سه ماهه اول بارداری از کی شروع شده و چه مراقبت هایی لازم دارد؟

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

سه‌ ماهه اول بارداری یکی از حساس‌ترین و درعین‌حال هیجان‌انگیزترین مراحل بارداری است. این دوره از روز نخست آخرین قاعدگی آغاز می‌شود و تا پایان هفته سیزدهم ادامه دارد. هرچند در دو هفتهٔ ابتدایی هنوز لقاح انجام نشده، پزشکان این زمان را نیز در محاسبه سن بارداری لحاظ می‌کنند تا زمان رشد جنین دقیق‌تر تعیین شود. در این سه ماه، اندام‌های اصلی جنین مانند قلب، مغز و ستون فقرات شکل می‌گیرند و مادر تغییراتی چون تهوع، خستگی و نوسانات خلقی را تجربه می‌کند. درک درست زمان شروع این دوره، به مادر کمک می‌کند تا تغییرات جسمی و عاطفی خود را بهتر بشناسد و برای مراقبت‌های بعدی آماده‌تر باشد. در این مطلب از دکترتو، با سه‌ماهه اول بارداری آشنا می‌شوید.

سه ماهه اول بارداری از کی شروع میشه؟

سه‌ماهه اول بارداری از روز اول آخرین قاعدگی شروع شده و تا پایان هفته سیزدهم ادامه دارد. این دوره، مهم‌ترین مرحله رشد جنین است؛ زیرا در آن تمامی اندام‌های اصلی بدن، مغز، قلب و ستون فقرات شروع به شکل‌گیری می‌کنند. در دو هفته‌ی اول این بازه هنوز لقاح انجام نشده و بدن در مرحله‌ی تخمک‌گذاری و آمادگی برای بارداری است، اما پزشکان برای محاسبه‌ی سن بارداری این دو هفته را نیز در نظر می‌گیرند. از حدود هفته سوم تا چهارم، لقاح و لانه‌گزینی روی می‌دهد و در ادامه، رشد سریع جنین و تشکیل جفت آغاز می‌شود. در سه‌ماهه اول، احتمال بروز تهوع صبحگاهی، خستگی و تغییرات خلقی در مادر بیشتر است.

متن انگلیسی:
The first trimester begins before you’re pregnant. It starts on the first day of your last menstrual period and goes until the 13th week of pregnancy
ترجمه متن:
سه ماهه اول قبل از بارداری شروع می‌شود. از اولین روز آخرین قاعدگی شروع شده و تا هفته سیزدهم بارداری ادامه دارد.

my.clevelandclinic

تازه باردار شدی و علائم شدیدی داری؟

از متخصص مشاوره بگیر.

متخصص زنان زایمان خوب

تغییرات روحی و احساسی در سه ماهه اول بارداری

در سه‌ماهه اول بارداری، نوسانات هورمونی به‌ویژه افزایش سطح استروژن و پروژسترون باعث تغییرات روحی و احساسی قابل‌توجهی می‌شود. بسیاری از زنان در این دوره احساساتی‌تر، زودرنج یا مضطرب می‌شوند و ممکن است تغییرات خلقی، بی‌خوابی یا کاهش تمرکز را تجربه کنند. نگرانی درباره سلامت جنین یا تغییرات بدنی نیز می‌تواند به این احساسات دامن بزند. استراحت کافی، تغذیه متعادل، گفت‌وگو با همسر و در صورت نیاز مشاوره با روانشناس به حفظ آرامش و تعادل روحی در این دوران کمک می‌کند.

اقدامات	توضیح
مصرف مکمل فولیک اسید	قبل از بارداری تا هفته ۱۲ بارداری ۴۰۰ میکروگرم در روز فولیک اسید بخورید.
مصرف مکمل ویتامین دی	روزی ۱۰ میکروگرم مکمل ویتامین دی مصرف کنید.
ترک سیگار	قبل از اقدام به بارداری سیگار را ترک کنید.
رژیم غذایی	با یک متخصص تغذیه برای داشتن رژیم مناسب صحبت کنید.

