فهرست مطالب
اگزما اختلالی است که باعث خشکی، خارش و برآمدگی سطح پوست می‌شود. سد پوستی از نفوذ عوامل بیماری‌زا و محرک‌های خارجی به پوست جلوگیری می‌کند. اگزما با تضعیف این سد، مانع از این می‌شود که پوست بتواند در برابر عوامل خارجی، رطوبت خود را حفظ کند. این بیماری می‌تواند همه افراد حتی نوزادان را هم درگیر کند، به همین خاطر آشنایی با علل و عوامل خطر این عارضه کمک می‌کند که آمادگی بیشتری برای پیشگیری از آن یا مقابله با آن داشته باشید. ما در این مقاله از دکترتو یک راهنمای جامع در خصوص علت اگزما فراهم کرده‌ایم تا به شما کمک کنیم اطلاعات کامل‌تری در خصوص این بیماری پوستی داشته باشید. اگر بدون هیچ دلیلی دچار حملات اگزما می‌شوید بهتر است در این باره با متخصص پوست مشورت کنید. شما می‌توانید از دکترتو برای یافتن بهترین پزشک و مشاوره با آنها استفاده کنید.
علت اگزما پوستی چیست؟
اگزما چیست؟ اگزما یا درماتیت آتوپیک، یک بیماری پوستی مزمن است که با خارش، قرمزی و التهاب پوست مشخص می‌شود. علل دقیق اگزما هنوز به طور کامل شناخته نشده‌اند، اما ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز آن نقش دارند. تحقیقات نشان داده‌اند که برخی از افراد بیشتر از دیگران در معرض اگزما هستند. به‌طورکلی برخی از رایج‌ترین علل و محرک‌های اگزما شامل این مواردند:
| دسته بندی علل | عوامل خاص | توضیح |
|---|---|---|
| ژنتیک | سابقه خانوادگی اگزما، آلرژی یا آسم | افراد با سابقه خانوادگی این بیماری بیشتر مستعد ابتلا به اگزما هستند. |
| سیستم ایمنی | اختلال در عملکرد سیستم ایمنی | سیستم ایمنی بدن به اشتباه به مواد بی‌ضرر واکنش نشان داده و باعث التهاب پوست می‌شود. |
| محیطی | مواد تحریک‌کننده پوست (صابون‌ها، مواد شوینده، عطرها)، آلرژن‌ها (گرده، شوره حیوانات)، تغییرات آب و هوایی (سرما، گرما)، استرس | تماس با این مواد می‌تواند باعث تشدید علائم اگزما شود. |
| پوست خشک | کمبود رطوبت در پوست | پوست خشک بیشتر مستعد ترک خوردگی و التهاب است. |
| عفونت‌های پوستی | عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی | عفونت می‌تواند باعث تشدید اگزما شود. |
| اختلالات داخلی | بیماری‌های گوارشی، اختلالات هورمونی | برخی بیماری‌های داخلی می‌توانند بر روی پوست تأثیر گذاشته و باعث بروز اگزما شوند. |
۱. علل ژنتیکی اگزما
برخی از افراد بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به اگزما هستند. برای مثال اگر یکی از والدین یا اعضای خانواده‌تان سابقه ابتلا به اگزما را داشته باشد، احتمال این که شما هم به این عارضه مبتلا شوید بالاست. این می‌تواند به دلیل ژن‌هایی باشد که از والدین‌تان دریافت می‌کنید. نتایج یک مطالعه که روی ۴۰۸۹ نوزاد تازه متولد شده تا سن چهار سالگی انجام شد نشان داد که ۲۷ درصد از نوزادانی که والدینشان اگزما داشتند، خودشان هم دچار این عارضه شدند.
گاهی نیز جهش‌های ژنتیکی علت بروز اگزما هستند. در سال ۲۰۲۰، یک مطالعه منتشر شده در ژورنال علمی Nature Communications نشان داد که جهش و تغییر در ژن KIF3A ممکن است منجر به تضعیف سد پوستی، از دست رفتن آب پوست و در نتیجه بروز اگزما شود.
۲. تاثیرات مستقیم عوامل محیطی بر پوست
پوست به عنوان بزرگترین عضو بدن، به طور مستقیم در معرض عوامل محیطی قرار دارد. این عوامل می‌توانند تأثیرات قابل توجهی بر سلامت و ظاهر پوست بگذارند. برخی از محرک‌های محیطی رایجی که می‌توانند سبب بروز اگزما شوند شامل موارد زیر هستند:
- پارچه‌های خاصی مانند پشم یا پلی‌استر که در لباس‌ها و ملحفه‌ها استفاده می‌شوند.
