کلومیفن سیترات و درمان نازایی و عوارض آن

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

کلومیفن یکی از داروهای محرک تخمک‌گذاری و درمان نازایی است که مشابه با  استروژن عمل می‌کند. استروژن هورمونی زنانه است که باعث توسعه تخمک‌ها در تخمدان‌ها و آزاد شدن آنها می‌شود. این دارو برای درمان تخمک‌گذاری نامنظم یا نداشتن تخمک‌گذاری در افرادی که در تلاش برای باردار شدن هستند، تجویز می‌شود. از دیگر مواد مصرف این دارو می‌توان به درمان نازایی مردان، اختلالات قاعدگی، بیماری‌های فیبروکیستیک پستان و تولید مداوم شیر اشاره کرد. در مورد خطرات احتمالی استفاده از این دارو برای وضعیت خود با پزشک خود مشورت کنید.

داروی کلومیفن سیترات چیست؟

کلومیفن سیترات که معمولاً با نام‌های تجاری کلومید یا سروفن شناخته می‌شود، دارویی است که عمدتاً برای درمان ناباروری زنان کاربرد دارد و فرایند تخمک گذاری را تحریک می‌کند. سروفن از داروهای تعدیل‌کننده انتخابی گیرنده استروژن (SERMs) است و با تاثیر بر گیرنده‌های استروژن در مغز باعث عملکرد خارق‌العاده‌ی خود در درمان نازایی می‌شود.  کلومید منجر به افزایش تولید هورمون محرکه فولیکولی (FSH) و هورمون لوتئینه کننده (LH) می‌شود که در تحریک تخمدان‌ها برای تولید تخمک نقش اساسی دارند. 

در درجه اول، کلومیفن سیترات برای زنانی تجویز می‌شود که با مشکلات تخمک گذاری مواجه هستند، به ویژه آنهایی که به بیماری‌هایی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان (PCOS) یا نارسایی تخمدان مبتلا هستند. 

از طرفی کلومیفن یک داروی نازایی است. این دارو به صورت خوراکی معمولاً در یک رژیم ۵ روزه مصرف می‌شود و دوز و مدت آن بر اساس پاسخ‌های فردی و راهنمایی‌های دکتر تنظیم می‌شود. کلومیفن یکی از داروهای موفق در درمان نازایی است و معمولا به تنهایی یا همراه با برخی از روش‌های درمان نازایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. داروی کلومیفن به صورت قرص در دسترس است.سایر اسامی تجاری رایج کلومیفن سیترات به شرح زیر است:

• قرص کلوفان ۵۰ میلی گرم
• قرص اوومید ۵۰ میلی گرم
• قرص فرتیفن ۵۰ میلی گرم
• قرص کلوم هگزال ۵۰ میلی گرم

متن انگلیسی:
«This medication is used to treat infertility in women. It works by stimulating an increase in the amount of hormones that support the growth and release of a mature egg (ovulation). This medication is not recommended for women whose ovaries no longer make eggs properly (primary pituitary or ovarian failure).»
ترجمه متن:
«کلومیفن سیترات برای درمان نازایی در زنان به کار می‌رود. این دارو با تحریک تخمک گذاری از راه بالا رفتن هورمون‌ها عمل می‌کند. کلومیفن برای کسانی که نارسایی تخمدان و اختلال تخمک گذاری دارند مناسب است.»

webmd

نحوه مصرف قرص کلومیفن برای دوقلوزایی چگونه است؟

مصرف قرص کلومیفن از روز پنجم چرخه قاعدگی (روز پنجم پریود شما) شروع می‌شود و به مدت ۵ روز، هر روز یک قرص، مصرف می‌شود. بهتر است این قرص در ساعت معینی از روز مصرف شود. دستورالعمل‌های پزشک را دقیق انجام دهید و مطابق دستور پزشک آن را مصرف کنید. از مصرف کمتر از مقدار تجویز شده یا مصرف بیشتر از آنچه پزشک تجویز کرده خودداری کنید. نحوه مصرف قرص کلومیفن برای دوقلوزایی هم به همین شکل است. 

