فهرست مطالب
وقتی کودک بیدلیل خسته، بیاشتها و رنگپریده به نظر میرسد، شاید مشکل از جایی باشد که کمتر به آن فکر میکنیم: کبد. هپاتیت در کودکان یکی از بیماریهای کمتر شناختهشده اما جدی است که دلیل آن میتواند یک عفونت ساده یا التهاب مزمن کبد باشد. منشا هپاتیت در کودکان همیشه یکسان نیست؛ گاهی ویروسی از راه غذا یا تماس منتقل میشود و گاهی سیستم ایمنی یا حتی دارویی بیضرر عامل آن است. در بیشتر موارد، هپاتیت کودکان با مراقبت و درمان بهموقع کنترل میشود، اما در صورت غفلت میتواند عوارض ماندگاری بر جای بگذارد. آگاهی از علائم، علل و روشهای پیشگیری، کلید محافظت از سلامت کبد در سنین پایین است. در این مطلب از دکترتو، با هپاتیت در کودکان و ویژگیهای آن آشنا میشوید.
هپاتیت در کودکان چیست؟
هپاتیت کودکان همان التهاب کبد است که میتواند به سلولهای کبد آسیب برساند و آنها را از بین ببرد. از آن جایی که کبد یک عضو بسیار مهم و حیاتی در عملکردهای مختلف بدن از جمله تجزیه غذا و داروهاست، بروز مشکل در این اندام میتواند مشکلات متعددی را برای کودکان ایجاد کند. هپاتیت در کودکان عمدتا منشا ویروسی دارد، اما میتواند به دلایل دیگری هم ایجاد شود. کودکان ممکن است به نوع حاد یا مزمن بیماری هپاتیت مبتلا شوند. با شناخت علل مختلف هپاتیت، میتوان بهتر و سریعتر آن را تشخیص داد و درمان کرد.
فرزندت علائم غیرعادی گوارشی داره؟
برای بررسی از متخصص نوبت بگیر.
آیا کودکان هپاتیت می گیرند؟
کودکان میتوانند به انواع هپاتیت مبتلا شوند. در سنین مدرسهای، هپاتیت آ شایعتر است و معمولاً از راه آب و غذای آلوده منتقل میشود. در نوزادان، مهمترین نگرانی، انتقال هپاتیت بی از مادر در زمان تولد است که با واکسن هپاتیت و ایمونوگلوبولین قابل پیشگیری است. رعایت بهداشت دست، تزریق واکسن هپاتیت آ و بی، استریل بودن اقدامات پزشکی و غربالگری مادران باردار، مؤثرترین راههای محافظت از کودکان در برابر ویروسهای هپاتیت هستند.
علائم هپاتیت در کودکان
نشانههای بیماری هپاتیت در کودکان بسته به شرایط کودک و عامل بیماریزا، متفاوت است. گاهی اوقات کودک هیچ علائمی را تجربه نمیکند یا برخی نشانههای اختصاصی در کودک ایجاد میشود. شایعترین علائم هپاتیت کودکان شامل موارد زیر است:
- یرقان (زردی پوست و سفیدی چشم) که از شاخصترین و قابل رؤیتترین نشانههاست.
- ادرار تیره و مدفوع کمرنگ یا خاکستری که تغییر رنگ آن نسبت به بزرگسالان معمولاً سریعتر جلب توجه میکند.
- بیاشتهایی و بیمیلی به غذا که در کودکان بهوضوح در وعدهها و علاقه به خوراکیها دیده میشود.
- تهوع، استفراغ و درد شکمی بهخصوص در قسمت راست و بالای شکم.
- خستگی و بیحالی غیرمعمول که با کاهش انرژی در بازیکردن یا خوابآلودگی بیشتر خود را نشان میدهد.
- تحریکپذیری، بیقراری یا تغییرات خلقی که برخلاف بزرگسالان بیشتر رفتاری بروز میکند تا کلامی.