- پاک‌کننده و ضدعفونی‌کننده‌های سطوح که حاوی مواد خشن برای پوست هستند.
- فلزات (به ویژه نیکل) که در جواهرات یا ظروف استفاده می‌شوند.
- فرمالدهید که در ضدعفونی‌کننده‌های خانگی، برخی از واکسن‌ها و چسب‌ها یافت می‌شود.
- ایزوتیازولینون که یک آنتی‌باکتریال موجود در محصولات بهداشتی مانند دستمال مرطوب کودک است.
- کوکامیدوپروپیل بتائین که برای غلیظ کردن شامپوها و لوسیون‌ها استفاده می‌شود.
- پارافنیلن دی‌آمین که در رنگ‌های چرم و تتوهای موقت استفاده می‌شود.
- کنه‌های گردوغبار نیز نوعی از حشرات میکروسکوپی که با چشم دیده نمی‌شوند. این حشرات از پوست تغذیه می‌کنند و می‌توانند در هر جایی از خانه (همچون ملحفه، مبلمان یا فرش‌ها) یافت شوند. این آفات کوچک یکی از محرک‌های اصلی برای خشکی پوست و اگزما هستند.
۳. نقش مواد شیمیایی و آلاینده ها در بروز اگزما
ممکن است ندانید که بیماری اگزما گاهی می‌تواند به خاطر آلودگی هوا و زندگی در محیط‌های کثیف ایجاد شود. در حقیقت آلودگی نه‌تنها برای ریه‌های شما مضر است، بلکه باعث بیماری‌های پوستی نیز می‌شود. بر اساس مطالعه‌ای که در مجله علمی Toxicology Research منتشر شده، فرمالدهید، دود تنباکو، فتالات‌ها، فلزات و ترکیبات آلی فرار (VOCs) همگی از جمله محرک‌هایی هستند که در صورتی که به آنها حساسیت داشته باشید، می‌توانند باعث بروز اگزما شوند.
۴. تأثیر شوینده ها، صابون ها و مواد آرایشی
ترکیبات موجود در برخی از محصولات آرایشی و بهداشتی به راحتی می‌توانند باعث شروع علائم اگزما شوند. اگر از یک صابون، شامپو و هر محصول بهداشتی حاوی مواد خشن استفاده کنید، باید انتظار اگزما و سایر بیماری‌های پوستی را داشته باشید. علاوه بر این، از استفاده از محصولات حاوی عطر بپرهیزید زیرا مواد معطر باعث تحریک، سوزش، خشکی و قرمزی پوست می‌شوند.
محصولات پاک کننده سطوح یا شوینده‌های خشن هم می‌توانند باعث اگزما شوند. توصیه ما این است که محصولات تمیزکننده ملایم و طبیعی مانند سرکه سفید و جوش شیرین را جایگزین پاک‌کننده‌های شیمیایی کنید و با آنها حمام، آشپزخانه، سرویس بهداشتی و سطوح را تمیز کنید. البته اگر همچنان قصد خرید مواد شوینده را دارید مطمئن شوید که مواد شوینده، فاقد رنگ و مواد نگهدارنده هستند. در آخر، پس از هر بار استفاده از محصولات شوینده، به خوبی دست‌های خود را تمیز و مرطوب کنید تا از ظهور علائم خشکی و اگزما جلوگیری کنید.
۵. تأثیر تغییرات فصلی بر شدت علائم اگزما
تغییرات فصلی، گرما، هوای خشک، رطوبت و حتی اشعه ماورای‌بنفش خورشید می‌توانند باعث تشدید اگزمای فصلی در برخی از افراد شوند. برخی از بیماران در فصول گرم سال، به خاطر تعریق بیشتر دچار خارش‌های شدید پوست و اگزما می‌شوند. این در حالی است که سایر بیماران ممکن است در زمستان با کاهش رطوبت بدتر شوند. در صورتی که در زمستان سیستم گرمایشی خانه‌تان همیشه روشن باشد، ممکن است پوستتان خشک و مستعد اگزما شود.
با هر تغییر در آب و هوا دچار اگزما می‌شی؟
از متخصص پوست نوبت بگیر.
۶. عوامل آلرژی زا
بسیاری از انواع آلرژی همچون آلرژی غذایی، آلرژی به گرده‌ها، کنه‌های گردوغبار، موی حیوانات، عطرها، فلزات، لوازم آرایشی و غیره سبب بروز اگزما می‌شوند.
