سندروم شوگرن چیست و چگونه تشخیص داده می‌ شود؟

سندروم شوگرن یک اختلال خود ایمنی است که با حمله سیستم ایمنی به غدد تولیدکننده رطوبت در بدن (مانند غدد اشکی و بزاقی) مشخص می‌شود. این بیماری باعث خشکی در مناطق مختلف مخاطی به‌ویژه چشم و دهان می‌شود و گاهی اوقات با سایر اختلالات خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید و لوپوس همراه است. اگر علائم بیماری شوگرن را دارید، حتما به متخصص داخلی مراجعه کنید. در سایت دکترتو امکان دریافت نوبت ویزیت حضوری از بهترین پزشکان برای شما فراهم شده است.

سندروم شوگرن چیست؟

سندروم شوگرن نوعی بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به غدد برون‌ریز (بزاقی و اشکی) حمله می‌کند و باعث خشکی دهان و چشم می‌شود. در این بیماری، غشای مخاطی و غدد ترشحی رگ‌های چشم و دهان تحت تاثیر قرار می‌گیرند و ترشحات آنها کم می‌شود.

همچنین ممکن است خشکی در قسمت‌های دیگر بدن که نیاز به رطوبت دارند، مانند بینی، گلو و پوست نیز دیده شود. این سندروم می‌تواند روی سایر قسمت‌های بدن از جمله مفاصل، ریه، کلیه، رگ‌های خونی، اندام‌های گوارشی و اعصاب هم تاثیر بگذارد. اگرچه سندروم شوگرن ممکن است در هر سنی دیده شود اما معمولا بعد ازسن ۴۰ سالگی به‌خصوص در زنان بروز می‌کند.

برای تشخیص بیماری شوگرن، پزشکان از تاریخچه پزشکی بیمار، معاینه فیزیکی، برخی از آزمایشات چشم و دهان، آزمایش خون و بیوپسی‌ (نمونه برداری) استفاده می‌کنند. درمان نیز ممکن است شامل استفاده از اشک مصنوعی برای خشکی چشم‌ها و مکیدن آب نبات بدون شکر یا آب آشامیدنی برای خشکی دهان باشد.

متن انگلیسی:
When a person has Sjögren’s syndrome, their immune system is attacking the glands that keep the eyes, mouth and other body parts moist.
ترجمه فارسی:
هنگامی که یک فرد به سندرم شوگرن مبتلا می‌شود، سیستم ایمنی بدن او به غدد درون‌ریز که چشم، دهان و سایر قسمت‌های بدن را مرطوب نگه می‌دارند حمله می‌کنند.

به نقل از سایت hopkinsmedicine

تفاوت شوگرن و لوپوس چیست؟

هر دو سندرم شوگرن و بیماری لوپوس بیماری‌های خود ایمنی هستند. سندرم شوگرن معمولا غدد تولیدکننده بزاق را تحت تأثیر قرار می‌دهد و با خشکی چشم و دهان مشخص می‌شود. اما بیماری لوپوس، به‌خصوص لوپوس اریتماتوز سیستمیک، می‌تواند روی اندام‌های مختلف از جمله پوست، مفاصل، کلیه و سیستم عصبی تأثیر بگذارد.

علاوه‌بر این لوپوس معمولا با جوش پروانه‌ای صورت که سرتاسر بینی و گونه‌ها را فرا می‌گیرد، شناخته می‌شود که این اتفاق در سندرم شوگرن وجود ندارد. تقریبا ۳۰ درصد از بیماران لوپوس به سندرم شوگرن مبتلا هستند.

آیا شوگرن همان سرطان است؟

سندرم شوگرن به‌عنوان سرطان طبقه‌بندی نمی‌شود بلکه یک نوع بیماری خود ایمنی است. البته بیماران مبتلا به سندرم شوگرن در معرض خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان‌ها به‌ویژه لنفوم یا سرطان غدد لنفاوی قرار دارند.

