فیستول چیست؟ انواع مختلف آن و راهکارهای درمانی

فیستول ارتباطی غیرعادی بین یک عضو، رگ یا روده با اندام، عروق، روده یا پوستی دیگر است. فیستول ها را می‌توان به عنوان لوله‌هایی در نظر گرفت که ساختارهای لوله‌ای داخلی مانند شریان‌ها، وریدها یا روده را به یکدیگر یا به پوست متصل می‌کنند. در این مقاله از دکترتو با این بیماری، انواع آن و حتی عوارض و‌ علائم رایج آن آشنا خواهید شد. اگر در این باره سوالی برایتان ایجاد شده می توانید از یک پزشک داخلی یا متخصص جراح عمومی در ارتباط باشید. در دکترتو به‌راحتی می‌توانید نوبت دریافت کنید و یا به صورت آنلاین با پزشکان مورد نظر خود مشورت کنید.

فیستول چیست؟

فیستول یک ارتباط مستقیم بین شریان و ورید است. دو نوع مختلف رگ خونی که به طور معمول مسیرهای جداگانه‌ای را طی می‌کنند. فیستول یک اتصال غیرطبیعی بین دو قسمت بدن مانند یک اندام یا رگ خونی یا ساختاری دیگر است.

انواع فیستول

در جدول زیر انواع فیستول و توضیح مختصری از هر یک را مشاهده می‌کنید.

نوع فیستول	توضیحات
فیستول دستگاه ادراری (Urinary tract Fistula)	فیستول‌های ادراری سوراخ‌های نامنظم بین اندام‌های دستگاه ادراری هستند. منافذ نامنظم در دستگاه ادراری که به ادرار یا مدفوع اجازه می‌دهند از مناطقی عبور کنند که معمولاً عبور از آن‌ها سخت است، فیستول ادراری نامیده می‌شوند.
فیستول روده‌ای (Intestines Fistula)	فیستول گوارشی یک سوراخ غیرطبیعی در معده یا روده است که اجازه می‌دهد محتویات به قسمت دیگری از بدن نشت کنند. نشت‌هایی که به قسمتی از روده می‌رود فیستول انترو-آنترال نامیده می‌شود. به نشتی‌هایی که از طریق پوست وارد می‌شود هم فیستول انتروکوتانئوس گفته می‌شود.
فیستول واژن	فیستول واژینال یک شکاف غیر طبیعی بین واژن و سایر اندام‌های مجاور لگن از جمله مثانه یا راست روده است. فیستول می‌تواند عوارض زیادی مانند نشت ادرار و مدفوع، ترشحات غیر طبیعی واژن، آسیب بافتی، عفونت کلیه و سایر علائم تحریک کننده ایجاد کند.

علائم فیستول

فیستول با علائم بسیاری همراه است که در ادامه مرسوم‌ترین آن‌ها را نام برده‌ایم:

• تحریک پوست در اطراف مقعد
• دردی ثابت و ضربان‌دار که ممکن است هنگام نشستن، حرکت کردن، مدفوع یا سرفه بدتر شود.
• ترشحات بدبو در نزدیک مقعد
• دفع چرک یا وجود خون در مدفوع
• تورم و قرمزی اطراف مقعد و درجه حرارت بالا در صورت داشتن آبسه
• در برخی موارد مشکل در کنترل حرکات روده (بی‌اختیاری روده) 

عکس فیستول

در تصویر زیر یک نمونه فیستول را مشاهده می‌کنید:

علت فیستول

فیستول معمولاً نتیجه یک جراحت یا جراحی است. عفونت یا التهاب هم می‌تواند باعث ایجاد فیستول شود.

چه افرادی در معرض ابتلا به فیستول هستند؟

در بعضی از افراد خطر ابتلا به فیستول بیشتر است. برای مثال:

• نیمی از افراد دارای غده مقعدی عفونی
• بیماران مبتلا به ایدز
• هیدرآدنیت چرکی
• سرطان راست روده
• ضربه خوردن مقعد
• بیماری سل
• بیماری‌های جنسی
• عوارض ناشی از جراحی در اطراف ناحیه مقعد
• بیماری کرون روده
• بیماری دیورتیکولیت روده
• آبسه مقعدی

دچار فیستول شدی و نگرانی؟

همین حالا از متخصص مشاوره بگیر.

