فهرست مطالب
پرکاری تیروئید با طیفی از علائم، از تپش قلب و لرزش تا کاهش وزن ناخواسته، می‌تواند کیفیت زندگی را به‌طور محسوس تحت‌تأثیر قرار دهد. هدف درمان، بازگرداندن تعادل هورمونی و کاهش علائم است و درمان دارویی اغلب نخستین گام است. تیونامیدها، سنتز هورمون را هدف می‌گیرند و در بسیاری از بیماران کنترل پایداری فراهم می‌کنند، در حالی‌که بتابلاکرها به‌طور سریع علائم آزاردهنده را کنترل می‌کنند. گزینش و دوز دارو با درنظرگرفتن بارداری، بیماری‌های هم‌زمان، خطر مسمومیت کبدی، و احتمال آگرانولوسیتوز انجام میشود و نیازمند ارزیابی دوره‌ای آزمایش‌ها است. در شماری از بیماران، مسیر به‌سوی درمان قطعی با ید رادیواکتیو یا جراحی می‌رود و سپس جایگزینی هورمونی ضرورت می‌یابد. قرص تیروئید پرکار اصطلاحی برای مجموعه‌ای از این داروهاست که هر کدام نقش متمایزی دارند. در این مطلب از دکترتو، با داروهای تیروئید پرکار آشنا می‌شوید.
قرص تیروئید پرکار چیست؟
داروهایی به نام تیونامیدها برای درمان تیروئید پر کار استفاده می‌شوند که به آنها دسته داروهای ضد تیروئید گفته میشود. این داروها می‌توانند از تولید بیش‌ازحد هورمون تیروئید را بگیرند و با توقف ترشح زیاد هورمون، پرکاری تیروئید را درمان کنند. داروهای ضد تیروئید برای درمان پرکاری تیروئید بسیار موثر هستند. آنها می‌توانند سطح دو هورمون اصلی یعنی تیروکسین (T4) و تری یدوتیرونین (T3) را کاهش دهند. در حال حاض دو دارو برای درمان پرکاری تیروئید در ایالات متحده توسط سازمان غذا و دارو تایید شده که شامل متیمازول و پروپیل تیواوراسیل است.
دسته دیگر داروهایی که در درمان پرکاری تیروئید تجویز می‌شوند، بتابلاکرها هستند. بتابلوکرها برای کنترل تپش قلب، لرزش به کار می‌روند. انتخاب دارو به سن، بارداری، شیردهی، شدت بیماری و عوارض احتمالی بستگی دارد. این داروها مستقیما روی غده تیروئید تاثیر نمی‌گذارند، بلکه می‌توانند تا نرمال شدن سطح هورمون، علائم ناشی از پرکار شدن غده تیروئید را کنترل کنند. در ادامه جدول انواع قرص تیروئید پرکار را مشاهده می‌کنید.
| نام دارو | عملکرد | ویژگی‌ها | موارد استفاده | دوز مصرف |
|---|---|---|---|---|
| متیمازول (تاپازول) | کاهش تولید هورمون‌های تیروئید و جلوگیری از جذب ید | داروی انتخابی برای درمان پرکاری تیروئید، عوارض جانبی کم | درمان پرکاری تیروئید قبل از درمان با ید رادیواکتیو یا جراحی | یک بار در روز (در شرایط خاص ۳ بار در روز) |
| پروپیل تیوراسیل (PTU) | جلوگیری از تولید هورمون تیروئید و تبدیل T4 به T3 | داروی موثر در بارداری (سه ماهه اول)، عوارض جانبی بیشتر | درمان پرکاری تیروئید در بارداری یا هنگامی که متیمازول مؤثر نیست | ۲ تا ۳ بار در روز |