کلومید یک درمان ایمن و موثر برای حل مشکل تخمک گذاری و نازایی در بیشتر افراد است. اما مهم است که آن را به درستی مصرف کنید تا بهترین نتیجه را از آن بگیرید. سایر نکات مربوط به مصرف قرص کلومیفن سیترات ۵۰ به شرح زیر است:

• پزشک خود را از همه‌ی سوابق بیماری خود، داروها و مکمکل‌هایی که مصرف می‌کنید و داروهایی که به آن حساسیت دارید مطلع سازید. 
• معمولا دوز شروع کلومیفن سیترات ۵۰ میلی گرم در روز برای ۵ روز است. اما بسته به شرایط فرد این دستور ممکن است متفاوت باشید.
• مصرف کلومیفن سیترات را از روز پنجم قاعدگی شروع می‌شود.
• گاهی بسته به شرایط بیمار دوره‌ی ۵ روزه‌ی مصرف این دارو تمدید می‌شود.
• ممکن است در حین مصرف کلومیفن سیترات، معاینات منظم لگن انجام شود تا پزشک یتواند چرخه درمان را با سونوگرافی کنترل کند. این کار به بررسی رشد فولیکول‌های تخمدان کمک می‌کند.
• رژیم غذایی معمول خود را ادامه دهید مگر اینکه دکتر به شما دستور خاصی داده باشد.
• کلومیفن احتمال بارداری چندقلویی (دوقلو یا بیشتر) را افزایش می‌دهد. در مورد خطرات بارداری چندقلویی با پزشک خود مشورت کنید.
• دوز فراموش‌شده را به محض یادآوری مصرف کنید. اما اگر زمان مصرف دوز بعدی نزدیک است، از پزشک خود دستورالعمل‌های اضافی بخواهید. از مصرف دو برابر دوز برای جبران دوز فراموش‌شده خودداری کنید.
• مصرف کلومیفن سیترات را بدون نظر پزشک قطع نکنید.
• دارو را در ظرف اصلی‌اش و دور از دسترس کودکان نگه دارید. کلومیفن را در دمای اتاق و دور از گرما و رطوبت اضافی نگهداری کنید (در حمام نگهداری نکنید).

قرص کلومیفن را چه موقع بخوریم؟ 

هر زمان از روز می‌توانید قرص کلومیفن ۵۰ را مصرف کنید مهم این است که هر روز در یک ساعت مشخص قرص خود را بخورید تا اثرگذاری آن بیشتر شود. برای رشد یک تخمک سالم، بدن به تعادل دقیق هورمون‌ها نیاز دارد. هر گونه تغییر در این تعادل می‌تواند بر تخمک‌گذاری تأثیر بگذارد. مصرف کلومید در همان ساعت هر روز کمک می‌کند که شما به یاد داشته باشید دارو را مصرف کنید و نوسانات هورمونی را کاهش دهید تا شانس بارداری خود را افزایش دهید.

زمان نزديكي بعد از مصرف كلوميفن

بسیاری از افراد سوال دارند که برای باردار شدن چند روز بعد از مصرف کلومیفن باید اقدام کرد؟ از زمانی که دارو را مصرف می‌کنید، در حوالی تخمک گذاری باید نزدیکی انجام گیرد. این کار به موفقیت آمیز بودن آمیزش کمک می‌کند. معمولا از روز پنجم پریود مصرف دارو شروع می‌شود و بعد از اتمام آن که در بیشتر مواقع دوره‌ی ۵ روزه دارد، نزدیکی باید آغاز شود. هر چند در زمان مصرف این دارو هم ممکن است رابطه برقرار شود و انجام آن بلامانع است.

• دوز شروع معمولی کلومیفن سیترات ۵۰ میلی گرم در روز به مدت ۵ روز است. با این حال، دوز می‌تواند بر اساس وضعیت پزشکی و پاسخ به درمان متفاوت باشد.
• کلومیفن سیترات را از روز پتجم قاعدگی تجویز می‌کنند تا از ابتدای سیکل مصرف آن آغاز شود.
• معخمولا این دارو ۵ روزه دوره‌اش تمام می‌شود، اما متناسب با شرایط بیمار، دوره‌ی درمانی ممکن است تمدید شود.
• در حین مصرف کلومیفن سیترات، ممکن است نیاز به معاینات منظم لگن باشد تا پزشک یتواند چرخه درمان شما را با سونوگرافی کنترل کند. این کار به بررسی رشد فولیکول‌های تخمدان کمک می‌کند.
• اگر یک نوبت را فراموش کردید، حتما با دکتر مشورت. دوز را دو برابر نکنید تا قرص فراموش شده را جبران کنید.
• مصرف کلومیفن سیترات را بدون نظر پزشک قطع نکنید.

