فهرست مطالب
رفلاکس نوزادان یکی از شایع‌ترین مشکلات گوارشی در نوزادان است که حدود ۵۰ درصد از نوزادان در سه ماهه اول زندگی با آن روبرو می‌شوند. این مشکل معمولاً نتیجه عدم تکامل کامل سیستم گوارشی آنها است. والدین ممکن است از بازگشت مکرر شیر یا بی‌قراری نوزادشان پس از تغذیه نگران شوند، اما در بیشتر موارد، رفلاکس نوزادان به‌طور طبیعی با رشد نوزاد و بدون نیاز به مداخله پزشکی بهبود می‌یابد. در ادامه این متن با علائم، راه‌های تشخیص، عوارض عدم درمان، راه‌های درمان و انواع رفلاکس نوزاد آشنا خواهیم شد. اگر فرزند شما علائم نگران‌کننده‌ای مانند استفراغ مداوم، عدم افزایش وزن، بی‌قراری زیاد بعد از تغذیه و غیره دارد، حتما با دکتر اطفال مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی با پزشکان وجود دارد.
رفلاکس نوزادان چیست؟
رفلاکس معده (GER) یکی از بیماری‌های شایع دستگاه گوارش است که در آن محتویات معده به مری بازمی‌گردند. این بیماری در کودکان با نام رفلاکس نوزادان شناخته میشود و ناشی از سیستم گوارشی نابالغ و تکامل‌نیافته، به‌ویژه اسفنگتر تحتانی مری است که به عنوان دریچه‌ای بین مری و معده عمل میکند. در نوزادان این اسفنگتر هنوز ضعیف است و قادر به نگه داشتن محتویات معده نیست و می‌تواند باعث بازگشت غذا و اسید معده به مری شود.
حدود ۵۰ درصد از نوزادان تا ۳ ماهگی و حدود ۶۶ درصد از نوزادان تا ۴ ماهگی روزانه حداقل یک‌بار علائم رفلاکس مانند استفراغ و تف کردن را نشان می‌دهند. اما در ۷ ماهگی، این عدد به ۱۴ درصد کاهش می‌یابد و در ۱۰ تا ۱۴ ماهگی کمتر از ۵ درصد است. اگر نوزاد شما به خوبی وزن می‌گیرد و دچار مشکلات جدی مانند سرفه‌های مداوم یا مشکلات تنفسی نیست، این وضعیت بخشی از رشد طبیعی نوزاد است. در ادامه با مواردی که می‌توانند خطرآفرین باشند آشنا خواهیم شد.
علائم رفلاکس نوزاد
نشانه های رفلاکس معده نوزاد معمولا بی‌قراری و استفراغ است. اما این علائم می‌توانند از نوزادی به نوزاد دیگر متفاوت باشند، اما شایع‌ترین علائم شامل موارد زیر است:
- استفراغ
- بی‌قراری و گریه به‌خصوص بعد از تغذیه: این مورد به علت برگشت اسید معده به مری است و با سوزش سردل یا دل‌درد شناخته میشود.
- قوس دادن به پشت: نوزادانی که دچار رفلاکس می‌شوند، به دلیل ناراحتی ناشی از اسید معده، به‌خصوص پس از تغذیه ممکن است پشت خود را قوس دهند.
- کاهش وزن یا عدم افزایش وزن
- سرفه یا خس‌خس سینه به علت تحریک دستگاه تنفسی
- سکسکه در حین شیر خوردن
- اختلال در خواب
- مشکلات بلع یا غذا نخوردن
علائم رفلاکس شدید نوزادان
گاهی رفلاکس نوزاد بسیار شدید بوده و علائم جدی‌تری مانند مشکل در تنفس یا استفراغ خونی ایجاد میکند. در صورتی که نوزاد شما علائم زیر را دارد بهتر است هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.
- استفراغ مکرر و شدید
- مایع سبز یا زرد را تف میکند.
- خون یا محتویات معده را که شبیه تفاله قهوه است، تف میکند.
- به شدت بی‌حال و خواب‌آلود است.
- مشکل در تنفس یا سرفه ای دارد که از بین نمی‌رود.
