فهرست مطالب
- شایع ترین سرطان های در زنان کدام اند؟
- ۱. سرطان سینه در زنان، یک چهارم آمار کل سرطان
- ۲. سرطان دهانه رحم (آیا سرطان دهانه رحم کشنده است؟)
- ۳. سرطان رحم یا سرطان اندومتر
- ۴. سرطان تخمدان چه علائمی دارد؟
- ۵. سرطان فرج چیست؟
- ۶. سرطان واژن کشنده است؟
- سرطان های شایع زنان را چگونه درمان کنیم؟
- نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک
سرطان میتواند هر کسی را دچار کند، اما برخی سرطانها در بعضی افراد شایعترند. برای مثال برخی سرطانها در زنان و برخی دیگر در مردان بیشترند. در این مطلب میخواهیم به صورت اختصاصی شایع ترین سرطان های زنان را بررسی کنیم. برخی از این سرطانها مختص زنان هستند مانند سرطان دهانه رحم، سرطان تخمدان و تا حدودی سرطان پستان و برخی از آنها در زنان شایعترند، مانند سرطان تیروئید، پوست و ریه. ما در این مطلب به سرطانهایی پرداختهایم که در زنان دیده میشوند و معمولا از سرطانهای شایع هستند.
اگر شما هم به عنوان یک زن میخواهید بدانید بیشتر مراقب کدام سرطانها باشید، این مطلب را تا انتها دنبال کنید. شما میتوانید در سایت دکترتو با دکتر عمومی، متخصص داخلی، دکتر زنان یا متخصص انکولوژی مشورت کنید. و فراموش نکنید که با انجام چکاپ و آزمایشهای غربالگری میتوانید از ابتلا به برخی از این سرطانها و یا از پیشرفت آنها جلوگیری کنید.
شایع ترین سرطان های در زنان کدام اند؟
هرچند علت اصلی ابتلا به سرطان هنوز برای بشر کاملا مشخص نشدهاست، اما میدانیم که عوامل ژنتیکی و محیطی زیادی در این امر دخیل هستند. یکی از این عوامل جنسیت فرد است. زنان به دلایل مختلفی به برخی از انواع سرطان بیشتر از مردان مبتلا میشوند. علاوه بر این برخی از انواع سرطان ها هم مختص زنان است مانند سرطان واژن و غیره.
لیست دهگانهی زیر شایعترین سرطانهایی است که در زنان دیده میشود:
- سرطان پستان
- سرطان پوست
- سرطان روده بزرگ (کولورکتال)
- سرطان ریه
- سرطان آندومتر یا سرطان رحم
- سرطان تیروئید
- سرطان دهانه رحم
- سرطان تخمدان
- سرطان Vulva یا فرج
- سرطان واژن.
در ادامهی این مطلب از مجله سلامت دکترتو برخی از این سرطانها را به شما معرفی میکنیم و به صورت مختصر در مورد عوامل خطر، روش غربالگری، علائم و درمان آنها با شما صحبت خواهیم کرد.
۱. سرطان سینه در زنان، یک چهارم آمار کل سرطان
سرطان سینه بعد از سرطان پوست شایعترین نوع سرطان در بین زنان است، اما جالب است که بدانید ۱٪ از مردان نیز درگیر سرطان سینه میشوند. بیشتر تودهها در سینه خوشخیم هستند و سرطانی نمیشوند و برای شخص خطر زیادی ندارند. حتی در موارد سرطانی هم نرخ بقای ۵ ساله حدود ۹۰% است و شانس درمان خیلی خوبی دارد. به گزارش موسسه جهانی تحقیقات سرطان، سرطان سینه در سال ۲۰۲۰ حدود ۲۵٪ از موارد ابتلا به سرطان در زنان را شامل میشد و مسئول ۱۴٪ از مرگومیر ناشی از سرطان در زنان است. اگر در خود مراقبتی و معاینهی ماهانهی خود، علائم سرطان سينه در زنان را دارید، سریعا به دکتر زنان یا دکتر مامایی مراجعه کنید.
عوامل خطر ابتلا به سرطان سینه عبارتند از:
- سابقه خانوادگی
- قاعدگی در سنین پایین
- یائسگی در سن بالا
- چاقی
- اگر برای اولین بار بعد از ۳۰ سالگی باردار شوید.
