آسیکلوویر چیست؟ کاربرد و عوارض مصرف آسیکلوویر

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید

آسیکلوویر یک داروی ضدویروسی است که برای درمان عفونت‌های ناشی از ویروس‌های هرپس مانند تبخال لب، تبخال تناسلی، زونا و آبله‌مرغان استفاده می‌شود. این دارو با متوقف کردن تکثیر ویروس در بدن، به کاهش علائم بیماری و تسریع روند بهبود کمک می‌کند، اما ویروس را به طور کامل از بین نمی‌برد. آسیکلوویر به شکل‌های مختلف مانند قرص، پماد موضعی و تزریقی در دسترس است. بااین‌حال، مصرف آن ممکن است با عوارض جانبی مانند حالت تهوع، سردرد یا تحریک پوستی همراه باشد که آگاهی از آن‌ها پیش از استفاده ضروری است.

آسیکلوویر چیست؟

آسیکلوویر یک داروی ضدویروسی است که برای کنترل و کاهش شدت تبخال دهانی و تناسلی استفاده می‌شود. این دارو تبخال را درمان نمی‌کند اما مدت درگیری با ویروس، درد، خارش و لکه‌های جدید را کاهش داده و به ترمیم سریع‌تر زخم‌ها کمک می‌کند. همچنین در افراد با سیستم ایمنی ضعیف، خطر انتشار ویروس به سایر نقاط بدن و ایجاد عفونت‌های جدی را کاهش می‌دهد.

علاوه‌بر این، در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، قرص آسیکلوویر ۴۰۰ می‌تواند خطر ابتلا به ویروس در سایر نقاط بدن را کاهش دهد و همچنین باعث جلوگیری از ایجاد عفونت‌های جدی شود.

مشخصات	توضیحات
آسیکلوویر چیست؟	داروی ضدویروسی برای درمان عفونت‌های هرپس مانند تبخال، زونا و آبله‌مرغان.
نام عمومی دارو	Acyclovir
نام تجاری	Zovirax
نوع دارو	ضدویروسی
فرمول شیمیایی	C8H11N5O3
دسته‌بندی بارداری	دسته B (بی‌خطر در بارداری، اما با مشورت پزشک مصرف شود).
نیمه عمر	حدود ۲.۵ تا ۳.۳ ساعت
متابولیسم دارو	عمدتاً در کبد
نحوه دفع دارو	از طریق ادرار (بدون تغییر و متابولیزه‌شده).
بهترین شرایط نگهداری	در دمای اتاق (۱۵-۲۵ درجه سانتی‌گراد) و دور از نور و رطوبت نگهداری شود.
نحوه مصرف اشکال دارویی	به صورت قرص، کرم، پماد موضعی یا تزریقی طبق تجویز پزشک مصرف می‌شود.
داروهای هم‌گروه	والاسیکلوویر (Valacyclovir)، فامسیکلوویر (Famciclovir)

نحوه عملکرد آسیکلوویر چگونه است؟

آسیکلوویر متعلق به طبقه‌ای از داروها به نام ضدویروس است. این دارو با کاهش توانایی ویروس تب خال برای تکثیر در بدن کار می‌کند. قرص آسیکلوویر ۴۰۰ یا پماد آسیکلوویر عفونت تبخال را درمان نمی‌کند، فقط علائم عفونت را درمان می‌کند. علایم عفونت‌ تبخال شامل

•  زخم‌های سرماخوردگی 
•  آبله مرغان 
•  زونا یا تب خال دستگاه تناسلی است.

حتی با وجود قرص آسیکلوویر، ویروس تبخال ممکن است همچنان هنوز در بدن زندگی کند و پس از از بین رفتن علائم عفونت فعلی، ممکن است علائم دیرتر دوباره ظاهر شوند.

نحوه مصرف آسیکلوویر به چه صورت است؟

آسیکلوویر یک داروی ضدویروسی است که بسته به نوع عفونت در اشکال مختلفی مانند قرص، پماد یا تزریق وریدی مصرف می‌شود. رعایت دوز و مدت زمان درمان طبق توصیه پزشک برای اثربخشی بهتر ضروری است.

