فهرست مطالب
- مقاومت به انسولین چیست؟ (مقاومت به انسولین یعنی چه؟)
- علائم مقاومت به انسولین (نشانه های مقاومت به انسولین)
- علت مقاومت به انسولین
- راه تشخیص مقاومت به انسولین
- درمان مقاومت به انسولین (چگونه مقاومت به انسولین را از بین ببریم؟)
- عوارض بیماری مقاومت به انسولین
- راه های پیشگیری از ابتلا به مقاومت به انسولین
- نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
مقاومت به انسولین چیست؟ تاکنون چیزی درباره آن شنیدهاید؟ یا شاید شما به این بیماری مبتلا هستید و اینجا و اکنون به دنبال پاسخ سوالات خود میگردید. به چند دلیل، سلولهای ماهیچهای، چربی و کبد شما میتوانند به انسولین پاسخ نامناسبی بدهند، به این معنی که نمیتوانند گلوکز را از خون شما به طور موثر جذب کنند یا آن را ذخیره کنند. این همان مقاومت به انسولین است. در نتیجه، لوزالمعده انسولین بیشتری تولید میکند تا بر افزایش سطح گلوکز خون غلبه کند. به این حالت هایپرانسولینمی میگویند. علاوهبر دیابت نوع ۲ مقاومت به انسولین با چندین بیماری دیگر از جمله چاقی، بیماری قلب و عروقی، بیماری کبد چرب غیر الکلی، سندرم متابولیک و سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) ارتباط دارد. درباره خطرات مقاومت به انسولین از یک پزشک غدد مشاوره بگیرید. لیستی از بهترین پزشکان متخصص در وبسایت دکترتو موجود بوده که از طریق آن میتوانید نوبت ویزیت حضوری یا آنلاین خود را ثبت نمایید.
مقاومت به انسولین چیست؟ (مقاومت به انسولین یعنی چه؟)
باید پیش از هرچیز گفت در شرایط عادی، انسولین در مراحل زیر ترشح میشود:
- بدن غذایی که میخورید را به گلوکز (قند) که منبع اصلی انرژی بدن است تجزیه میکند.
- گلوکز وارد جریان خون شده و به پانکراس سیگنال میدهد تا انسولین آزاد کند.
- انسولین به گلوکز در خون کمک میکند تا وارد سلولهای ماهیچهای، چربی و کبد شود تا یا از انرژی استفاده کند یا برای استفاده بعدی ذخیره شود.
- هنگامی که گلوکز وارد سلولها میشود و سطوح جریان خون کاهش مییابد، به پانکراس سیگنال داده میشود که تولید انسولین را متوقف کند.
مقاومت به انسولین، که به عنوان اختلال در حساسیت به انسولین نیز شناخته میشود، زمانی اتفاق میافتد که سلولهای ماهیچهها، چربی و کبد آنطور که باید به انسولین (هورمونی که پانکراس شما میسازد و برای زندگی و تنظیم سطح گلوکز (قند) خون ضروری است) پاسخ نمیدهند. این شرایط باعث افزایش قند خون میشود.
ویژگی | مقاومت به انسولین | دیابت نوع ۲ | دیابت نوع ۱ |
---|---|---|---|
تعریف | کاهش حساسیت سلولها به انسولین | افزایش قند خون ناشی از کمبود یا عدم کارایی انسولین | تخریب سلولهای بتای لوزالمعده و عدم تولید انسولین |
علت اصلی | ژنتیک، چاقی، سبک زندگی کم تحرک، رژیم غذایی نامناسب | مقاومت به انسولین، تخریب جزئی سلولهای بتا | تخریب خود ایمنی سلولهای بتای لوزالمعده |
علائم اولیه | اغلب بدون علامت است. | تشنگی مفرط، افزایش ادرار، کاهش وزن ناخواسته، خستگی | تشنگی مفرط، افزایش ادرار، کاهش وزن ناخواسته، خستگی |
عوارض | دیابت نوع ۲، بیماریهای قلبی عروقی، فشار خون بالا، سندرم تخمدان پلی کیستیک | بیماریهای قلبی عروقی، آسیب به چشم، کلیه و اعصاب، زخمهای مزمن | بیماریهای قلبی عروقی، آسیب به چشم، کلیه و اعصاب، زخمهای مزمن |
درمان | تغییر سبک زندگی (رژیم غذایی، ورزش)، داروهای خوراکی برای کاهش قند خون، تزریق انسولین در موارد شدید | رژیم غذایی، ورزش، داروهای خوراکی، تزریق انسولین | تزریق انسولین، رژیم غذایی، ورزش |
پیشگیری | حفظ وزن سالم، رژیم غذایی سالم و متعادل، ورزش منظم | کنترل قند خون، فشار خون و چربی خون | در حال حاضر قابل پیشگیری نیست. |
علائم مقاومت به انسولین (نشانه های مقاومت به انسولین)
پیش از نام بردن رایجترین علائم مقاومت به انسولین باید این نکته را یادآور شویم که اگر هر یک از این علائم را تجربه میکنید، مهم است که به یک پزشک متخصص مراجعه کنید.
