تکرر ادرار یک عارضه نسبتا شایع است و زمانی رخ می‌دهد که در یک روز، بیشتر از حد متوسط (هفت تا هشت بار) به دفع ادرار نیاز داشته باشید. اگر چه تکرر ادرار می‌تواند در هر سن و برای هر فردی رخ دهد، اما زنان معمولا بیشتر در معرض این عارضه قرار دارند. از آنجایی که تکرر ادرار یک وضعیت ناخوشایند است و زندگی روزمره شما را مختل می‌کند، باید با علت تکرر ادرار در زنان آشنا شوید تا بتوانید بر اساس علت زمینه‌ای، درمان مناسبی را پیدا کنید. اگر چنین وضعیتی باعث کلافگی شما شده بهتر است با یک متخصص زنان یا اورولوژی در این باره مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق سامانه دکترتو جهت دریافت نوبت ویزیت حضوری و یا مشاوره آنلاین اقدام کنید.
علت تکرر ادرار در زنان چیست؟
اکثر افراد به طور متوسط روزانه حدود هفت بار ادرار می‌کنند. اما اگر چندین روز است که به بیشتر از ۷ بار ادرار کردن در روز نیاز دارید یا اگر هر یک ساعت یا ۳۰ دقیقه یکبار به دستشویی می‌روید، احتمالا دچار تکرر ادرار شده‌اید. تکرر ادرار به دلایل مختلفی رخ می‌دهد که در اینجا به رایج‌ترین آن‌ها پرداخته‌ایم:
| دوره زندگی | علائم تکرر ادرار | دلایل شایع |
|---|---|---|
| دوران نوجوانی | – تکرر ادرار در طول روز و شب | – عفونت‌های مجاری ادراری (UTI) |
| – احساس نیاز به ادرار فوری و در برخی موارد درد | – اضطراب و استرس | |
| – ممکن است در مواقع استرس شدید تکرر ادرار افزایش یابد | – عدم نوشیدن مایعات کافی یا مصرف زیاد مایعات | |
| دوران بارداری | – تکرر ادرار بیشتر به خصوص در سه ماهه اول و سوم | – فشار رحم بر مثانه (افزایش حجم رحم) |
| – نیاز به ادرار شبانه (پولاکیوری) | – تغییرات هورمونی و افزایش خون‌رسانی به اندام‌ها | |
| – برخی از زنان ممکن است علائم مثانه بیش‌فعال را تجربه کنند | – عفونت‌های مجاری ادراری (به خصوص در ماه‌های انتهایی بارداری) | |
| دوران یائسگی | – تکرر ادرار بیشتر در شب | – کاهش هورمون استروژن و تغییرات در بافت مثانه و مجاری ادراری |
| – احساس فوریت و بی‌اختیاری ادراری (ادرار به طور ناگهانی خارج می‌شود) | – خشکی واژن و تغییرات در عضلات کف لگن | |
| – درد یا سوزش هنگام ادرار | – عفونت‌های ادراری به دلیل کاهش محافظت‌های هورمونی | |
| پس از یائسگی | – افزایش تکرر ادرار در شب و روز | – خشکی و تحلیل عضلات کف لگن |
| – نیاز فوری به ادرار و بی‌اختیاری ادراری | – نازک شدن و ضعف دیواره‌های مثانه | |
| – برخی از زنان ممکن است مشکلات مثانه بیش‌فعال را تجربه کنند | – بزرگ شدن پروستات (در صورتی که مشکلات مشابه پروستات وجود داشته باشد) |
۱. علت تکرر ادرار در زنان در شب
این که گاهی شب‌ها برای ادرار کردن از خواب بیدار شوید، یک اتفاق معمول است. اما مشکل از جایی شروع می‌شود که این اتفاق هر شب چند بار رخ دهد و خواب شما را مختل کند. در صورت ادامه‌دار بودن، این وضعیت می‌تواند نشان دهنده وجود برخی از اختلالات جدی مانند نارسایی قلبی، ادم (ورم) در پاها و اختلالات خواب باشد.
