فهرست مطالب
- ایمن درمانی سرطان سینه چیست؟
- انواع ایمونوتراپی در سرطان سینه
- کدام بیماران سرطان سینه به ایمونوتراپی نیاز دارند؟
- مزایای ایمن درمانی در سرطان سینه
- روش انجام و نحوه عملکرد ایمنی درمانی در سرطان پستان
- آمادگی قبل از ایمن درمانی در سرطان سینه
- مراقبت بعد از ایمونوتراپی در سرطان سینه
- عوارض ایمنی درمانی سرطان سینه
- نتیجه گیری
سرطان سینه یکی از شایعترین سرطانها در جهان است که جان میلیونها زن و مرد را تهدید میکند. در سالهای اخیر، روشهای درمانی نوینی برای افزایش شانس بقا معرفی شدهاند که یکی از مهمترین آنها ایمن درمانی در سرطان سینه یا ایمونوتراپی سرطان سینه است. این روش با تقویت سیستم ایمنی بدن، سلولهای سرطانی را هدف قرار داده و آنها را نابود میکند. به همین دلیل، ایمن درمانی بهعنوان امیدی تازه در درمان و کنترل سرطان سینه شناخته میشود که در این مقاله از دکترتو به آن خواهیم پرداخت.
ایمن درمانی سرطان سینه چیست؟
ایمن درمانی سرطان سینه روشی است که در آن با تحریک یا تقویت سیستم ایمنی بدن، سلولهای سرطانی شناسایی و نابود میشوند. در حالت عادی، سلولهای سرطانی با تغییراتی که در سطح خود ایجاد میکنند، میتوانند از سیستم ایمنی بدن فرار کنند. ایمونوتراپی این توانایی پنهان شدن را مختل کرده و بدن را قادر میسازد تا دوباره سلولهای غیرطبیعی را شناسایی و نابود کند.
هدف اصلی ایمن درمانی، افزایش قدرت دفاعی طبیعی بدن در برابر سرطان است. این روش درمان سرطان سینه میتواند به تنهایی یا در کنار سایر روشهای درمانی مانند شیمیدرمانی، هورموندرمانی و پرتودرمانی مورد استفاده قرار گیرد. به همین دلیل، بسیاری از پزشکان آن را بهعنوان بخشی از یک درمان ترکیبی تجویز میکنند. کاربرد ایمن درمانی تنها به کوچککردن تومورها محدود نمیشود؛ بلکه میتواند خطر عود سرطان سینه را کاهش دهد، متاستاز را کنترل کند و کیفیت زندگی بیمار را در مراحل پیشرفته بیماری بهبود بخشد.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت cancerresearch
Although breast cancer was once regarded as difficult to treat with immunotherapy because it is immunologically “cold,” clinical studies and new drugs have shown that immunotherapy treatment has the potential to improve outcomes for breast cancer patients.
ترجمه فارسی:
اگرچه در سرطان سینه زمانی به دلیل «سرد بودن» از نظر ایمنی، درمان با ایمن درمانی دشوار در نظر گرفته میشد، اما مطالعات بالینی و داروهای جدید نشان دادهاند که ایمن درمانی میتواند نتایج درمانی بیماران مبتلا به سرطان سینه را بهبود بخشد.
انواع ایمونوتراپی در سرطان سینه
ایمونوتراپی سرطان سینه روشهای مختلفی دارد که هرکدام به شکلی سیستم ایمنی بدن را برای مقابله با سلولهای سرطانی فعال میکنند. از مهارکنندههای ایمنی گرفته تا واکسنها و آنتیبادیهای مونوکلونال، هرکدام کاربرد و مکانیسم خاصی دارند. در ادامه به مهمترین انواع ایمونوتراپی در سرطان سینه میپردازیم.
۱. مهارکننده های ایمنی
مهارکنندههای ایمنی داروهایی هستند که با هدف قرار دادن پروتئینهای خاص روی سلولهای سرطانی یا سلولهای ایمنی، سدهای دفاعی کاذب سرطان را از بین میبرند. یکی از این پروتئینها PD-L1 است که به سلولهای سرطانی کمک میکند تا از حمله سیستم ایمنی فرار کنند. مهارکنندههای ایمنی با مسدود کردن این مسیر، سیستم ایمنی را دوباره فعال میکنند.