| بتابلاکرها (پروپرانولول) | کنترل علائم پرکاری تیروئید مانند ضربان قلب سریع و اضطراب | تأثیر روی علائم ولی نه تولید هورمون | کنترل علائم قلبی و عصبی ناشی از پرکاری تیروئید | بسته به نوع دارو و تجویز پزشک |
| قرص یدوفولیک | افزایش سطح ید برای پیشگیری از کم‌کاری تیروئید | مکمل ید، بیشتر برای کم‌کاری تیروئید استفاده میشود | جبران کمبود ید، مخصوصاً در دوران بارداری | تجویز تحت نظر پزشک |
| پردنیزولون | کاهش التهاب و اثرات ناشی از پرکاری تیروئید | داروی کورتیکواستروئید برای کاهش التهاب | درمان تیروئیدیت حاد و کنترل سطح هورمون در برخی بیماران | تجویز تحت نظر پزشک (معمولاً کوتاه‌مدت) |
| لووکسین (لووتیروکسین) | جایگزین هورمون تیروئید پس از درمان پرکاری | برای درمان کم‌کاری تیروئید پس از درمان پرکاری | پس از ید رادیواکتیو یا جراحی تیروئید برای جبران کمبود هورمون تیروئید | یک بار در روز |
قرص تیروئید پرواوراسیل ۵۰
پرواوراسیل یا پروپیل‌تیواوراسیل (PTU) یکی از انواع قرص درمان تیروئید پرکار است که ساخت هورمون‌های تیروئید را مهار می‌کند و تا حدی تبدیل T4 به T3 را کاهش می‌دهد. در ایران معمولاً با عنوان قرص پرواوراسیل ۵۰ عرضه میشود و به‌طور معمول در سه دوز تقسیم‌شده طی روز مصرف می‌گردد. بهترین زمان مصرف قرص پرواوراسیل یعنی پایبندی به فواصل منظم (مثلاً هر ۸ ساعت) و رعایت ثبات در همراه یا بدون غذا خوردن تا از نوسان سطح دارو جلوگیری شود.
در سه‌ماههٔ اول بارداری معمولاً قرص پرواوراسیل ۵۰ بر متیمازول ترجیح داده میشود و پس از آن برای کاهش ریسک آسیب کبدی در بسیاری از بیماران به متیمازول تغییر داده میشود؛ هر تغییر دوز یا دارو باید با نظر متخصص انجام شود. معمولا برای بیماران مبتلا به بیماری گریوز قرص تیروئید پرواوراسیل تجویز میشود. این دارو حاوی ۵۰ میلی گرم پروپیل تیواوراسیل است.
دنبال داروی مناسب برای پرکاری تیروئید هستی؟
از متخصص غدد راهنمایی بگیر.
عوارض قرص پرواوراسیل چیست؟
اطلاع از عوارض پرواوراسیل (PTU) قبل از مصرف این دارو ضروری است. بیشتر عوارض خفیف‌اند، اما چند مورد نادر می‌تواند جدی باشد و نیاز به اقدام فوری دارد. اگر هنگام مصرف دارو هر علامت هشدار دیدید، مصرف دارو را قطع کرده و سریع با پزشک تماس بگیرید.
- عوارض شایع: کهیر یا راش پوستی، خارش، درد مفاصل، تهوع و ناراحتی گوارشی
- عوارض مهم ولی نادر: التهاب شدید کبد یا نارسایی کبد و آگرانولوسیتوز (کاهش شدید گلبول‌های سفید)
- علائم هشدار که نیازمند قطع فوری دارو و ارزیابی اورژانسی هستند: تب یا گلودرد شدید و ناگهانی، زردی پوست یا چشم، تیره‌شدن ادرار، درد محسوس قسمت راست بالای شکم، خونریزی یا کبودی غیرمعمول
برای جلوکیری از بروز عوارض پایش دوره‌ای با آزمایش خون (شمارش سلول‌های خونی) و بررسی عملکرد کبد طبق نظر پزشک، و پرهیز از مصرف هم‌زمان داروها و مکمل‌هایی که می‌توانند به کبد آسیب بزنند توصیه می شود.
