فهرست مطالب
دوران بارداری یکی از شگفتانگیزترین مراحل زندگی هر زنی است، که با تغییرات بسیاری مانند کهیر بارداری همراه است؛ وضعیتی که منجر به برجستگیهای قرمز و خارشدار روی پوست میشود. اگرچه بسیاری از زنان در دوران بارداری به دلایل مختلفی دچار کهیر میشوند، اما عواملی مانند تغییرات هورمونی، کشیدگی پوست یا استرس در حاملگی، میتوانند علائم آن را تشدید کرده یا زمینهساز بروز آن شوند. در این مقاله از دکترتو، با بررسی علل، علائم، روشهای تشخیص، درمان و پیشگیری از کهیر بارداری به شما کمک خواهیم کرد تا این دوران را با آرامش بیشتری سپری کنید. اگر نگران سلامت خود یا جنینتان هستید، میتوانید در سایت دکترتو با دکتر زنان و دکتر پوست در ارتباط باشید.
کهیر بارداری چیست؟
کهیر یک واکنش پوستی است که در اثر تحریک سیستم ایمنی در پاسخ به محرکهایی ماند آلرژنها، گرما یا سرما، برخی بیماریها یا استرس رخ میدهد. این واکنش با افزایش تولید هیستامین همراه است، که با نشت مایعات از مویرگها و تجمع آنها در پوست، باعث بروز کهیر میشود.
در دوران بارداری، تغییرات هورمونی مانند افزایش استروژن و پروژسترون میتوانند سیستم ایمنی را تحریک کرده و تولید هیستامین را افزایش دهند. همچنین، تغییرات فیزیکی مانند کشش پوست شکم و افزایش حساسیت بدن به آلرژنها، احتمال بروز کهیر را در زنان باردار بیشتر میکند. کهیر در بارداری معمولاً با ضایعاتی قرمز، برجسته و خارشدار همراه است، که در هر نقطهای از بدن مخصوصا در شکم، ران، بازو و باسن دیده میشود.
آیا کهیر در بارداری خطرناک است؟
کهیر در بارداری معمولاً یک وضعیت شایع و بیخطر است، که اغلب در سهماهه سوم بارداری، زمانی که بدن در اوج تغییرات هورمونی و فیزیکی قرار دارد، دیده میشود. خبر خوب این است که کهیر بهخودیخود تأثیری بر سلامت مادر یا جنین نداشته و ارتباطی با رشد جنین، زایمان زودرس یا ناهنجاریهای مادرزادی ندارد. بیشترین مشکلات ناشی از کهیر پوستی شامل خارش شدید، اختلال خواب یا عفونت پوستی برای مادر است. با این حال، اگر کهیر با علائمی مانند زردی پوست و چشمها، تب، خارش شدید یا تورم گلو همراه بود، باید به پزشک مراجعه کنید.
کهیر در هفته های اول بارداری
در دوران ۴۰ هفتهای کامل بارداری، بدن از هفتههای اول دچار تغییرات هورمونی و فیزیولوژیکی میشود. این تغییرات با افزایش هورمونهایی مانند پروژسترون و استروژن، استرس و حساستر شدن سیستمایمنیبدن، میتوانند زمینهساز ابتلا به کهیر شوند. با این حال کهیر در هفتههای اول بارداری معمولاً خفیف است و شایع نیست، و خوشبختانه، کهیر در هفتههای اول بارداری خودبهخود یا با روشهای ساده بهبود مییابد.
