نورون‌ها (سلول‌های عصبی) با ارسال سیگنال‌های الکتریکی به بخش‌های مختلف مغز با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. زمانی که تشنج رخ می‌دهد، سلول‌های مغزی تحت تاثیر، به‌طور غیرقابل کنترل سیگنال‌هایی را به سلول‌های اطراف خود ارسال می‌کنند. این نوع فعالیت الکتریکی باعث بارگذاری بیش از حد نواحی آسیب‌دیده مغز میشود و علائم تشنج را ایجاد می‌کند. افرادی که دچار تشنج هستند، با عوارضی مانند افسردگی، اضطراب یا سایر مشکلات سلامت روان روبه‌رو هستند. این موضوع می‌تواند ناشی از مواجهه با تشنج‌ها یا عوارض جانبی داروهای ضدتشنج باشد. مرگ ناگهانی و غیرمنتظره نیز ممکن است رخ دهد، هرچند که به‌ندرت تشنج باعث مرگ میشود. در ادامه این مطلب از دکترتو همراه ما باشید تا پاسخ این سوال را بدانیم که آیا تشنج باعث مرگ میشود و به‌طورکلی چه عوارضی دارد. اگر مبتلا به این بیماری هستید بهتر است با یک نورولوژیست در ارتباط باشید. شما می‌توانید از دکترتو برای دریافت نوبت و مشاوره کمک بگیرید.
آیا تشنج باعث مرگ میشود؟
اگر تشنج ها متوقف نشوند یا تشنج های مکرر به‌طور متوالی رخ دهند، ممکن است آسیب دائمی یا مرگ اتفاق بیفتد. افراد مبتلا به صرع نیز می‌توانند به مشکلاتی که حین یا بعد از تشنج پیش می‌آید، مانند استنشاق استفراغ، دچار شوند. این مشکل می‌تواند با چرخاندن فرد به سمت یکی از پهلوها در اسرع وقت پیشگیری شود. در پاسخ به این سوال که آیا تشنج باعث مرگ میشود، باید بگوییم که تشنج ها می‌توانند کشنده باشند، اما مرگ ناشی از تشنج نادر است.
متن انگلیسی:
medicalnewstoday
Epilepsy is a group of conditions in which people have seizures. However, a person without epilepsy can also have a seizure. Many seizure deaths come from external factors like drowning, falling, or choking that occur during a seizure
ترجمه متن:
صرع مجموعه‌ای از شرایط است که در آن افراد دچار تشنج می‌شوند. با این حال، فردی که صرع ندارد نیز ممکن است دچار تشنج شود. بسیاری از مرگ‌های ناشی از تشنج به عوامل خارجی مانند غرق شدن، سقوط یا خفگی حین تشنج مربوط هستند.
آیا ممکن است تشنج باعث کما شود؟
یک بار تشنج کردن به ندرت منجر به کما میشود. اما تشنج های مداوم که به آن‌ها وضعیت صرع (status epilepticus) می‌گویند، ممکن است باعث بروز این عارضه باشند. تشنج های مکرر مانع از بهبودی مغز بین تشنج ها شده و این موضوع می‌تواند به بی‌هوشی طولانی‌مدت و کما منجر شود.