تغییرات جسمی در ۳ ماهه اول بارداری

بخش مهم تغییرات در سه ماهه اول بارداری، مربوط به تغییرات جسمی زنان است. البته این دوره و تغییرات جسمی آن برای هر کسی متفاوت است. برخی از نظر سلامتی کاملاً در شرایط ایده‌آل هستند و برخی نیز تجربیات ناخوشایندی دارند. از خستگی و بی‌خوابی گرفته تا مشکلات جدی‌تر جسمی، همگی ممکن است در این دوره به وجود بیایند. اصلی‌ترین تغییرات جسمی در این دوره و علائم بارداری شامل موارد زیر می‌شود:

• خونریزی: حدود ۲۵ درصد از زنان باردار در سه ماهه اول خود خونریزی خفیفی دارند.
• حساسیت سینه: درد سینه یکی از اولین علائم بارداری است. در این دوره سینه‌ها حساس‌تر، بزرگ‌تر و سنگین‌تر می‌شوند.
• یبوست و نفخ
• احساس خستگی شدید
• احساس حالت تهوع صبحگاهی
• فشار بیشتر مثانه و نیاز به دفع ادرار بیشتر
• ناراحتی معده با یا بدون استفراغ.
• هوس کردن برخی از غذاها یا بیزاری از آنها
• سوزش سر دل
• درد زیر شکم پس از لقاح و روزهای اولیه حاملگی

بزرگ شدن شکم در سه ماهه اول بارداری

شکم در سه ماه اول بارداری معمولاً هنوز به‌طور قابل‌توجهی بزرگ نمی‌شود، چون جنین بسیار کوچک است و رحم هنوز درون لگن قرار دارد. در این زمان، افزایش جزئی اندازه شکم بیشتر به نفخ، احتباس مایعات یا تغییرات هورمونی مربوط است تا رشد واقعی جنین. با این حال، برخی زنان به‌ویژه در بارداری‌های دوم یا سوم ممکن است کمی زودتر متوجه برجستگی شکم شوند، زیرا عضلات شکم در بارداری‌های پیشین کشیده‌تر شده‌اند. به‌طور معمول، از حدود هفته ۱۲ تا ۱۴ بارداری است که شکم شروع به دیده شدن می‌کند.

پرکاری تیروئید در سه ماهه اول بارداری

پرکاری تیروئید در سه‌ماهه اول بارداری معمولاً به‌دلیل افزایش موقت هورمون hCG رخ می‌دهد و در بسیاری از موارد خفیف و گذراست. بااین‌حال، در مواردی که سطح هورمون‌های تیروئید به‌طور قابل‌توجهی بالا باشد، ممکن است علائمی مانند تپش قلب، کاهش وزن، اضطراب یا لرزش دست‌ها بروز کند. تشخیص از طریق آزمایش خون انجام می‌شود و درمان بسته به شدت بیماری و نظر پزشک ممکن است شامل داروهای ضدتیروئید با دوز کنترل‌شده باشد. کنترل منظم عملکرد تیروئید در این دوران برای حفظ سلامت مادر و جنین ضروری است.

تغذیه مناسب در سه ماهه اول بارداری

یکی از مهم‌ترین مواردی که در ۳ ماهه اول بارداری باید به آن توجه کرد، نوع تغذیه بارداری است. تغذیه سالم در این دوره هم برای سلامت مادر و هم رشد جنین بسیار مهم است. به صورت کلی یک رژیم غذایی سالم برای سه ماهه اول حاملگی شامل موارد زیر می‌شود:

• مصرف پروتئین در این دوران ضروری است. پروتئین هم برای رشد عضلانی مادر و هم جنین کلیدی است و از رشد رحم حمایت می‌کند. منابع خوب پروتئین شامل تخم‌مرغ، ماست یونانی و مرغ است. مصرف منابع غنی از کلسیم هم برای جلوگیری از پوکی استخوان مهم است.
• گوشت بدون چربی. منبع خوبی از آهن و پروتئین، گوشت‌های بدون چربی کاملاً پخته شده مانند گوشت گاو یا استیک گوسفندی، گوشت بوقلمون و مرغ هستند.
• ماست
• غلاف‌های سویا که سرشار از کلسیم، آهن و فولات‌اند.
• مصرف کلم‌پیچ یا سایر سبزیجات و میوه‌های تازه
• لوبیا و عدس. آهن، فولات، پروتئین و فیبر همه در این حبوبات وجود دارند.
• چای زنجبیلی. محصولات زنجبیل، مانند چای زنجبیل یا جویدن زنجبیل، ممکن است به مبارزه با حالت تهوع کمک کنند.

خوردن تخمه آفتابگردان در سه ماهه اول بارداری

تخمه آفتابگردان می‌تواند در سه ماهه اول بارداری مفید باشد، زیرا منبع غنی از مواد مغذی ضروری مانند فولات، ویتامین E و اسیدهای چرب امگا ۳ است که از رشد جنین و سلامت مادر حمایت می‌کند.

مصرف خاکشیر در سه ماهه اول بارداری

مصرف خاکشیر در سه‌ماهه اول بارداری در مقدار کم معمولاً بی‌خطر است و می‌تواند به بهبود گوارش و جلوگیری از یبوست کمک کند. با این حال، زیاده‌روی در مصرف آن به‌ویژه در اوایل بارداری توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است باعث افزایش حرکات رحم یا افت فشار خون شود. بهتر است خاکشیر را در حد متعادل و با نظر پزشک یا ماما مصرف کنید، به‌ویژه اگر سابقه تهدید به سقط، لکه‌بینی یا فشار خون پایین دارید.

