تاثیرات کافئین و قهوه بر بدن چیست؟

آنچه در این مقاله می‌خوانید

کافئین یکی از ترکیباتی است که باعث افزایش تحریک‌پذیری مغز و هوشیاری می‌شود. اما این ماده چگونه این اثر را می‌گذارد و تاثیرات دیگر آن بر بدن چیست؟

approved-by-doctors

تأیید‌‌‌‌‌‌‌ شده توسط پزشکان متخصص دکترتو

محتوای این مقاله صرفا برای افزایش آگاهی شماست. قبل از هرگونه اقدام، جهت درمان از پزشکان دکترتو مشاوره بگیرید.

زمان مطالعه : 5 دقیقه
تاثیر قهوه بر بدن

کافئین ماده‌ای است که این روزها نقش بسیار پررنگی در زندگی ما دارد. این ماده معمولا مورد توجه بسیاری از افراد قرار می‌گیرد و روز خود را با آن شروع می‌کنند. همچنین کسانی که شب کار هستند و باید شیفت شب را بیدار بمانند، از نوشیدنی‌های کافئین‌دار استفاده‌های زیادی می‌برند. احتمالا برای شما هم پیش آمده است که در هنگام رانندگی چرت بزنید و یا خمیازه بکشید! بدون شک اولین چیزی که به ذهن شما می‌رسد این است که یک نوشیدنی کافئین دار بخورید تا شما را پرانرژی بکند و خواب را از چشمان شما برباید! اا کافئین چه تاثیراتی بر بدن دارد؟

آری! کافئین نقش مهمی در زندگی امروز ما دارد و در بسیاری از نوشیدنی‌ها، مسکن‌ها، مکمل‌ها و موارد خوراکی دیگر سر و کله‌اش پیدا می‌شود، اما آیا این ماده به بدن آسیب می‌رساند؟ کافئین چه تاثیری بر سلامت بدن دارد؟ کسانی که کافئین مصرف می‌کنند چه مشکاتی نسبت به افرادی که قهوه نمی‌نوشند دارند؟ خوبی‌ها و بدی‌های کافئین چیست؟ آیا کافئین تنها در قهوه وجود دارد؟

اگر می‌خواهید بیشتر با این ماده آشنا شوید و اثرات آن را بر بدن خود بدانید با ما همراه باشید. همچنین می‌توانید با مراجعه به متخصص تغذیه و یا دریافت مشاوره تلفنی از میزان کافی مصرف کافئین در برنامه‌ی روزانه‌ی خود آگاه شوید.

کافئین چیست؟

کافئین نوعی آلکالوئید است که باعث افزایش سطح انرژی در بدن می‌شود. این ماده‌ی انرژی‌زا یک ترکیب است که در برخی از گیاهان و نوشیدنی‌ها مانند چای و قهوه وجود دارد. کافئین محصولات متنوعی دارد و این روزها به شکل قرص کافئین، شامپو کافئین، مکمل کافئین، خرید و فروش می‌شود.

رژیم غذایی

از کلینیک های معتبر با هزینه مناسب

رژیم بارداریرژیم دیابترژیم رشد کودکانرژیم لاغریرژیم بارداری

با بهترین کیفیت از پزشکان برتر

رژیم غذایی

مکانیسم اثر قهوه در بدن

هنگامی که شما کافئین را می‌خورید، این ماده برای تجزیه شدن و متابولیزه شدن، به کبد می‌رسد. زمانی که به کبد می‌رسد، به سه ماده‌ی دیگر تقسیم می‌شود. این سه ماده هم فعال هستند. هر آنچه که از قهوه و یا کافئین قرار است دور ریخته شود،‌ از راه کلیه‌ها دفع می‌شود. نیمه عمر کافئین ۵ ساعت است. مقدار کافئین در خون بعد از ۱۵ تا ۴۵ دقیقه به بیشترین میزان خود می‌رسد. اثرات کافئین در این بازه در بدن دیده می‌شود.