انواع سندروم شوگرن

سندروم شوگرن را می‌توان به دو نوع اولیه و ثانویه طبقه‌بندی کرد:

• سندرم اولیه شوگرن: این نوع از بیماری شوگرن به‌طور مستقل بدون ارتباط با سایر بیماری‌های خود ایمنی رخ می‌دهد و معمولا با خشکی چشم و دهان مشخص می‌شود.
• سندرم ثانویه شوگرن: این نوع بیماری در ارتباط با سایر بیماری‌های خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید، لوپوس یا اسکلروز سیستمیک (اسکلرودرمی) ایجاد می‌شود. وجود یک بیماری خود ایمنی دیگر همراه با بیماری شوگرن می‌تواند تشخیص و درمان بیماری را پیچیده کند.

بیماری شوگرن چشم

سندرم شوگرن می‌تواند پیامدهای زیادی برای سلامت چشم داشته باشد و مهم‌ترین علت خشکی چشم باشد. همچنین بیماری شوگرن می‌تواند باعث عوارضی مانند آسیب به قرنیه، حساسیت به نور و التهاب چشم شود. اگر خشکی شدید چشم در بیماری شوگرن درمان نشود، می‌تواند با زخم قرنیه و عفونت شدید همراه باشد.

روماتیسم شوگرن چیست؟

بیماری روماتیسم در نوع دوم یا ثانویه شوگرن اتفاق می‌افتد که با درد مفاصل و سفتی بدن همراه است. این اتفاق به این دلیل رخ می‌دهد که سندرم شوگرن می‌تواند روی بافت‌ها و سیستم‌های مختلف اندامی، فراتر از غدد بزاقی تاثیر بگذارد. بیماران شوگرن روماتیسم همچنین ممکن است خستگی و احساس درد آرتریت را به دلیل اختلال ایمنی اساسی تجربه کنند.

سندروم شوگرن و بارداری

زنان بارداری که مبتلا به سندرم شوگرن هستند ممکن است با عوارضی مانند زایمان زودرس و بلوک مادرزادی قلب جنین روبه‌رو شوند. به همین دلیل نظارت دقیق متخصصان زنان و زایمان و روماتولوژیست‌ها برای مدیریت خطرات بیماری ضروری است. البته با وجود این چالش‌ها، بسیاری از زنان مبتلا به بیماری شوگرن بارداری‌های موفقی را با نظارت تیم پزشکی پشت سر می‌گذارند.

سندرم شوگرن در کودکان

سندرم شوگرن در کودکان با بزرگسالان متفاوت است. این بیماری در کودکان معمولا با بزرگ‌شدن غده پاروتید به جای خشکی چشم و دهان همراه است. همچنین حدود یک سوم کودکان مبتلا به شوگرن ممکن است خستگی و علائم درد مفصلی را داشته‌باشند.

علائم سندروم شوگرن: سندرم شوگرن چه علائمی دارد؟

دو علامت اصلی سندروم شوگرن خشکی دهان و خشکی چشم هستند. در خشکی دهان ممکن است احساس کنید که دهانتان پر از پنبه است و بلعیدن یا صحبت کردن برای شما دشوار شده است. در خشکی چشم نیز فرد ممکن است دچار سوزش و خارش چشم یا احساس افتادن سنگ‌ریزه یا ماسه در چشم شود. همچنین خستگی و سنگینی چشم‌ها، فتوفوبیا (نور هراسی) یا حساسیت به نور و تاری دید را ممکن است تجربه کند.