متن انگلیسی:
medicalnewstoday
In some cases, holding in pee for too long can cause bacteria to multiply. This may lead to a urinary tract infection (UTI).
ترجمه متن:
در برخی موارد، نگه داشتن ادرار برای مدت طولانی می‌تواند باعث تکثیر باکتری‌ها شود. این وضعیت ممکن است منجر به عفونت دستگاه ادراری (UTI) شود.
۲. علت تکرر ادرار در زنان سالمند
در حقیقت ظرفیت مثانه با افزایش سن کاهش می‌یابد. در نتیجه بلافاصله پس از جمع شدن چند قطره ادرار، فرد نیاز فوری برای دفع آن را حس می‌کند. از این گذشته بسیاری از افراد مسن، افزایش انقباضات مثانه و کاهش سرعت جریان ادرار را نیز تجربه می‌کنند. در این شرایط مثانه به طور کامل خالی نمی‌شود که این امر باعث می‌شود زنان مسن به طور مکرر نیاز به تخلیه مثانه داشته باشند.
۳. علت تکرر ادرار در زنان یائسه
استروژن یک هورمون جنسی زنانه است که نقش مهمی در حمایت از مثانه ایفا می‌کند. در دوران یائسگی، زنان کمبود استروژن را تجربه می‌کنند. در نتیجه مثانه و مجرای ادرار، ضعیف می‌شوند و توانایی آن‌ها برای کنترل عملکردهای ادراری تحت تاثیر قرار می‌گیرد. به همین خاطر، زنان با علائم یائسه شدن ممکن است با احساس پر شدن مکرر مثانه و تکرر ادرار روبرو شوند. البته گزینه‌های درمانی متعددی برای استروژن پایین در زنان یائسه وجود دارند که یکی از آن‌ها درمان جایگزینی هورمون است.
۴. علت تکرر ادرار در زنان بعد از نزديكی
تحریک جنسی و رسیدن به ارگاسم می‌تواند به مثانه یا مجرای ادرار فشار وارد کند و منجر به تکرر ادرار شود. البته اکثر پزشکان به زنان توصیه می‌کنند که ادرار کردن پس از رابطه جنسی را تبدیل به یک عادت کنند. به این خاطر که در طول رابطه جنسی، باکتری‌ها می‌توانند از اندام تناسلی به مجرای ادرار منتقل شوند. در این موقعیت، ادرار کردن به دفع باکتری‌ها از مجرای ادرار و پیشگیری از عفونت‌های ادراری کمک می‌کند. با این حال اگر تکرر ادرار پس از رابطه جنسی، زیاد از حد و اذیت‌کننده بود حتما این موضوع را با یک پزشک در میان بگذارید.
هنوز علت تکرر ادرارت مشخص نشده؟
برای بررسی نوبت بگیر.
۵. علت تکرر ادرار در زنان باردار
در مراحل اولیه بارداری، تغییرات هورمونی می‌توانند منجر به افزایش تکرر ادرار شوند. در اواخر بارداری نیز رحم تا حدی بزرگ می‌شود که به مثانه فشار می‌آورد. در نتیجه زنان باردار مکررا به دفع ادرار نیاز دارند. البته نیازی به نگرانی نیست زیرا این دلایل تکرر ادرار در دوران بارداری بسیار رایج هستند و برای مادر یا جنین هیچ خطری ایجاد نمی‌کنند. با این حال اگر این وضعیت برای شما اذیت‌کننده بود، می‌توانید با انجام تمرینات کگل در بارداری و محدود کردن مصرف کافئین، تکرر ادرار را تا حدی کنترل کنید.
۶. عفونت های دستگاه ادراری
عفونت ادراری زنان (UTI) یک دلیل تکرر ادرار است. این عفونت‌ها زمانی اتفاق می‌افتند که عفونت در بخشی از دستگاه ادراری شما وجود داشته باشد. رایج‌ترین انواع این عفونت شامل سیستیت (عفونت مثانه)، اورتریت (عفونت مجرای ادرار) و پیلونفریت (عفونت کلیه) هستند. این زنان علاوه بر تکرر ادرار، ممکن است این علائم را هم تجربه کنند:
- وجود خون در ادرار، کدر شدن ادرار یا بوی شدید ادرار
- احساس سوزش هنگام خروج ادرار
- درد در زیر شکم
- تب
- کمر درد
- نیاز به دفع فوری ادرار حتی با وجود مقادیر اندک ادرار
- حالت تهوع یا استفراغ
متن انگلیسی:
goodrx
Up to 60% of women report having a UTI at some point in their lifetime.