انواع کهیر در بارداری
کهیر بارداری بر اساس مدت زمان درگیری و علت بروز به انواع مختلفی تقسیم میشود. شناخت این دستهبندیها به زنان باردار کمک میکند تا نسبت به وضعیت خود آگاهتر بوده و در صورت نیاز، برای درمان اقدام کنند. کهیر بارداری از نظر مدت زمان درگیری به دو دسته حاد و مزمن تقسیم میشود. کهیر حاد معمولاً کمتر از ۶ هفته ادامه دارد و بیشتر ناشی از واکنشهای آلرژیک است. در حالی که کهیر مزمن بیش از ۶ هفته طول میکشد و علت مشخصی برای آن شناختهنشدهاست. همچنین، کهیر در بارداری بر اساس علت بروز شامل انواع زیر است:
نوع کهیر بارداری | علت |
---|---|
کهیر ساده | واکنش آلرژیک بدن به غذاها، داروها یا عوامل محیطی مانند گزش حشرات. |
کهیر پلاکدار بارداری (PUPPP) | تغییرات فیزیکی و هورمونی دوران بارداری. |
کهیر فیزیکی | محرکهایی مانند گرما، سرما، فشار یا تعریق. |
کهیر عصبی | استرس، افسردگی یا فشارهای روانی که در دوران بارداری بیشتر دیده میشوند. |
کهیر ناشی از بیماری | بیماریهای زمینهای مانند کلستاز بارداری یا بیماریهای خودایمنی. |
کهیر بارداری همراه با خارش یا PUPPP چیست؟
پاپولها و پلاکهای کهیری دوران بارداری یکی از شایعترین مشکلات پوستی بارداری است، که از هر ۱۶۰ زن باردار، یک نفر را درگیر میکند. این عارضه معمولاً در سهماهه سوم بارداری ظاهر میشود و با ضایعات برجسته و خارشدار که ابتدا در شکم دیده میشوند، آغاز شده و به رانها، بازوها، سینه و باسن گسترش مییابد.
با اینکه علت دقیق این مشکل مشخص نیست، اما تغییرات هورمونی و کشیدگی شدید پوست شکم از عوامل احتمالی ایجاد آن هستند. این مشکل برای مادر و جنین بیخطر است و در بیشتر موارد، پس از زایمان از بین میرود. با این حال، در بارداریهای اول، چندقلویی یا زمانی که جنین پسر باشد، احتمال بروز آن بیشتر است.
علائم کهیر بارداری
از مهم ترین علائم کهیر در بارداری میتوان به ضایعات برجسته روی پوست اشاره کرد، که اغلب قرمز یا همرنگ با پوست هستند. این برجستگیها گاهی میتوانند به کوچکی یک جوش بوده، و گاهی با بههم پیوستن، لکههای بزرگی ایجاد کنند. نواحی درگیر معمولاً دچار خارش شدید، التهاب و تورم میشوند که ممکن است آزاردهنده باشد. علائم کهیر بارداری معمولاً از شکم شروع شده، و بهمرور زمان به اطراف ترکهای پوستی، رانها، باسن و بازوها گسترش پیدا میکند. نکته قابلتوجه این است که در کهیر بارداری معمولاً دستها، پاها و صورت درگیر نمیشوند. در آخر اگر کهیر در بارداری با علائم زیر همراه است سریعا به پزشک مراجعه کنید:
- خارش شدید بدون برجستگی بهویژه در کف دستها و پاها
- زردی پوست و چشمها
- تاولهای آبدار
- تب و لرز
- تورم در صورت، گلو یا لبها
- درد شدید شکم و مشکلات گوارشی مانند تهوع، استفراغ یا اسهال
علت کهیر بارداری
برخی از علتهای بروز کهیر مانند حساسیت به داروها، محصولات آرایشی و مواد غذایی یا تماس با موی حیوانات و گرده گلها یا حتی تغییرات دمایی، محدود به دوران بارداری نیستند. اما در دوران بارداری، عوامل خاصی مانند موارد زیر میتوانند منجر به کهیر بارداری شوند:
- تغییرات شدید هورمونی مانند افزایش سطح هورمونهای استروژن و پروژسترون.
- تغییرات فیزیکی بدن در طول بارداری مانند کشیدگی پوست شکم به دلیل رشد جنین.
- افزایش حجم خون و فشار بر سیستم گردش خون.
- تغییرات سیستم ایمنی بدن و حساستر شدن آن نسبت به برخی محرکها.
- اختلال در گردش لنفاوی به دلیل بارداری.
عوامل خطر کهیر بارداری (چرا برخی زنان باردار بیشتر در معرض کهیر بارداری هستند؟)
برای برخی از زنان با وجود کهیرهایی خارشدار، بارداری تجربهای شیرین نیست. اما چرا این مشکل پوستی سراغ همه نمیآید؟ پاسخ این سوال شامل عوامل خطر کهیر بارداری است که عبارتاند از؛
- بارداری اول.
- سابقه آلرژی یا بیماریهای پوستی مانند اگزما، تب یونجه یا آسم.
- بارداریهای چندقلویی به دلیل تغییرات هورمونی و فیزیکی بسیار شدید.
- بارداری جنین پسر به دلیل تغییرات هورمونی زیاد.
- استرس و فشار روانی ناشی از بارداری.