- کاهش وزن شدید به دلیل غذا نخوردن
- گریه مداوم
- وجود خون در استفراغ یا مدفوع
- شکم نوزاد متورم است.
- اسهال مزمن
- استفراغ فقط در شب‌‌ها
- تب و تشنج
متن انگلیسی:
clevelandclinic
Infant reflux usually begins at 2 to 3 weeks and peaks at 4 to 5 months. It should fully go away at 9 to 12 months. It’s unusual for GER symptoms to start during the first week of a baby’s life or after a baby turns 6 months
ترجمه متن:
رفلاکس نوزادان معمولاً از ۲ تا ۳ هفتگی شروع میشود و در ۴ تا ۵ ماهگی به اوج خود می‌رسد. این بیماری باید در ۹ تا ۱۲ ماهگی کاملاً از بین برود. غیرعادی است که علائم رفلاکس نوزادان از هفته اول زندگی نوزاد یا پس از ۶ ماهگی نوزاد شروع شوند.
نوزادت مدام استفراغ می‌کنه و گریه‌ش قطع نمی‌شه؟
همین حالا با متخصص مشورت کن.
علت رفلاکس نوزادان
رفلاکس نوزادان عمدتاً به دلیل نابالغ بودن سیستم گوارشی نوزادان رخ می‌دهد، اما عوامل مختلفی می‌توانند در بروز این وضعیت نقش داشته باشند. در ادامه، برخی از علل اصلی رفلاکس نوزادان آورده شده است.
- نابالغ بودن اسفنکتر تحتانی مری (LES): در نوزادان این اسفنگتر هنوز به‌طور کامل رشد نکرده و ممکن است به درستی بسته نشود. این مورد باعث بازگشت اسید و شیر به مری میشود.
- تغذیه زیاد یا سریع: وقتی معده به سرعت یا زیاد پر شود، فشار بیشتری بر اسفنکتر تحتانی مری وارد میشود که منجر به رفلاکس میشود.
- خواباندن نوزاد بلافاصله بعد از تغذیه به خصوص روی شکم
- حساسیت به مواد غذایی مانند پروتئین شیر گاو: این حساسیت می‌تواند منجر به تحریک معده و افزایش رفلاکس شود.
- مشکلات مادرزادی مانند فتق معده
- نوزادان نارس به دلیل رشد ناکامل سیستم گوارشی بیشتر در معرض رفلاکس هستند.
ابتلا به GERD در نوزاد همراه با آلرژی غذایی
در برخی از نوزادان حساسیت‌های غذایی می‌توانند رفلاکس را تشدید کرده و منجر به بروز علائم حساسیت غذایی در نوزادان شوند. آلرژی به پروتئین شیر گاو، سویا و مواد دیگر مانند پروتئین موجود در تخم مرغ یا آجیل از مواردی هستند که در نوزادان مبتلا به رفلاکس مشاهده میشود. در این نوزادان علاوه بر علائمی مانند استفراغ و بی‌قراری شدید، بثورات پوستی مانند اگزما، کهیر و خارش هم دیده میشود. در این شرایط، مراجعه به پزشک برای تشخیص و درمان ضروری است.
راه های پیشگیری از رفلاکس نوزادان
برای پیشگیری از ابتلا نوزادان به رفلاکس، چند راهکار ساده وجود دارد که می‌تواند به کاهش علائم کمک کند و احتمال بازگشت محتویات معده به مری را به حداقل برساند، که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
- افزایش تعداد دفعات شیردهی یا تغذیه با حجم کم
- نگه‌داشتن نوزاد در حالت عمودی پس از شیردهی: نگه داشتن نوزاد به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه در حالت عمودی بعد از تغذیه روشی مؤثر برای کاهش رفلاکس است.
- کاهش سرعت تغذیه نوزاد: بهتر است به نوزاد به‌آرامی شیر داده شود تا معده به‌طور تدریجی پر شود؛ در غیر این صورت علائم رفلاکس تشدید خواهد شد.