کافئین چه تاثیری بر بدن دارد؟

کافئین ماده‌ای تحریک‌کننده است. این ماده باعث فعالیت بیشتر مغز و سیستم عصبی می‌شود. بنابراین تحریک‌پذیری بدن افزایش پیدا می‌کند. اصلی‌ترین تاثیر کافئین بر روی بدن همین مسئله است که باعث افزایش هوشیاری هم می‌شود و معمولا دلیل اصلی مصرف آن توسط افراد است. همچنین کافئین آدرنالین و کورتیزول را در بدن بیشتر و سریع‌تر گردش می‌دهد. در دوزهای پایین کافئین می‌تواند باعث انرژی داشتن و شادابی شما شود.

هر روز چقدر چای و قهوه می‌خوری؟

برای اطلاع از اثرش بر بدن همین حالا مشاوره بگیر

۱. تاثیر کافئین بر خواب

یکی از مهم‌ترین مواردی که در اثرگذاری کافئین بر روی بدن وجود دارد این است که این ماده خواب را مختل کرده و باعث بی خوابی می‌شود. با وجود اینکه برای بسیاری از افراد علت مصرف کافئین این است که خواب آنها به تعویق بیفتد یا از خواب آلودگی رها شوند، کافئین می‌تواند بر روی کیفیت خواب هم اثر بگذارد.

از اثرات کافئین بر روی خواب این است که این ماده به خواب رفتن را دشوار می‌کند. همچنین این ماده‌ی تحریک‌کننده و هوشیار کننده، باعث می‌شود که ساعت بدن شما به تعویق بیفتد. هنگامی که ساعت بدن تاخیر دارد، خواب نمی‌تواند کیفیت خوبی داشته‌باشد و با مشکل مواجه می‌شود.

۲. تاثیر کافئین بر قلب

از جمله ارگان‌ها یا اعضای بدنی که کافئین بر آنها تاثیر می‌گذارد می‌توان به قلب اشاره کرد. قلب یکی از اعضایی است که با مصرف کافئین تحریک می‌شود و فعالیت آن افزایش پیدا می‌کند. یکی از اثرات واضح کافئین بر روی قلب افزایش ضربان قلب است. همچنین ممکن است که فرد با مصرف کافئین به بی‌نظمی در ضربان قلب یا آریتمی قلب هم دچار شود. جوانانی که از کافئین به مقدار زیاد مصرف می‌کنند، مثلا نوشیدنی‌های انرژی‌زای زیادی را مصرف می‌کنند، به فیبریلاسیون سرخرگی مبتلا می‌شوند.

نیمه عمر کافئین در بدن ۵ ساعت است.
نیمه عمر کافئین ۵ ساعت است. مقدار کافئین در خون بعد از ۱۵ تا ۴۵ دقیقه به بیشترین میزان خود می‌رسد. اثرات کافئین در این بازه در بدن دیده می‌شود.

۳. تاثیر کافئین بر مغز

شاید تاثیر کافئین بر روی مغز از جالب‌ترین اثرها باشد. کافئین بر روی مغز دو اثر متفاوت می‌گذارد. یکی از اصلی‌ترین و قابل قبول‌ترین اثرات کافئین بر روی مغز این است که فعالیت مغز را زیاد می‌کند و متابولیسم را در مغز افزایش می‌دهد. پس مغز شما فعال‌تر می‌شود و مواد بیشتری را در زمان کم‌تر متابولیزه می‌کند. اما در عین حال یک اتفاق دیگر هم در مغز می‌افتد و آن کاهش جریان خون در مغز است.

به نقل از pubmed:

کافئین بر روی نورآدرنالین‌ها اثر می‌گذارد و رهاسازی و تولید و ترشح دوپامین را افزایش می‌دهد.