علل هپاتیت در کودکان
هپاتیت در کودکان میتواند به دلایل زیادی ایجاد شود. شایعترین علت بیماری هپاتیت کودکان، عفونت ویروسی است. قرار گرفتن کودک در معرض ویروس هپاتیت، میتواند باعث بیمار شدن کودک شود. چندین ویروس مختلف ممکن است عامل ابتلای کودکان به هپاتیت باشد که اصلیترین آنها شامل موارد زیر است:
- ویروسهای هپاتیت شامل ویروسهای A ،B ،C ،D و E
- سیتومگالوویروس
- ویروس اپشتین بار
- ویروس هرپس سیمپلک
- ویروس واریسلا زوستر (آبلهمرغان)
- انتروویروسها
- سرخجه
- آدنوویروس
- پاروویروس
علاوه بر عفونتهای ویروسی، شرایط دیگری هم میتواند باعث ابتلای کودک به هپاتیت شود. بیماری خودایمنی کبدی یکی از اصلیترین دلایل ابتلای کودک به هپاتیت است. در این بیماری خودایمنی، سیستم ایمنی کودک آنتیبادیهایی میسازد که به کبد حمله میکنند. نتیجه حمله آنتیبادیها به سلولهای کبدی، التهاب و ابتلا به هپاتیت است. علت دیگر هپاتیت کودکان، مصرف طولانی مدت برخی از داروهاست. برای مثال مصرف طولانی مدت استامینوفن یا حتی ویتامین A توسط کودک ممکن است باعث التهاب کبد در آنها شود.
متن انگلیسی:
luriechildrens
Hepatitis in children has many different origins and causes. A child may contract hepatitis from exposure to a viral source.
ترجمه متن:
هپاتیت در کودکان منشأ و علل مختلفی دارد. ممکن است کودک در اثر قرار گرفتن در معرض یک منبع ویروسی به هپاتیت مبتلا شود.
روش های انتقال هپاتیت در کودکان
راه های انتقال بیماری هپاتیت در کودکان بسته به نوع ویروس متفاوت است و دانستن این تفاوتها به پیشگیری هدفمند کمک میکند. در سنین پایین، تماسهای نزدیک در مهدکودک، رعایتنشدن بهداشت دست و آب و غذای ناسالم خطر هپاتیت رودهای را بالا میبرد. در نوزادان، مهمترین مسیر، انتقال از مادر آلوده در زمان بارداری و زایمان است که درباره هپاتیت بی اهمیت ویژهای دارد. تماسهای روزمره مثل بغل کردن، بوسیدن یا استفاده از ظروف مشترک بهتنهایی عامل انتقال اغلب انواع هپاتیت ویروسی نیستند. واکسیناسیون هپاتیت آ و بهویژه بی، شستوشوی درست دستها و استفاده از تجهیزات استریل در اقدامات پزشکی بچگانهترین و مؤثرترین راههای پیشگیریاند.
انواع هپاتیت در کودکان
اگر منشا ابتلای کودک به بیماری هپاتیت، ویروسهای هپاتیت باشد، معمولا پنج نوع اصلی از این ویروس عامل هپاتیت در کودکان است. در صورت ابتلای کودک به هر یک از این ویروسها، علائم، شدت بیماری و شیوه درمان متفاوت است. هپاتیت ویروسی مزمن معمولاً توسط هپاتیت B، C یا D ایجاد میشود. ۵ نوع اصلی ویروسهای عامل هپاتیت در کودکان عبارتند از:
- هپاتیت A در کودکان
- هپاتیت B در کودکان
- هپاتیت C در کودکان
- هپاتیت D در کودکان
- هپاتیت E در کودکان
متن انگلیسی:
medlineplus
Hepatitis A in children is swelling and inflamed tissue of the liver due to the hepatitis A virus (HAV). Hepatitis A is the most common type of hepatitis in children.
ترجمه متن:
هپاتیت A در کودکان، تورم و التهاب بافت کبد ناشی از ویروس هپاتیت A (HAV) است. هپاتیت A شایعترین نوع هپاتیت در کودکان است.
۱. هپاتیت A در کودکان
یکی از رایجترین شکل هپاتیت در کودکان، هپاتیت a است. این شکل از ویروس از طریق تماس مدفوعی و دهانی منتقل میشود. کودکان ممکن است از طرق زیر به این ویروس مبتلا شوند:
- خوردن غذای تهیه شده توسط یک فرد آلوده به ویروس
- مصرف آب آشامیدنی آلوده به مدفوع حاوی ویروس؛ این موضوع خصوصا در کشورهای درحالتوسعه و مناطق پرجمعیت شایع تر است.