برخی از افراد مبتلا به سندروم شوگرن نیز ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:

• درد، تورم و سفتی مفاصل
• تورم غدد بزاقی به‌خصوص غددی که در پشت فک و پشت گوش قرار دارند
• بثورات پوستی یا خشک‌شدن پوست
• خشکی واژن
• سرفه خشک و مداوم
• خستگی طولانی مدت
• پوسیدگی و از دست‌رفتن دندان‌‎‌ها
• گرفتگی صدا
• برفک دهان مکرر و عفونت قارچی در دهان
• هذیان و گیجی
• درد ماهیچه
• نوروپاتی محیطی، بی‌حسی و درد در بازوها یا پاها
• بیماری ریوی
• پدیده رینود که در آن در دست‌ها احساس درد، سردی و بی‌حسی دارند
• واسکولیت (التهاب عروق خونی)

آیا شما هم علائم بیماری شوگرن را دارید؟

برای اطمینان می‌توانید مشاوره بگیرید.

دکتر داخلی

علت سندروم شوگرن چیست؟

سندروم شوگرن یک بیماری خودایمنی است و دانشمندان هنوز اطلاعات کافی ندارند که چرا برخی افراد به بیماری شوگرن مبتلا می‌شوند. اما مشخص شده است که برخی از ژن‌ها افراد را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این اختلال قرار می‌دهند. همچنین به نظر می‌رسد که یک عامل برانگیزاننده مانند عفونت با یک ویروس خاص یا باکتری در ابتلا به شوگرن نقش دارد.

به طور کلی موارد زیر از علل ابتلا به شوگرن هستند؛

• عفونت ویروسی یا باکتریایی
• عوامل ژنتیکی
• عوامل محیطی
• سیستم عصبی
• سیستم غدد درون ریز
• کاهش هورمون تولید شده در بدن مانند استروژن

یائسگی بهترین زمان برای تشخیص سندروم شوگرن است. بعضی مطالعات نشان می‌دهند که استروژن در مقابل سندروم شوگرن نقش محافظتی دارد و سطوح پایین آن ممکن است عملکرد ایمنی را تغییر دهد و باعث ایجاد بیماری شوگرن شود.

علائم	عوامل خطر
خشکی چشم	سن بالای ۴۰
خشکی دهان	جنسیت (زنان)
تورم غدد بزاقی	بیماری روماتیسمی

تشخیص سندروم شوگرن چگونه انجام میشود؟

از آن‌جایی که علائم و نشانه‌های شوگرن از فردی به فرد دیگر متفاوت است یا علائم ممکن است مشابه بیماری‌های دیگر باشد، تشخیص این بیماری دشوار است. همچنین عوارض جانبی برخی از داروها ممکن است بعضی از علائم سندروم شوگرن را تقلید کنند. معیارهای تشخیص قطعی بیماری شوگرن عبارت‌اند از:

• نیاز به استفاده از قطره اشک بیش از ۳ بار در روز
• احساس سوزش منظم در چشم
• خشکی چشم‌ها و دهان بیش از ۳ ماه
• تورم در غدد بزاقی بین فک و گوش (غده پاروتید)
• وجود آنتی‌بادی‌های SSA یا SSB در خون
• بیوپسی لب نشانگر التهاب لنفوسیتی کانونی باشد

آزمایش تشخیص سندروم شوگرن

آزمایش تشخیص سندروم شوگرن می‌تواند برای رد کردن سایر بیماری‌ها و تشخیص دقیق شوگرن کمک‌کننده باشد. این آزمایش‌ها شامل آزمایش خون، آزمایش چشم، تصویربرداری، بیوپسی و سایر موارد هستند:

• آزمایش خون: برای بررسی سطوح مختلف سلول‌های خونی، وجود آنتی بادی‌های رایج در سندروم شوگرن، شواهدی از التهاب، علائمی از مشکلات کبد و کلیه
• آزمایش چشم: بررسی خشکی چشم با تست اشک Schirmer
• slit lamp: مشاهده سطح چشم با دستگاه بزرگنمایی به نام لامپ شکاف (slit lamp)
• تصویربرداری: برخی روش‌های تصویربرداری خاص مانند سیالوگرام و سینتی گرافی بزاق می‌توانند عملکرد غدد بزاقی را بررسی کنند.
• بیوپسی (نمونه برداری): بیوپسی لب برای تشخیص حضور خوشه سلول‌های التهابی که نشان‌دهنده سندروم شوگرن است
• میزان جریان بزاق: پزشک میزان بزاق تولید شده در یک فنجان را بیش از ۵ دقیقه اندازه‌گیری می‌کند.
• بیوپسی پوست با لکه‌های فیبرعصبی: این روش حضور نوروپاتی فیبر کوچک (SFN) را تشخیص می‌دهد.
• آزمایش ادرار: نمونه ادرار چمع آوری شده برای تعیین اینکه آیا کلیه‌ها تحت تاثیر قرار گرفته‌اند یا خیر آزمایش می‌شود.