۴. عوارض کافئین بر پوست

احتمالا از این اثر کافئین بر روی پوست خود راضی و خوشنود خواهید بود. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های کافئین وازوکانستریکتور بودن این ماده است. اما این به چه معنی است؟ وازوکانستریکتور به معنای تنگ کننده‌ی عروق است. هنگامی که کافئین بر روی عروق پوست اثر می‌کند، آنها را تنگ می کند و جریان خون به درون آنها کاهش پیدا می‌کند. همین مسئله باعث می‌شود  که پوست شما شفاف‌تر و زیباتر به نظر برسد. انگار که از یک فیلتر زیبای اینستاگرام استفاده کرده‌اید.

۵. تاثیر کافئین بر معده

از اثراتی که ممکن است کافئین بر روی معده بگذارد، افزایش حرکت معده است. این تاثیر ممکن است باعث بیشتر شدن مایعات مدفوع و شل شدن آن و در نهایت اسهال شود. همچنین اسهال بیشتر می‌تواند باعث از دست رفتن آب بدن شود.

تاثیر کافئین بر روی معده
از اثراتی که ممکن است کافئین بر روی معده بگذارد، افزایش حرکت معده است.

۶. تاثیر کافئین بر لاغری

کافئین بر روی کاهش وزن و لاغری تاثیر دارد. این اثر به دلیل بالا بردن متابولیسم بدن است. اما جالب است بدانید که این اثربخشی کوتاه مدت خود را نشان می‌دهد. زیرا در بلند مدت، فرد به کافئین و قهوه مقاوم می‌شود و دیگر چندان اثری برای لاغری نخواهد داشت. هر چند باز هم مصرف کافئین می‌تواند اشتها را کم کند و در کمتر خوردن شما موثر باشد. پس به نوعی می‌تواند باعث کاهش وزن شود.

۷. مصرف کافئین در بارداری

مصرف کافئین در دوران بارداری توصیه نمی‌شود اما تحقیقاتی هم دال بر سقط جنین در دوران بارداری با مصرف کافئین وجود ندارد. مصرف کافئین در بارداری همچنان مورد بحث است.

۸. عدم تحمل گرما

با خوردن قهوه و واردن شدن کافئین به بدن شما، برخی از افراد نمی‌توانند گرما را تحمل کنند و دچار علامت عدم تحمل گرما می‌شوند.

اگر استرس و تپس قلب داری، مصرف کافئین رو با اجازه دکترت انجام بده

علائم مسمومیت با کافئین

گاهی ممکن است که فرد به مقدار زیادی کافئین مصرف کند و دچار مسمومیت با کافئین شود. کسی که با کافئین اوردوز می‌کند می‌تواند علائم زیر را نشان دهد؛

  • نمی‌تواند به خوبی نفس بکشد.
  • هوشیاری او دچار اختلال می‌شود.
  • نمی‌تواند واقعیت و توهم را تشخیص دهد و دچار هذیان می‌شود.
  • اضطراب شدید می‌گیرد.
  • گیج می‌شود.

کمبود کافئین در بدن چه علائمی دارد؟

کسانی که به کافئین اعتیاد دارند و از این ماده استفاده نمی‌کنند، ممکن است دچار علائمی شوند. شدت علائمی که در فرد بروز می‌کند بستگی به میزان اعتیاد او به کافئین دارد. کمبود کافئین در بدن ممکن است باعث بروز علائم زیر شود؛

  • شخص احساس خستگی مفرط می‌کند.
  • گاهی ممکن است که به سردردهای شدید مبتلا شود.
  • انرژی و شادابی فرد کم می‌شود.
  • ممکن است که هوشیاری او کاهش پیدا کند.
  • کمتر شاد است.
  • احساس افسردگی می‌کند.
  • نمی‌تواند به خوبی تمرکز کند.
  • تحریک‌پذیر می‌شود و زود عصبانی و ناراحت می‌شود.
اینفوگرافی عوارض ترک ناگهانی قهوه
اینفوگرافی عوارض ترک ناگهانی قهوه

راهنمای دکترتو در مراجعه به دکتر تغذیه

اگر می‌خواهید که به دکتر تغذیه مراجعه کنید و درباره مصرف کافئین و قهوه اطلاعات جامع و کاملی کسب کنید، تنها کافی است که به سایت نوبت دهی آنلایت دکترتو مراجعه کنید و با وارد کردن تخصص تغذیه و شهر مورد نظر خود، به لیستی از دکتر‌های تغذیه دسترسی داشته باشید و از دکتر تغذیه مورد نظر خود نوبت دریافت کنید.