ترجمه متن:
حدود ۶۰ درصد از زنان گزارش داده‌اند که در دوره ای از زندگی خود دچار عفونت دستگاه ادراری (UTI) شده‌اند.
۷. مثانه بیش فعال
اگر به مثانه بیش از حد فعال مبتلا هستید ممکن است انقباضات و اسپاسم‌های غیرارادی عضلات مثانه را تجربه کنید که منجر به تکرر ادرار و نیاز به ادرار کردن فوری می‌شوند. گاهی حتی زمانی که مثانه خالی است نیز این نیاز را حس می‌کنید.
این یک موقعیت استرس‌زا است، زیرا ممکن است جایی باشید که به دستشویی دسترسی سریعی ندارد. اما خبر خوب این است که مثانه بیش فعال قابل درمان است. ساده‌ترین رویکرد درمانی برای این عارضه شامل افزایش فواصل بین استفاده از دستشویی در طول حدود ۱۲ هفته است. این به مثانه کمک می‌کند تا ادرار را به مدت طولانی‌تری نگه دارد و دفعات ادرار را کاهش دهد.
سایر روش‌های درمانی موجود نیز شامل انجام تمرینات کگل، تزریق بوتاکس به عضله مثانه، درمان‌های دارویی، تحریک عصب تیبیال از طریق پوست (PTNS) و جراحی هستند.
مثانه بیش فعال باعث تکرر ادرارت شده؟ برای درمان مشاوره بگیر.
۸. دیابت
تکرر ادرار، خصوصا اگر با خروج حجم زیادی از ادرار همراه باشد می‌تواند یکی از نشانه‌های دیابت نوع ۱ و ۲ در نظر گرفته شود. زمانی که با دیابت دست و پنجه نرم می‌کنید، بدن نمی‌تواند سطوح قند را به درستی تنظیم کند و در نتیجه، قند اضافی در بدن تجمع پیدا می‌کند. در این شرایط بدن سعی می‌کند که از شر این قند خلاص شود و یکی از راه‌های دفع این قند اضافی، از طریق تولید ادرار بیشتر است.
از این گذشته، زنانی که دیابت درمان نشده دارند ممکن است علائم دیابت در زنان نظیر خستگی، تشنگی یا گرسنگی مداوم، خشکی دهان و سوزن سوزن شدن دست‌ها یا پاها را نیز تجربه کنند.
۹. مصرف زیاد مایعات یا کافئین
بدیهی است که هر چه مایعات بیشتری مصرف کنید، فعالیت کلیه‌ها در تولید ادرار نیز بیشتر می‌شود. با این حال برخی از مایعات مانند نوشیدنی‌های الکلی و نوشیدنی‌های حاوی کافئین (همچون چای و قهوه) به میزان بیشتری سبب تکرر ادرار می‌شوند.
علاوه بر این، وجود شیرین‌کننده‌های مصنوعی در نوشیدنی‌ها و مواد غذایی نیز می‌تواند باعث افزایش تولید ادرار شود. به همین خاطر توصیه می‌کنیم که تاحدامکان مصرف غیرضروری مایعات را خصوصا در شب کاهش دهید.
۱۰. سنگ کلیه یا مثانه
اگر چه تشکیل سنگ در دستگاه ادراری بیشتر در مردان شایع است اما این عارضه ممکن است زنان را نیز تحت تاثیر قرار دهد. در واقع، نشانه های سنگ‌های کلیه در زنان و سنگ‌های مثانه زمانی ایجاد می‌شوند که مواد معدنی طبیعی در ادرار به هم می‌پیوندند و توده‌های کوچک و سختی را تشکیل می‌دهند. اگر این توده‌ها مثانه را تحریک یا تا حدی مسدود کنند، باعث می‌شوند که نیاز به دفع مکرر ادرار داشته باشید.