| عامل مؤثر بر مرگ در اثر تشنج | توضیحات |
|---|---|
| نوع تشنج | تشنج‌های تونیک-کلونیک عمومی (تشنج بزرگ) بیشتر از سایر انواع تشنج خطرناک هستند. |
| مدت زمان تشنج | تشنج‌های طولانی مدت یا تشنج‌های مکرر پشت سر هم خطر مرگ را افزایش می‌دهند. |
| سن بیمار | نوزادان، کودکان خردسال و افراد مسن نسبت به سایر گروه‌های سنی بیشتر در معرض خطر هستند. |
| علت زمینه‌ای تشنج | بیماری‌های زمینه‌ای مانند مشکلات قلبی، تنفسی یا متابولیک می‌توانند خطر مرگ را افزایش دهند. |
| عوامل محیطی | موقعیت فرد هنگام تشنج (مثلاً شنا، رانندگی) می‌تواند خطر مرگ را افزایش دهد. |
| SUDEP (مرگ ناگهانی غیرمنتظره در صرع) | این عارضه به عنوان یکی از علل اصلی مرگ در بیماران مبتلا به صرع شناخته میشود و علل دقیق آن هنوز به طور کامل مشخص نشده است. |
عوارض بعد از تشنج
عوارض بعد از تشنج در همه افراد مشاهده نمی‌شود. هر فردی ممکن است واکنش‌های متفاوتی به تشنج داشته باشد و برخی ممکن است هیچ عارضه‌ای را تجربه نکنند. شدت و نوع این عوارض به عوامل مختلفی مانند نوع تشنج، مدت زمان آن و وضعیت سلامت عمومی فرد بستگی دارد. بنابراین، مهم است که هر فرد به طور جداگانه مورد بررسی قرار گیرد. از شایع‌ترین عوارض بعد از تشنج می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- خستگی و گیجی: بیشتر افراد بعد از تشنج، احساس بی حالی و خستگی، گیجی یا خواب‌آلودگی دارند که ممکن است ساعت‌ها یا حتی روزها ادامه یابد.
- درد عضلانی: به دلیل انقباضات عضلانی حین تشنج، برخی افراد با عوارض تشنج مانند درد و عدم راحتی در عضلات روبه رو می‌شوند.
- سردرد: سردرد یکی از عوارض شایع بعد از تشنج است که می‌تواند ناشی از فعالیت الکتریکی غیرطبیعی در مغز باشد.
- اختلالات شناختی: در برخی موارد، فرد ممکن است دچار مشکلاتی در تمرکز یا حافظه شود.
- تغییرات در خلق و خو: برخی افراد ممکن است بعد از تشنج دچار تغییرات خلق و خو، مانند افسردگی یا اضطراب شوند.
- مشکلات بینایی: اختلالات موقت در بینایی، مانند تاری دید هم از عوارض تشنج به‌شمار می‌آیند.
- خونریزی یا کبودی: در اثر سقوط یا ضربه حین تشنج، ممکن است خونریزی یا کبودی در نقاط مختلف بدن ایجاد شود.
اگر فرد بعد از تشنج با هر یک از این عوارض مواجه شد یا علائم غیرعادی دیگری را تجربه کرد، مهم است که به پزشک مراجعه کند تا وضعیت او بررسی شود.
چند باری تشنج داشتی و نگرانی؟
سریع از متخصص نوبت بگیر.
خطرات بعد از تشنج در بزرگسالان
بزرگسالانی که دچار تشنج هستند، به‌خاطر مواجهه با تشنج ها یا عوارض جانبی داروهای ضدتشنج ممکن است به افسردگی، اضطراب یا سایر مشکلات سلامت روان مبتلا شوند. بعد از تشنج، بزرگسالان ممکن است با عوارض مختلفی مواجه شوند که عبارتند از:
- احساس خستگی و گیجی می‌کنند که ممکن است چند ساعت یا حتی روزها ادامه یابد.
- درد و ناراحتی عضلانی در اثر انقباضات عضلانی حین تشنج
- سردرد یکی از عوارض بعد از تشنج در بزرگسالان است که به دلیل فعالیت غیرطبیعی مغز به‌وجود می‌آید.
- برخی از بزرگسالان ممکن است دچار مشکلاتی در تمرکز، حافظه یا تفکر شوند.
- اختلالات خلقی از جمله افسردگی یا اضطراب، ممکن است پس از تشنج در بزرگسالان رخ دهد.
- در برخی موارد، اختلالات موقتی در بینایی مانند تاری دید، ممکن است به‌عنوان عوارض بعد از تشنج در بزرگسالان تجربه شود.