• تزریق وریدی: فقط در موارد شدید و تحت نظر پزشک انجام می‌شود.
• قرص خوراکی: معمولاً ۲ تا ۵ بار در روز همراه با آب مصرف شود.
• پماد یا کرم موضعی: پماد آسیکلوویر ۵ بار در روز فقط روی پوست سالم اطراف ضایعات تبخالی استفاده شود. از مصرف روی زخم باز، داخل دهان، چشم یا واژن خودداری کنید.

نمی‌دونی بهترین روش درمان تبخال تناسلی چیه؟

همین الان مشاوره بگیر.

دکتر متخصص عفونی

آمپول آسیکلوویر برای چیست؟

آمپول آسیکلوویر زمانی استفاده می‌شود که برای اولین بار تبخال تناسلی در فرد دیده‌‌شود یا اینکه بعد از اتمام حمله‌ی هرپس قبلی، حمله‌ی جدیدی آغاز شود. البته در بیشتر مواقع این شکل آسیکلوویر در کسانی کاربرد دارد که سیستم ایمنی ضعیفی دارند. همچنین تزریق آمپول آسیکلوویر در درمان انسفالیت هرپس هم کاربرد دارد که در نوزادان دیده‌می‌شود. تزریق ناگهانی آمپول آسیکلوویر باعث پیشگیری از پخش شدن ویروس در سراسر بدن می‌شود.

قطره چشمی آسیکلوویر

قطره آسیکلوویر در بیمارانی که بیماری هرپس یا همان تبخال تناسلی را دارند، کاربرد دارد. در صورتیکه بیمار در چشمانش هم تبخال دیده‌شود و یا عفونت به چشم‌ها سرایت کرده‌باشد، بهتر است از قطره چشمی آسیکلوویر بهره ببرد. داروهای موضعی در درمان بیماری‌هایی که تظاهرات پوستی دارند، خوب عمل می‌کنند. از طرفی، عوارض آن نیز نسبتا کمتر از داروهای خوراکی و تزریقی است.

نحوه مصرف آمپول و قطره چشمی آسیکلوویر

• تزریق آمپول آسیکلوویر به شکل وریدی است. معمولا هر ۸ ساعت و در طول ۱ ساعت به بدن تزریق می‌شود. طول درمان بستگی به شدت بیماری و سلامت دستگاه تناسلی دارد.
• قطره چشمی آسیکلوویر به شکل پماد چشمی است و بر روی ملتحمه و داخل چشم قرار می‌گیرد. طریقه استفاده از این دارو به این شکل است که یک سانتی متر از چشم با پماد، ۵ بار در روز استفاده شود.‌ البته تعداد مصرف روزانه بستگی به سن بیمار دارد.

شربت آسیکلوویر برای کودکان

شربت آسیکلوویر یک داروی ضدویروسی است که برای درمان عفونت‌های ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس (مانند تبخال دهانی و تناسلی) و ویروس واریسلا-زوستر (آبله مرغان و زونا) در کودکان تجویز می‌شود. این دارو با مهار تکثیر ویروس، شدت علائم را کاهش داده و مدت زمان بیماری را کوتاه‌تر می‌کند. در کودکان زیر ۲ سال، فرم شربتی این دارو ارجحیت دارد، در حالی که در کودکان بالای ۶ سال ممکن است قرص ۲۰۰ میلی‌گرمی تجویز شود. دوز مصرفی بر اساس وزن کودک، شدت عفونت و نظر پزشک تعیین می‌شود و معمولاً هر ۶ تا ۸ ساعت یک‌بار برای ۵ تا ۱۰ روز ادامه می‌یابد. برای به حداقل رساندن خطر عوارض جانبی، به‌ویژه مشکلات کلیوی، مصرف مایعات کافی توصیه می‌شود. همچنین، شروع زودهنگام درمان در مراحل اولیه بیماری می‌تواند اثربخشی دارو را افزایش دهد.

پماد آسیکلوویر چه کاربردی دارد و نحوه مصرف آن چگونه است؟

پماد آسیکلوویر یک داروی ضدویروسی است که برای درمان تبخال لب و تبخال تناسلی ناشی از ویروس هرپس سیمپلکس استفاده می‌شود. این پماد به کاهش علائم، تسریع بهبودی و جلوگیری از گسترش ویروس کمک می‌کند.