- دستزدن به مدفوع یا پوشک کثیف فرد آلوده و سپس قرار دادن دستان آلوده در دهان؛ شیوع این بیماری در مراکز نگهداری از کودکان شایع تر است.
- سفر به مناطقی که هپاتیت A در آنجا شایع است
- انتقال از طریق خونآلوده (بسیار نادر است)
کودکان مبتلا به بیماریهای مزمن کبدی، بیماریهای خودایمنی یا کودکان دارای اختلال انعقاد خون مانند هموفیلی، بیشتر در معرض ابتلا به هپاتیت نوع A هستند. CDC اکنون تزریق واکسن هپاتیت A را به کودکان یکساله توصیه میکند. هپاتیت A شایعترین نوع هپاتیت در کودکان است. این بیماری میتواند باعث تورم و التهاب بافت کبد شود. این بیماری معمولاً خودبهخود بهبود مییابد و فقط بهندرت میتواند به نارسایی حاد کبد منجر شود.
۲. هپاتیت B در کودکان
هپاتیت ب (HBV) در کودکان شکل شدیدتری از عفونت را ایجاد میکند. گاهی اوقات هپاتیت ب در کودکان خفیف است و هیچ علامت خاصی ندارد. اما گاهی که هپاتیت در کودکان مزمن میشود، با علائم و عوارض جدیتری همراه است. در برخی موارد، زمانی که نوزادان و کودکان خردسال به هپاتیت B مبتلا میشوند، در معرض خطر بالای بیماری مزمن کبدی و نارسایی کبدی قرار دارند.
ویروس هپاتیت ب زمانی انتقال مییابد که خون یک فرد آلوده وارد بدن کودک شود. اشیای نوکتیز آلوده به ویروس، سرنگ آلوده یا مواردی از این دست اصلیترین علل انتقال و ابتلا به این ویروس هستند. کودکانی که دارای اختلال انعقاد خون مانند هموفیلی هستند و به فراوردههای خونی نیاز دارند یا کودکانی که به دلیل نارسایی کلیه به دیالیز نیاز دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این ویروس هستند. با این حال اصلیترین دلیل ابتلا به هپاتیت B در کودکان، انتقال از مادر است. در صورتی که نوزادان از مادری متولد شوند که این ویروس را دارد، ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. مادران مبتلا به بیماری باید قبل از تولد تستهای تشخیصی لازم را بدهند تا بتوان با روشهای پزشکی، از انتقال بیماری به نوزاد جلوگیری کرد.
نگرانی هپاتیت تو به فرزندت منتقل بشه؟ همین حالا نوبت بگیر.
۳. هپاتیت C در کودکان
یکی دیگر از اشکال هپاتیت در کودکان، هپاتیت c است. هپاتیت C فقط از طریق خونآلوده یا از مادر به نوزاد در هنگام زایمان منتقل میشود. علائم هپاتیت C معمولاً خفیف و تدریجی است. کودکان اغلب هیچ علامتی نشان نمیدهند. اگرچه هپاتیت C در ابتدا علائم خفیفتری دارد، اما در اکثر افراد مبتلا، به بیماری مزمن کبدی منجر میشود. طبق گفته CDC، هپاتیت C نشانه اصلی پیوند کبد در بزرگسالان است. کودکان زیر بیشتر در معرض ابتلا به هپاتیت C هستند:
- کودکانی که از مادران آلوده به ویروس متولد میشوند
- افرادی که دارای اختلال لخته شدن خون مانند هموفیلی هستند و خونآلوده به آنها تزریق میشود
- کودکانی که برای نارسایی کلیه نیاز به دیالیز دارند
هیچ واکسنی برای هپاتیت C وجود ندارد. کودکانی که در معرض خطر هستند باید به طور منظم از نظر هپاتیت C بررسی شوند. کودکانی که هپاتیت C دارند باید از نظر علائم هپاتیت مزمن و نارسایی کبد به دقت تحت نظر باشند.