پرسش‌های متداول

متوسط مقدار مصرفی در هر روز برای فرد بالغ ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلی گرم است؛ تقریبا حدود دو تا سه فنجان. این مقدار، برای اکثر افراد بالغ صدق می‌کند.

برخی از مطالعات نشان می‌دهد که مصرف متعادل کافئین ممکن است خطر ابتلا به دیابت، سنگ کیسه صفرا، بیماری پارکینسون و بیماری‌های کبد را کاهش دهد. با وجود این مطالعات، پزشکان، مصرف قهوه برای کاهش خطر ابتلا به بیماری‌ها را کافی نمی‌دانند.

برخی از محصولات مراقبت از پوست حاوی کافئین هستند. محصولات ضد پیری حاوی کافئین، نشان می‌دهند که این ماده، به لطافت و کاهش ظهور چین و چروک کمک می‌کند.

به گفته موسسه ملی بهداشت روان، افراد مبتلا به اختلالات روانی و اضطرابی باید از مصرف کافئین اجتناب کنند چرا که مصرف کافئین می‌تواند باعث تشدید استرس گردد.

بر خلاف باور عموم، کافئین افراد مست را هوشیار نمی‌کند.

مرگ ناشی از مصرف بیش از حد کافئین بسیار نادر است اما معمولا با تشنج و نامنظم شدن ضربان قلب همراه است. مقدار کافئین در نظر گرفته‌شده برای این مسئله بر اساس سن و جنسیت هر فرد متفاوت است؛ اما به طور کلی دوز بیش از ۱۰ گرم برای بزرگسلان کشنده است. یک فنجان معمولی قهوه حاوی ۱۱۵ میلی گرم کافئین است. بنابراین برای ۱۰ گرم احتیاج به ۸۵ فنجان قهوه است.

گاهی از کافئین برای بیشتر کردن سوخت و ساز بدن استفاده می‌شود.

۲ تا ۴ عدد برای افرادی که بالغ هستند می‌تواند کافی باشد.

گاهی استفاده از این قرص می‌تواند از خواب‌آلودگی جلوگیری کند.

۲۱۲ میلی گرم کافئین در یک شات اسپرسو وجود دارد.

قهوه از ۹۵ تا ۲۰۰ میلی گرم کافئین را در خود جای می‌دهد. این در حالی است که چای تنها ۱۴ تا ۷۰ میلی گرم کافئین دارد. چای سبز نیز از ۲۴ تا ۴۵ میلی گرم کافئین در خود جای می‌دهد.

امتیاز شما به مقاله:
(4.7از5)
دسته بندی:
منبع:
فاطمه هستم؛ یک مامای 25 ساله که همیشه از به‌روز بودن و آپدیت کردن خودش و دانسته‌هاش در زمینه پزشکی و پیراپزشکی لذت برده. به خاطر همین مسئله، مدتیه که با دکترتو همکاری می‌کنم و درباره موضوعات مختلف بهداشت و درمان مطالعه می‌کنم، می‌نویسم و با شما به اشتراک می‌گذارم.
مطالب مرتبط

پاسخ دادن

نظرات درباره قهوه

  1. فاطمه گفت:

    ممنون از مقاله خوب و جامع شما🙏🌿

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سپاس از همراهی تان
      تندرست باشید فاطمه عزیز

    2. داریوش غلامی گفت:

      ۱۴ سال اعتیاد به قهوه

  2. ناشناس گفت:

    سلام من قرص کافئین ۵ تا رو یه جا خوردم
    این قرص ها معده رو چیکار میتونه بکنه ؟

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      دز بالای این دارو هم روی معده و هم قلب تاثیر می گذارد
      معمولا با یک قرص شاید اتفاقی نیفتد
      ولی در صورت داشتن علایم غیر طبیعی حتمن به پزشک مراجعه نمایید