• مقدار کمی از پماد را ۵ بار در روز (هر ۴ ساعت یک‌بار، به جز هنگام خواب) روی ناحیه مبتلا بمالید.
• قبل و بعد از مصرف دست‌ها را بشویید تا از انتقال ویروس جلوگیری شود.
• از تماس پماد با چشم، دهان و داخل بینی خودداری کنید.
• برای نتیجه بهتر، مصرف را در اولین نشانه‌های تبخال (سوزش یا خارش) آغاز کنید.
• دوره درمان را کامل کنید حتی اگر علائم زودتر برطرف شوند.

موارد مصرف قرص آسیکلوویر

پماد تبخال آسیکلوویر یکی از اشکال داروی آسیکلوویر است که برای بهبود علائم تبخال دهانی استفاده می‌شود. این دارو به علت موضعی بودن، عوارض کم‌تری دارد. از طرفی اثربخشی آن بر روی زوائد پوستی مانند تبخال، بهتر است.

دوز مصرفی این دارو به شدت بیماری، سن بیمار و شرایط پزشکی بستگی دارد و باید طبق دستور پزشک مصرف شود تا اثربخشی مطلوب داشته باشد و خطر بروز عوارض جانبی کاهش یابد.

۱. مقدار مصرف قرص آسیکلوویر برای تبخال

قرص آسیکلوویر برای تبخال تناسلی کاربرد دارد. دوز مصرفی برای بزرگسالان (سنین ۱۸ تا ۶۴ سال)؛

• تب خال ناحیه تناسلی، دوز اولیه معمولی: ۲۰۰ میلی گرم هر ۴ ساعت، پنج بار در روز، به مدت ۱۰ روز.
• دوز معمولی برای پیشگیری از تب خال مکرر: ۴۰۰ میلی گرم دو بار در روز، هر روز تا ۱۲ ماه. 
• سایر برنامه‌های دوز ممکن است شامل دوزهایی از ۲۰۰ میلی گرم سه بار در روز تا ۲۰۰ میلی گرم پنج بار در روز باشد.
• پزشک شما تصمیم خواهدگرفت که چه مدت مصرف این دارو را برای جلوگیری از شعله‌ور شدن عفونت انجام‌دهید.
• درباره‌ی دوز معمول برای عود عفونت: ۲۰۰ میلی گرم در هر ۴ ساعت، پنج بار در روز، به مدت ۵ روز. 

دوز آسیکلوویر در افراد بالای ۶۵ سال:

سیستم کلیوی افراد بالای ۶۵ ممکن است مانند گذشته کار نکند. این مسئله باعث می‌شود که داروها کندتر پردازش شوند. در‌نتیجه، بیشتر دارو برای مدت طولانی‌تر در بدن باقی می‌ماند و این خطر ابتلا به عوارض جانبی را افزایش می‌دهد. پزشک ممکن است با دوز کم یا برنامه دارویی متفاوت، دارو را شروع کند. این می‌تواند به حفظ سطح بیش از حد این دارو در بدن کمک‌کند.

۲. دوز آسیکلوویر در آبله مرغان

• برای درمان آبله مرغان دوز معمول: ۸۰۰ میلی گرم چهار بار در روز به مدت ۵ روز مصرف کنید.
• این دارو را به محض بروز اولین علامت بیماری آبله مرغان شروع کنید. در صورت شروع مصرف قرص آسیکلوویر ۴۰۰ پس از گذشت ۲۴ ساعت از ظهور اولین علایم، میزان تاثیرگذاری دارو مشخص نیست. 

همین حالا برای برطرف کردن تبخال ویروسی دهان اقدام کن!

دکتر عفونت تبخال

۳. آسیکلوویر برای زونا

آسیکلوویر برای زونا با مهار تکثیر ویروس واریسلا-زوستر، شدت علائم را کاهش داده و روند بهبود را تسریع می‌کند. این دارو در بزرگسالان معمولاً ۸۰۰ میلی‌گرم، پنج بار در روز به مدت ۷ تا ۱۰ روز تجویز می‌شود و برای اثرگذاری بهتر، باید در ۷۲ ساعت اول پس از بروز ضایعات پوستی مصرف شود. در بیماران دارای نقص ایمنی، ممکن است نیاز به دوزهای بالاتر یا تزریق وریدی باشد. مصرف مایعات کافی برای کاهش خطر آسیب کلیوی توصیه می‌شود.

مقدار مصرفی قرص آسیکلوویر ۴۰۰ در زونا، ۸۰۰ میلی گرم در هر ۴ ساعت، پنج بار در روز به مدت ۷ تا ۱۰ روز توصیه میشود.