- مشکلات کبدی یا گوارشی مانند کلستازیس بارداری.
- تغییرات ناگهانی وزن در بارداری.
- بارداری در سنین بالای ۳۵ سال یا ابتلا به بیماریهایی مانند دیابت و فشار خون.
- مصرف برخی داروهای خاص.
- قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی مانند تماس با گرده گل، گرد و غبار، موی حیوانات خانگی یا تغییرات دمایی.
- بیماریهای خودایمنی مانند پمفیگوئید بارداری.
روش های تشخیص کهیر بارداری
با توجه به اینکه کهیر بارداری میتواند علل متعددی داشته باشد، تشخیص دقیق نوع آن برای انتخاب روش درمانی مناسب و پیشگیری از عوارض احتمالی بسیار مهم است. روشهای تشخیص کهیر در بارداری عبارتاند از:
- ارزیابی بالینی و معاینه فیزیکی برای بررسی دقیق شکل، محل ضایعات پوستی، میزان خارش و الگوی بروز کهیر.
- بررسی سابقه پزشکی مادر برای اطلاع از بیماریهای قبلی مانند مشکلات پوستی، کبدی، گوارشی.
- آزمایش خون.
- تست آلرژی پوستی.
- سونوگرافی و بررسی اختلالات کبدی.
درمان کهیر بارداری
روشهای مختلفی برای درمان کهیر حاملگی وجود دارد، که با توجه به شدت علائم و علت بروز کهیر متفاوت است. به یاد داشته باشید که در دوران بارداری، هر گونه درمان حتی کوچکترین کارها باید تحت نظر پزشک انجام شود، تا سلامت مادر و جنین حفظ شود. روش های درمان کهیر در بارداری عبارتاند از:
۱. قرص کهیر در بارداری
یکی از روشهای تسکین سریع علائم کهیر در بارداری، استفاده از قرصهای آنتیهیستامینی مانند لوراتادین، سیتریزین و دیفنهیدرامین است، که معمولاً توسط پزشک تجویز میشوند. به دلیل حساسیت این دوره، از مصرف خودسرانه دارو خودداری کرده و پیش از مصرف هر دارو در دوران بارداری، لیست داروهای مجاز در بارداری و داروهای غیرمجاز در دوران حاملگی را هم بررسی کنید. برای بررسی عوارض و انتخاب قرص مناسب، میتوانید با مشاوران دارویی سایت دکترتو در ارتباط باشید.
۲. پماد برای کهیر بارداری
برای درمان خارش در بارداری، برخی پماد و کرمها مانند هیدروکورتیزون ۱%، کالامین، سافتژل دیفنهیدرامین و مرطوبکنندههای حاوی جو دوسر میتوانند به تسکین خارش و التهاب کمک کنند. با این حال، مصرف این محصولات باید حتماً تحت نظارت پزشک باشد، زیرا استفاده طولانیمدت یا خودسرانه، بهخصوص از پمادهای کورتیکواستروئیدی، میتواند برای مادر و جنین خطرناک باشد.
پماد کالامین برای کهیر بارداری
پماد کالامین ۸٪ یک داروی بدون نسخه با خواص خنککنندگی و ضدالتهابی است، که به تسکین سریع خارش و قرمزی ناشی از کهیر بارداری کمک میکند. برای استفاده، کافی است مقدار مناسبی از پماد را روی نواحی دچار کهیر بمالید و اجازه دهید بهطور طبیعی خشک شود.
۳. درمان خانگی کهیر بارداری
برای درمان کهیر بارداری به دلیل حساسیت این دوران، معمولاً استفاده از روشهای خانگی زیر توصیه میشود:
- یک فنجان جو دوسر آسیابشده را در آب ولرم حل کرده و در آن حمام کنید.
- از کمپرس سرد استفاده کنید؛ حوله تمیز را در آب سرد خیس کرده و روی ناحیه کهیر قرار دهید.
- ژل تازه آلوئهورا را روی نواحی کهیر بمالید، ۱۵ دقیقه بگذارید و سپس با آب ولرم بشویید.
- نصف فنجان جوش شیرین را در آب ولرم حمام حل کنید، یا خمیر جوش شیرین و آب را به نواحی خارشدار بمالید و بعد از ۱۰ دقیقه بشویید.
- دو قاشق غذاخوری سرکه سیب طبیعی را با آب مخلوط کرده و با دستمال نرم به نواحی کهیر بمالید.