دکتر جراح عمومی آنلایندکتر جراحی عمومی

علت بوجود آمدن فیستول مقعدی

فیستول مقعدی به دلایل مختلفی که در ادامه نام برده‌ایم ایجاد می‌شود. مواردی از جمله:

• آبسه پری مقعدی است که معمولاً روی غده مقعدی عفونی ایجاد می‌شود.
• یک جراحت یا جراحی
• عفونت
• التهاب

علت فیستول مقعدی در مردان

فیستول مقعدی در کنار علل کلی که دارد، در مردان به دلایل خاصی بروز پیدا می‌کند. از جمله علل فیستول مقعدی در مردان می‌توان موارد زیر را نام برد:

• کولیت
• دیورتیکولیت
• بیماری سل
• آبسه آنورکتال
• شقاق مقعد
• دیابت
• پرتو درمانی
• سرطان
• عفونت
• پرتو درمانی برای سرطان رکتوم
• عفونت مقاربتی
• سیگار کشیدن
• سرطان آنورکتال
• اسهال
• HIV/AIDS
• ضربه

علت فیستول مقعدی در زنان

حالا که از دلایل فیستول مقعدی در مردان آگاه شدید شاید بد نباشد علل فیستول مقعدی در زنان را هم بدانید. دلایلی از جمله:

• کولیت
• دیورتیکولیت
• پرتو درمانی
• بیماری سل
• شقاق مقعد (شقاق مقعدی چیست؟)
• آبسه مقعد
• سرطان آنورکتال
• عفونت
• سرطان
• هیدرادنیت چرکی
• عفونت مقاربتی
• ضربه‌

فیستول در کودکان

فیستول یکی از بیماری‌های شایع در نوزادان و کودکان، به خصوص پسرانی که در اثر عفونت در کریپت‌های عمیق غیر‌طبیعی مورگانی (‌عفونی‌شدن غده‌های کانال مقعد و اسهال‌های مزمن) ایجاد می‌شوند. این عارضه اغلب در نوزادان کمتر از ۱۲ ماه دیده می‌شوند.

راه های تشخیص فیستول

اغلب فیستول به راحتی در طول معاینه لگن دیده و تشخیص داده می‌شود. اگر در طول معاینه فیستول پیدا نشد، ممکن است نیاز به آزمایش داشته باشید. این آزمایشات می‌تواند به تیم پزشکی کمک کند تا فیستول را پیدا کرده و به آن نگاه کند و در صورت نیاز می‌تواند به برنامه ریزی برای جراحی کمک کند. برخی از رایج‌ترین روش‌های تشخیص فیستول در کنار معاینه را در ادامه نام برده‌ایم:

• ام آر آی
• فیستولوگرافی
• سونوگرافی آندوسکوپی
• کولونوسکوپی
• پروب فیستول
• سیگموئیدوسکوپی
• شمارش کامل خون
• سی تی اسکن
• سیستوسکوپی

متن انگلیسی:
Fistulas can cause a lot of discomfort, and if left untreated, may cause serious complications. Some fistulas can cause a bacteria infection, which may result in sepsis, a dangerous condition that can lead to low blood pressure, organ damage or even death
ترجمه متن:
فیستول می‌تواند باعث ناراحتی زیادی شود و در صورت عدم درمان ممکن است عوارض جدی ایجاد کند. برخی از فیستول‌ها می‌توانند باعث عفونت باکتریایی شوند که باعث بروز سپسیس شود، وضعیت خطرناکی که می‌تواند منجر به فشار خون پایین، آسیب اندام یا حتی مرگ شود.

nafc

راه های درمان فیستول

روش‌های درمانی مختلفی برای فیستول وجود دارد که پزشکان بر اساس عواملی چون شدت بیماری و شرایط هر بیمار، بهترین آن را انتخاب می‌کنند. برخی اژ موثرترین و بهترین راه‌های درمان فیستول عبارتند از:

۱. قرار دادن سِتون (Seton placement)

ستون قطعه‌ای از نخ جراحی است که برای چند هفته در فیستول باقی می‌ماند تا آن را باز نگه دارد. این کار باعث تخلیه آن شده و به التیام ناحیه هم در حالی که نیازی به برش ماهیچه‌های اسفنکتر نیست کمک می‌کند. ستون‌های شل به فیستول‌ها اجازه تخلیه می‌دهند، اما آن‌ها را درمان نمی‌کنند.