۴. هپاتیت D در کودکان
این شکل از هپاتیت فقط در حضور هپاتیت B میتواند رخ دهد. اگر کودکی هپاتیت B داشته باشد و علائمی را نشان ندهد یا علائم بسیار خفیف را نشان دهد، عفونت با D میتواند آن فرد را در معرض خطر نارسایی کبدی قرار دهد. این فرم از هپاتیت در کودکان به سرعت پیشرفت میکند. هپاتیت d میتواند همزمان با عفونت اولیه با B رخ دهد یا ممکن است خیلی دیرتر ظاهر شود.
انتقال هپاتیت D مانند هپاتیت B است، با این تفاوت که انتقال از مادر به نوزاد کمتر شایع است. هپاتیت D در کودکان متولد شده در ایالات متحده به دلیل استفاده رایج از واکسن هپاتیت B در دوران نوزادی نادر است؛ بنابراین تزریق واکسن هپاتیت B در کودکی میتواند ریسک ابتلا به هپاتیت D در کودکان را کاهش دهد.
۵. هپاتیت E در کودکان
یکی دیگر از انواع هپاتیت در کودکان، هپاتیت E نام دارد. این شکل از هپاتیت مشابه هپاتیت A است. انتقال از طریق آلودگی مدفوعی – دهانی صورت میگیرد. با این حال، ابتلا به این بیماری در کودکان کمتر از هپاتیت A شیوع دارد. هپاتیت E بیشتر در کشورهایی که منابع بهداشتی و درمانی ضعیفتری دارند دیده میشود و به ندرت ممکن است در کشورهای پیشرفته شیوع داشته باشد.
| نوع هپاتیت | علت اصلی | عامل بیماریزا | راههای انتقال | ویژگیها |
|---|---|---|---|---|
| هپاتیت A | ویروسی | ویروس هپاتیت A (HAV) | مدفوعی-دهانی، آب و غذای آلوده | بیشتر در کودکان دیده میشود، معمولاً خودمحدودشونده است. |
| هپاتیت B | ویروسی | ویروس هپاتیت B (HBV) | انتقال از مادر به نوزاد، خون آلوده، تماس جنسی، سرنگ مشترک | میتواند مزمن شود، واکسن دارد. |
| هپاتیت C | ویروسی | ویروس هپاتیت C (HCV) | خون آلوده، نادر در انتقال مادر به کودک | در کودکان کمتر شایع است، خطر مزمن شدن بالا |
| هپاتیت D | ویروسی | ویروس هپاتیت D (HDV) | فقط همراه با HBV منتقل میشود. | نیاز به وجود هپاتیت B دارد. |
| هپاتیت E | ویروسی | ویروس هپاتیت E (HEV) | آب آلوده، مدفوعی-دهانی | در کودکان معمولاً خفیف است، در دوران بارداری خطرناکتر است. |
تشخیص هپاتیت در کودکان
برای تشخیص هپاتیت کودکان، پزشک ابتدا علائم کودک را بررسی کرده و سپس از طریق آزمایش هپاتیت، وجود این بیماری و عامل ابتلا به آن را شناسایی میکند:
- پزشک ابتدا از طریق معاینه فیزیکی کودک، تورم و بزرگی کبد را بررسی میکند
- آزمایش خون برای بررسی سطح آنزیمهای کبدی که هنگام آسیب یا عفونت کبد افزایش مییابند
- آزمایش خون برای بررسی وجود هر یک از پنج ویروس عامل هپاتیت با بررسی سطح آنتیبادیهای خون
- سونوگرافی کبد برای تشخیص هر گونه تغییری در کبد
- سایر تستهای تصویربرداری مانند سیتیاسکن و ام آر آی برای بررسی شرایط کبد
- بیوپسی کبد برای تایید التهاب و تعیین درجه دقیق آسیب کبدی
درمان هپاتیت در کودکان
در کودکان راه های درمان هپاتیت شامل پیشگیری از آسیب بیشتر به کبد و معکوس کردن آسیبهای موجود است. تسکین علائم و جلوگیری از مزمن شدن بیماری از دیگر کارهایی است که برای درمان بیماری هپاتیت در کودکان انجام میشود. این روشها عمدتا به علت ابتلا به بیماری بستگی دارند و بر اساس این که دلیل هپاتیت کودکان چیست، روش درمان و مدیریت بیماری متفاوت است.