- اگر هیچوقت باردار نشوید.
- دریافت درمانهای هورمونی بعد از یائسگی.
برای پیشگیری یا غربالگری سرطان سینه چه کنیم؟
اگر شما هم در معرض ابتلا به سرطان سینه هستید باید ماموگرافی انجام دهید. مطابق با سنتان بهتر است طبق موارد پایین برای غربالگری سرطان سینه اقدام کنید.
- زنان ۴۰ تا ۴۴ ساله: در صورت تمایل میتوانند غربالگری سالانه سرطان سینه را با ماموگرافی شروع کنند.
- زنان ۴۵ تا ۵۴ ساله: ماموگرافی هر ساله
- زنان ۵۵ ساله و بالاتر: ماموگرافی سالانه یا دو سال یکبار.
۲. سرطان دهانه رحم (آیا سرطان دهانه رحم کشنده است؟)
از دیگر سرطان های شایع در زنان سرطان دهانه رحم است که احتمالا زیاد اسم آن را شنیدهاید، این سرطان حدود ۷٪ از موارد سرطانهای زنان را شامل میشود. عامل اصلی ابتلا به این سرطان در بیشتر از ۹۰٪ از موارد ابتلا ویروسی به نام HPV است که عامل بیماری زگیل تناسلی است. برخی از سویههای این ویروس باعث تغییرات سلولی در سلولهای دهانه رحم میشود. از دیگر عوامل خطر این سرطان عبارتند از:
- پاپ اسمیر غیر طبیعی
- سیگار کشیدن
- عفونت HIV یا ایدز
- استفاده از قرصهای ضد بارداری برای بیش از ۵ سال
- به دنیا آوردن ۳ فرزند یا بیشتر
- داشتن چند شریک جنسی.
علایم سرطان دهانه رحم عبارتند از:
- خونریزی واژینال بین پریودها یا بعد از یائسگی
- خونریزی طولانی یا شدید قاعدگی به صورت غیرطبیعی
- درد در هنگام رابطه جنسی
- خونریزی بعد از رابطه جنسی
- درد در ناحیه لگن
- ترشحات غیرطبیعی واژن با رنگ و بوی غیرطبیعی.
نرخ بقای ۵ ساله در صورت تشخیص زودهنگام ۹۲٪ است. البته اگر این سرطان پیشرفت کردهباشد و به ارگانهای نزدیک متاستاز کرده باشد این نرخ به ۵۸٪ کاهش پیدا میکند. بسته به زمان تشخیص و مرحله سرطان راههای زیادی برای درمان وجود دارد. سرطان دهانه رحم در مراحل ابتدایی بسیار قابل درمان است. روشهای اصلی درمان سرطان دهانه رحم شامل جراحی، پرتودرمانی و شیمیدرمانی است. درمان سرطان دهانه رحم معمولا منجر به ناباروری میشود.
برای پیشگیری یا غربالگری سرطان دهانه رحم چه کنیم؟
یکی از راههای پیشگیری از ابتلا به این سرطان مراقبت از خود در برابر ویروس HPV است، از این رو تزریق واکسن HPV به نام واکسن گارداسیل و استفاده از کاندوم را فراموش نکنید. خوشبختانه این سرطان یک تست غربالگری خوب و آسان دارد؛ یعنی تست پاپ اسمیر و تست HPV. انجمن سرطان آمریکا توصیه میکند که افراد بین ۲۵ تا ۶۵ سال هر ۵ سال تست HPV و هر سه سال تست پاپ اسمیر را با مشورت متخصص زنان انجام بدهند.
۳. سرطان رحم یا سرطان اندومتر
سرطان اندومتر یا سرطان رحم از دیگر سرطانهای اختصاصی زنان و از جمله سرطان های شایع در زنان است. سرطان رحم حدود ۷ درصد از کل موارد سرطان در زنان را شامل میشود و مسئول ۴ درصد از مرگهای ناشی از سرطان در زنان است. احتمال ابتلای خانمها به این سرطان ۱ در ۳۶ است.این سرطان در پوشش داخلی رحم ایجاد شده و شایعترین سرطانی است که اندامهای تناسلی زنان را درگیر میکند.