این داروها معمولاً برای بیمارانی استفاده میشوند که سرطان سینه سهگانه منفی دارند؛ نوعی از سرطان سینه که به درمانهای هورمونی یا داروهای هدفمند پاسخ خوبی نمیدهد. از جمله داروهای معروف این دسته میتوان به Pembrolizumab اشاره کرد که توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای درمان برخی بیماران سرطان سینه تأیید شدهاند.
۲. واکسن های سرطان سینه
واکسنهای سرطان سینه مشابه واکسنهای عفونی عمل میکنند، با این تفاوت که هدف آنها آموزش سیستم ایمنی برای شناسایی و حمله به سلولهای سرطانی است. این واکسنها معمولاً حاوی آنتیژنهای خاصی هستند که در سلولهای سرطانی یافت میشوند.
تحقیقات روی واکسنهای سرطان سینه همچنان در مراحل کارآزمایی بالینی قرار دارد، اما نتایج اولیه نشان داده که میتوانند در پیشگیری از عود سرطان یا در کاهش رشد تومورها نقش مهمی ایفا کنند. یکی از نمونههای امیدوارکننده، واکسنهایی هستند که پروتئین HER2 را هدف قرار میدهند. اگرچه واکسنهای سرطان سینه هنوز بهصورت گسترده وارد بازار نشدهاند، اما آینده این روش بسیار امیدوارکننده است و احتمالاً در سالهای آینده به بخشی جداییناپذیر از درمانهای سرطان سینه تبدیل خواهد شد.
۳. سلول درمانی
سلول درمانی یکی از پیشرفتهترین انواع ایمن درمانی در سرطان سینه است. در این روش، سلولهای ایمنی بیمار از بدن او استخراج میشوند، در آزمایشگاه تغییر داده میشوند تا توانایی بیشتری در شناسایی سلولهای سرطانی پیدا کنند، و سپس دوباره به بدن بیمار بازگردانده میشوند.
یکی از معروفترین انواع سلولدرمانی، CAR-T cell therapy است که موفقیتهای بزرگی در درمان برخی سرطانهای خون داشته است. تحقیقات برای استفاده از این روش در سرطان سینه نیز در حال انجام است. با وجود هزینه بالا و پیچیدگی این روش، نتایج اولیه نشان دادهاند که سلولدرمانی میتواند گزینهای ارزشمند برای بیمارانی باشد که به سایر درمانها پاسخ ندادهاند.
۴. آنتی بادی های مونوکلونال
آنتیبادیهای مونوکلونال پروتئینهایی ساختهشده در آزمایشگاه هستند که میتوانند به آنتیژنهای خاص روی سطح سلولهای سرطانی متصل شوند. این اتصال باعث میشود سلولهای ایمنی بدن راحتتر بتوانند سلول سرطانی را نابود کنند.
یکی از شناختهشدهترین آنتیبادیهای مونوکلونال در سرطان سینه، Trastuzumab است که پروتئین HER2 را هدف قرار میدهد. این دارو بهطور گسترده برای بیمارانی که سرطان سینه HER2 مثبت دارند، تجویز میشود. این دسته از درمانها علاوه بر نابودی مستقیم سلولهای سرطانی، میتوانند داروهای شیمیدرمانی را نیز بهصورت هدفمند به تومور منتقل کنند و عوارض جانبی درمان را کاهش دهند.
۵. تعدیل کننده های سیستم ایمنی
تعدیلکنندههای سیستم ایمنی داروها یا ترکیباتی هستند که بهطور کلی فعالیت سیستم ایمنی را افزایش میدهند. برخلاف مهارکنندههای ایمنی که به مسیرهای خاصی حمله میکنند، این داروها اثر تقویتی عمومی دارند. نمونههایی از این داروها شامل Interleukin-2 (IL-2) و Interferon-alpha هستند که میتوانند فعالیت سلولهای T و سلولهای کشنده طبیعی (NK) را افزایش دهند. این نوع درمان معمولاً در کنار سایر روشهای درمانی به کار میرود و به بدن بیمار کمک میکند تا پاسخ ایمنی قویتری در برابر سرطان سینه داشته باشد. بهتر است به این موضوع توجه داشته باشید که این داروها در حد تحقیقات هستند.
کدام بیماران سرطان سینه به ایمونوتراپی نیاز دارند؟
ایمن درمانی برای همه بیماران سرطان سینه توصیه نمیشود. این روش بیشتر برای بیمارانی مناسب است که به درمانهای استاندارد مانند شیمیدرمانی یا هورموندرمانی پاسخ مناسبی ندادهاند یا سرطان آنها در مراحل پیشرفته قرار دارد.
