوردن
• ظاهر شدن افکار یا رفتارهای خودکشی

علائم	علت	درمان
اضطراب و بی‌قراری	عدم تعادل ترشح ملاتونین در مغز	نور درمانی
تمایل به‌ تنهایی	کاهش سطح ویتامین دی	داروهای ضد افسردگی
افزایش اشتها و میل به مصرف کربوهیدرات	سن	روان درمانی
پایین بودن سطح انرژی	جنسیت	ورزش و فعالیت بدنی منظم

هزینه مشاوره درمان افسردگی در دکترتو کلینیک

هزینه درمان انواع افسردگی بسیار بازه‌ی متفاوتی دارد. چرا که این قیمت بسته به مشکل مراجع، سابقه تراپیست و هم‌چنین مکان مطب می‌تواند متفاوت باشد. شما می‌توانید برخی خدمات ویژه مربوط به درمان افسردگی فصلی را در دکترتو کلینیک ببینید و هزینه مشاوره درمان افسردگی را دقیق‌تر بدانید.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

افسردگی فصلی یا SAD نوعی از افسردگی است که در فصول خاصی از سال (بیشتر در پاییز و زمستان) اتفاق می‌افتد. علائم این اختلال که در زنان بیشتر از مردان رخ می‌دهد معمولا شامل افزایش خواب‌آلودگی در طول روز، انزواری اجتماعی، خستگی و کاهش میل جنسی هستند. اگرچه هنوز هیچ دلیل قطعی و مشخصی برای علت اختلال عاطفی فصلی مشخص نشده اما قرار گرفتن در معرض نور خورشید کم و روزهای کوتاه‌تر در فصول سرد ممکن است در ایجاد آن موثر باشد.

افسردگی فصلی پس از معاینه روانشناس یا روانپزشک مشخص می‌شود. این کار توسط یک روانپزشک یا سایر متخصصان بهداشت روانی انجام می شود. اگر چند هفته پشت است که احساس ناراحتی می‌کنید و نمی‌توانید انگیزه‌ای برای انجام فعالیت‌هایی که به طور معمول از آن‎ها لذت می‌برید دریافت کنید، حتما به پزشک مراجعه کنید. برای نوبت گیری از دکتر روانشناس یا دکتر روانپزشک خوب در تهران و شیراز و سایر شهرها، می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید.

دکترتو مراقب سلامت شماست!