تغذیه ماه اول بارداری برای زیبایی جنین

در ماه اول بارداری، تغذیه سالم و متعادل می‌تواند به رشد طبیعی و سلامت پوست و موی جنین کمک کند. مصرف میوه‌هایی مانند سیب، انار و انگور، سبزیجات تازه، مغزهایی مثل بادام و گردو و منابع پروتئین باکیفیت مانند تخم‌مرغ، ماهی پخته و گوشت بدون چربی مفید است. دریافت کافی ویتامین‌های A، C و E از طریق رژیم غذایی در شکل‌گیری پوست و مو نقش دارد. در عین حال، باید از مصرف زیاد غذاهای چرب و فراوری‌شده و نوشیدنی‌های قندی پرهیز کرد. نوشیدن آب کافی و مصرف مکمل‌ها طبق نظر پزشک نیز برای حفظ سلامت مادر و جنین ضروری است.

خوردن سیر در سه ماهه اول بارداری

سیر در سه‌ماهه اول بارداری در مقادیر غذایی معمول (مثل افزودن به غذا) بی‌خطر و حتی مفید است، زیرا خاصیت ضدالتهابی و تقویت‌کنندهٔ سیستم ایمنی دارد. بااین‌حال، مصرف زیاد آن به‌ویژه به‌صورت خام یا مکمل سیر می‌تواند باعث افت فشار خون، رقیق شدن خون و تحریک معده شود. بنابراین، سیر را در حد متعادل و در وعده‌های غذایی معمول مصرف کنید و از مصرف مکمل‌های آن بدون نظر پزشک خودداری کنید.

خوردن قارچ در سه ماهه اول بارداری

خوردن قارچ در سه‌ماهه اول بارداری در صورتی که کاملاً پخته و تمیز شسته شده باشد، معمولاً بی‌خطر است و می‌تواند منبع خوبی از پروتئین، ویتامین‌های گروه B و مواد معدنی مانند سلنیوم باشد. با این حال، باید از مصرف قارچ خام یا قارچ‌های وحشی به‌طور جدی خودداری کرد، زیرا ممکن است حاوی باکتری‌ها یا سموم خطرناک باشند که برای مادر و جنین مضر است. بهترین گزینه استفاده از قارچ‌های خوراکی پرورشی است که کاملاً پخته شده باشند.

مصرف میگو در سه ماهه اول بارداری

مصرف میگو در دوران بارداری بی‌خطر است. با این حال، برای کاهش خطر مسمومیت غذایی، باید حداقل تا ۶۳ درجه سانتیگراد به‌خوبی پخته شود. با این حال برخی از پزشکان ممکن است به افراد توصیه کنند که از خوردن برخی ماهی‌ها و غذاهای دریایی در دوران بارداری خودداری نمایند تا از قرار گرفتن در معرض جیوه و مسمومیت غذایی ناشی از آن جلوگیری کنند.

چه میوه هایی در سه ماه اول بارداری مفید است؟

در سه‌ماهه اول بارداری، بدن مادر برای رشد سریع جنین به ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌های بیشتری نیاز دارد. در این دوران، میوه‌ها بخش مهمی از تغذیه سالم محسوب می‌شوند زیرا علاوه بر تأمین انرژی طبیعی، به کاهش تهوع، بهبود گوارش و تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کنند. انتخاب میوه‌های تازه و متنوع، بهترین راه برای دریافت فولات، ویتامین C، فیبر و پتاسیم است که در تشکیل اندام‌ها و رشد سلولی جنین نقش حیاتی دارند. میوه‌های مفید در سه‌ماهه اول بارداری عبارت‌اند از:

• انار: سرشار از آهن و ویتامین C برای پیشگیری از کم‌خونی.
• سیب: کمک به هضم بهتر و تنظیم قند خون.
• پرتقال و مرکبات: منبع ویتامین C برای جذب آهن و کاهش تهوع.
• موز: غنی از پتاسیم برای جلوگیری از گرفتگی عضلات.
• کیوی و توت‌فرنگی: سرشار از فولات برای رشد سلولی جنین.
• انگور: تقویت سیستم ایمنی و افزایش انرژی بدن.

