داروی کلسیتریول چیست و چه کاربردی دارد؟

کلسیتریول دارویی برای درمان و جلوگیری از کاهش میزان کلسیم و بیماری استخوان در بیماران کلیوی یا بیمارانی است که غدد پاراتیروئیدیشان درست کار نمی‌کند. برای درمان هایپرتیروئیدیسم ثانویه و بیماری استخوان متابولیک در بیماران کلیوی هم از این دارو کمک می‌گیرند. کلسیتریول در رده داروهای شبیه ویتامین D قرار می‌گیرد و به بدن کمک کرده تا از کلسیم موجود در غذا یا مکمل‌ها استفاده نموده و تولید هورمون‌های تیروئیدی را تنظیم کند.

اگر دچار کمبود کلسیم هستید و می‌خواهید از این دارو استفاده کنید، حتما پیش از مصرف با دکتر عمومی یا متخصص داخلی مشورت کنید. همچنین می‌توانید مشاوره دارویی داشته باشید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی با پزشکان وجود دارد.

داروی کلسیتریول چیست؟

کلسیتریول (Calcitriol) هورمون ویتامین D فعال است که نقش مهمی در حفظ تعادل کلسیم و فسفر در بدن دارد. ویتامین d یکی از ویتامین‌های مهم برای سلامت استخوان است و دریافت کافی آن از طریق غذا و نور خورشیدی ضروری است.

ویتامین D به دو شکل اساسی، یعنی ویتامین D2 (ergocalciferol) و ویتامین D3 (cholecalciferol)، در طبیعت یافت می‌شود. ویتامین D3 به صورت طبیعی در پوست تحت تأثیر اشعه ماورای بنفش خورشید تولید می‌شود. پس از اینکه ویتامین D3 توسط پوست تولید شد، به کبد منتقل می‌شود و در آنجا به شکل ۲۵-hydroxyvitamin D (calcidiol) تبدیل می‌شود. سپس در کلیه‌ها به شکل کلسیتریول، یا به عبارت دیگر Calcitriol، تبدیل می‌شود.

کلسیترول به عنوان نسخه فعال ویتامین D عمل می‌کند و در برابر واکنش‌های بیولوژیکی موثر است. این هورمون در بدن نقش حیاتی در جذب کلسیم و فسفر از روده‌ها و همچنین تنظیم سطح کلسیم و فسفر خون دارد. از طریق ترشح هورمون پاراتیروئید تحریک شده و باعث افزایش جذب کلسیم از روده و بازجذب کلسیم بیشتر در کلیه‌ها می‌شود و میزان کلسیم خون را بالا می‌برد.

در مواردی که افراد به طور طبیعی نمی‌توانند ویتامین D را به میزان کافی از طریق مکمل‌های غذایی یا نور خورشید دریافت کنند، هایپرپاراتیروئیدیسم، کلسیوم خون کاهش یافته و هایپوکلسمی رخ می‌دهد، این دارو تجویز می‌شود.

اسامی رایج داروی کلسیتریول:

• کپسول نرم زاویترول ۰.۲۵ میکروگرم
• کپسول نرم روکالترول(روکاترول) ۰.۲۵ میکروگرم
• آمپول کلسی تریول پی اچ&تی ۱میکروگرم/میلی لیتر ۱میلی لیتر
• آمپول کلسی تریول عرفاطب ۱ میکروگرم/میلی لیتر
• سافت ژل اف دی تی کلسیتوژل .۰۲۵ میلی گرم
• سافت ژل سیترودیل ۰.۲۵ میلی گرم
• سافت ژل وانا کلسی تریول ۰.۲۵ میلی گرم
• سافت ژل کلسیتریول تهران دارو ۰.۲۵ میکروگرم
• سافت ژل کلسی تریول دانا ۰.۲۵ میکروگرم

نحوه مصرف کلسیتریول

مصرف کلسیتریول باید طبق دستور پزشک و دستورات دارویی متناسب با وضعیت بالینی بیمار باشد. معمولا به صورت خوراکی همراه غذا مصرف می‌شود تا بهبود جذب و عملکرد آن افزایش یابد.