تغییرات هورمونی، به ویژه استروژن، نقش مهمی ابتلا به سرطان رحم دارد. برخی از عوامل تاثیرگذار بر سطح هورمونها که عامل خطری برای سرطان رحم شمرده میشوند عبارتند از:
- مصرف استروژن پس از یائسگی
- مصرف قرصهای ضد بارداری
- داشتن تعداد بیشتر سیکلهای قاعدگی در طول زندگی
- استفاده از تاموکسیفن برای درمان سرطان سینه
- هرگز باردار نشدن
- چاقی
- داشتن تومورهای تخمدانی خاص
- ابتلا سندرم تخمدان پلی کیستیک.
برخی از علائم سرطان رحم عبارتند از:
- تورم یا برجستگی در شکم در ناحیه وسط استخوان لگن.
- درد شکمی یا درد در ناحیه لگن
- ترشحات آبکی یا خونی از واژن که میتوانند بدبو هم باشند.
- خونریزی بین دو دوره پریود یا بعد از یائسگی
- درد در هنگام رابطه جنسی.
نرخ بقای ۵ ساله این سرطان ۸۱٪ است، البته این نرخ در زنان سیاهپوست به طور قابلتوجهی پایینتر است (۶۳٪). روشهای اصلی درمان سرطان رحم جراحی (شامل برداشتن رحم)، شیمیدرمانی و پرتودرمانی است.
برای پیشگیری یا غربالگری سرطان رحم چه کنیم؟
هیچ آزمایش غربالگری خاصی برای تشخیص زودهنگام سرطان آندومتر وجود ندارد. زنان باید در مورد هر گونه ترشحات واژن غیر طبیعی، لکه بینی یا خونریزی واژینالی که بدتر میشود یا بین قاعدگیها یا بعد از یائسگی رخ میدهد را با دکتر زنان مشورت کنند. همچنین بهتر است کسانی که سندرم لینچ دارند، بیوپسی آندومتر از سن ۳۵ سالگی به صورت سالانه انجام دهند. همچنین انجام چکاپ زنان و معاینات لگن بسیار مهم است.
۴. سرطان تخمدان چه علائمی دارد؟
یکی دیگر از سرطان های شایع در زنان سرطان تخمدان است که شامل ۳.۶٪ از موارد ابتلا در سال ۲۰۲۰ میشود و رتبه هشتم را در این لیست بهخود اختصاص دادهاست. این سرطان در هر سنی میتواند ایجاد شود، اما احتمال بروز آن با افزایش سن زیاد میشود. سرطان تخمدان در مراحل اولیه علائم خاصی ایجاد نمیکند یا علائم آن مشابه با بسیاری از مشکلات شایع است. عوامل خطر ابتلا به سرطان تخمدان در زنان عبارتند از:
- چاقی
- دیابت
- سابقه استفاده از پودر تالک در ناحیه تناسلی
- ابتلا به اندومتریوز
- درمان جایگزینی هورمونی با استروژن
- ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک
- سابقه خانوادگی مثبت سرطان سینه، رحم، دهانه رحم، روده یا تخمدان یا سندرم لینچ
- باردار نشدن یا بارداری اول بعد از ۳۵ سالگی.
از علائم سرطان تخمدان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تورم شکم همراه با کاهش وزن
- مشکلات گوارشی (از جمله نفخ، بیاشتهایی )
- درد شکم یا لگن
- احساس نیاز به ادرار کردن به صورت مداوم
- خونریزی واژینال
- ترشحات غیر طبیعی واژن
اگر بیش از چند هفته هر یک از این علائم را داشتید، بهتر است با استفاده از سرویس مشاوره تلفنی با دکتر داخلی یا دکتر زنان در دکترتو با پزشک مشورت کنید.
این سرطان در صورت تشخیص در مراحل اولیه به خوبی قابل درمان است و امید به درمان ۹۰ درصدی دارد. روشهای اصلی درمان سرطان تخمدان شامل جراحی و شیمیدرمانی است. هرچند تمامی موارد سرطان تخمدان در مراحل اولیه تشخیص داده نمیشوند و تشخیص در مراحل پیشرفته نرخ بقا را پایین میآورد. به گفتهی ocrahope نرخ بقای ۱ ساله در انواع سرطان تخمدان در حدود ۷۲٪ و نرخ بقای ۵ ساله در حدود ۴۶٪ است. از این رو برای تشخیص در مراحل اولیه علائم را نادیده نگیرید و برای انجام چکاپ زنان را به صورت روتین از دکتر زنان در دکترتو نوبت بگیرید.