۲. روش جراحی فیستول با تکنیک فیستولوتومی

فیستولوتومی رایج‌ترین نوع جراحی فیستول مقعدی است. این روش شامل بریدن تمام طول فیستول برای باز کردن آن است، بنابراین به عنوان یک اسکار صاف بهبود می‌یابد.

۳. روش جراحی فیستول با تکنیک فلپ ادوانسمنت یا پیشرفته

این روش شامل ایجاد یک فلپ کوچک از بافت در داخل مقعد و قسمت پایین رکتوم است. سپس از فلپ برای پوشاندن دهانه داخلی مسیر فیستول در داخل مقعد استفاده شده و با بخیه در جای خود ثابت می‌شود.

برای درمان فیستولت جراحی پیشنهاد شده؟ همین حالا از متخصص مشاوره بگیر.

دکتر جراحی فیستول

۴. جراحی فیستول با روش استن یا ستون (seton)

ستون یک رشته سیلیکونی نازک (بسیار شبیه یک نوار الاستیک) است که در مجرای فیستول قرار می‌گیرد. این روش به فیستول اجازه می‌دهد تا از داخل به بیرون تخلیه و بهبود یابد. این روش معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود.

۵. جراحی فیستول مقعدی با تیغ و کوتر

در این روش جراح یک درن داخل مجرای فیستول قرار می‌دهد تا پس از جراحی درناژ ادامه یابد. همچنین پزشک با استفاده از تیغ مسیر فیستول را برش داده تا چرک کاملا تخلیه شود. در طول این روش اگر خونریزی فرد بیش از حد باشد از الکتروکوتر برای سوزاندن سر عروق و جلوگیری از ادامه خونریزی استفاده می‌شود.

۶. جراحی فیستول مقعدی با لیزر

پروب فیبر نوری انعطاف پذیر تابشی از بیرون به داخل مجرای فیستول وارد می‌کند. سپس لیزر به آرامی خارج می‌شود. در نتیجه این اتفاق، بافت التهابی به صورت کنترل شده از بین می‌رود و مجرای فیستول منقبض می‌شود.

۷. استفاده از پلاگین بیولوژیکی

پلاگ‌های فیستول بیولوژیکی یک گزینه کم تهاجمی برای ترمیم فیستول آنورکتال یا رکتوم واژینال با حفظ اسفنکتر است. پلاگ‌های فیستول بیولوژیکی برای به‌حداقل رساندن خطر بی‌اختیاری پس از عمل طراحی شده و می‌توانند اولین انتخاب برای درمان فیستول در نظر گرفته شوند.

۸. استفاده از چسب فیبرین

چسب فیبرین یک داروی درمانی برای فیستول بوده که ترومبین را فعال کرده تا لخته فیبرین ایجاد کند که به‌طور مکانیکی مجرای فیستول را بهبود می‌بخشد.

۹. روش لیفت

روش بستن لوله فیستول بین اسفنکتریک (LIFT) درمانی برای فیستول‌هایی است که از عضلات اسفنکتر مقعدی عبور می‌کنند؛ یعنی جایی که فیستولوتومی بسیار خطرناک است. در طول درمان، برشی در پوست بالای فیستول ایجاد شده و ماهیچه‌های اسفنکتر از هم جدا می‌گردند.

۱۰. ابلیشن آندوسکوپی

ابلیشن فیستول مقعدی با اندوسکوپیک روشی کمتر تهاجمی نسبت به روش جراحی است. هدف آن حفظ عملکرد اسفنکتر-عضله و کنترل مدفوع است. ممکن است این روش همراه با تکنیک‌های جراحی مانند ایجاد فلپ پیشرونده مخاطی انجام شود. 

۱۱. بهترین پماد برای فیستول مقعدی

پماد لیدوکائین می‌تواند به شکل موقتی، درد و التهاب فیستول را کاهش دهد.