خوردن انجیر در سه ماهه اول بارداری

خوردن انجیر در سه ماهه اول بارداری در صورت مصرف متعادل کاملاً بی‌خطر و مفید است. انجیر سرشار از فیبر، آهن، کلسیم و پتاسیم است و می‌تواند به کاهش یبوست، تقویت استخوان‌ها و پیشگیری از کم‌خونی کمک کند. همچنین قند طبیعی موجود در انجیر انرژی لازم را برای مادر تأمین می‌کند و به کنترل اشتها کمک می‌کند. با این حال، زیاده‌روی در مصرف آن ممکن است باعث افزایش قند خون یا اسهال شود، به‌ویژه در افرادی که دیابت بارداری دارند یا مستعد افت فشار خون هستند. بهتر است روزانه بیش از دو تا سه عدد انجیر تازه یا یک تا دو عدد انجیر خشک مصرف نشود و پیش از مصرف شسته یا در صورت خشک بودن، چند دقیقه در آب خیسانده شود.

خوردن نارنگی در سه ماهه اول بارداری

مصرف مرکبات در سه ماهه اول بارداری می‌تواند ویتامین‌های مورد نیاز بدن را تامین کند. نارنگی یکی از این میوه‌هاست که خوردن آن در این دوره مجاز است و می‌تواند در رژیم غذایی زنان باردار قرار بگیرد.

موز در سه ماهه اول بارداری

موز یکی از منابع مغذی برای سه ماهه اول بارداری است که می‌تواند علاوه بر تامین انرژی مورد نیاز مادر و جنین، منبع غنی از پتاسیم هم باشد و به حفظ تعادل مایعات بدن و تنظیم فشار خون کمک کند. همچنین موز منبع غنی ویتامین است.

خوردن البالو در سه ماهه اول بارداری

خوردن آلبالو در سه‌ماهه اول بارداری در حد متعادل مفید و بی‌خطر است. این میوه سرشار از ویتامین C، آنتی‌اکسیدان‌ها و فیبر است که به تقویت سیستم ایمنی، کاهش التهاب و بهبود عملکرد گوارش کمک می‌کند. آلبالو همچنین به کنترل تهوع خفیف و بهبود کیفیت خواب در برخی مادران کمک می‌کند. با این حال، مصرف زیاد آن ممکن است باعث افزایش اسید معده یا اسهال شود، به‌ویژه در افرادی که معده حساسی دارند. بهتر است آلبالو تازه و شسته‌شده مصرف شود و از خوردن آلبالوهای فرآوری‌شده با شکر زیاد یا مربا و شربت آلبالو در حجم بالا خودداری شود.

خوردن مویز در سه ماهه اول بارداری

مویز منبع خوبی از آهن، پتاسیم و آنتی‌اکسیدان‌هاست و می‌تواند به پیشگیری از کم‌خونی و تأمین انرژی در دوران بارداری کمک کند. مصرف مقدار متعادل آن در سه‌ماهه اول بارداری بی‌خطر است، اما زیاده‌روی ممکن است باعث افزایش قند خون یا یبوست شود. برای بهره‌مندی از خواص مویز، روزانه چند عدد از آن را به‌عنوان میان‌وعده یا همراه صبحانه مصرف کنید.

خوردن انار در سه ماهه اول بارداری

انار یکی از میوه‌های مفید در سه‌ماهه اول بارداری است که به دلیل داشتن فولات، ویتامین C و آنتی‌اکسیدان‌ها به رشد سالم جنین و تقویت سیستم ایمنی مادر کمک می‌کند. مصرف منظم انار می‌تواند از کم‌خونی جلوگیری کرده و تهوع بارداری را کاهش دهد. بهتر است انار را تازه و طبیعی مصرف کنید و از آب‌انارهای صنعتی یا شیرین‌شده پرهیز کنید.

خوردن گوجه در سه ماهه اول بارداری

خوردن گوجه‌فرنگی در سه‌ماهه اول بارداری بی‌خطر و حتی مفید است، زیرا سرشار از ویتامین C، لیکوپن و آنتی‌اکسیدان‌هایی است که به تقویت سیستم ایمنی و جذب بهتر آهن کمک می‌کنند. با این حال، مصرف بیش‌ازحد آن ممکن است به دلیل خاصیت اسیدی باعث سوزش سر دل یا رفلاکس معده شود. بهتر است گوجه را تازه، تمیز و در حد اعتدال مصرف کنید و از خوردن محصولات فرآوری‌شده‌ی آن مانند سس‌های آماده یا گوجه‌فرنگی کنسروی که حاوی نمک و مواد نگهدارنده زیاد هستند، پرهیز کنید.

خوردن میوه به در سه ماهه اول بارداری

میوه به سرشار از ویتامین C، فیبر و آنتی‌اکسیدان است و می‌تواند به کاهش تهوع بارداری کمک کند. مصرف متعادل آن در سه‌ماهه اول بارداری بی‌خطر و مفید است، اما زیاده‌روی ممکن است باعث یبوست شود. بهتر است میوه به را به‌صورت پخته یا کمپوت مصرف کنید تا هضم آن آسان‌تر شود و خطر تحریک معده کاهش یابد.