برای پیشگیری یا غربالگری سرطان تخمدان چه کنیم؟
هیچ غربالگری برای تشخیص سرطان تخمدان وجود ندارد، اما اگر حامل یک جهش ژنتیکی به نام BRCA1 یا BRCA2 هستید، ممکن است در معرض خطر بیشتری قرار بگیرید. برای کسب اطلاعات بیشتر و درخواست آزمایش ژنتیک با یک مشاور ژنتیک صحبت کنید. همچنین بهتر است در انجام چکاپ زنان و معاینه لگن غفلت نکنید. در صورتی که دکتر زنان به سرطان تخمدان مشکوک باشد آزمایش خون CA-125 و سونوگرافی واژینال را تجویز میکند.
۵. سرطان فرج چیست؟
از دیگر سرطانهای اختصاصی زنان میتوان به سرطان واژن و سرطان ولوا یا فرج اشاره کرد که هرچند شیوع چندانی ندارند، اما بد نیست که در این مطلب به طور مختصر به آنها بپردازیم.
سرطان فرج یا سرطان vulva سرطانی است که در بخشهای مختلف اندام تناسلی خارجی زنان ایجاد میشود. سرطان فرج بیشتر در لوبهای داخلی فرج، لوبهای بزرگ یا خارجی و ناحیه پرینه (پوست بین واژن و مقعد) ایجاد میشود. این سرطان شایع نیست و بیشتر زنان را بعد از یائسگی درگیر میکند، با این حال ممکن است در زنان جوانتر هم دیده شود.
برخی از عوامل خطر ابتلا به سرطان فرج در زنان عبارتاند از:
- ابتلا به نوعی وضعیت پیش سرطانی به نام نئوپلازی داخل اپیتلیال واژن (VAIN)
- ویروس HPV
- وجود تغییرات سلولی در پاپ اسمیر
- ابتلا به سرطان دهانه رحم یا سرطان واژن
- HIV.
علایم سرطان فرج شامل موارد زیر است:
- خارش، سوزش و درد در ناحیه فرج
- وجود توده، زخم، تورم یا عارضهای زگیلمانند روی فرج
- ضایعههای پوستی ضخیم و برجسته در فرج که ممکن است قرمز، سفید یا قهوه ای تیره باشند.
- وجود خال روی فرج که شکل یا رنگ آن تغییر میکند.
- خارج شدن خون، چرک یا ترشحات دیگر از ضایعات موجود در فرج غدد
- متورم یا سفت شدن غدد لنفاوی در ناحیه کشاله ران.
بیش از ۶۰٪ موارد سرطان فرج در مراحل اولیه تشخیص داده میشود. در این مرحله نرخ بقای ۵ ساله ۸۷٪ است. درمانهای اصلی برای سرطان فرج شامل جراحی، شیمیدرمانی و پرتودرمانی است.
برای پیشگیری یا غربالگری سرطان فرج چه کنیم؟
در حال حاضر تست غربالگری برای این سرطان وجود ندارد. با این حال بهتر است مراقب هرگونه ضایعه، خال و یا تغییرات پوستی در این ناحیه باشید و در صورت مشاهده علائم ابتدا مشاوره تلفنی یا دکتر زنان داشته باشید و سپس در صورت نیاز از دکتر زنان در دکترتو نوبت بگیرید.
۶. سرطان واژن کشنده است؟
سرطان واژن سرطان بسیار نادری است که در واژن ایجاد میشود. عامل ایجاد این سرطان تقریبا همیشه ویروس HPV است.
علائم سرطان واژن شامل موارد زیر است:
- خونریزی واژینال بعد از یائسگی
- خونریزی بعد از رابطه جنسی یا درد در هنگام رابطه جنسی
- ترشحات بدبو یا خونی از واژن.