قرص تیروئید پرکار متی مازول
یکی از موثرترین داروهای تایید شده برای درمان پرکاری تیروئید، متی مازول نام دارد که نام تجاری آن تاپازول است و به آن قاتل پرکاری تیروئید نیز می‌گویند. این دارو به سرعت می‌تواند جلوی پرکاری تیروئید را بگیرد و آن را معکوس کند. از طرفی نیز متی مازول عوارض جانبی بسیار کمتری دارد. به صورت متوسط ۶ هفته زمان لازم است تا سطح T4 به حد طبیعی خود کاهش یابد. قرص تیروئید پرکار متی مازول در سه‌ماهه اول بارداری به‌دلیل خطرات جنینی جایگزین پرواوراسیل ۵۰ میشود. مانند سایر تیونامیدها خطر آگرانولوسیتوز وجود دارد و آموزش علائم هشدار ضروری است.
این دارو بیشتر قبل از درمان با رادیو ید و قبل از جراحی غده تیروئید تجویز میشود. متی مازول می‌تواند از جذب ید توسط سلول‌های تولید کننده هورمون جلوگیری کند تا به این ترتیب سلول‌ها قادر به تولید و ترشح هورمون نباشند. متیمازول را می‌توان یک بار در روز مصرف کرد. در شرایط خاص، بسته به شدت پرکاری تیروئید، متی مازول ممکن است ۳ بار در روز در فواصل ۸ ساعته مصرف شود.
متن انگلیسی:
healthline
Methimazole (Tapazole) is typically the first option for hyperthyroidism treatment. It prevents your thyroid from absorbing iodine and using it to produce thyroid hormones.
ترجمه فارسی متن:
متیمازول (تاپازول) معمولاً اولین گزینه برای درمان پرکاری تیروئید است. این دارو از جذب ید و استفاده از آن برای تولید هورمون‌های تیروئید جلوگیری می‌کند.
جایگزین قرص متی مازول برای پرکاری تیروئید
در صورت عدم‌تحمل یا منع مصرف متیمازول، قرص پرواوراسیل ۵۰ جایگزین أن میشود. در موارد عود مکرر یا عدم تمایل و عدم تحمل دارو، ید رادیواکتیو یا تیروئیدکتومی مطرح میشود که نیاز به ارزیابی تخصصی دارد. طی بارداری، انتخاب بین قرص تیروئید پرواوراسیل و متیمازول بر پایه سه‌ماهه بارداری و ارزیابی خطر و فایده انجام میشود.
قرص لووکسین برای پرکاری تیروئید
لووکسین یا لووتیروکسین جزو داروهای پرکاری تیروئید نیست و برای درمان کم‌کاری تیروئید تجویز میشود. اما در برخی شرایط ممکن است برای افرادی که تیروئید آنها پرکار شده نیز قرص لووکسین تجویز شود. یکی از این شرایط، بعد از درمان یا ید رادیواکتیو است. زمانی که از روش درمان ید رادیواکتیو تراپی برای درمان پرکاری تیروئید استفاده میشود، اکثر افراد بعد از دوره درمان دچار کم‌کاری تیروئید می‌شوند. دلیل آن کاهش سلول‌هایی است که هورمون تیروئید را ترشح می‌کنند. در این شرایط باید برای جبران کم‌کاری تیروئید و تامین هورمون مورد نیاز بدن، داروی کم‌کاری تیروئید مانند لووکسین مصرف شود.
شرایط بعدی که ممکن است بعد از پرکاری تیروئید داروی لووکسین برای بیماران تجویز شود، جراحی غده تیروئید است. بعد از این که تمام یا بخشی از غده تیروئید بیمار برداشته شد، باید برای جبران هورمون تیروئید مورد نیاز بدن و حفظ سلامتی، از داروهایی مانند لووکسین استفاده کرد. این دارو می‌تواند جایگزین هورمون تیروئید شود و کمبود این هورمون را جبران کند. مصرف خودسرانهٔ لووتیروکسین در بیمار پرکار ممنوع است.
قرص پرکاری تیروئید پروپیل تیوراسیل
پروپیل تیوراسیل پرکاری تیروئید را به سرعت متی مازول درمان نمی‌کند و نمی‌تواند به سرعت سطح هورمون را کم کند. از طرفی این دارو معمولا عوارض جانبی بیشتری ایجاد می‌کند. عملکرد پروپیل تیوراسیل نیز جلوگیری از جذب یون توسط سلول‌های تولید کننده هورمون است. علاوه بر این، قرص ضد تیروئید پروپیل تیوراسیل می‌تواند مانع از تبدیل شدن T4 به T3 شود. در نتیجه از این طریق به کاهش سطح هورمون تیروئید در خون کمک می‌کند.