ممنوعات سه ماهه اول بارداری

در سه‌ماهه اول بارداری، جنین در مرحله حساس رشد اندام‌هاست و باید از هر عاملی که ممکن است بر سلامت او تأثیر بگذارد، پرهیز شود. در این دوره، مصرف برخی داروها، خوراکی‌ها و انجام بعضی فعالیت‌ها می‌تواند خطر سقط یا ناهنجاری جنینی را افزایش دهد. مهم‌ترین ممنوعات سه‌ماهه اول عبارت‌اند از:

• مصرف دارو بدون تجویز پزشک (به‌ویژه داروهای ضدالتهاب، هورمونی و آنتی‌بیوتیک‌ها)
• سیگار، قلیان، الکل و مواد مخدر
• مصرف زیاد کافئین (قهوه، چای غلیظ، نوشابه انرژی‌زا)
• خوردن گوشت، تخم‌مرغ یا ماهی خام و لبنیات غیرپاستوریزه
• از تماس با مواد شیمیایی قوی پرهیز کنید؛ شوینده و رنگ مو با تهویه و دستکش معمولاً بی‌خطرند.
• فعالیت شدید یا ورزش‌های پرخطر که موجب افتادن یا فشار به شکم شود
• سونا، جکوزی یا حمام بسیار داغ
• پرهیز از عفونت‌ها با رعایت بهداشت فردی و شستن میوه و سبزی به‌طور کامل

آنتی بیوتیک مجاز در سه ماهه اول بارداری

در سه ماهه اول بارداری، مصرف آنتی‌بیوتیک فقط باید با تجویز پزشک انجام شود، زیرا این دوران حساس‌ترین مرحله رشد اندام‌های جنین است. برخی آنتی‌بیوتیک‌ها بی‌خطر و مجاز هستند، در حالی‌که بعضی دیگر می‌توانند باعث آسیب به جنین شوند. آنتی‌بیوتیک‌های مجاز در سه ماهه اول بارداری شامل پنی‌سیلین‌ها (مانند آموکسی‌سیلین و آموکسی‌کلاو)، سفالوسپورین‌ها (مثل سفالکسین و سفیکسیم) و اریترومایسین هستند که معمولاً در درمان عفونت‌های ادراری، تنفسی یا پوستی استفاده می‌شوند. در مقابل، داروهایی مانند تتراسایکلین‌ها، فلوروکینولون‌ها، داکسی‌سایکلین و کلرامفنیکل در دوران بارداری، به‌ویژه سه ماهه اول، منع مصرف دارند. پیش از مصرف هر داروی آنتی‌بیوتیک، باید نوع عفونت، دوز مناسب و ایمنی دارو حتماً توسط پزشک تایید شود.

شیاف دیکلوفناک در سه ماهه اول بارداری

مصرف شیاف دیکلوفناک در سه‌ماهه اول بارداری معمولاً توصیه نمی‌شود مگر با تجویز پزشک. این دارو از دستهٔ ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی (NSAIDs) است که مصرف آن در اوایل بارداری ممکن است با افزایش خطر سقط جنین یا ناهنجاری‌های قلبی و گوارشی جنین همراه باشد. در صورت نیاز به کنترل درد یا تب، داروی استامینوفن (پاراستامول) ایمن‌ترین گزینه در دوران بارداری محسوب می‌شود. اگر پیش از آگاهی از بارداری از شیاف دیکلوفناک استفاده کرده‌اید، معمولاً جای نگرانی نیست، اما ادامه مصرف باید با نظر پزشک متخصص زنان یا داروساز انجام شود.

مصرف دیمن هیدرینات در سه ماهه اول بارداری

مصرف دیمن‌هیدرینات (Dimenhydrinate) در سه‌ماهه اول بارداری معمولاً در صورت تجویز پزشک بی‌خطر محسوب می‌شود و برای کاهش تهوع و استفراغ بارداری (مورنینگ سیکنس) استفاده می‌شود. با این حال، مصرف خودسرانه آن توصیه نمی‌شود، زیرا دوز و زمان مصرف باید بر اساس شدت علائم و شرایط مادر تعیین شود. استفاده از این دارو در حد مجاز و تحت نظر پزشک معمولاً خطری برای جنین ندارد، اما مصرف بیش‌ازحد یا طولانی‌مدت می‌تواند باعث خواب‌آلودگی، خشکی دهان یا در موارد نادر، تحریک‌پذیری در مادر شود.

خوردن جگر در سه ماهه اول بارداری

با وجودی که بسیاری جگر را منبع خوبی برای تامین آهن می‌دانند، اما خوردن جگر در دوران بارداری، خصوصاً سه ماهه اول ایمن نیست. جگر حاوی سطوح بالایی از ویتامین A رتینول است که می‌تواند در بدن جمع شود و به کودک در حال رشد آسیب برساند.