بهویژه بیماران مبتلا به سرطان سینه سهگانه منفی، بیشترین سود را از ایمونوتراپی میبرند. این بیماران اغلب گزینههای درمانی محدودی دارند و ایمونوتراپی میتواند امید تازهای برای کنترل بیماری ایجاد کند. همچنین بیمارانی که تومور آنها سطح بالایی از پروتئین PD-L1 را بیان میکند، کاندیدای خوبی برای درمان با مهارکنندههای ایمنی هستند. آزمایشهای ژنتیکی و بیومارکرها در تعیین این موضوع نقش کلیدی دارند.
ایمن درمانی در سرطان سینه برای چه کسانی مناسب نیست؟
ایمونوتراپی برای همه بیماران گزینهای ایدهآل نیست. بیمارانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند یا از بیماریهای خودایمنی رنج میبرند، ممکن است به دلیل خطر تشدید بیماری، کاندید مناسبی نباشند. علاوه بر این زنانی که باردار یا شیرده هستند معمولاً از دریافت ایمونوتراپی منع میشوند، زیرا ایمنی داروها برای جنین یا نوزاد به طور کامل مشخص نشده است. در برخی موارد، پزشک ممکن است با توجه به شرایط بالینی و آزمایشهای بیمار تصمیم بگیرد که درمانهای سنتی مانند شیمیدرمانی یا جراحی گزینه مناسبتری باشند.
مزایای ایمن درمانی در سرطان سینه
ایمن درمانی در سرطان سینه نسبت به درمانهای سنتی مزایای متعددی دارد. نخست اینکه به صورت هدفمند عمل میکند و احتمال آسیب به بافتهای سالم بسیار کمتر است. همین موضوع باعث کاهش عوارض جانبی نسبت به شیمیدرمانی میشود.
مزیت دیگر این است که ایمونوتراپی میتواند اثرات طولانیمدتی داشته باشد. حتی پس از پایان درمان، سیستم ایمنی آموزشدیده توانایی شناسایی سلولهای سرطانی را حفظ میکند و خطر عود بیماری را کاهش میدهد. همچنین این روش امکان ترکیب با سایر درمانها را دارد و در بسیاری از بیماران، نتایج بهتری نسبت به درمانهای منفرد ایجاد کرده است.
نوع ایمونوتراپی | مزایا | معایب یا محدودیتها |
---|---|---|
مهارکنندههای ایمنی | فعالسازی سیستم ایمنی و افزایش بقا در سرطان سهگانه منفی | محدود به نوع خاص سرطان و عوارض جانبی ممکن |
واکسنهای سرطان سینه | آموزش سیستم ایمنی برای شناسایی و حمله به سرطان | در مراحل آزمایش بالینی و هنوز تجاری نشده |
سلول درمانی | افزایش توانایی شناسایی سرطان، گزینه برای بیماران مقاوم | هزینه بالا، پیچیده و تحقیقاتی |
آنتی بادیهای مونوکلونال | هدفمند کردن سلولهای سرطانی و کاهش عوارض شیمیدرمانی | محدود به سرطانهای دارای آنتیژن هدف |
تعدیل کنندههای سیستم ایمنی | افزایش کلی فعالیت سیستم ایمنی | اثر غیرهدفمند و معمولاً همراه درمان دیگر |
روش انجام و نحوه عملکرد ایمنی درمانی در سرطان پستان
ایمن درمانی معمولاً بهصورت تزریق وریدی انجام میشود. داروها یا سلولهای اصلاحشده به بدن وارد شده و سیستم ایمنی را فعال میکنند. بسته به نوع درمان، جلسات میتواند هفتگی یا ماهانه باشد. نحوه عملکرد ایمونوتراپی به نوع دارو بستگی دارد. برخی داروها مسیرهای مهارکننده سیستم ایمنی را مسدود میکنند، برخی دیگر سلولهای ایمنی را فعال میکنند، و بعضی نیز بهطور مستقیم به سلولهای سرطانی متصل میشوند. در مجموع، هدف همه آنها یک چیز است: افزایش توانایی بدن در شناسایی و نابودی سلولهای سرطانی به شکلی دقیق و پایدار.