این دارو پتانسیل زیادی برای آسیب به کبد دارد. به همین دلیل معمولا زمانی آن را برای درمان پرکاری تیروئید تجویز می‌کنند که متی مازول یا کاربیمازول موثر نباشند یا این که امکان استفاده از این داروها برای درمان پرکاری تیروئید وجود ندارد. معمولا در سه ماهه اول بارداری به جای متی مازول از پروپیل تیوراسیل استفاده میشود، چرا که متی مازول ریسک نقص‌های مادرزادی جنین را افزایش می‌دهد. از این دارو قبل از جراحی کودکان برای کنترل سطح هورمون تیروئید هم استفاده میشود.
پروپیل تیوراسیل باید دو تا سه بار در روز مصرف شود. این دارو تنها در فرم ۵۰ میلی‌گرمی موجود است و طول عمر پایینی دارد. به همین دلیل لازم است که حداقل دو تا سه بار در روز از آن استفاده شود.
متن انگلیسی:
drugs
Thionamides treat an overactive thyroid by blocking your thyroid gland from making new thyroid hormones.
ترجمه فارسی متن:
تیونامیدها با مسدود کردن غده تیروئید از تولید بیش از حد هورمون تیروئید، می‌توانند پرکاری غده تیروئید را درمان کنند.
قرص پردنیزولون برای تیروئید
به برخی از دستورالعمل‌های انجمن تیروئید آمریکا تایید کرده‌اند که می‌توان از برخی داروهای کورتیکواستروئیدی مانند قرص پردنیزولون 40 هم برای کاهش التهاب ناشی از پرکاری تیروئید استفاده کرد. این دارو خصوصا برای درمان تیروئیدیت حاد موثر است و می‌توان آن را به عنوان یک رویکرد درمانی کارامد در نظر گرفت. پردنیزولون رایج‌ترین کورتیکواستروئید مورد استفاده برای درمان تیروئیدیت تحت حاد است.
برخی از تحقیقات انجام شده در خصوص بیمارانی که تیروئید آنها پرکار شده نشان می‌دهد که داروهای ضدالتهابی مانند پردنیزولون می‌تواند به تدریج سطح T4 و T3 خون را کاهش دهد و به این طریق روی درمان پرکاری تیروئید تاثیر می‌گذارد. با این حال از آن جایی که این دارو عوارض جانبی زیادی دارد، حتما باید مصرف آن تحت نظر پزشک متخصص انجام شود.
بتابلوکرها برای پرکاری تیروئید
پرکاری تیروئید می‌تواند روی قلب اثر بگذارد و باعث علائمی مانند ضربان قلب سریع، تپش قلب، اضطراب و لرزش دست‌ها شود. پروپرانولول، متوپرولول، نادول و سایر داروهای اینچنینی علائم ضربان بالا، لرزش، اضطراب و عدم‌تحمل گرما ناشی از تیروپید پرکار را سریع کاهش می‌دهند در آسم، نارسایی شدید قلبی باید با احتیاط یا از گزینه‌های انتخابی استفاده شود. در بارداری می‌توان از دوزهای پایین و کوتاه‌مدت استفاده کرد (با پایش رشد جنین).
قرص یدوفولیک و تیروئید
یدوفولیک ترکیب مکمل ید و فولیک‌اسید است و داروی درمان پرکاری محسوب نمی‌شود و بیشتر برای درمان کم‌کاری تیروئید کاربرد دارد. در بارداری، دریافت کافی ید (معمولاً ۱۵۰ میکروگرم روزانه) توصیه میشود اما در بیماران تیروئید پرکار، مصرف مکمل‌های ید باید با نظر پزشک باشد، چون ید اضافی می‌تواند پرکاری را بدتر کند یا با درمان تداخل داشته باشد. گاهی ممکن است برای افرادی که بعد از درمان یا جراحی غده تیروئید پرکار، به دنبال کاهش سطح هورمون تیروئید، دچار کمبود ید شده‌اند نیز یدوفولیک تجویز شود.