در این شرایط، ممکن است هنگام ادرار کردن، سوزش، اذیت شدن و درد را نیز تجربه کنید. برخی دیگر از علائم سنگ کلیه و مثانه در زنان نیز شامل درد، حالت تهوع، استفراغ، وجود خون در ادرار و تب و لرز هستند.
۱۱. فشار بر مثانه (از طریق رحم یا سایر اندام ها)
همان‌طور که گفتیم، در دوران بارداری رحم بزرگ‌تر می‌شود و در نتیجه فشار بیشتری به مثانه وارد می‌کند. به همین خاطر زنان باردار نسبت به قبل، نیاز بیشتری برای دفع مکرر ادرار را حس می‌کنند. از این گذشته، گاهی وجود تومور، التهاب یا ورم در سایر اندام‌های مجاور می‌تواند دستگاه ادراری را تحت فشار قرار دهد و منجر به تکرر ادرار شود.
۱۲. بیماری های عصبی (مانند ام اس یا سکته مغزی)
سکته مغزی، بیماری پارکینسون، ام اس و سایر بیماری‌های عصبی می‌توانند به عصب‌هایی که پر شدن یا تخلیه مثانه را کنترل می‌کنند آسیب برسانند. آسیب دیدن این عصب‌های حیاتی، منجر به بروز مشکلاتی در عملکرد مثانه می‌شود. در این شرایط زنان تکرر ادرار و در برخی موارد نشت ادرار را تجربه می‌کنند.
۱۳. داروهای خاص (دیورتیک ها یا داروهای فشارخون)
داروهایی که مصرف می‌کنید گاهی اوقات می‌توانند دلیل تکرر ادرار شما باشند. برخی از داروهای رایجی که باعث افزایش دفع ادرار می‌شوند، شامل این مواردند:
- دیورتیک‌هایی مانند هیدروکلروتیازید، فوروزماید و اسپیرونولاکتون
- داروهای مسدودکننده کانال کلسیم مانند آملودیپین و دیلتیازم که برای درمان فشار خون بالا استفاده می‌شوند.
- مسدودکننده‌های بتا (بتا بلاکرها) مانند متوپرولول و کارودیلول
- داروهای تثبیت کننده خلق‌وخو مانند لیتیوم
- مهارکننده‌های SGLT2 برای دیابت مانند داپاگلیفلوزین و امپاگلیفلوزین
اگر داروی جدیدی را شروع کردید و متوجه شدید که دچار تکرر ادرار شده‌اید، حتما این موضوع را با پزشکتان در میان بگذارید تا در صورت نیاز دارو را تغییر دهد. علاوه بر این، برای کاهش تکرر ادرار می‌توانید مصرف غذاها و نوشیدنی‌های ادرارآور را به حداقل برسانید و کمی رژیم غذایی خود را اصلاح کنید. در دورانی که تحت درمان هستید، باید از هر غذایی که به نظر می‌رسد مثانه را تحریک می‌کند یا به عنوان یک ادرارآور عمل می‌کند، اجتناب کنید. خوردن غذاهای پر فیبر نیز مهم است، زیرا از یبوست که یک عامل تشدیدکننده سندرم مثانه بیش فعال در نظر گرفته می‌شود، جلوگیری می‌کند.