طول عمر بیماران شوگرن چقدر است؟

بیماران مبتلا به سندرم اولیه شوگرن معمولا امید به زندگی خوبی دارند.​ با این حال نوع دوم بیماری شوگرن به دلیل علائمی مانند خستگی، درد و خطر عوارضی مانند لنفوم روی کیفیت زندگی افراد تأثیر می‌گذارد.

با تجربه‌ترین دکتر را برای درمان سندروم شوگرن پیدا کن.

دکتر سندروم شوگرن

درمان سندروم شوگرن چیست؟

در حال حاضر درمان قطعی برای سندرم شوگرن وجود ندارد و هدف درمانی، تسکین علائم و جلوگیری از عوارض آن است. بسیاری از افراد مبتلا به شوگرن که خشکی چشم و خشکی دهان دارند با استفاده از اشک مصنوعی برای خشکی چشم و نوشیدن جرعه جرعه آب علائم خود را کنترل می‌کنند. با این حال برخی افراد به داروهای تجویزی یا حتی روش‌های جراحی نیاز دارند.

عمل جراحی سندروم شوگرن یک جراحی کوچک برای بستن مجاری اشک است که اشک را از چشم تخلیه می‌کند و ممکن است به کاهش خشکی چشم‌ کمک کند. گذاشتن پلاک‌های کلاژنی یا سیلیکونی داخل مجاری اشک نیز برای کمک به حفظ اشک چشم مفید است.

دارو برای بیماری شوگرن

براساس علائم بیماری شوگرن پزشک ممکن است قطره چشم یا داروهایی برای افزایش تولید بزاق از غدد بزاقی را تجویز کند. برخی از این داروها شامل پیلوکارپین و سویملین هستند که در تولید بیشتر بزاق نقش دارند.

علائم بیماری	دارو
التهاب چشم	قطره چشمی سیکلوسپورین (Restasis) لیفیدگراست (Xiidra)
تولید بزاق	پیلوکارپین سویملین
علائم روماتیسم	داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs
عفونت‌های مخمری در دهان	داروهای ضد قارچی
علائم سیستمیک یا درگیری اندام‌های بدن	هیدروکلروکویین متوترکسات

عوارض سندروم شوگرن: آیا بیماری شوگرن خطرناک است؟

شایع‌ترین عوارض سندروم شوگرن مربوط به درگیری چشم‌ها و دهان است. برای پیشگیری از بروز هر کدام از این عوارض، بهتر است هرچه سریعتر درمان را آغاز کنید:

• پوسیدگی دندان‌ها: اگر دهان شما خشک باشد، بیشتر در معرض پوسیدگی قرار می‌گیرید.
• عفونت‌های قارچی: افرادی که مبتلا به سندروم شوگرن هستند، احتمال بیشتری برای ابتلا به برفک دهانی و عفونت‌های قارچی دهان دارند.
• مشکلات بینایی: خشکی چشم می‌تواند باعث حساسیت به نور، تاری دید و آسیب قرنیه شود.
• درگیری ریه‌ها، کلیه‌ها و کبد: التهاب در بدن می‌تواند باعث ایجاد پنومونی، برونشیت یا سایر مشکلات ریوی شود.
• سرطان غدد لنفاوی: درصد کمی از افراد مبتلا به سندروم شوگرن، ممکن است به سرطان غدد لنفاوی (لنفوم) نیز مبتلا شوند.
• مشکلات عصبی: ممکن است در این بیماری، بی‌حسی، سوزن سوزن شدن و سوزش در دست‌ها و پاها (نوروپاتی محیطی) ایجاد شود.
• تولد نوزاد با مشکلات قلبی یا لوپوس