- تنظیم وضعیت خواب نوزاد: نوزادان همیشه باید به پشت (روی کمر) بخوابند، اما برای کاهش رفلاکس، می‌توانید با مشورت پزشک سر تخت نوزاد را کمی بلند کنید تا محتویات معده به راحتی به مری بازنگردد. هرگز نوزاد را روی شکم نخوابانید، زیرا این وضعیت خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) را افزایش می‌دهد.
- پوشیدن لباس‌های گشاد: لباس‌های تنگ می‌توانند فشار بیشتری به معده نوزاد وارد کرده و رفلاکس را بدتر کند.
- سیگار نکشیدن در اطراف نوزاد: دود سیگار می‌تواند مجاری تنفسی و مری نوزاد را تحریک کرده و علائم رفلاکس را تشدید کند.
متن انگلیسی:
kidshealth
Burp your baby before and after feeding
ترجمه متن:
قبل و بعد از شیردهی آروغ نوزادتان را بگیرید.
راه های تشخیص رفلاکس نوزاد
معمولا پزشکان برای تشخیص رفلاکس در نوزادان از روش‌های زیر استفاده می‌کنند:
- معاینه بالینی و گرفتن شرح حال
- آزمایش مانومتری و امپدانس مری: لوله‌ای نازک و انعطاف‌پذیر که حسگرهایی دارد از طریق بینی به مری وارد میشود، در امپدانس به مدت ۲۴ ساعت pH محتویات مری را اندازه‌گیری میکند. در مانومتری فشار عضلات مری را در حین بلع و در وضعیت‌های مختلف اندازه‌گیری می‌کنند.
- آندوسکوپی: لوله‌ای بلند و منعطف که در سر آن دوربین وجود دارد وارد مری و معده میشود.
- عکس‌برداری با اشعه ایکس
درمان رفلاکس نوزادان
به طور کلی بسته به شدت علائم و شرایط نوزاد، روش‌های درمان متفاوت است و شامل موارد زیر است.
- رعایت نکاتی که در بخش راه‌های پیشگیری این مطلب گفته شده است.
- غلیظ کردن شیر مادر یا شیر خشک با موادی مانند غلات برنج تحت نظارت پزشک
- مصرف دارو
- مهارکننده‌های پمپ پروتون مانند آمپرازول و لانزوپرازول.
- مسدودکننده‌های H2 مانند فاموتیدین.
- طب سنتی
- ماساژ با روغن‌های گیاهی مانند روغن کنجد و نارگیل.
- مصرف داروهای گیاهی مانند بابونه، نعناع یا زنجبیل.
- تغییر رژیم غذایی مادر در صورت شیردهی: نخوردن محصولات لبنی، غذاهای تند، کافئین، و غذاهای چرب
- جراحی (فاندوپلیکاسیون)
رفلاکس نوزادت شدید شده و دنبال راه درمانی؟ از بهترین متخصص‌ها مشاوره بگیر.
عوارض درمان نکردن رفلاکس نوزادان
با اینکه رفلاکس در نوزادان اغلب با گذر زمان خوب میشود، اما در صورت درمان نشدن می‌تواند منجر به بروز عوارض خطرناکی مانند موارد زیر شود.
| عوارض | توضیحات |
|---|---|
| التهاب مری (ازوفاژیت) | این بیماری ممکن است با بلع دردناک، زخم دهانی، دردهای مزمن و غیره همراه باشد و منجر به آسیب دائمی به بافت مری شود. |
| مشکلات تنفسی | آسپیراسیون (ورود محتویات معده به ریه) می‌تواند منجر به مشکلات تنفسی مانند سرفه مکرر، خس‌خس سینه، و حتی عفونت‌های ریه مانند پنومونی شود. |
| زخم‌های مری و باریک شدن مری (استنوز مری) | عدم درمان رفلاکس می‌تواند باعث ایجاد زخم در مری و باریک شدن آن شود که در بلع غذا مشکلات جدی ایجاد میکند. |
| رشد نکردن نوزاد | رفلاکس می‌تواند موجب کاهش وزن یا عدم افزایش وزن نوزاد شود که مانع رشد طبیعی او خواهد شد. |
| گوش درد | ورود اسید معده به مجرای بینی و گوش‌ها می‌تواند باعث گوش درد و عفونت گوش در نوزاد شود. |
| بی‌قراری مداوم نوزاد و مشکلات خواب | نوزاد ممکن است به دلیل درد و ناراحتی ناشی از رفلاکس بی‌قرار شده و خواب کافی و باکیفیت نداشته باشد. |
انواع رفلاکس نوزاد
رفلاکس معده انواع مختلفی دارد که شدت و علائم آنها در هر نوزاد می‌تواند متفاوت باشد. معمولا این رفلاکس طبیعی بوده و مشکل جدی ایجاد نمی‌کند. اما گاهی هم می‌تواند عوارض جدی به همراه داشته باشد.