خوردن زعفران در سه ماهه اول بارداری

در سه‌ماهه اول بارداری، مصرف زیاد زعفران به‌ویژه به‌صورت دمنوش یا زعفران غلیظ توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است باعث انقباض رحم و افزایش خطر سقط شود. بااین‌حال، مقدار کم زعفران که در پخت‌وپز روزمره استفاده می‌شود معمولاً بی‌ضرر است. اگر تمایل به مصرف دارید، حتماً با پزشک مشورت کنید تا میزان ایمن آن متناسب با وضعیت بارداری‌تان تعیین شود.

خوردن نوشابه در سه ماهه اول بارداری

مصرف نوشابه در سه‌ماهه اول بارداری توصیه نمی‌شود، زیرا حاوی مقدار زیادی قند، کافئین و مواد افزودنی است که می‌تواند باعث افزایش قند خون، بی‌خوابی یا تپش قلب شود. نوشابه‌های گازدار همچنین ممکن است باعث نفخ، سوزش معده و کاهش جذب کلسیم شوند. اگر تمایل به نوشیدنی خنک دارید، بهتر است از آب، آب‌میوه‌های طبیعی یا دوغ بدون نمک استفاده کنید.

مکمل های سه ماهه اول بارداری

مصرف برخی از مکمل‌ها و ویتامین‌ها در این دوره ضروری است. از طرفی نیز برخی از داروها را نمی‌توان در سه ماهه اول بارداری مصرف کرد. یک سری مکمل‌های ویتامین، خصوصاً ویتامین‌های حاوی اسیدفولیک به داشتن یک بارداری سالم کمک می‌کند. اسیدفولیک نقش کلیدی در جلوگیری از نقص لوله‌های عصبی جنین دارد. مصرف کلسیم نیز در این دوره ضروری است.

قرص آهن در سه ماهه اول بارداری

در سه‌ماهه اول بارداری معمولاً مصرف روتین قرص آهن توصیه نمی‌شود، مگر اینکه پزشک بر اساس آزمایش خون کم‌خونی را تشخیص دهد. در این دوره، تأکید بیشتر بر مصرف اسیدفولیک برای پیشگیری از ناهنجاری‌های جنینی است. از سه‌ ماهه دوم بارداری به بعد، در صورت نیاز، مکمل آهن برای پیشگیری از کم‌خونی و حمایت از رشد جنین تجویز می‌شود. مصرف خودسرانهٔ آهن ممکن است باعث تهوع، یبوست یا افزایش غلظت آهن در بدن شود؛ بنابراین حتماً طبق نظر پزشک انجام شود.

مراقبت های لازم در ۳ ماهه اول بارداری

چیزی که در ۳ ماهه اول بارداری مهم است، انجام منظم مراقبت‌های ضروری این دوره است. پزشک با توجه به شرایطی که دارید، دستور انجام یک سری تست‌ها، بررسی‌ها و آزمایشات را می‌دهد. از بررسی وزن و فشار خون گرفته تا سایر تست‌های خونی و سونوگرافی‌ها، در این دوره انجام می‌شود.

آزمایشات لازم در ۳ ماهه اول بارداری

در سه‌ماهه اول بارداری، انجام چند آزمایش مهم برای ارزیابی سلامت مادر و جنین ضروری است. این آزمایش‌ها به تشخیص زودهنگام مشکلات احتمالی کمک می‌کنند و شامل موارد زیر هستند:

• آزمایش خون کامل (CBC): برای بررسی کم‌خونی، عفونت یا اختلالات خونی.
• آزمایش گروه خونی و Rh: برای تعیین سازگاری خونی مادر و جنین.
• بررسی عفونت‌ها (مانند هپاتیت B، HIV، سفلیس، توکسوپلاسموز): جهت پیشگیری از انتقال به جنین.
• آزمایش ادرار: برای بررسی عفونت‌های ادراری و عملکرد کلیه‌ها.
• آزمایش قند خون ناشتا: جهت بررسی احتمال دیابت بارداری زودرس.
• تست تیروئید (TSH): برای کنترل عملکرد غده تیروئید.
• غربالگری سه‌ماهه اول (Combined Test): شامل سونوگرافی NT و آزمایش خون برای بررسی خطر ناهنجاری‌های کروموزومی مانند سندرم داون.