نشانه های مقاومت به انسولین عبارتند از:
- افزایش تشنگی
- تکرر ادرار
- افزایش گرسنگی
- تاری دید
- سردرد
- عفونت واژن و پوست
- بریدگیها و زخمهایی که دیر التیام مییابند.
- پوست تیره در زیر بغل یا پشت و کنارههای گردن
- تغییرات بینایی
علائم پوستی مقاومت به انسولین
علائم پوستی مقاومت به انسولین میتواند به تشخیص بیماری و جلوگیری از عوارض احتمالی آن کمک کند. این علائم پوستی میتواند شامل موارد زیر باشد:
- آکانتوز نیگریکانس: نوعی تغییر رنگ تیره و ضخیم شدن پوست، معمولاً در چینهای بدن مثل گردن و زیر بغل، که میتواند نشانهای از مقاومت به انسولین باشد.
- آکروکوردونها: زوائد پوستی کوچک و نرم که معمولاً در مناطق چینخورده بدن مثل گردن، زیر بغل و کشاله ران دیده میشوند.
- آکنه: یک بیماری پوستی شایع که باعث ایجاد جوشهای قرمز، سر سفید و سر سیاه روی صورت، سینه و پشت میشود، ناشی از مسدود شدن غدد چربی پوست.
- هیرسوتیسم: رشد غیرطبیعی و بیش از حد موهای ضخیم و تیره در زنان در مناطق مردانه بدن، مانند صورت، سینه و پشت.
- آلوپسی آندروژنتیک (ریزش مو با الگوی مردانه): نوعی ریزش مو که به دلیل تأثیرات هورمونهای آندروژن و ژنتیک رخ میدهد و بیشتر در مردان به شکل کاهش مو در خط پیشانی و تاج سر دیده میشود.
بیماریهای پوستی که معمولاً با مقاومت به انسولین و سندرم متابولیک مرتبط هستند عبارتند از:
- پسوریازیس: یک بیماری پوستی مزمن که باعث ایجاد لکههای قرمز و پوستههای سفید ضخیم روی پوست میشود و ممکن است به دلایل خودایمنی ایجاد شود.
- هیدرادنیت چرکی: یک بیماری مزمن پوستی که باعث ایجاد تودههای دردناک و چرکی در زیر پوست، بهویژه در زیر بغل و کشاله ران میشود.
- ویتیلیگو: یک بیماری خودایمنی که منجر به از بین رفتن رنگدانههای پوست میشود و باعث ایجاد لکههای سفید بر روی پوست میگردد.
علت مقاومت به انسولین
پزشکان و محققان هنوز به طور کامل علت مقاومت به انسولین و پیش دیابت را کشف نکردهاند. اما مواردی وجود دارد که به عنوان دلایل احتمالی که منجر به ابتلا به چنین وضعیتی میشوند شناخته شدهاند. این موارد عبارتند از:
- اضافه وزن به خصوص چربی شکم
- داشتن یک سبک زندگی غیر فعال
- مصرف رژیم غذایی سرشار از کربوهیدرات
- ابتلا به دیابت بارداری
- ابتلا به برخی بیماریها مانند بیماری کبد چرب غیرالکلی
- سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری دیابت
- مصرف سیگار
- ژنتیک (نژاد و قومیت)
- سن (بعد از ۴۵ سالگی احتمال ابتلا به مقاومت به انسولین بیشتر است.)
- اختلالات هورمونی مانند سندرم کوشینگ، آکرومگالی و کم کاری تیروئید
- مصرف برخی داروها مانند استروئیدها، برخی از داروهای HIV و داروهای فشار خون
- شرایط ارثی شامل دیستروفی میوتونیک و لیپودیستروفی ارثی
- شرایط خواب مانند آپنه خواب
- سندرم تخمدان پلی کیستیک PCOS
مقاومت به انسولین در تخمدان پلی کیستیک
اگر مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان(PCOS) هستید مقدار هورمون آندروژن در بدن شما بیش از حد معمول است. این موضوع میتواند باردار شدن را برای شما سخت کند. بدن اکثر افراد مبتلا به PCOS به انسولین هم مقاوم است.