۱. رفلاکس طبیعی معده (GER) یا رفلاکس کلاسیک
تا اینجای مطلب منظور از رفلاکس نوزادان رفلاکس کلاسیک بوده است که در نوزادان بسیار رایج است. در رفلاکس کلاسیک محتویات معده به سمت حنجره و حلق نمی‌رود و اصطلاحا با سوزش معده شناخته شده و با رشد نوزاد از بین می‌رود.
۲. رفلاکس شدید معده به مری (GERD)
این نوع رفلاکس شکل شدیدتر رفلاکس کلاسیک است و می‌تواند با عوارض بسیار جدی همراه باشد. در این مورد بازگشت شدید اسید معده به مری می‌تواند با کاهش وزن، مشکلات تنفسی و بی‌قراری شدید همراه باشد. همچنین در این حالت نوزاد اغلب به درمان دارویی یا جراحی نیاز دارد تا علائم کنترل شوند.
۳. رفلاکس پنهان نوزادان یا رفلاکس حنجره ای-حلقی (LPR)
رفلاکس پنهان یا خاموش نوزادان زمانی رخ می‌دهد که محتویات معده به مری باز می‌گردند؛ اما برخلاف رفلاکس طبیعی استفراغ رخ نمی‌دهد، و دوباره توسط نوزاد بلعیده میشود. در رفلاکس پنهان اسید معده می‌تواند به حلق و حنجره آسیب برساند و منجر به بروز علائمی مانند سرفه مداوم، گرفتگی صدا، گلو درد و مشکلات تنفسی دیگر شود. با توجه به اینکه رفلاکس خاموش با استفراغ همراه نیست تشخیص آن بسیار دشوار است.
تفاوت بین رفلاکس و آلرژی غذایی در نوزادان
گاهی علائم رفلاکس و آلرژی غذایی می‌توانند با هم اشتباه گرفته شوند، و این موضوع باعث دشواری تشخیص این دو بیماری میشود. هر دو بیماری ممکن است باعث بی‌قراری، استفراغ و کاهش اشتها شوند، اما آلرژی‌های غذایی اغلب با علائم اضافی مانند بثورات پوستی، کهیر یا وجود خون در مدفوع همراه هستند. همچنین علت ابتلا به رفلاکس نوزادان اغلب به علت تکامل نیافتن سیستم گوارشی است، در حالی که آلرژی غذایی پاسخ ایمنی بدن به مواد حساسیت‌زا است.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
رفلاکس نوزادان از بیماری‌های شایع گوارشی است، که علت آن رشد نکردن و تکامل نیافتن سیستم گوارشی به خصوص اسفنگتر تحتانی مری است. رفلاکس در بین نوزادان بسیار شایع است و بیشتر اوقات با رشد و تکامل سیستم گوارشی بدون نیاز به مراقبت پزشکی بهبود می‌یابد. این بیماری می‌تواند منجر به استفراغ مکرر، مشکلات تنفسی، کاهش وزن، گریه، بی‌قراری شدید و غیره شود که تشخیص و درمان سریع آن برای جلوگیری از بروز عوارض خطرناک الزامی است.
اگر نوزاد شما مبتلا به رفلاکس است شما هم می‌توانید از طریق سایت دکترتو با بهترین دکتر کودکان در ارتباط باشید. همچنین در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین با متخصص اطفال و دکتر گوارش کودکان هم وجود دارد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!