۱۴. عفونت های قارچی
عفونت‌های قارچی معمولا با خارش و ناراحتی در ناحیه تناسلی همراه هستند، اما گاهی اوقات این عفونت‌ها می‌توانند منجر به میل مکرر برای دفع ادرار نیز شوند. علت تکرر ادرار در این زنان، تحریک و التهاب بافت‌های تناسلی است که به خاطر وجود عفونت رخ می‌دهد. سایر علائم عفونت قارچی در زنان نیز شامل این مواردند:
- احساس سوزش به خصوص در هنگام ادرار یا برقراری رابطه جنسی
- خروج ترشحات غیرطبیعی، سفید و شبیه پنیر از واژن
- ورم و قرمزی در اطراف ناحیه واژن
۱۵. سرطان مثانه یا مجرای ادراری
سرطان در هر بخشی از دستگاه ادراری می‌تواند باعث تکرر ادرار شود. عوامل خطر متعددی برای سرطان دستگاه ادراری وجود دارد که شایع‌ترین آن‌ها شامل سیگار کشیدن، التهاب مزمن مثانه، قرار گرفتن در معرض انواع خاصی از رنگ‌ها یا حلال‌ها، سابقه سرطان و شیمی درمانی هستند. اگر زنان به سرطان مثانه و سرطان مجرای ادراری مبتلا شده باشند، ممکن است علاوه بر تکرر ادرار، علائم زیر را نیز تجربه کنند:
- هماتوری (وجود خون در ادرار)
- سوزش ادرار (درد هنگام ادرار کردن)
- درد در ناحیه کمر یا پهلو
- تورم غدد لنفاوی
- کاهش وزن
- احساس پری یا وجود توده در شکم
۱۶. استرس یا اضطراب
تکرر ادرار گاهی اوقات می‌تواند در پاسخ به یک موقعیت نگران‌کننده یا استرس‌زا به وجود بیاید. در واقع اگر در زندگی شخصی، کاری، اجتماعی یا در هر موقعیت دیگری، دچار اضطراب شوید، احتمال این که در فواصل کوتاه نیاز به دفع ادرار داشته باشید خیلی زیاد است.
در حالت عادی، مثانه تا زمانی که پر شود به منبسط شدن ادامه می‌دهد. پس از پر شدن، مثانه سیگنالی را به مغز ارسال می‌کند که زمان ادرار کردن فرا رسیده است. در این شرایط می‌توانیم این حس را تا زمانی که شرایط رفتن به دستشویی فراهم شود سرکوب کنیم. اما در شرایطی که مضطرب هستیم، مثانه می‌تواند فعال‌تر شود و سرکوب تمایل به ادرار، خیلی سخت‌تر می‌شود.
پس اگر علت تکرر ادرار در زنان، استرس باشد می‌توانید با یافتن راه‌هایی برای مدیریت موثر استرس (همچون مدیتیشن و یوگا) به کاهش تکرر ادرار کمک کنید.
۱۷. اختلالات هورمونی (مانند پرکاری تیروئید)
اختلالات هورمونی نیز یک دلیل تکرر ادرار در زنان هستند. اگر چه غده تیروئید مستقیما بر مثانه تاثیر نمی‌گذارد اما اگر تولید هورمون‌های تیروئید کمتر یا بیشتر از حد معمول باشد، ممکن است بر الگوی ادرار فرد تاثیر قابل توجهی بگذارد.
در واقع، بسیاری از زنانی که به کم کاری یا علائم پرکاری تیروئید مبتلا هستند، علائم مثانه بیش فعال را تجربه می‌کنند زیرا هورمون‌های تیروئید بر عملکرد کلیه تاثیر می‌گذارند و باعث تکرر ادرار می‌شوند.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
ادرار کردن یک بخش عادی و سالم از روتین زندگی روزانه هر انسانی است. اما زمانی که تعداد دفعات ادرار بیشتر از حد معمول شود، مشکلی وجود دارد که باید آن را حل کنید. در این مقاله اصلی ترین علت تکرر ادرار در زنان را معرفی کردیم تا به شما کمک کنیم که آگاهی بیشتری در مورد عوامل دخیل در این عارضه داشته باشید. با این حال اگر تکرر ادرار مداوم بود و با علائم دیگری همچون تب، استفراغ، درد در ناحیه کمر یا پهلو، ترشحات واژینال یا وجود خون در ادرار همراه بود، بهتر است به یک متخصص اورولوژیست مراجعه کنید. اما اگر به پزشک دسترسی ندارید نگران نباشید چرا که از طریق خدمات غیرحضوری دکترتو با بهترین متخصصان به صورت آنلاین مشورت کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!