بهترین زمان مصرف کلسیتریول

بهترین زمان مصرف آن معمولا روزانه یک عدد یا یک روز در میان صبح‌ها همراه یا بدون غذا است که باید طبق تجویز پزشک و توضیحات مندرج روی دارو مصرف شود.

اگر می‌خواهید بهترین زمان مصرف ویتامین دی را بدانید، این مطلب را بخوانید.

نمی‌دونی چند بار در روز از کلسیتریول استفاده کنی؟

سوالاتت رو از پزشک بپرس.

مشاوره داروییدکتر فوق تخصص داخلی

موارد مصرف داروی کلسیتریول (قرص کلسیتریول برای چی خوبه؟)

کلسیتریول داروی مهمی برای درمان برخی مشکلات ناشی از کمبود ویتامین D است. موارد مصرف اصلی آن عبارتند از:

• درمان هیپوپاراتیروئیدیسم (افتادگی کلسیم سرمی): این بیماری ناشی از کمبود ویتامین D است که منجر به کاهش سطح کلسیم خون می‌شود. با تجویز کلسیتریول، سطح کلسیم خون افزایش می‌یابد و علائم افتادگی کلسیم سرمی کاهش می‌یابد.
• برای برخی اختلالات کلیوی مانند کمبود کلسیم در کلیه‌ها (کلسیوموری)
• هیپوفسفاتمی (کاهش سطح فسفات خون) جهت بهبود جذب فسفات در روده‌ها و افزایش میزان فسفات

۱. کلسیتریول برای پوکی استخوان

برای پوکی استخوان چی خوبه؟ کمبود ویتامین D  یکی از عوامل موثر در بروز پوکی استخوان است. در این موارد، کلسی تریول به عنوان فرم فعال ویتامین D برای جبران کمبود ویتامین D و تقویت استخوان‌ها مصرف می‌شود. این دارو با افزایش جذب کلسیم و فسفات در روده‌ها و بهبود جذب مواد مغذی در طولانی مدت می‌تواند به تقویت استخوان‌ها و کاهش خطر شکستگی‌ها در افراد مبتلا به پوکی استخوان منجر شود.

۲. کلسیتریول در یائسگی

با شروع علائم یائسگی در زنان یا منوپوز تولید هورمون‌های تخمدان (استروژن و پروژسترون) توسط بدن به طور طبیعی کاهش می‌یابد و قاعدگی متوقف می‌شود. کاهش هورمون‌های تخمدان می‌تواند منجر به عوارضی مانند هیپوتنزیونالیسم (کاهش ترشحات واژنی)، گرفتگی و خشکی واژن، هیپرتانسیون (ارتفاع فشار خون)، افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی و افزایش خطر از دست دادن استخوان (پوکی استخوان) شود.

در این موارد، با تجویز کلسیتریول، جذب کلسیم و فسفات در روده‌ها افزایش می‌یابد و خطر پوکی استخوان در زنان یائسه پایین می‌آید.

۳. کلسیتریول برای کلیه (کلسیتریول در بیماران کلیوی)

در بیماران کلیوی، معمولا سطح کلسیم خون کاهش و سطح فسفات خون افزایش می‌یابد. به این دلیل که کلیه‌ها قادر به تولید ویتامین D فعال (کلسیتریول) نیستند یا تنظیم هورمون پاراتیروئید مختل شده است. مصرف کلسیتریول در بیماران کلیوی جذب فسفات و کلسیم در روده‌ها را بهتر کرده و کلسیم خون را افزایش می‌دهد. درنتیجه میزان هورمون پاراتیروئید کم شده و سطح فسفات خون تحت کنترل قرار می‌گیرد.