قرص تیروئید پرکار در بارداری
در بارداری هدف از درمان پرکاری تیروئید این است که هورمون‌ها در حد نزدیک به طبیعی و با کمترین دوز ممکن کنترل شوند تا هم مادر و هم جنین در امان باشند. در سه‌ماهه اول، معمولاً پروپیل‌تیواوراسیل بر متیمازول ترجیح داده میشود. از آغاز سه‌ماهه دوم، در بسیاری از بیماران بنا به نظر پزشک دارو به متیمازول تغییر می‌کند تا خطر آسیب کبدی پروپیل‌تیواوراسیل کمتر شود. مقدار دارو باید تا حد امکان پایین انتخاب شود تا هورمون تیروکسین آزاد در نیمه بالای محدوده طبیعی باقی بماند.
آزمایش‌های خون در شروع درمان هر دو تا چهار هفته یک‌بار و سپس با فواصل طولانی‌تر انجام میشود. ید رادیواکتیو در بارداری ممنوع است و جراحی فقط در موارد خاص و معمولاً در سه‌ماهه دوم انجام میشود. برای تپش قلب و لرزش می‌توان با نظر پزشک از بتابلوکر با دوز پایین و مدت کوتاه استفاده کرد. در شیردهی، متیمازول با دوز پایین تا متوسط معمولاً قابل استفاده است. هر نشانه هشدار مانند تب و گلودرد شدید، زردی چشم یا پوست، تیره‌شدن ادرار و درد قسمت راست بالای شکم باید جدی گرفته شود و نیاز به قطع دارو و مراجعه فوری به پزشک دارد.
بهترین قرص برای تیروئید پرکار چیست؟
انتخاب بهترین قرص برای پرکاری تیروئید به شرایط هر فرد بستگی دارد. در بیشتر بزرگسالان غیر باردار، متیمازول انتخاب اول درمان است. اما در سه‌ماهه نخست بارداری یا در صورت عدم‌تحمل متیمازول، پروپیل‌تیواوراسیل ترجیح داده میشود. اگر بیماری به دارو پاسخ ندهد یا پس از قطع دارو عود کند، می‌توان درمان‌های قطعی مانند یدِ رادیواکتیو یا جراحی را بررسی کرد. تصمیم‌گیری باید با گفت‌وگوی شفاف دربارهٔ اهداف درمان، عوارض احتمالی و برنامهٔ پیگیری بین بیمار و پزشک انجام شود.
از نظر ماندگاری اثر، داروها در بسیاری از بیماران می‌توانند بهبود پایدار ایجاد کنند، هرچند احتمال عود وجود دارد. در صورت عود مکرر یا تمایل بیمار به رهایی از درمان دارویی، گزینه‌های قطعی‌تر مطرح‌اند. شناخت علائم هشدار (مثل تب و گلودرد شدید، زردی پوست یا چشم) و انجام منظم آزمایش‌های دوره‌ای، ایمنی درمان را به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد.
لووتیروکسین مصرف می‌کنی و نگران عوارضش هستی؟ برای اطمینان با دکتر مشورت کن.
بهترین زمان مصرف قرص تیروئید پرکار
متیمازول به‌دلیل دوام اثر، معمولاً یک‌بار در روز (در ساعت ثابت) مصرف میشود. قرص پرواوراسیل بهتر است در ۳ نوبت منظم (مثلاً هر ۸ ساعت) مصرف شود. همراه یا بدون غذا یکسان و ثابت بمانید تا جذب پایدار باشد. در شیردهی، می‌توان دوز را بلافاصله پس از شیردهی مصرف کرد تا تماس شیر با اوج پلاسمایی کمتر شود (طبق نظر پزشک).