۴. قرص آسیکلوویر ۴۰۰ برای زگیل تناسلی

قرص آسیکلوویر ۴۰۰ برای درمان زگیل تناسلی توصیه نمی‌شود، زیرا زگیل تناسلی ناشی از ویروس HPV است و آسیکلوویر تنها علیه ویروس‌های هرپس مؤثر است؛ درمان زگیل تناسلی معمولاً با روش‌های موضعی مانند کریوتراپی، ایمنی‌تراپی (ایمی کوئیمود) یا داروهای موضعی دیگر انجام می‌شود. برای آگاهی از بهترین داروی زگیل تناسلی حتما از پزشک سوال کنید.

۵. قرص آسیکلوویر ۴۰۰ برای تبخال لب

قرص آسیکلوویر ۴۰۰ یک داروی ضدویروسی است که برای درمان تبخال، تبخال تناسلی و زونا استفاده می‌شود. این دارو با مهار تکثیر ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) به کاهش شدت علائم و سرعت بهبودی کمک می‌کند.

نحوه مصرف قرص آسیکلوویر ۴۰۰ برای تبخال لب

دوز مصرفی قرص آسیکلوویر ۴۰۰ برای تبخال لب بستگی به شدت عفونت و نظر پزشک دارد، اما معمولاً برای تبخال لب، روزانه ۵ بار (هر ۴ ساعت یک‌بار) به مدت ۵ تا ۷ روز مصرف می‌شود. بهتر است قرص را با یک لیوان آب و همراه غذا مصرف کنید تا از تحریک معده جلوگیری شود.

زمان مصرف قرص آسیکلوویر ۴۰۰ برای تبخال لب

برای اثرگذاری بهتر، مصرف دارو باید در اولین مراحل بروز تبخال (احساس سوزش یا خارش لب) آغاز شود. تأخیر در مصرف ممکن است باعث طولانی‌تر شدن دوره بیماری شود. اگر علائم پس از یک هفته بهبود نیافت، مشاوره پزشکی توصیه می‌شود.

عوارض آسیکلوویر چیست؟

آسیکلوویر ۲۰۰ یا آسیکلوویر ۴۰۰ مثل بسیاری از داروهای دیگر عوارضی دارد که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم:

• ناراحتی معده، معده ناراحت
• استفراغ
• اسهال
• سرگیجه
• خستگی
• تحریک
• درد، به خصوص در مفاصل
• ریزش مو
• تغییر در بینایی

موارد احتیاط و هشدارها در مصرف آسیکلوویر

آسیکلوویر یک داروی ضدویروسی است که باید با احتیاط مصرف شود، به‌ویژه در افرادی که مشکلات کلیوی دارند یا در دوران بارداری و شیردهی هستند. همچنین، این دارو از انتقال تبخال تناسلی جلوگیری نمی‌کند و ممکن است عوارضی مانند سرگیجه و واکنش‌های آلرژیک ایجاد کند. رعایت نکات زیر هنگام مصرف ضروری است:

مصرف آسیکلوویر در دوران بارداری و شیردهی

در دوران بارداری‌، قرص آسیکلوویر ۲۰۰ فقط در مواردی که به وضوح مورد نیاز باشد، باید استفاده‌شود. در مورد خطرات و فواید آن با پزشک خود صحبت‌کنید.

قرص آسیکلوویر ۴۰۰ به شیر مادر منتقل می‌شود. با این وجود بعید است که این دارو به یک نوزاد شیرخوار آسیب برساند. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.

علایم اووردوز با آسیکلوویر چیست؟

مصرف بیش از حد آسیکلوویر می‌تواند به عوارض جدی منجر شود. علائم اوردوز شامل:

1. علائم گوارشی: حالت تهوع، استفراغ و اسهال.
2. علائم عصبی: گیجی، سرگیجه، خواب‌آلودگی، توهم، تشنج یا بیهوشی.
3. مشکلات کلیوی: کاهش حجم ادرار یا درد در ناحیه کلیه به دلیل آسیب کلیوی.
4. علائم عمومی: خستگی شدید یا بی‌حالی.