اکثر موارد هپاتیت حاد با گذشت زمان برطرف میشود. در هپاتیت خودایمنی، ممکن است از داروهای خاصی برای کمک به کنترل عملکرد بیش از حد سیستم ایمنی و جلوگیری از حملات بیشتر به کبد استفاده شود. سایر درمانهایی که برای مدیریت هپاتیت در کودکان کاربرد دارند شامل موارد زیر است:
- داروهایی برای کنترل خارش
- داروهای ضد ویروس
- تغییر سبک زندگی از جمله پیروی از یک رژیم غذایی سالم
- بستری شدن در بیمارستان در موارد شدید
- پیوند کبد در صورت نارسایی کبدی کودک
عوارض هپاتیت در کودکان
گاهی اوقات هپاتیت در کودکان بدون هیچ عارضهای بهبود مییابد. با این حال، عوارض اصلی هپاتیت شامل نارسایی کبد، سرطان کبد یا مرگ است. این احتمال با هپاتیت B یا C بیشتر است. در خصوص هپاتیت A در کودکان هم عارضههای اصلی و تهدید کننده سلامتی شامل آسیب کبدی و سیروز کبدی است.
پیشگیری از هپاتیت در کودکان
در اکثر موارد هپاتیت در کودکان قابل پیشگیری است و میتوان با رعایت اصول بهداشتی و مراقبت از کودک، از ابتلا به این بیماری پیشگیری کرد. راه های پیشگیری از ابتلا به هپاتیت در کودکان شامل موارد زیر است:
- هنگام تهیه غذا و نوشیدنی دستها را با آب تمیز و صابون حداقل به مدت ۲۰ ثانیه بشویید. هپاتیت از طریق غذا سرایت میکند و شستن مکرر دستها در حین آماده سازی غذا به ویژه برای کودکان، ریسک انتقال ویروس به آنها را کم میکند
- در مهدکودک یا محیطهای عمومی، مراقب بهداشت کودکتان باشید
- تزریق واکسن به پیشگیری از این عفونت کمک زیادی میکند
۴.۷ (۱۹۷۲ نظر)۴.۶ (۱۵۱۱ نظر)۴.۹ (۸۹۱ نظر)۴.۲ (۱۰۲۴ نظر)۴.۶ (۹۳۶ نظر)۴.۹ (۸۱۹ نظر)واکسن هپاتیت برای کودکان
واکسنهایی برای محافظت از کودکان در برابر دو نوع ویروس رایج وجود دارد: هپاتیت A و هپاتیت B. واکسن هپاتیت B به طی سه دوز به کودکان تزریق میشود و محافظت بسیار بالایی را ایجاد میکند. تزریق واکسن هپاتیت آ برای نوزادان از ۱۲ ماهگی به بعد توصیه میشود. با این حال برای اشکال دیگر هپاتیت در کودکان، از جمله هپاتیت C و D، هنوز هیچ واکسنی وجود ندارد.
نتیجه گیری
از آن جایی که هپاتیت در کودکان ممکن است توسط عوامل متعددی ایجاد شود و عوارض متفاوتی را به وجود آورد، توجه به نشانههای این بیماری در کودک و تشخیص به موقع آن اهمیت زیادی دارد. واکسیناسیون علیه هپاتیت A و B، رعایت بهداشت فردی و پرهیز از مصرف داروهای غیرضروری مهمترین اقدامات پیشگیرانهاند. سلامت کبد در کودکی پایه سلامت بزرگسالی است؛ بنابراین مراقبت از آن باید از همان سالهای نخست زندگی آغاز شود تا کودک آیندهای سالمتر داشته باشد. در صورتی که کودک شما در معرض ابتلا به این بیماری است یا این که در حال حاضر علائم هپاتیت را دارد، حتما برای پیگیری این علائم و درمان به موقع به یک متخصص اطفال یا یک متخصص کبد مراجعه کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!