- با آب خنک دوش بگیرید.
- بهاندازه کافی آب بنوشید.
- از مرطوبکنندههای ملایم و بدون عطر برای جلوگیری از خشکی پوست استفاده کنید.
- برای کاهش علائم از مدیتیشن، یوگا یا تمرینات تنفسی استفاده کنید.
۴. درمان کهیر بارداری با روش های طب سنتی
بعد از روشهای خانگی، استفاده از طب سنتی به دلیل ایمن بودن و عوارض کمتر، برای درمان کهیر در دوران بارداری توصیه میشود. قبل از انجام روشهای زیر حتما با پزشک خود مشورت کنید.
- روغن نارگیل، بادام شیرین یا زیتون را بهآرامی روی کهیر بمالید.
- دمکرده بابونه، گل همیشهبهار یا برگ نعناع را به آب حمام اضافه کنید.
- برگ کاسنی کوبیدهشده را با گلاب مخلوط کرده و روی کهیر بمالید.
- خمیر نشاسته و گلاب را به کهیر زده و پس از مدتی بشویید.
- یک لیوان عرق کاسنی یا شاهتره در طول روز مصرف کنید.
- خاکشیر یا تخم شربتی را در آب خنک حل کرده و صبح ناشتا بنوشید.
- دمنوشهای بابونه، نعناع یا بیدمشک را با تأیید پزشک مصرف کنید.
عوارض کهیر بارداری
کهیر یکی از مشکلات پوستی آزاردهنده و از جمله عوارض بارداری است، که میتواند با عوارضی برای مادر همراه باشد. از مهمترین عوارض آن میتوان به خارش شدید و مداوم، اختلال در خواب، زخمهای پوستی و عفونتهای باکتریایی اشاره کرد. کهیر ممکن است باعث افزایش اضطراب، آنژیوادم (تورم عمیق زیر پوست) و آنافیلاکسی (واکنش حساسیتی خطرناک) شود. همچنین این وضعیت در حاملگی میتواند به تشدید بیماریهای زمینهای مانند فشار خون بالا، اگزما و آلرژی منجر شود.
۱. عوارض کهیر بارداری بر جنین (کهیر بارداری به جنین آسیب میزند؟)
خوشبختانه کهیر در دوران بارداری بهطور مستقیم برای جنین خطری ندارد. اما در مواردی که کهیر ناشی از برخی بیماریها مانند استرس شدید یا کلستاز بارداری باشد، میتواند برای جنین خطرناک باشد. بههمین دلیل، تشخیص سریع علت کهیر و درمان آن ضروری است.
راه های پیشگیری از کهیر در دوران بارداری
با اینکه پیشگیری کامل از بروز کهیر در دوران بارداری ممکن نیست، اما با رعایت نکات زیر میتوان خطر بروز آن را کاهش داد و این دوره را با آرامش بیشتری سپری کرد:
- شناخت مواد حساسیتزا و پرهیز از آنها
- مدیریت استرس از طریق یوگا، مدیتیشن یا تکنیکهای تنفسی
- اجتناب از دوش و حمام با آب داغ
- پوشیدن لباسهای نخی، گشاد و راحت برای جلوگیری از تحریک پوست
- مرطوب نگهداشتن پوست با کرمهای غیرمعطر و ملایم
- خودداری از خاراندن پوست برای پیشگیری از زخم و عفونت
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
کهیر از مشکلات پوستی شایعی است که ممکن است هر زنی در دوران بارداری به آن دچار شود. این وضعیت میتواند به دلایل مختلفی مانند تماس با آلرژنها، استرس، تغییر دما، تغییرات هورمونی یا حتی کشش پوست ناشی از بارداری ایجاد شود.
خبر خوب این است که کهیر در بارداری معمولاً خطری برای مادر و جنین ندارد و با زایمان یا روشهای ساده بهبود مییابد. اما گاهی، کهیر نشانهای از بیماریهای جدی مانند کلستاز بارداری است، که در این صورت میتواند خطرآفرین باشد.
برای بررسی علت کهیر بارداری و پیدا کردن بهترین روش درمانی، میتوانید در دکترتو با دکتر زنان و بهترین دکتر پوست در ارتباط باشید. همچنین در سایت دکترتو امکان مشاوره با دکتر پوست آنلاین و دکتر زنان آنلاین هم وجود دارد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!