داروهای ایمونوتراپی سرطان سینه
داروهای ایمونوتراپی با تقویت سیستم ایمنی یا مسدود کردن مسیرهای فرار سلولهای سرطانی عمل میکنند. برخی مانند مهارکنندههای ایمنی بیشتر در بیماران با سرطان سینه سهگانه منفی استفاده میشوند. دسته دیگر آنتیبادیهای مونوکلونال هستند که به گیرندههای خاص مثل HER2 متصل شده و مانع رشد سلولهای سرطانی میشوند. در کنار اینها، تعدیلکنندههای سیستم ایمنی مثل اینترلوکینها و اینترفرونها نیز برای تقویت عمومی سیستم ایمنی به کار میروند. انتخاب نوع دارو به شرایط بیمار، مرحله سرطان و نتایج آزمایشهای بیومارکر بستگی دارد. مهمترین داروهای ایمونوتراپی سرطان سینه شامل این موارد میشود:
- Pembrolizumab (مهارکننده PD-1)
- Atezolizumab (مهارکننده PD-L1)
- Interleukin-2 و Interferon-alpha
آمادگی قبل از ایمن درمانی در سرطان سینه
قبل از شروع ایمن درمانی، پزشک آزمایشهای متعددی انجام میدهد تا مشخص شود که بیمار کاندید مناسبی است یا خیر. این آزمایشها شامل بررسی سطح پروتئینهای خاص روی سلولهای سرطانی و وضعیت کلی سیستم ایمنی است. بیمار باید تاریخچه پزشکی و داروهای مصرفی خود را به پزشک اطلاع دهد، بهویژه اگر سابقه بیماریهای خودایمنی یا آلرژی شدید داشته باشد. در برخی موارد، قطع موقت برخی داروها ضروری است. همچنین توصیه میشود بیماران پیش از شروع درمان، سبک زندگی سالمی شامل تغذیه مناسب، ورزش ملایم و استراحت کافی داشته باشند تا بدن برای تحمل درمان آماده باشد.
مراقبت بعد از ایمونوتراپی در سرطان سینه
پس از جلسات ایمونوتراپی، بیمار باید تحت نظر پزشک قرار گیرد تا هرگونه عارضه احتمالی به موقع شناسایی و درمان شود. مراجعه منظم به پزشک و انجام آزمایشهای پیگیری ضروری است. بیمار باید در صورت بروز علائمی مانند تب، تنگی نفس، خستگی شدید یا بثورات پوستی فوراً به پزشک اطلاع دهد، زیرا اینها میتوانند نشانه عوارض جانبی باشند. داشتن رژیم غذایی متعادل، نوشیدن آب کافی و اجتناب از مصرف سیگار و الکل نیز به بدن کمک میکند تا بهتر با اثرات درمان کنار بیاید.
عوارض ایمنی درمانی سرطان سینه
عوارض ایمونوتراپی عمدتاً ایمنیمحور و از نظر طیف با شیمیدرمانی متفاوت هستند و نیاز به پایش فعال دارند. شایعترین عوارض شامل خستگی، تب، لرز، تهوع، و بثورات پوستی است. در برخی موارد، ایمونوتراپی ممکن است باعث واکنش بیش از حد سیستم ایمنی شود و به اندامهای سالم مانند ریهها، کبد یا رودهها آسیب برساند. این عوارض معمولاً با داروهای کورتیکواستروئیدی کنترل میشوند. شدت عوارض از فردی به فرد دیگر متفاوت است و به نوع دارو، دوز مصرفی و وضعیت کلی سلامت بیمار بستگی دارد.
نتیجه گیری
ایمن درمانی در سرطان سینه یکی از پیشرفتهترین و امیدوارکنندهترین روشهای درمانی است که میتواند شانس بقا و کیفیت زندگی بیماران را به طور چشمگیری افزایش دهد. این روش با فعالسازی سیستم ایمنی، امکان نابودی هدفمند سلولهای سرطانی را فراهم میکند. اگرچه این درمان برای همه بیماران مناسب نیست، اما در مواردی مانند سرطان سینه سهگانه منفی یا بیماران مقاوم به درمانهای دیگر، میتواند گزینهای بسیار مؤثر باشد. با توجه به پیشرفت تحقیقات و معرفی داروهای جدید، انتظار میرود که ایمونوتراپی در آینده به یکی از ستونهای اصلی درمان سرطان سینه تبدیل شود.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!