چطور باید کلومیفن رو مصرف کنی؟

برای پیشگیری از عوارض مشاوره بگیر.

فوق تخصص نازایی

قرص کلومیفن برای چیست؟

احتمالا تصور می‌کنید که کلومیفن تنها برای درمان اختلالات تخمک گذاری در خانم‌ها کاربرد دارد. اما این چنین نیست. در ادامه به برخی از موارد مصرف کلومید اشاره کرده‌ایم:

• کلومیفن سیترات، مهم‌تر از همه، برای درمان اختلالات تخمک گذاری در خانم‌ها کاربرد دارد. این دارو با تحریک هورمون‌های محرکه‌ی فولیکولی به رشد فولیکول‌ها و آزادسازی تخمک کمک می‌کند. از این دارو معمولا برای درمان تنبلی تخمدان و نارسایی تخمدان استفاده می‌شود.
• این دارو در افزایش باروری مردان هم موثر است.
• برای دوقلوزایی کاربرد دارد.
• برای اهدای تخمک می‌توان از آن کمک گرفت.
• از کلومیفن برای درمان نازایی کمک گرفته می‌شود.
• همچنین ممکن است در زنان با چرخه‌های قاعدگی نامنظم برای ایجاد یک چرخه تخمک گذاری منظم استفاده شود.

قرص اوومید کلومیفن ۵۰ برای چیست؟

اوومید همان کلومیفن است. دوز معمول کلومیفن سیترات ۵۰ است. اوومید یا کلومین برای تخمک‌گذاری، بارداری دوقلو، درمان نازایی و مشکلات اسپرم در مردان کاربرد دارد.

قرص اوومید یا کلومیفن در بدنسازی برای مردان چه کاربردی دارد؟

استفاده از کلومیفن در بدنسازی توسط FDA تایید نشده است اما از اوومید برای این کار استفاده می‌شود. بدنسازانی که از استروئیدهای آنابولیک استفاده می‌کنند ممکن است در طول دوره درمانی خود از کلومید استفاده کنند. پس از یک چرخه استفاده از استروئید آنابولیک، تولید تستوسترون طبیعی بدن می‌تواند سرکوب شود. کلومیفن سیترات برای تحریک غده هیپوفیز برای ترشح بیشتر هورمون لوتئینه کننده (LH) و هورمون محرک فولیکول (FSH) استفاده می‌شود که می‌تواند تولید تستوسترون را افزایش دهد.

درک این نکته ضروری است که استفاده از کلومیفن سیترات در بدنسازی از نظر پزشکی توصیه نمی‌شود و می‌تواند خطرات بالقوه‌ای برای سلامتی داشته باشد. این خطرات شامل آسیب کبدی، نوسانات خلقی و مشکلات بینایی است، اما محدود به آن نمی‌شود. علاوه بر این، استفاده از استروئیدهای آنابولیک بدون نظارت پزشکی مجموعه‌ای از خطرات سلامتی را به همراه دارد. همیشه قبل از شروع هر گونه دارو یا مکمل، به خصوص برای اهدافی که توسط سازمان‌های نظارتی تایید نشده است، با دکتر مشورت کنید.

قرص کلومیفن برای در مردان چه کاربردهایی دارد؟

سازمان غذا و دارو (FDA) مصرف کلومیفن سیترات برای درمان باروری را فقط برای خانم‌ها تایید کرده است. با این حال برخی از افراد معتقدند که قرص کلومید می‌تواند تأثیر مثبتی بر تعداد و کیفیت اسپرم‌ها داشته باشد؛ به ویژه در مواردی که تعداد کم اسپرم به دلیل عدم تعادل هورمونی باشد.