۳. کلسیتریول و دیابت

دیابت نوع ۲ بیماری مزمن افزایش سطح قند خون و مقاومت به انسولین (هورمون کنترل قند خون) است (علائم قند بالا چیست؟). مصرف این دارو برای بیماران دیابتی حساسیت به انسولین را افزایش داده و قند خون در بیماران دیابتی نوع ۲ را بهتر کنترل می‌کند. به علاوه اینکه مصرف آن، التهاب و استرس اکسیداتیو که در بیماران دیابتی زیاد است، پایین می‌آورد. بیماران دیابتی در معرض خطر پوکی استخوان هستند که با مصرف کلسیتریول می‌توان میزان جذب کلسیم روده‌ها را افزایش داد.

۴. کلسیتریول و پسوریازیس

پسوزیاریس چیست؟ پسوریازیس بیماری التهابی مزمن پوست است که با ظاهر شدن ضایعات قرمز و خشک روی پوست همراه است. تنش روانی، عفونت، عوامل ژنتیکی و نقص در سیستم ایمنی بدن ازجمله فاکتورهای ظهور و تشدید پسوریازیس هستند. مصرف این دارو نقش مهمی در درمان بیماران پسوریازیس ایفا می‌کند چرا که ضدالتهاب است و با تسکین التهاب پوستی، علائم پسوریازیس را کاهش می‌دهد. این دارو با مهارکردن رشد سلولی باعث بهبود رشد سلول‌های پوستی شده و با تقویت پوست از ترک و خشکی ناشی از پسوریازیس جلوگیری می‌کند.

۵. قرص کلسیتریول برای کودکان

پزشک در موارد زیر مصرف قرص کلسی تریول برای کودکان را مناسب می‌داند:

• کمبود ویتامین D
• راش هپاتیک (کمبود جذب کلسیم در روده)
• بیماری‌های مرتبط با کلسیم مانند هیپوکالسمی، کلسیتریول

۶. کلسیتریول برای نوزادان

استفاده از کلسیتریول برای نوزادان صرفا باید با تشخیص و تجویز پزشک متخصص کودک باشد. شواهد علمی زیادی دال بر اثرگذاری یا سواثر آن برای نوزادان وجود ندارد.

دوز مصرفی کلیستریول

دوز مصرفی این دارو برای هر فرد به شدت متغیر است و به عوامل متعددی مانند سن، وزن، وضعیت سلامت عمومی، سطح ویتامین D و کلسیم خون بستگی دارد، به همین دلیل باید توسط پزشک معالج تعیین شود. به طور کلی، برای بزرگسالان، دوز معمول حدود ۰.۲۵ میکروگرم (۱۰ واحد بین‌المللی) تا ۱.۲۵ میکروگرم (۵۰ واحد بین‌المللی) در روز است. با این حال، در برخی موارد خاص مانند کمبود ویتامین D شدید، بیماری‌های مرتبط با کلسیم و غیره، ممکن است دوز بیشتری تجویز شود.

قرص کلسیتریول ۰/۲۵ برای چیست؟

همان قرص فرم فعال ویتامین D است که وظیفه‌اش بازجذب کلسیم توسط کلیه‌ها، کنترل جذب گوارشی کلسیم، کاهش مقدار زیاد فسفات خون و کنترل سطح هورمون‌های پاراتیروئید است.

کلسیتریول پماد ۰.۲۵

این دارو پماد یا روغن کلسیتریول، محصول موضعی حاوی ویتامین D3 فعال (کلسیتریول) است که برای درمان برخی مشکلات پوستی به خصوص پسوریازیس و درماتیتاتیس (اتوآمون درماتیت) استفاده می‌شود. ویتامین D3 که در کلسیتریول پماد وجود دارد، به عنوان مهارکننده فعالیت سلول‌های التهابی و ایمنی پوست عمل می‌کند و علائم التهابی و خارش را کاهش می‌دهد.