پزشکان پیشنهادی

۴.۹ (۱۶۹ نظر)

دکتر حسن پاک روان

تخصص داخلی

نوبت بگیرید

۴.۶ (۱۸۵ نظر)

دکتر مژده محمدی

تخصص داخلی

نوبت بگیرید

۴.۵ (۱۸۵ نظر)

دکتر نازیلا محمدی

تخصص داخلی

نوبت بگیرید

۴.۸ (۱۶۵ نظر)

دکتر علی اوسط لطفی

تخصص داخلی

نوبت بگیرید

۴.۹ (۱۳۹ نظر)

دکتر فاطمه صوراسرافیل

تخصص داخلی

نوبت بگیرید

۵ (۱۲۷ نظر)

دکتر حمیدرضا رفیعی

تخصص داخلی

نوبت بگیرید

عاقبت بیماری شوگرن چیست؟

بیماری شوگرن ثانویه می‌تواند باعث اختلال در عملکرد اندام‌هایی مانند کلیه، سیستم گوارش، رگ‌های خونی، ریه‌ها، کبد، لوزالمعده و سیستم عصبی مرکزی شود. بیماران شوگرن نیز احتمال بیشتری برای ابتلا به لنفوم دارند به همین دلیل این بیماری نیاز به مدیریت دارد تا از عوارض جدی آن جلوگیری شود.

پیشگیری از سندروم شوگرن

در حال حاضر راه قطعی برای جلوگیری از سندرم شوگرن وجود ندارد زیرا علل اصلی آن هنوز مشخص نیست. اما برای برای جلوگیری از پیشرفت شوگرن، بهتر است سیگار نکشید. سیگار کشیدن می‌تواند باعث تحریک و خشک شدن دهان شود. همچنین در طول روز از مایعات، به ویژه آب به اندازه کافی استفاده کنید و از نوشیدن قهوه یا الکل خودداری کنید زیرا می‌تواند علائم خشکی دهان‌ را بدتر کند.

سایر مواردی که در پیشگیری از سندروم شوگرن نقش دارند نیز عبارت است از:

• مصرف آدامس‌ بدون قند
• استفاده از بزاق مصنوعی
• استفاده از اسپری نمکی بینی
• بهداشت دهان و دندان (استفاده از نخ دندان و مسواک)
• چکاپ منظم چشم و دهان

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

سندروم شوگرن یک بیماری خود ایمنی است که باعث می‌شود سیستم ایمنی بدن به جای حمله به باکتری یا ویروس، به سلول‌های سالم خود حمله کند. در این بیماری گلبول‌های سفید خون که به‌طور معمول از بدن در برابر میکروب‌ها محافظت می‌کنند به غدد مسئول ایجاد رطوبت (تولید بزاق و اشک) حمله می‌کنند. در نتیجه وقتی این اتفاق می‌افتد، غدد درون‌ریز نمی‌توانند اشک و بزاق تولید کنند بنابراین چشم، دهان و سایر قسمت‌های بدن که نیاز به رطوبت دارند، شما خشک می‌شوند.

اگرچه هنوز علت دقیق ابتلا به سندروم شوگرن مشخص نیست و ممکن است ترکیبی از ژنتیک و محیط باشد اما با دارودرمانی یا حتی عمل جراحی می‌توان آن را مدیریت کرد. اگر علائم بیماری خود ایمنی شوگرن را دارید، به دکتر متخصص داخلی یا فوق تخصص غدد مراجعه کنید. در سایت دکترتو امکان دریافت نوبت ویزیت حضوری یا مشاوره با بهترین پزشکان برای شما فراهم شده است.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!