- سقوط یا برخورد با اشیا حین تشنج می‌تواند منجر به کبودی یا آسیب‌های فیزیکی شود.
- در برخی موارد، ممکن است حین تشنج، غذا یا بزاق وارد ریه‌ها شده و پنومونی بینجامد.
خطرات بعد از تشنج در کودکان
تشنج های نوزادی خطر فوری ایجاد نمی‌کنند، اما کودکان مبتلا به این نوع تشنج در معرض خطر بالای به تعویق افتادن رشد هستند که عدم درمان آن باعث شده که کودک مهارت‌هایی مانند چهار دست و پا رفتن و راه رفتن را از دست بدهد. برای کاهش خطر مشکلات بلندمدت، این کودکان به درمان فوری تشنج نیاز دارند. یکی از شایع‌ترین عوارض، خستگی و خواب‌آلودگی است که بسیاری از کودکان بعد از تشنج تجربه می‌کنند و ممکن است ساعت‌ها ادامه یابد.
برخی کودکان دچار گیجی و سردرگمی می‌شوند و نمی‌توانند به راحتی با محیط اطراف خود ارتباط برقرار کنند. تغییرات در خلق و خو نیز ممکن است پس از تشنج رخ دهد، به‌طوری که کودکان ممکن است دچار بی‌قراری یا تحریک‌پذیری شوند. علاوه بر این، برخی کودکان ممکن است به دلیل استرس یا ناراحتی ناشی از تشنج، دچار مشکلات خواب شوند. در مواردی، مشکلات یادگیری و تمرکز نیز ممکن است به وجود آید و کودکان در تمرکز یا یادگیری با دشواری‌هایی مواجه شوند.
خطرات تشنج نوزاد
تشنج های نوزادی خوش‌خیم، تشنج های کلونیک یا آپنوئیک هستند که به‌طور مکرر حدود پنج روزگی رخ می‌دهند و علت شناخته‌شده یا اختلال متابولیک همراهی ندارند. الکتروانسفالوگرافی (EEG) بین دو حمله معمولا نشان‌دهنده امواج تتا تیز و متناوب است. تشنج ها برای نوزادان هم مشکلات و عوارضی ایجاد می‌کنند؛ در دوران پس تشنج، نوزاد ممکن است خواب‌آلود باشد یا با مشکلاتی در بینایی یا گفتار مواجه میشود.
متن انگلیسی:
nhm.assam.gov
In infants between the ages of one month and one year convulsions are usually, associated with fever. If there is no fever, epilepsy should be considered, which is more prolonged and requires long term treatment, as compared to convulsions associated with fever which usually, stops by 5-6 years
ترجمه متن:
در نوزادان بین یک ماه تا یک سال، تشنج ها معمولا با تب همراه هستند. اگر تب وجود نداشته باشد، باید احتمال صرع را در نظر گرفت که در مقایسه با تشنج های همراه با تب که معمولاً تا ۵-۶ سالگی متوقف می‌شوند، طولانی‌تر هستند و نیاز به درمان طولانی مدت دارند.
نگران تشنج نوزادت و عوارض اون هستی؟ همین حالا با متخصص مشورت کن.
خطرات تشنج در خواب
باور بر این است که تشنج های خواب به‌خاطر تغییرات در فعالیت الکتریکی مغز در مراحل خاصی از خواب و بیداری هستند. تشنج های شبانه بیشتر در صبح زود، حدود ساعت ۵ تا ۶ صبح، اتفاق می‌افتند و کمتر در مدت کوتاهی پس از خوابیدن رخ می‌دهند. تشنج های شبانه می‌توانند خطرناک باشند و ریسک مرگ ناشی از صرع را افزایش دهند. وقوع تشنج در خواب، فرد را مستعد آسیب می‌کند. افرادی که دچار تشنج های شبانه می‌شوند، حین و بعد از تشنج، دچار کاهش سطح اکسیژن خون خواهند شد. خطرات تشنج در خواب عبارتند از:
- آسیب فیزیکی در اثر افتادن از تخت یا برخورد به اشیای اطراف
- خفگی در اثر وارد شدن بزاق به داخل ریه
- اختلال در خواب
- خطرات اجتماعی و روانی
- کاهش تمرکز و حافظه در طول روز
تشنج در سکته مغزی و خطر مرگ
در افرادی که دچار سکته مغزی شدید شده‌اند یا سکته‌ای در قشر مغز، لایه بزرگ و خارجی مغز که وظایف حیاتی مانند حرکت، تفکر، بینایی و احساسات در آن انجام میشود، داشتند، احتمال بروز تشنج بیشتر است. برخی افراد ممکن است دچار تشنج های مکرر شوند و به صرع تشخیص داده شود.