- خونریزی بین قاعدگی
- خارش واژن که از بین نمیرود
- درد هنگام ادرار کردن یا نیاز به ادرار مکرر.
نرخ بقای ۵ ساله این سرطان به صورت کلی ۴۹٪ است. البته اگر این سرطان در مراحل اولیه و قبل از متاستاز به خارج از دیواره واژن تشخیص داده شود این نرخ به ۶۶٪ میرسد. روش اصلی برای درمان سرطان واژن پرتودرمانی است، هرچند ممکن است از روش های جراحی یا شیمیدرمانی هم برای درمان کمک گرفته شود.
برای پیشگیری یا غربالگری سرطان واژن چه کنیم؟
ست غربالگری مجزایی برای این سرطان وجود ندارد، هرچند این سرطان معمولا در تستهای روتین چکاپ زنان و معاینات لگن مشخص میشود. همچنین ممکن است شواهدی از سلولهای سرطانی واژن در تست پاپ اسمیر پیدا شود.
سرطان های شایع زنان را چگونه درمان کنیم؟
اگر به دنبال درمان کردن سرطانهای زنان هستید، ابتدا باید نوع سرطان و مرحله و پیشرفت آن مشخص شود. روشهای درمان کردن سرطانهای زنان به استیج سرطان بستگی دارد. در بسیاری از موارد، اگر سرطان زود تشخیص داده شود میتوان آن را درمان کرد. اما اگر در مراحل انتهایی و پیشرفته سرطانهای زنان را تشخیص دهید، کنترل و مدیریت علائم و پیشرفت سرطان دشوار خواهد بود و معمولا نمیتوان اقدامی برای آن انجام داد. بنابراین معاینهها و بررسیهای ماهانه، ۶ ماهه و سالانهی سلامت زنان توصیه میشود تا در صورت دیدن هر گونه علامت غیرطبیعی سریعا به پزشک مراجعه شود.
در جدول زیر توصیههای لازم برای انواع سرطانهای زنان آمده است. این موارد را به خاطر داشته باشید:
انواع سرطانهای شایع زنان | شایعترین علائم | تشخیص زودهنگام |
---|---|---|
سرطان پستان | احساس توده | معاینهی ماهانه توسط خود شخص و معاینهی پزشک |
سرطان تخمدان | درد و احساس توده | آزمایش خون و توجه به علائم |
سرطان رحم | خونریزیهای غیرطبیعی و درد | توجه به علائم و پاپ اسمیر و معاینات تصویربرداری |
سرطان فرج | تغییر در ظاهر | معاینهی روتین زنانه و پاپ اسمیر |
سرطان واژن | معمولا بدون علامت | معاینهی روتین زنانه و پاپ اسمیر |
سرطان دهانه رحم | خونریزی بعد از نزدیکی | پاپ اسمیر |
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک
برخی سرطانها در زنان شایعتر و برخی مختص زنان هستند. دلیل فراوانتر بودن این سرطانها در زنان گاهی تفاوتهای بیولوژیکی، مسائل هورمونی و غیره است. بعد از سرطان پوست که شایعترین سرطان در زنان و مردان است، سرطان پستان، سرطان ریه و سرطان کولورکتال در زنان شایعترند که مجموعا حدود ۴۴٪ از کل سرطانهای زنان را شامل میشوند.
برخی از این سرطانها تست غربالگری دارند، مانند سرطان پستان، روده بزرگ یا سرطان دهانه رحم، که انجام آنها تشخیص سرطان را بسیار آسانتر کرده و امید به درمان را به شدت افزایش میدهد. برخی از این سرطان های شایع در زنان مانند سرطان تخمدان، سرطان واژن، سرطان رحم و غیره هم گاها در معاینات لگنی و چکاپهای روتین زنان تشخیص داده میشود. از این رو در انجام این معاینات غفلت نکنید.
برای مشاوره آنلاین زنان زایمان و نازایی، مشاوره آنلاین دکتر متخصص داخلی یا مشاوره آنلاین دکتر متخصص خون و سرطان میتوانید از لینکهایی که برای شما گذاشتهایم اقدام کنید. همچنین برای انجام چکاپهای روتین یا غربالگریهای میتوانید از پزشک مورد نظرتان در دکترتو نوبت بگیرید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!