مقاومت دارویی در برابر آسیکلوویر

در بیماران مبتلا به نقص ایمنی، از جمله افراد دارای HIV، دریافت‌کنندگان پیوند عضو، یا بیماران تحت شیمی‌درمانی، احتمال ایجاد مقاومت ویروسی به آسیکلوویر افزایش می‌یابد. در چنین مواردی، ویروس ممکن است به دارو پاسخ ندهد و نیاز به درمان با داروهای ضدویروسی قوی‌تری مانند فوسکارنت یا سیدوفوویر وجود داشته باشد. این داروها با مکانیسم متفاوتی عمل کرده و در برابر سویه‌های مقاوم ویروسی مؤثرتر هستند. برای کاهش خطر عوارض جانبی، به‌ویژه آسیب کلیوی که یکی از نگرانی‌های اصلی در مصرف آسیکلوویر و داروهای جایگزین آن است، هیدراتاسیون کافی (مصرف مایعات زیاد) ضروری است. همچنین، شروع زودهنگام درمان در مراحل اولیه عفونت می‌تواند اثربخشی دارو را افزایش داده و از گسترش بیشتر ویروس جلوگیری کند.

تداخلات دارویی آسیکلوویر با داروهای دیگر

تداخلات دارویی ممکن است نحوه‌ی عملکرد داروها را تغییر داده و یا خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش‌دهد. 

لیستی از تمام داروها و محصولاتی که استفاده‌می‌کنید (از جمله داروهای بدون نسخه و داروهای بدون نسخه و گیاهان دارویی) را نگه‌دارید و آن را با پزشک و داروساز خود به اشتراک بگذارید. برخی از مواردی که ممکن است با داروی آسیکلوویر ۴۰۰ تداخل داشته‌باشند، عبارتند از؛

• داروهای دیگر با ریسک ابتلا به اختلالی کلیوی (از جمله داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی NSAIDs مانند ایبوپروفن، ناپروکسن).
• Acyclovir بسیار شبیه به valacyclovir (وال آسیکلوویر) است. لذا در حین استفاده از قرص آسیکلوویر ۲۰۰ یا قرص آسیکلوویر ۴۰۰ از داروهای حاوی وال آسیکلوویر استفاده نکنید.

اطلاعات دارویی و اشکال دارویی آسیکلوویر

آسیکلوویر با مهار تکثیر ویروس، شدت و مدت علائم بیماری را کاهش می‌دهد و به تسریع روند بهبود کمک می‌کند. آسیکلوویر در اشکال مختلفی ارائه می‌شود که بسته به نوع و شدت عفونت توسط پزشک تجویز می‌شوند. برخی از اشکال دارویی آسیکلوویر را در ادامه بررسی می‌کنیم.

• قرص بایوسیکلوویر 
• قرص آسیکلوویر
• پماد چشمی ویرولیز ۳%
• کرم آلوویر ۵% 
• کرم موضعی آسیکلوویر ۵% 
• پودر قابل تزریق زوویراکس 
• ویال آسیکلوویر

پزشکان پیشنهادی

۴.۹ (۱۲۴۲ نظر)

زهرا عسکری سرطاوسی

تخصص مامایی

نوبت بگیرید

۴.۶ (۶۱۲ نظر)

دکتر فرزین خوروش

تخصص بیماری های عفونی و گرمسیری

نوبت بگیرید

۵ (۱۷۰ نظر)

حسین فزونی

تخصص تغذیه

نوبت بگیرید

۴.۹ (۱۵۹ نظر)

دکتر پیمان فردوسی

پزشک عمومی

نوبت بگیرید

۴.۹ (۱۲۴ نظر)

دکتر لاله سالمی

تخصص زنان، زایمان و نازایی

نوبت بگیرید

۴.۸ (۶۹ نظر)

دکتر معصومه مهنی

پزشک عمومی

نوبت بگیرید

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

به طور کلی اگر با بیماری‌های ویروسی که تظاهرات پوستی دارند،‌ مواجه شوید، باید به دکتر پوست مراجعه کنید. اما این نکته را هم در نظر داشته باشید که اگر بیماری ویروسی مانند تبخال تناسلی و یا زگیل تناسلی سلامت شما را تهدید کند، می‌توانید به اورولوژیست و یا دکتر زنان و یا دکتر عفونی هم مراجعه کنید. برای دریافت نوبت هر کدام از دکترهای ذکرشده، می‌توانید از دکترتو کمک بگیرید.

دکترتو مراقب سلامت شماست!