سکته مغزی و تشنج هر دو بر مغز تاثیر می‌گذارند. سکته مغزی به دلیل مسدود شدن یا پارگی عروق خونی در مغز رخ می‌دهد، در حالی که تشنج ناشی از فعالیت الکتریکی غیرطبیعی در مغز است. در حالی که سکته می‌تواند منجر به تشنج شود، اما تشنج خود باعث سکته نمی‌شود.
عوارض تشنج بر مغز و خطر مرگ
حین تشنج، فعالیت الکتریکی غیرطبیعی در مغز رخ می‌دهد که می‌تواند منجر به تغییرات موقتی یا دائمی در عملکرد مغز شود. این فعالیت غیرطبیعی ممکن است به ساختارهای مغزی آسیب برساند یا عملکرد آن‌ها را مختل کند.
علاوه بر این، تشنج های مکرر می‌توانند بر روند طبیعی رشد و توسعه مغز تاثیر بگذارند، به‌ویژه در کودکان که مغز آن‌ها در حال توسعه است. همچنین، تشنج ها ممکن است باعث ایجاد اختلال در ارتباطات عصبی شوند، که روی فرآیندهای شناختی و حرکتی اثر دارد. تشنج های کوتاه و گاه و بیگاه باعث ایجاد تغییرات منفی در عملکرد مغز شده و احتمالا منجر به از دست دادن سلول‌های خاص مغزی می‌شوند.
با این حال، این موضوع برای تمام انواع تشنج صادق نیست و به نوع تشنج و علت خاص صرع بستگی دارد. همانطور که اشاره کردیم، تشنج‌ها ناشی از تغییرات ناگهانی و نامنسجم در سیگنال‌های الکتریکی مغز هستند. این تغییرات می‌توانند منجر به تغییرات موقتی (کوتاه‌مدت) در رفتارها، احساسات، حرکات (مانند سفت شدن ناگهانی و لرزش بازوها و پاها) یا از دست دادن آگاهی یا تغییر در سطح آگاهی شوند.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
در این مطلب به این پرسش پاسخ دادیم که آیا تشنج باعث مرگ میشود یا خیر و چه عوارضی برای افراد دارند. تشنج‌ها می‌توانند عوارض متعددی به همراه داشته باشند که تاثیر منفی بر کیفیت زندگی فرد می‌گذارد. از شایع‌ترین عوارض آن می‌توان به سردرد، آسیب فیزیکی، اختلال در عملکرد و اختلال خواب اشاره کرد.
در برخی موارد، تشنج‌ها می‌توانند به مشکلات جدی‌تری مانند آسیب مغزی یا خطرات اجتماعی منجر شوند. اگر شما یا یکی از نزدیکانتان دچار تشنج شده‌اید و با عوارض مواجه هستید، حتما به پزشک مغز و اعصاب مراجعه کنید تا وضعیت دقیق بررسی شود و درمان مناسب آغاز گردد. تشخیص و مدیریت به‌موقع، عوارض تشنج را کاهش داده و باعث بهبود کیفیت زندگی میشود. خبر خوب اینکه شما می‌توانید از خدمات مشاوره آنلاین مغز و اعصاب دکترتو بدین منظور کمک بگیرید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!