.کلومیفن سیترات غده هیپوفیز را تحریک می‌کند تا هورمون محرک فولیکول (FSH) و هورمون لوتئینه کننده (LH) بیشتری ترشح کند. FSH مستقیماً در تولید اسپرم نقش دارد، در حالیکه LH تولید تستوسترون را تحریک می‌کند که برای تولید اسپرم بسیار مهم است. بنابراین به مردانی که مشکلات باروری دارند، پیشنهاد می‌شود از قرص کلومیفن برای تقویت اسپرم استفاده کنند. دستور مصرف قرص اوومید ۵۰ برای مردان و میزان دوز مصرفی آن هنوز مشخص نیست و بهتر است در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.

کلومیفن و بارداری سریع؛ آیا چنین چیزی ممکن است؟

کلومیفن یا کلومید دارویی است که با تحریک تخمک‌گذاری احتمال بارداری را بیشتر می‌کند. اگر ۲۷ تا ۳۰ روز بعد از مصرف کلومید، پریود شوید، به این معنا است که دارو اثر کرده. معمولا پزشک آزمایش خون را برای اندازه‌گیری سطح هورمون‌ها تجویز می‌کند. با پیش‌بینی زمان تخمک‌گذاری، می‌توانید زمان مناسب برای رابطه جنسی بدون محافظت را شناسایی کرده و به این ترتیب شانس بارداری را افزایش دهید. زمان تخمک‌گذاری در هنگام مصرف کلومیفن برای هر فرد متفاوت است اما معمولا بین ۵ تا ۱۰ روز بعد از مصرف آخرین قرص کلومیفن است.

عوارض کلومیفن سیترات چیست؟

همه‌ی داروها در کنار مزایایی که دارند، عوارضی هم دارند. عوارض قرص کلومیفن سیترات نیز به شرح زیر است:

• سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS): نادر است و علائم آن تورم دست‌ها یا پاها، درد و تورم شکم، تنگی نفس، افزایش وزن و حالت تهوع است
• علائم گوارش مثل نفخ، تهوع، استفراغ و اسهال
• نوسانات خلقی و اثرات روانی مانند اسفردگی، اضطراب و تحریک پذیری
• گرگرفتگی
• حساسیت یا ناراحتی پستان‌ها
• اختلالات بینایی مثل تاری دید و حساسیت به نور
• سردرد، سرگیجه و سبکی سر
• بزرگ شدن تخمدان‌ها
• چند قلوزایی

اگر هر گونه عوارض جانبی شدیدی را تجربه کردید، سریعا به دکتر مراجعه کنید. استفاده طولانی مدت از کلومیفن ممکن است خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش دهد. کلومیفن نباید برای بیش از حدود شش دوره تجویز شود. در مورد خطرات مصرف این دارو با پزشک خود مشورت کنید.

موارد احتیاط و منع مصرف کلومیفن سیترات برای مردان و زنان

اگر از کلومیفن سیترات استفاده می‌کنید، موارد زیر را به خاطر داشته باشید:

• همیشه از کلومیفن سیترات تحت نظر دکتر استفاده کنید. برای پزشک مهم است که پاسخ شما به دارو را کنترل کند.
• پزشک خود را از سابقه پزشکی خود مطلع کنید. تمامی موارد شامل هرگونه آلرژی، سابقه بیماری کبدی، کیست تخمدان (غیر مرتبط با سندرم تخمدان پلی کیستیک)، مشکلات کنترل نشده تیروئید یا غده فوق کلیوی، تومور در مغز شما (تومور هیپوفیز)، خونریزی غیر معمول واژینال یا بارداری.
• اگر از کلومیفن سیترات برای باروری استفاده می‌کنید، معاینات منظم لگن و احتمالاً معاینات اولتراسوند برای نظارت بر پاسخ شما به دارو ضروری است.
• اگر علائم بینایی مانند تاری دید، لکه بر دایره‌ی بینایی یا چشمک زدن را تجربه کردید، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.
• اگر علائمی مانند سرگیجه یا تغییرات بینایی را تجربه کردید، از رانندگی یا کار با ماشین آلات سنگین خودداری کنید.
• استفاده از این مواد در حین مصرف کلومیفن سیترات می‌تواند بر اثر بخشی آن تأثیر بگذارد و خطر عوارض جانبی را افزایش دهد.