سونوگرافی در ۳ ماهه اول بارداری

سونوگرافی در سه‌ماهه اول بارداری معمولاً بین هفته‌ ششم بارداری تا ۱۲ انجام می‌شود و هدف آن تأیید بارداری، تعیین محل جنین (رحمی یا خارج‌رحم)، سن دقیق بارداری و تعداد جنین‌ها است. در این مرحله معمولاً از سونوگرافی واژینال استفاده می‌شود، چون تصویر واضح‌تری از جنین و ضربان قلب او ارائه می‌دهد. همچنین در حدود هفته ۱۱ تا ۱۳، سونوگرافی ان‌تی (NT scan) برای بررسی ضخامت پشت گردن جنین و ارزیابی خطر ناهنجاری‌های کروموزومی مانند سندرم داون انجام می‌شود.

می‌دونی کدوم سونوگرافی‌ها رو باید در سه ماهه اول بارداری انجام بدی؟ کلیک کن.

دکتر سونوگرافی بارداری

رنگ کردن مو در سه ماهه اول بارداری

رنگ‌کردن مو در بارداری معمولاً بی‌خطر است و مواجهه بسیار کم می‌باشد؛ بااین‌حال به‌دلیل محدود بودن داده‌ها، برخی صرفاً برای احتیاط تا پس از هفته دوازدهم بارداری صبر می‌کنند. نگرانی اصلی در مورد ترکیباتی مانند پارافنیل‌دی‌آمین (PPD)، بیشتر مربوط به احتمال حساسیت پوستی است تا آسیب به جنین. بنابراین، رعایت نکاتی مانند استفاده از دستکش، تهویه مناسب، کاهش زمان تماس رنگ با پوست سر و انجام تست حساسیت (پچ تست) قبل از استفاده می‌تواند خطرات احتمالی را به حداقل برساند.

ارضا شدن در سه ماهه اول بارداری

ارضا شدن در سه‌ماهه اول بارداری در بیشتر موارد بی‌خطر است و تأثیری بر سلامت جنین یا روند بارداری ندارد. رحم در این دوران با مایع آمنیوتیک از جنین محافظت می‌کند و انقباضات خفیف پس از ارضا طبیعی و موقتی هستند. با این حال، در شرایط خاص مانند سابقه سقط، لکه‌بینی، خونریزی، درد شکمی یا خطر زایمان زودرس بهتر است تا زمان بررسی و تأیید پزشک از رابطه جنسی یا تحریک شدید خودداری شود. رعایت بهداشت، انتخاب وضعیت‌های راحت و پرهیز از فشار به شکم در حین رابطه نیز برای اطمینان از ایمنی بیشتر توصیه می‌شود.

پوزیشن خوابیدن در سه ماهه اول بارداری

در سه‌ماهه اول بارداری معمولاً محدودیتی برای وضعیت خواب وجود ندارد، زیرا رحم هنوز کوچک است و به اندام‌های داخلی فشاری وارد نمی‌کند. با این حال، بسیاری از پزشکان توصیه می‌کنند از همین زمان به‌تدریج به خوابیدن به پهلو، به‌ویژه سمت چپ عادت کنید تا جریان خون به رحم و جنین بهتر شود. خوابیدن به پشت یا روی شکم در این مرحله ضرری ندارد، اما در سه‌ماهه دوم و سوم ممکن است باعث فشار به رگ‌های اصلی بدن شود. استفاده از بالش بین زانوها یا زیر شکم می‌تواند به راحتی و کاهش درد کمر کمک کند.

استراحت در سه ماهه اول بارداری

در ۳ ماهه اول بارداری استراحت کردن بسیار مهم است. خصوصاً که احتمال بی‌حالی، ضعف و کمبود انرژی وجود دارد. در برخی موارد هم به دلیل شرایط پرریسک مادر، پزشک دستور استراحت مطلق می‌دهد.

خود مراقبتی در هفته اول بارداری

در اول هفته بارداری احتمالا از باردار بودن خود اطلاع ندارید. اگر با انجام تست بارداری یا مشاهده علائمتان متوجه بارداری شدید، بهتر است کارهای زیر را انجام دهید:

• اگر برای بارداری تلاش می‌کنید، باید تا هفته ۱۲ بارداری روزانه از مکمل اسیدفولیک ۴۰۰ میکروگرم استفاده کنید.
• روزانه از ویتامین دی ۱۰ میکروگرم استفاده کنید.
• برای سلامت جنین و داشتن یک بارداری سالم سیگار را ترک کنید و الکل مصرف نکنید.
• قبل از بارداری برای معاینات کلی به متخصص زنان مراجعه کنید.
• به اندازه کافی بخوابید. خواب کافی به باروری و بارداری سالم کمک می‌کند.
• ورزش سبک قبل از بارداری و در دوره بارداری توصیه می‌شود.