ارتباط بین مقاومت به انسولین و سندرم تخمدان پلی کیستیک هنوز نامشخص اما در حال بررسی است. با این حال گفته شده که سابقه خانوادگی ممکن است موثر باشد؛ زیرا اگر مادر یا خواهر به دیابت نوع ۲ مبتلا باشند احتمال ابتلا به PCOS بیشتر است. البته که اضافه وزن هم یک عامل مهم به حساب میآید.
مقاومت به انسولین و چاقی
مقاومت به انسولین یک وضعیت فیزیولوژیکی است که با اختلال در عملکرد انسولین در بدن مشخص میشود. ارتباط بین چاقی و مقاومت به انسولین با مسیرهای التهابی، عصبی و غدد درون ریز مرتبط است که بر حساسیت اندامها به سطح انسولین در بدن تأثیر میگذارد.
راه تشخیص مقاومت به انسولین
پزشکان از آزمایش خون برای تشخیص مقاومت به انسولین استفاده میکنند. اغلب از آزمایش گلوکز پلاسما ناشتا (FPG) یا آزمایش A1C برای تشخیص پیش دیابت استفاده میشود. آزمایش خون بهترین راه تشخیص سطح قند خون و همینطور مقاومت به انسولین به شمار میآید.
تست مقاومت به انسولین (آزمایش مقاومت به انسولین)
در آزمایش مقاومت به انسولین، قند خون معمولاً بهعنوان یکی از معیارهای کلیدی برای ارزیابی وضعیت متابولیک فرد مورد بررسی قرار میگیرد. در شرایط مقاومت به انسولین، سلولهای بدن به طور کافی به هورمون انسولین که وظیفه انتقال گلوکز به داخل سلولها را دارد، پاسخ نمیدهند. این وضعیت باعث میشود که قند خون در جریان خون افزایش یابد، زیرا گلوکز بهدرستی توسط سلولها جذب نمیشود.
معمولاً سطح گلوکز ناشتا بالاتر از حد طبیعی (بالاتر از ۱۰۰ میلیگرم در دسیلیتر) یا افزایش غیرطبیعی گلوکز پس از مصرف غذا یا محلول قندی در تست تحمل گلوکز میتواند نشانهای از مقاومت به انسولین باشد. بررسی قند خون در کنار اندازهگیری سطح انسولین به پزشکان کمک میکند تا تشخیص دهند که آیا فرد دچار مقاومت به انسولین است و در معرض خطر دیابت نوع ۲ قرار دارد یا خیر.
درمان مقاومت به انسولین (چگونه مقاومت به انسولین را از بین ببریم؟)
کاهش وزن و ورزش میتوانند به کنترل خوب گلوکز، حفظ سلامت بدن و پایین اوردن مقاومت به انسولین کمک کنند. این دو روش، راههای درمان قطعی مقاومت به انسولین به حساب میآیند.
تکنیکهای موثری برای مبارزه با مقاومت به انسولین وجود دارد. کاهش وزن، ورزش یا مصرف برخی داروها میتواند به کنترل گلوکز خون و حفظ سلامت بدن کمک کند. در ادامه روشهای درمان مقاومت به انسولین را مفصلتر توضیح دادهایم:
۱. رژیم غذایی مقاومت به انسولین
انتخاب مواد غذایی سالم ممکن است مقاومت به انسولین را بهبود بخشد، خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش دهد و منجر به حفظ سلامت کلی بدن شود.
مصرف غذاهای فرآوری نشده، فیبر و چربیهای سالم بسیار مفید بوده و در عین حال خوردن غذاهای فرآوری شده، نوشیدنیهای شیرین و چربیهای ناسالم بسیار مضر هستند.
۲. قرص متفورمین برای مقاومت به انسولین
داروی متفورمین اولین دارویی است که پزشکان برای درمان مقاومت به انسولین توصیه میکنند. متفورمین، قند خون (گلوکز) را کاهش میدهد و به عملکرد خوب انسولین کمک میکند. یعنی با مصرف این قرص قند بیشتری از خون خارج شده و وارد سلولهای بدن میشود.