  3. سلام سیامک از مازندران گفت:

    ضمن قدردانی وسپاس فراوان از شبکه شما یک سئوال داشتم من حدود سه سال هست بصورت مداوم قهوه صبح و بعد از ظهر یک فنجان با دستگاه میخورم وچند روز پیش فشارم خیلی بالا رفت والان چهاروزی هست که اصلا نخوردم رفتم دکتر بمن قرص ضد فشار دادند ولیکن کماکان سردرد دارم در قسمت چپ سرم وحتی ابریزش از چشم چپم و احساس بی حالی دارم ممکنه بخاطر همین قهوه باشه لطفا راهنمایی بفرمایید

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      بله دقیقا
      مصرف کافئین موجب افزایش فشار خون سیستولیک و دیاستولیک در هنگام استراحت ‎می‎شود.
      بهتر است مصرف قهوه را کم کنید
      و زیر نظر پزشک باشید

      متخصص قلب و عروق

  4. سودا گفت:

    سلام من برای درس خوندن از قرص کافئین ۲۰۰ استفاده میکنم هر روز صبح ناشتا یکی میخورم
    باعث پوچ شدن مغز می شود چون من از یه داروساز پرسیدم اینو گفت میخوام بدونم واقعا اینجوریه چون من موقعی که مصرف میکنم از خواب آلودگی در می آیم واقعا مضرات بدی در عملکرد مغز دارد در اینده؟

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      مصرف زیاد این مقدار از کافیین عوارض دارد
      سعی کنید از خود قهوه استفاده کنید

  5. سودا گفت:

    سلام من برای درس خوندن از قرص کافئین ۲۰۰ استفاده میکنم هر روز صبح ناشتا یکی میخورم
    باعث پوچ شدن مغز می شود چون من از یه داروساز پرسیدم اینو گفت میخوام بدونم واقعا اینجوریه چون من موقعی که مصرف میکنم از خواب آلودگی در می آیم واقعا مضرات بدی دارد؟؟؟

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      مصرف زیاد این مقدار از کافیین عوارض دارد
      سعی کنید از خود قهوه استفاده کنید

  6. ناشناس گفت:

    سلام من برای درس خوندن از قرص کافئین ۲۰۰ استفاده میکنم هر روز صبح ناشتا یکی میخورم
    باعث پوچ شدن مغز می شود چون من از یه داروساز پرسیدم اینو گفت میخوام بدونم واقعا اینجوریه چون من موقعی که مصرف میکنم از خواب آلودگی در می آیم واقعا مضرات بدی دارد؟؟؟

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      مصرف زیاد این مقدار از کافیین عوارض دارد
      سعی کنید از خود قهوه استفاده کنید

  7. عزیز گفت:

    سلام با ارز احترام من مدتی یک سال میشود که قهوه استفاده میکنم در اوایل بهم انرژی و هوشیاری زیادی میداد اما به ندرت در این اواخر با وجود اینکه یک فنجان قهوه دوبل مصرف میکنم خیلی اندکی تاثیر بر بدن ومغزم میگذارد وبعضی موقع اصلن تاثیری نمی‌گذارد
    ناگفته نباید ماند که بعد از مصرف البته فردای همان روز خیلی خسته وبیحالم میکند انگار اصلن انرژی ندارم وکوچک ترین کار هایم را نمیتوانم به درستی به پایان برسانم
    من معلومات زیادی در مورد قهوه بامغز انسان ندارم و همینطور میزان وروش درست استفاده از قهوه آیا امکان دارد تا معلومات کمک که در نزد شما بزرگوار است با من درمیان بگذارید ممنون میشم

    1. همیارِ دکترِتو گفت:

      سلام
      ابتدا از نظر کم خونی و هورمون تیرویید باید چک شوید
      اگر قهوه باعث افزایش ضربان قلب تان نمی شود از انواع پر کافییین می توانید استفاده کنید

      عذرخواهی بابت تاخیر در پاسخگویی