رشد جنین در ۳ ماهه اول بارداری

در طول سه ماهه اول، کودک شما از یک تخمک بارور شده به جنینی با طول حدود ۶ سانتی‌متر در هفته ۱۲ تبدیل می‌شود. در پایان سه ماهه اول، قلب کودک شما شروع به تپیدن می‌کند. مغز، معده و روده در حال رشد هستند. برجستگی‌های کوچکی وجود دارند که به نام «جوانه‌های اندام» شناخته می‌شوند، جایی که دست‌ها و پاها شروع به رشد می‌کنند. در پایان هفته دوازدهم، استخوان‌ها، ماهیچه‌ها و تمام اعضای بدن کودک تشکیل می‌شود. در این مرحله، کودک شما مانند یک انسان کوچک به نظر می‌رسد و اکنون جنین نامیده می‌شود. او حتی در حال تمرین بلع است!

متن انگلیسی:
During this trimester, your baby grows faster than at any other time. By six weeks, a heartbeat can usually be heard
ترجمه متن:
در این سه ماهه، کودک سریع‌تر از هر زمان دیگری رشد می‌کند و در هفته ششم، ضربان قلب معمولاً شنیده می‌شود.

tommys

سقط در ۳ ماهه اول بارداری

سقط جنین در سه‌ماهه اول بارداری معمولاً به‌دلیل اختلالات ژنتیکی یا ناهنجاری‌های کروموزومی رخ می‌دهد که مانع رشد طبیعی جنین می‌شوند. مشکلاتی مانند فیبروم، چسبندگی یا ناهنجاری‌های مادرزادی رحم نیز می‌توانند زمینه‌ساز سقط باشند. همچنین، بیماری‌هایی از جمله دیابت کنترل‌نشده، اختلالات تیروئید، سلیاک و چاقی مفرط خطر سقط را افزایش می‌دهند. درباره‌ی هیپرپرولاکتینمی نیز شواهد علمی نقش مستقیم آن را در سقط مکرر به‌طور قطعی تأیید نکرده‌اند و اثر اصلی این اختلال بیشتر بر ناباروری است. در موارد نادر، عفونت‌ها یا مصرف خودسرانه داروها ممکن است عامل سقط باشند. بررسی دقیق علت با نظر پزشک کمک می‌کند تا از تکرار آن در بارداری‌های بعدی پیشگیری شود.

کنده شدن جفت در سه ماهه اول بارداری

کنده شدن جفت (دکولمان جفت) معمولاً در نیمه دوم بارداری رخ می‌دهد و وقوع آن در سه‌ماهه اول بسیار نادر است، زیرا جفت هنوز به‌طور کامل شکل نگرفته است. بااین‌حال، در صورت جداشدن زودهنگام بخشی از بافت جفت در این مرحله، ممکن است علائمی مانند لکه‌بینی، درد پایین شکم یا گرفتگی رحمی دیده شود. این وضعیت می‌تواند با تهدید به سقط یا بارداری خارج‌رحم اشتباه گرفته شود. در صورت مشاهده هرگونه خونریزی یا درد غیرعادی، مراجعه فوری به پزشک برای بررسی سونوگرافی و اقدامات حمایتی ضروری است.

پزشکان پیشنهادی

۴.۷ (۸۰۴ نظر)

دکتر ویدا امیری

تخصص زنان و زایمان

نوبت بگیرید

۴.۹ (۶۵۰ نظر)

دکتر آزاده نبی زاده بابکی

تخصص زنان و زایمان

نوبت بگیرید

۳.۸ (۶۱۸ نظر)

دکتر مژگان صیادی

تخصص زنان و زایمان

نوبت بگیرید

۴.۸ (۴۶۱ نظر)

دکتر جمال جندقی

تخصص رادیولوژی

نوبت بگیرید

۴.۸ (۳۸۰ نظر)

دکتر انسیه ایزدپناه

تخصص رادیولوژی

نوبت بگیرید

۵ (۳۳۶ نظر)

دکتر نازنین صدرایی

تخصص رادیولوژی

نوبت بگیرید

نتیجه گیری

سه‌ماهه اول بارداری دوره‌ای حیاتی برای شکل‌گیری اندام‌های اصلی جنین و سازگاری بدن مادر با تغییرات جدید است. از هفته اول تا سیزدهم، جنین رشد سریع خود را آغاز کرده و قلب، مغز و سیستم عصبی او تکامل می‌یابند. هم‌زمان، مادر ممکن است دچار تهوع، خستگی یا تغییرات خلقی شود که بخشی طبیعی از این مرحله است. درک زمان آغاز این سه‌ماهه و انجام مراقبت‌های پزشکی لازم مانند مصرف اسیدفولیک، تغذیه سالم و پرهیز از عوامل خطر، نقش مهمی در سلامت مادر و جنین دارد. شناخت صحیح این مرحله، آرامش و آمادگی بیشتری برای ادامه بارداری فراهم می‌کند.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!