اگزمای تماسی می‌تواند به خاطر تماس با بسیاری از اشیای روزمره که آلرژی‌زا هستند رخ دهد. به‌عنوان‌مثال، گاهی اگزمای تماسی به خاطر تماس با پوشاک، فلزاتی همچون نیکل و کروم، مواد آرایشی، عطرها، محصولات شوینده و غیره رخ میدهد. این نوع اگزما با حذف عامل آلرژی‌زا تا حد زیادی بهبود پیدا می‌کند.
۷. عوامل ایمونولوژیک
گاهی سیستم ایمنی بیش از حد فعال، عامل اصلی اگزما در نظر گرفته می‌شود. اگر سابقه ابتلا به اگزما را دارید، سیستم ایمنی بدنتان نسبت به محرک‌های کوچک یا آلرژن‌های موجود در محیط، واکنش افراطی نشان میدهد. در این موقعیت هنگامی که با یک محرک در تماس قرار می‌گیرید، سیستم ایمنی تصور می‌کند که این محرک یک مهاجم و عامل بیگانه (همچون باکتری یا ویروس) است که می‌تواند به بدن آسیب برساند. در نتیجه، سیستم دفاعی طبیعی بدن فعال می‌شود که با فعال شدن آن، التهاب رخ میدهد. التهاب نیز به‌خودی‌خود یکی از عواملی است که می‌تواند باعث ایجاد علائم اگزما روی پوست شود.
متن انگلیسی:
my.clevelandclinic
While eczema can cause your immune system to overreact, it isn’t classified as an autoimmune condition
ترجمه متن:
اگر چه اگزما می‌تواند باعث واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن شود، اما به عنوان یک بیماری خودایمنی طبقه‌بندی نمی‌شود.
۸. عوامل روان شناختی و اگزما
یکی از اولین سوالاتی که متخصصان پوست از بزرگسالان دچار اگزما می‌پرسند این است که آیا اخیرا تحت استرس بوده‌اند یا نه. استرس با تعریق زیاد و تاثیر منفی بر سیستم ایمنی می‌تواند باعث تشدید اگزما شود زیرا هر دوی این عوامل از محرک‌های اگزما هستند.
علاوه بر استرس، سایر اختلالات روان شناختی همچون افسردگی، اضطراب، بی‌خوابی، کمرویی و غیره نیز در بروز اگزمای عصبی دخیل هستند. اگر اخیرا رویدادهایی مانند سوگ و از دست دادن عزیزان، جدایی یا تغییرات عمده در سبک زندگی‌تان را تجربه کرده‌اید ممکن است بیشتر در معرض این عارضه پوستی باشید.
۹. علت هورمونی اگزما
تغییرات هورمونی می‌توانند علائم اگزما را به خصوص در زنان تشدید کنند. هورمون‌های جنسی زنانه (استروژن و پروژسترون) می‌توانند سبب فعالیت بیشتر سلول‌های ایمنی Th2 شوند که این سلول‌ها با علائم اگزما مرتبط هستند. به همین خاطر است که برخی از زنان در دوران بارداری یا درست قبل از قاعدگی دچار اگزمای هورمونی می‌شوند.
۱۰. عوامل تغذیه ای و اگزما
ارتباط بین اگزما و آلرژی غذایی هنوز به طور کامل مشخص نیست. اما بسیاری از افرادی که به ماده غذایی خاصی آلرژی دارند بلافاصله بعد از قرار گرفتن در معرض آن ماده غذایی، واکنش پوستی نشان می‌دهند. این واکنش پوستی ممکن است به شکل دچار اگزما، کهیر، دانه‌های پوستی یا سایر اختلالات خود را نشان دهد. برخی از مواد غذایی رایجی که سبب ایجاد حساسیت و اگزما می‌شوند شامل بادام‌زمینی، لبنیات و تخم‌مرغ هستند.
از طرف دیگر، عدم مصرف چربی‌های سالم و غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان به اندازه کافی نیز می‌تواند سبب تشدید اگزما شود. انواع اسیدهای چربی که مصرف می‌کنید تعیین می‌کند که پوست تا چه حد می‌تواند خود را روان و مرطوب کند؛ بنابراین توصیه می‌کنیم برای تقویت سد محافظتی پوست و افزایش رطوبت آن، چربی‌های سالم و میوه‌ها و سبزیجات با رنگ روشن که منبعی غنی از آنتی‌اکسیدان هستند را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
۱۱. عفونت ها و میکروب ها
عفونت‌های تنفسی همچون آنفولانزا و سرماخوردگی می‌توانند باعث التهاب سیستمیک و در نتیجه ظهور علائم اگزما شوند. برخی از داروهای سرماخوردگی و آنفولانزا نیز ممکن است با خشک کردن پوست، باعث تشدید اگزما شوند. توصیه می‌کنیم در دورانی که دچار این عفونت‌ها شدید رطوبت‌رسانی به پوست را فراموش نکنید، زیرا در این موقعیت پوست و سیستم ایمنی آسیب‌پذیرتر هستند.