عوارض جانبی مصرف کلسیتریول

این دارو نوعی ویتامین D است و در عمده موارد عوارض جانبی جدی از آن گزارش نشده است. با این حال، در مواردی ممکن است مشکلاتی ایجاد کند و باعث عوارض مصرف زیاد ویتامین دی شود. از جمله:

• افت سطح کلسیم خون موارد مصرف بیش از حد کلسیتریول و یا در افرادی که دارای بیماری‌های مرتبط با کلسیم هستند
• عوارض گوارشی مانند نفخ، تهوع، استفراغ و اسهال
• افزایش سطح کلسیم خون یا هیپرکالسمی با علائمی مانند ادرار زیاد، سیری، تشنج، خستگی، تهوع و استفراغ، افزایش عطش و ایجاد مشکلات کلیوی

عوارض قرص کلسیتریول ۰/۲۵

این قرص با دوز ۰/۲۵ میکروگرم (۱۰ واحد بین‌المللی) نوعی مکمل ویتامین D برای تامین نیاز روزانه ویتامین D در بزرگسالان است که معمولا عارضه جانبی جدی ندارد. اما برخی افراد ممکن است با عوارض احتمالی زیر روبه رو شوند:

• نفخ، سوهاضمه، تهوع، استفراغ و اسهال
• خارش، قرمزی و تورم پوست، سرفه، عطسه و تنگی نفس
• ادرار زیاد، سیری، تشنج، خستگی، تهوع و استفراغ، افزایش عطش و ایجاد مشکلات کلیوی

موارد احتیاط و منع مصرف کلسیتریول

قبل از شروع مصرف این دارو، مهم است که با پزشک خود درباره موارد احتیاط و منع مصرف مشورت کنید. در صورت حساسیت به کلسیتریول یا هر کدام از عناصر ترکیب دهنده آن باید از مصرف آن خودداری کنید. افراد مبتلا به هیپرکالسمی (سطح کلسیم بالا خون)، سندروم سنگ کلیه، و بیماران قلبی عروقی، خانم‌های باردار و شیرده باید با احتیاط و زیرنظر پزشک مصرف کنند.

دچار بیماری کلیوی و کمبود ویتامین D شدی؟ قبل مصرف این دارو مشاوره بگیر.

دکتر مشکل کلیوی

کلسیتریول در بارداری

استفاده از این دارو در دوران بارداری کاملا بسته به شرایط جسمانی مادر و البته تجویز پزشک متفاوت است. بنابراین حتما قبل از آنکه کاری انجام دهید با پزشک خودتان مشورت کنید.

متن انگلیسی:
Calcitriol is not routinely used during pregnancy and would only be considered in the case of hypocalcaemia or chronic renal failure. Calcium supplementation is recommended in women whose dietary intake is inadequate. Cholecalciferol is considered safe to use during pregnancy when used at therapeutic levels
متن فارسی:
کلسیتریول به صورت معمول در بارداری استفاده نمی‌شود و صرفا در موارد هیپوکالسمی یا نارسایی مزمن کلیوی تجویز می‌شود. مکمل کلسیم برای زنانی که دریافت رژیم غذایی آنها ناکافی است توصیه می‌شود. استفاده از کوله کلسیفرول در دوران بارداری در سطوح درمانی بی‌خطر است.

bpac

کلسیتریول در شیردهی

مصرف آن در شیردهی توصیه نمی‌شود و باتوجه به اهمیت مصرف آن برای مادر، یا باید شیردهی متوقف شود یا مصرف دارو. این دارو از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شده و ممکن است عوارض جدی ایجاد کند.