مصرف کلومید در بارداری یا شیردهی

قبل از شروع درمان مطمئن شوید که باردار نیستید زیرا کلومیفن سیترات در دوران بارداری منع مصرف دارد. همچنین در دوران شیردهی نباید از این دارو استفاده کنید.

چه کسانی نباید از کلومیفن سیترات استفاده کنند؟

کسانی که شرایط زیر را دارند، نباید از کلومیفن استفاده کنند و منع مصرف دارند:

• سابقه سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS)
• تومور هیپوفیز (به ویژه تومور ترشح کننده پرولاکتین)
• اختلالات کنترل نشده تیروئید یا غده فوق کلیوی
• حساسیت بیش از حد
• زنان مبتلا به کیست تخمدان (غیر مرتبط با سندرم تخمدان پلی کیستیک – PCOS)
• خونریزی غیرطبیعی رحم
• بیماران مبتلا به بیماری کبدی یا سابقه اختلال عملکرد کبدی
• باردار و شیرده

به دنبال درمان نازایی هستی؟ برای شروع درمان با متخصص مشورت کن.

دکتر نازایی و آی وی اف

متن انگلیسی:
«Clomiphene triggers the brain’s pituitary gland to secrete an increased amount of follicle stimulating hormone (FSH) and LH (luteinizing hormone). This action stimulates the growth of the ovarian follicle and thus initiates ovulation.»
خلاصه متن:
کلومیفن غده هیپوفیز را تحریک می‌کند تا مقدار بیشتری از هورمون محرک فولیکول (FSH) و LH (هورمون لوتئینیزه کننده) ترشح کند. این عمل باعث تحریک رشد فولیکول تخمدان و در نتیجه شروع تخمک گذاری می‌شود.

pacificfertilitycenter

تداخلات دارویی قرص کلومیفن یا آمپول کلومیفن

برخی از داروهای که نباید با کلومیفن مصرف شوند شامل موارد زیر هستند:

• سایر داروهای درمان کننده‌ی نازایی
• هر دارویی که ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد، مانند داروهای ضد انعقاد خون
• داروهای گیاهی، به ویژه آنهایی که بر سطح هورمون‌ها تأثیر می‌گذارند.
• اطلاعات دارویی کلومیفن سیترات و اشکال دارویی

داروی کلومیفن اشکال دارویی متنوعی دارد. در ادامه به برخی از این اطلاعات اشاره کرده‌ایم. جدول زیر کلومید را به طور خلاصه و در یک نگاه به شما معرفی می‌کند:

اشکال دارویی	عوارض	تداخلات دارویی
قرص اوومید ۵۰ میلی گرم	گرگرفتگی	داروهای گیاهی، به ویژه آنهایی که بر سطح هورمون‌ها تأثیر می‌گذارند.
قرص کلوم هگزال ۵۰ میلی گرم	اختلالات بینایی	هر دارویی که ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد، مانند داروهای ضد انعقاد خون
قرص کلوفان ۵۰ میلی گرم	حساسیت پستان‌ها	سایر داروهای درمان کننده‌ی نازایی
قرص فرتیفن ۵۰ میلی گرم	حالت تهوع	—–
CLOMIPHENE CITRATE 50MG TAB	نوسانات خلقی	—–

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

کلومیفن سیترات ۵۰، کلومید یا سروفن یکی از داروهای درمان نازایی است که فرایند تخمک گذاری زنان را تحریک کرده و احتمال بارداری را زیاد می‌کند. این دارو گاهی برای درمان اختلالات قاعدگی، دوقلوزایی یا چندقلوزایی، نارسایی تخمدان نیز تجویز می‌شود. از عوارض مهم این دارو افزایش اندازه تخمدان‌ها، گرگرفتگی، درد معده، نفخ، تورم، تهوع و استفراغ، درد سینه، سردرد، خونریزی غیرعادی واژن و مشکلات بینایی است. کلومید فقط توسط نظر پزشک تجویز می‌شود و هرگز نباید به صورت خودسرانه مصرف شود. 

دکترتو مراقب سلامت شماست!