علت اگزما در نوزادان
نوزادان نیز همچون بزرگسالان ممکن است دچار اگزمای ناشی از عوامل ژنتیکی و محیطی شوند. از آنجایی که پوست نوزادان خیلی حساس است، واکنش آنها نسبت به عوامل محیطی نیز شدیدتر است. برخی از رایج‌ترین محرک‌ها برای اگزمای کودکان و نوزادان عبارتند از:
- استفاده از لباس یا ملحفه‌های حاوی مواد محرک
- تغییرات دما، خشکی هوا یا تعریق
- صابون یا مواد شوینده حاوی مواد محرک
- دستمال مرطوب، پوشک و سایر لوازم بهداشتی
- تماس با یک آلرژن (موی حیوانات خانگی، گردوغبار، برخی از غذاها و گیاهان)
متن انگلیسی:
kidsvillepeds
Baby eczema affects an estimated 15% to 20% of infants under age 2 in the United States
ترجمه متن:
اگزمای نوزادان حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از نوزادان زیر ۲ سال در ایالات متحده را تحت تاثیر قرار میدهد.
علت اگزما در کودکان
اگزما یا درماتیت آتوپیک، یک بیماری پوستی مزمن است که باعث التهاب، قرمزی و خارش پوست بدن می‌شود. اگرچه علت دقیق اگزما در کودکان به طور کامل مشخص نیست، اما عوامل مختلفی در بروز آن نقش دارند. کودکان نیز به دلایل مشابهی با بزرگسالان دچار اگزما می‌شوند. برخی از علل این عارضه پوستی در کودکان عبارت‌اند از:
- نوعی پوست خشک و حساس که کودکان از والدینشان به ارث می‌برند.
- تماس پوست با صابون، شامپو، گرده گل یا سایر موادی که تحریک‌کننده هستند.
- حدود ۳۰ درصد از کودکان مبتلا به اگزمای شدید، آلرژی غذایی نیز دارند. رایج‌ترین ماده آلرژی‌زا در کودکان نیز شیر گاو است.
فرزندت دچار اگزما شده و نمی‌دونی علتش چیه؟ همین حالا مشاوره بگیر.
علت اگزما دستگاه تناسلی
اگزما می‌تواند پوست هر قسمتی از بدن، از جمله ناحیه تناسلی مردان و زنان را تحت تاثیر قرار دهد. برخی از عللی که باعث ظهور خشکی و علائم اگزما در ناحیه تناسلی زنان و مردان می‌شوند شامل این مواردند:
- استفاده از لباس زیر تنگ و حاوی مواد پلاستیکی
- پوشیدن شلوارهای تنگ
- شیو کردن ناحیه تناسلی با ژیلت و وکس، زیرا این روش‌ها باعث خشکی پوست می‌شوند
- دوش گرفتن و شستن ناحیه تناسلی با آب داغ
- استفاده از مواد شوینده معطر، خشن و حاوی الکل روی پوست حساس ناحیه تناسلی
- عدم تعویض مکرر نوار بهداشتی در دوران قاعدگی
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
وقتی به طور ناگهانی دچار علائمی مثل خشکی، خارش و قرمزی پوست ناشی از اگزما شوید ممکن است فکر کنید که این بیماری می‌تواند به دیگران هم سرایت کند. اما در حقیقت علت اگزما نشان داده این بیماری مسری نیست. این بیماری پوستی به خاطر سابقه ژنتیکی یا تماس با محرک‌ها و آلرژن‌ها ایجاد می‌شود و ممکن است باعث اختلال در زندگی روزمره و کاهش اعتمادبه‌نفس شما شود.
البته نیازی به نگرانی نیست زیرا با وجود درمان‌های پوستی فراوان، اگزما تا حد زیادی قابل‌کنترل و درمان است. کافی است به محض مشاهده علائم مشکوک، فورا به یک متخصص پوست و مو مراجعه کنید تا او درمان مناسب با شرایطتان را برای شما تجویز کند. اگر به پزشک دسترسی ندارید می‌توانید از خدمات غیرحضوری دکترتو برای مشاوره با دکتر آنلاین پوست و مو استفاده کنید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!