۳. ورزش و فعالیت بدنی
ورزشهای هوازی مانند پیاده روی سریع یا دوچرخه سواری، حساسیت به انسولین را افزایش میدهد. این ورزشها ضربان قلب و تنفس را افزایش داده و جریان خون را بهبود میبخشند و جذب گلوکز را در سلولهای عضلانی تقویت میکنند.
۴. کاهش وزن
تحقیقات نشان داده است که کاهش وزن ۵ تا ۷ درصدی برای کاهش خطر ابتلا به دیابت کافی است. یک فرد مبتلا به دیابت یا در معرض خطر ابتلا به دیابت، با رسیدن به وزن متوسط و حفظ آن در محدوده نرمال میتواند به کاهش خطر مقاومت به انسولین، پیش دیابت، دیابت و سایر عوارض ناشی از آن کمک کند.
۵. درمان مقاومت به انسولین در طب سنتی (درمان گیاهی مقاومت به انسولین)
در طب سنتی مواد زیر به عنوان روشهای درمانی موثری برای مقاومت به انسولین شناخته شدهاند:
- نوشیدن چای سبز
- مصرف سرکه سیب
- دمنوش گیاهی بارهنگ
- دارچین
- آب جوشانده برگ کلم سفید
- سیر
- نوشیدن چای یاس
- سماق
- زردچوبه
- گزنه
- زنجبیل
عوارض بیماری مقاومت به انسولین
مقاومت به انسولین میتواند پیامدهای مختلفی برای بدن داشته باشد. این مشکل باعث میشود که سطح قند خون (هایپرگلیسمی) افزایش یابد، فشار خون بالا برود، چربیهای خون بهطور غیرطبیعی شوند (دیسلیپیدمی)، سطح اسید اوریک در خون بالا رود (هایپراوریسمی)، و علائم التهابی در بدن بیشتر شوند. همچنین، عملکرد رگها مختل شده و خون بهراحتی جریان پیدا نمیکند (اختلال عملکرد اندوتلیال) و احتمال لخته شدن خون افزایش مییابد (حالت پروترومبوتیک). اصلیترین عارضه ناشی از مقاومت به انسولین، ابتلا به دیابت نوع ۲ است.
مقاومت به انسولین و ریزش مو
مقاومت به انسولین باعث ریزش مو میشود. در این شرایط علاوهبر ریزش موی بیشتر از حد معمول، شاهد کند شدن روند رشد مو هم خواهید بود. یعنی رشد مو در میان افرادی که از این عارضه رنج میبرند کندتر از حد معمول است.
راه های پیشگیری از ابتلا به مقاومت به انسولین
برخی از مرسومترین و بهترین روشهای پیشگیری از ابتلا به مقاومت به انسولین عبارتند از:
- ورزش
- مصرف فیبر بیشتر
- خواب کافی
- مدیریت استرس
- کاهش مصرف شکر
- پیروی از یک رژیم غذایی سالم
- افزایش مصرف ماهی چرب
- کاهش وزن
- دریافت پروتئین کافی
- محدود کردن مصرف کربوهیدرات
- ترک سیگار
- نوشیدن چای سبز
- مصرف کافی آب آشامیدنی
- کاهش مصرف غذاهای فرآوری شده
- مصرف چربیهای سالم
- افزایش مصرف منیزیم
- مصرف مواد مغذی برای حساسیت به انسولین
- مصرف مکمل
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
اگر مقاومت به انسولین برای شما تشخیص داده شده، علائم قند خون بالا یا پیش دیابت را تجربه میکنید یا در صورتی که سابقه خانوادگی دیابت یا شرایطی دارید که میتواند باعث مقاومت به انسولین شود مهم است که به طور منظم به دکتر متخصص غدد مراجعه کنید. پزشک باید سطح قند خون شما را بررسی کند و تایید نماید که در محدوده سالم است.
اما اگر در چنین شرایطی هستید و پزشک متخصصی در این زمینه سراغ ندارید، از وبسایت دکترتو کمک بگیرید، دکترتو لیستی از بهترین پزشکان متخصص در شهر مورد نظرتان را به شما ارائه خواهد داد که میتوانید شرایط هر یک را بررسی و با دیگری مقایسه کنید. در نهایت هم پس از پیدا کردن مناسبترین پزشک برای خود، میتوانید نوبت ویزیت حضوری یا ویزیت آنلاین دکتر غدد خود را به راحتی و از طریق همین سایت ثبت و دریافت نمایید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!