تداخلات دارویی کلسیتریول

مصرف همزمان این دارو با داروهای زیر تداخل دارد:

• داروهای حاوی منیزیم (مانند آنتی اسیدها)
• فرآورده‌های حاوی کلسیم
• مدرهای تیازیدی
• سایر مشتقات ویتامین دی
• کتوکونازول
• کورتیکواستروئیدها (مانند هیدروکورتیزون، پردنیزون)
• گلیکوزیدهای قلبی (مانند دیگوکسین، دیژیتال)
• متصل شونده‌های فسفات

اطلاعات دارویی کلسی تریول

اسامی، عوارض و تداخلات دارویی کلسیتریول را در جدول زیر مشاهده می‌کنید:

اسامی رایج دارو	عوارض جانبی	تداخلات دارویی
کپسول نرم زاویترول ۰.۲۵ میکروگرم	افزایش سطح کلسیم خون، سردرد، تهوع و استفراغ، احساس سستی عضلانی	دیگوکسین
کپسول نرم روکالترول(روکاترول) ۰.۲۵ میکروگرم	عوارض گوارشی مانند سوزش معده، اسهال، یبوست و تهوع،	کلستیرامین
آمپول کلسی تریول پی اچ&تی ۱میکروگرم/میلی لیتر ۱میلی لیتر	افزایش فشار خون،	دیورتیک‌های تیازیدی
آمپول کلسی تریول عرفاطب ۱ میکروگرم/میلی لیتر	عوارض پوستی مانند خارش، قرمزی و تحریک پوست	فنیتوئین
سافت ژل اف دی تی کلسیتوژل .۰۲۵ میلی گرم	–	–
سافت ژل سیترودیل ۰.۲۵ میلی گرم	–	–
سافت ژل وانا کلسی تریول ۰.۲۵ میلی گرم	–	–
سافت ژل کلسی تریول دانا ۰.۲۵ میکروگرم	–	–
سافت ژل کلسیتریول تهران دارو ۰.۲۵ میکروگرم	–	–

مکانیسم عملکرد کلسیتریول

این دارو یک هورمون استروئیدی است که به صورت فعال از ویتامین D (D3 کلسیفریول) در کلیه‌ها تولید می‌شود و کارکرد اصلی آن در بدن مربوط به تنظیم سطح کلسیم و فسفر است. مکانیسم عملکرد آن به شرح زیر است: این دارو با ترشح یا آزادسازی کلسیم از استخوان‌ها و افزایش جذب کلسیم در روده‌ها، باعث افزایش سطح کلسیم خون می‌شود و به واسطه افزایش ترشح هورمون پاراتیروئید باعث فعال‌سازی ویتامین D3 و تولید کلسیتریول می‌شود. این دارو همچنین روی سیستم ایمنی اثر گذاشته و التهاب را پایین می‌آورد.

تفاوت کلسیتریول و ویتامین دی

تفاوت اصلی بین این دارو و ویتامین D این است که کلسیتریول فعال‌ترین فرم ویتامین D است که به صورت مستقیم در تنظیم سطح کلسیم و فسفر در بدن نقش دارد، در حالی که ویتامین D به عنوان یک گروه ویتامینی شامل ویتامین D2 و ویتامین D3 است که تبدیل به کلسیتریول فعال می‌شود و سپس وظیفه تنظیم سطح کلسیم و فسفر را بر عهده می‌گیرد.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک

کلسیتریول هورمون استروئیدی است که از ویتامین D (D3کلسیفریول) تولید می‌شود و نقش مهمی در تنظیم سطح کلسیم و فسفر در بدن دارد. عملکرد کلسیتریول شامل افزایش جذب کلسیم و فسفر در روده‌ها، کاهش ترشح کلسیم از استخوان‌ها، تنظیم متابولیسم استخوان‌ها، تاثیر بر سیستم ایمنی و عملکرد عضلات است و باعث حفظ سلامت استخوان‌ها، تنظیم تعادل کلسیم و فسفر، و تقویت عملکرد عضلات می‌شود. در کل، کلسیتریول نقش مهمی در حفظ تعادل معدنی استخوان‌ها و عملکرد صحیح بدن دارد.

قبل از مصرف این دارو حتما با پزشک عمومی یا دکتر داخلی مشورت کنید تا عوارضی برای شما ایجاد نشود. همچنین می‌توانید از مشاوره دارویی در دکترتو استفاده کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره دکتر عمومی آنلاین و همچنین مشاوره دکتر داخلی آنلاین وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!