۱۲. درمان فیستول با سیر

خوراکی‌هایی مانند سیر دارای خواص ضد‌التهابی هستند که می‌توانند به کاهش التهاب و درد مرتبط با فیستول مقعدی کمک کنند.

عوارض فیستول

فیستول با عوارضی همراه است که از جمله رایج‌ترین آن‌ها می‌توان موارد زیر را نام برد:

• عفونت
• ترومبوز
• آنوریسم
• خونریزی
• ایسکمی
• نوروپاتی
• تنگی مجرا
• بی‌اختیاری در خروج گاز شکم
• انسداد روده
• نارسایی قلبی
• آنوریسم کاذب
• AVF تروماتیک
• فشار خون

همچنین در صورت عدم درمان به موقع، فیستول شریانی وریدی می‌تواند عوارض جدی‌تری هم ایجاد کنند. برخی از عوارض جدی رایج آن‌ها عبارتند از:

• نارسایی قلبی: این مشکل از جدی‌ترین عارضه‌های فیستول‌های بزرگ شریانی وریدی است. خون از طریق فیستول شریانی وریدی سریع‌تر از رگ‌های خونی معمولی جریان دارد. افزایش جریان خون باعث می‌شود قلب پمپاژ را سخت‌تر کند. در نتیجه با گذشت زمان، فشار بر قلب می‌تواند منجر به نارسایی قلبی شود.
• لخته شدن خون: فیستول شریانی وریدی در پاها می‌تواند باعث تشکیل لخته‌های خون شود. لخته شدن خون پا ممکن است منجر به وضعیتی به نام ترومبوز ورید عمقی (DVT) شود. در بیماری dvt اگر لخته به ریه‌ها برود (آمبولی ریه) می‌تواند تهدید‌کننده زندگی باشد. این مشکل بسته به محل فیستول، ممکن است منجر به سکته شود.
• پا درد به دلیل کمبود جریان خون (لنگش): فیستول شریانی وریدی می‌تواند جریان خون به عضلات را مسدود کند و باعث درد پا شود.
• خونریزی داخلی: فیستول شریانی وریدی ممکن است باعث خونریزی در معده و روده شود.

متن انگلیسی:
The risks for this type of surgery depend on where you have the fistula. If the fistula is deep or complex, there might be more risk of damage to your anal sphincter muscles. These muscles are important for controlling your bowels
ترجمه متن:
خطرات جراحی به محل فیستول بستگی دارد. اگر فیستول عمیق یا پیچیده باشد، ممکن است خطر آسیب به عضلات اسفنکتر مقعد زیاد باشد. این ماهیچه‌ها برای کنترل روده مهم هستند.

guysandstthomas.nhs

راه های پیشگیری از فیستول

۶ نکته برای جلوگیری از فیستول عبارتند از:

• داشتن رژیم غذایی متعادل
• نوشیدن کافی آب
• استفاده از بالش مناسب
• رعایت بهداشت فردی
• تقویت سیستم ایمنی بدن
• داشتن عادات غذایی و سبک زندگی سالم

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

فیستول گاهی اوقات آزار‌دهنده و دردناک است اما بخاطر بی‌توجهی و حتی ناآگاهی از آن به سادگی عبور می‌کنید. حالا که با خواندن این مقاله اطلاعات کافی درباره این مشکل دردناک و گاهی هم به دلیل دیر درمان شدن خطرناک آشنا شده‌ای وقت پیدا کردن یک پزشک متخصص می‌رسد. فیستول را اگر به موقع تشخیص ندهید و درمان نکنید از عواقب آن پشیمان خواهید شد.

به وبسایت دکترتو مراجعه کنید و با بهترین پزشکان جراحی عمومی کشور و دکتر متخصص داخلی در زمینه تشخیص و درمان فیستول آشنا شوید. سپس به کمک آن به‌سرعت و بی‌دردسر نوبت ویزیت حضوری و حتی مشاوره آنلاین و غیرحضوری خود را ثبت و دریافت نمایید. شما می‌توانید از خدمات غیرحضوری دکترتو برای ویزیت آنلاین جراح عمومی و متخصص داخلی آنلاین کمک بگیرید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!