عوارض قرص تیروئید پرکار چیست؟
داروهای تیروئید پرکار ممکن است در ۱۵ درصد از افرادی که از این داروها استفاده می‌کنند، عوارض جانبی جزئی ایجاد کنند. هم متیمازول و هم پروپیل تیوراسیل می‌توانند باعث بروز عوارض زیر در برخی از بیماران شوند:
- خارش پوستی
- کهیر، بثورات پوستی
- درد و تورم مفاصل
- تب
- تغییر در طعم دهان
- حالت تهوع و استفراغ
- ریزش موی شدید
- درد ماهیچه‌ای و عضلانی
- سرگیجه
- ضعف و بی‌حالی
- التهاب عصبی
- خواب‌آلودگی
- تورم
- تغییر در رنگ پوست
عوارض جانبی جدی ناشی از مصرف این داروها نادر است، اما ممکن است در برخی از افراد دیده شود. در صورت مشاهده علائم غیرعادی حتما با پزشک خود مشورت کنید و در صورت وخیم بودن حال، به اورژانس بروید. این عوارض شامل موارد زیر است:
- آگرانولوسیتوز، در این شرایط تولید گلبول‌های سفید خون به شدت کاهش می‌یابد. این وضعیت بسیار جدی است. اما از هر ۲۰۰ تا ۵۰۰ نفری که داروی ضد تیروئید مصرف می‌کنند، تنها ۱ نفر این عارضه را تجربه می‌کند.
- عفونت‌های جدی و بالقوه تهدید کننده زندگی یا حتی مرگ به دلیل بروز آگرانولوسیتوز
- آسیب کبدی که بیشتر به دلیل مصرف پروپیل تیوراسیل ایجاد میشود.
- پانکراتیت به دلیل مصرف متیمازول
- کم خونی آپلاستیک که ناتوانی مغز استخوان در تولید سلول‌های خونی است.
- واسکولیت؛ التهاب رگ‌های خونی مرتبط با مصرف پروپیل تیوراسیل است.
آسیب کبدی معمولا در عرض سه ماه بعد از مصرف داروی پروپیل تیوراسیل شروع میشود. در این شرایط عوارضی مانند زردی، ادرار تیره و درد شکم ایجاد خواهد شد. خطر آسیب کبدی ناشی از مصرف پروپیل تیوراسیل یک نگرانی مهم به ویژه در کودکان است. به همین دلیل، متیمازول اولین انتخاب برای درمان پرکاری تیروئید است.
عوارض نخوردن قرص تیروئید پرکار
عدم درمان یا قطع خودسرانه قرص های تیروئید پرکار می‌تواند به فیبریلاسیون دهلیزی، نارسایی قلبی، کاهش تراکم استخوان، بحران تیروتوکسیک و در بارداری به عوارض مادر و جنین منجر شود. اگر عارضهٔ دارویی دارید، قطع مصرف داروهای تیروئید پرکار را با تماس فوری با پزشک انجام دهید تا مسیر ایمن جایگزین (تغییر دارو، ید رادیواکتیو یا جراحی) طراحی شود.
۴.۶ (۱۷۰۴ نظر)۴.۶ (۱۰۰۴ نظر)۴.۸ (۷۴۲ نظر)۴.۸ (۶۴۴ نظر)۴.۶ (۶۳۷ نظر)۴.۸ (۴۴۸ نظر)نتیجه گیری
مدیریت دارویی پرکاری تیروئید بر مهار تولید هورمون و کنترل علائم استوار است. قرص تیروئید پرکار متیمازول معمولاً انتخاب نخست به‌دلیل اثربخشی و سادگی مصرف است. پروپیل‌تیواوراسیل در سه‌ماههٔ اول بارداری یا در عدم‌تحمل متیمازول به‌کار می‌رود و به‌سبب خطرات کبدی نیازمند مراقبت بیشتری است. بتابلاکرها با کاهش تپش، لرزش و اضطراب، شکاف زمانی تا اثر تیونامیدها را پوشش می‌دهند. کورتیکواستروئیدها در تیروئیدیت یا شرایط خاص سودمندند و پس از درمان‌های قطعی، جایگزینی لووتیروکسین برای حفظ یوتیروئیدی انجام میشود. تصمیم‌گیری به زمینهٔ هر بیمار، هدف درمان و تحمل دارویی وابسته است و با پایش منظم آزمایش‌های تیروئیدی و شمارش سلولی هدایت میشود تا ایمنی و اثربخشی بهینه تأمین گردد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!