پوسیدگی دندان چیست و چگونه می‌توان از آن پیشگیری کرد؟

پوسیدگی دندان زمانی اتفاق می‌افتد که مینای دندان توسط باکتری‌ها با تولید اسید، آسیب می‌بیند. بهداشت نامناسب دهان، مصرف غذاهای شیرین یا اسیدی و میان وعده‌های مکرر در کنار خشکی دهان می‌تواند در پوسیدگی نقش داشته باشد. روش‌های درمان شامل پرکردن دندان، روکش، عصب کشی کانال ریشه و در موارد شدید کشیدن دندان است. خوشبختانه، پوسیدگی دندان قابل پیشگیری است. بهترین راه پیشگیری نیز مسواک زدن منظم، نخ دندان کشیدن و معاینه دندانپزشکی است. در این مقاله، به بررسی علل پوسیدگی دندان و روش‌های موثر برای جلوگیری از آن می‌پردازیم.

خدمات دندانپزشکی

با بهترین کیفیت از پزشکان برتر

۲۰۰۰+ خدمت

مشاهده همه

پوسیدگی دندان چیست؟

پوسیدگی دندان به انگلیسی tooth decay از آن دست مشکلات دندانی است که می‌تواند فارغ از هر سن، جنسیت و شرایط جسمانی بروز پیدا کند. این مشکل که با عنوان خرابی دندان نیز شناخته می‌شود، در بیشتر مواقع با درد و عفونت همراه است و اگر مورد توجه قرار نگیرد، اصول بهداشتی دهان و دندان به خوبی انجام نشود و همین‌طور، پروسه درمانی صورت نگیرد، به‌مرور زمان شدت بیشتری می‌یابد و به لایه‌های عمیق‌تری از دندان‌ها نفوذ پیدا می‌کند.

به همین دلیل معمولا درد دندان و همین‌طور عفونت، با شدت بیشتری بروز پیدا می‌کند و در صورت شدیدتر شدن هم در نهایت به از دست دادن دندان منجر خواهد شد. به‌طور کلی پوسیدگی و خرابی دندان‌ها از وجود باکتری‌هایی ناشی می‌شود که در دهان وجود دارند و با تولید اسید، مینا و سطح دندان را مورد حمله قرار می‌دهند. به همین دلیل حفره‌های ناشی از این معضل روی دندان شکل می‌گیرند.

نشانه ها و علائم پوسیدگی دندان چیست؟

پوسیدگی‌های اولیه دندان، هیچ گونه علائم خاصی از خود بروز نمی‌دهند و تنها زمانی از وجودشان باخبر می‌شوید که پیشرفت کرده‌اند و درد دندان و یا حساسیت‌هایی به طعم‌های شیرین یا گرما و سرما از خود نشان می‌دهند. برخی از مهم ترین علائم پوسیدگی دندان عبارتند از:

• درد دندان (به‌ویژه هنگام جویدن یا مصرف مواد شیرین)
• حساسیت به غذاها و نوشیدنی‌های گرم، سرد یا اسیدی
• لکه‌های سفید، قهوه‌ای یا سیاه روی دندان
• وجود حفره‌های قابل مشاهده در دندان
• بوی بد دهان یا طعم ناخوشایند
• تورم یا التهاب لثه
• شکستن یا ترک خوردن دندان

عکس پوسیدگی دندان

پوسیدگی دندان کودک و بزرگسال، غالبا به رنگ تیره‌تر از دندان است و حفره‌هایی نیز در آن دیده می‌شود، دقیقا شبیه چیزی که در عکس پوسیدگی دندان جلو کودکان و بزرگسالان مشاهده می‌کنید

دلیل و علت پوسیدگی دندان (چه عواملی باعث پوسیدگی دندان میشود؟)

به‌وجود آمدن باکتری بر سطح دندان‌هایی که جرم گرفته‌اند، موجب آزادسازی اسید می‌شود و پوسیدگی دندان نیز در اثر وجود اسید‌هایی شکل می‌گیرد که به‌مرور زمان به مینای دندان آسیب می‌زنند. این آسیب، با از بین رفتن مواد معدنی دندان است که جدیت پیدا می‌کند و درنتیجه با عنوان خرابی دندان شناخته می‌شود. به همین دلیل هم مواد معدنی مینای دندان در اثر مصرف مواد غذایی حاوی قند و نشاسته به مرور زمان از بین می‌رود و حفره‌هایی که پیش‌تر در رابطه با آن‌ها صحبت کردیم بروز پیدا می‌کنند.

۱. چه بیماری هایی باعث پوسیدگی و خرابی دندان می شود؟

علاوه بر تمامی مواردی که در رابطه با اهمیت نگهداری از دندان‌ها برای جلوگیری از خرابی دندان گفتیم، برخی بیماری‌ها می‌توانند در بروز پوسیدگی و خرابی دندان‌ها موثر باشند. در ادامه درباره علت پوسیدگی دندان کودکان و بزرگسالان بیشتر بررسی خواهیم کرد.

دندان پوسیده را چگونه درمان کنیم؟

قبل از گسترش پوسیدگی از دندانپزشک نوبت بگیر!

متخصص دندانپزشکی

ترمیم و درمان پوسیدگی دندان (دندان پوسیده را چگونه درمان کنیم؟)

بعد از انجام فرآیند تشخیص خرابی دندان توسط دندانپزشک، روند درمان پوسیدگی دندان آغاز می‌شود که بسته به شدت آن و همین‌طور وضعیت بیمار به شیوه‌های متفاوتی انجام می‌گیرد. انواع ترمیم دندان شامل موارد زیر است:

• درمان‌ فلوراید: اگر حفره‌های ناشی از پوسیدگی به تازگی شروع شده باشد، فلورایددرمانی به ترمیم مینای دندان کمک می‌کند و گاهی نیز، حفره‌های ابتدایی را بهبود می‌بخشد. درمان‌های فلورایدی می‌توانند مایع، ژل، فوم یا لاک روی دندان باشند.

• پر کردن دندان‌: گزینه اصلی درمان پوسیدگی و خرابی دندان‌ها است و معمولا در شرایطی کاربرد دارد که پوسیدگی از حالت اولیه شدت گرفته باشد. رزین‌های کامپوزیت، چینی، آمالگام دندان یا ترکیبی از چند ماده مواردی هستند که دندان با آنها ترمیم می‌شوند.

• روکش و تاج: برای پوسیدگی‌هایی که شدید هستند، به عصب دندان رسیده‌ و به ضعف دندان‌ منجر شده‌اند، معمولا از روکش‌های دندانی استفاده می‌شود که به‌صورت سفارشی برای دندان بیمار قالب گرفته می‌شوند و جایگزین دندان می‌گردند.

• کانال‌ ریشه: زمانی‌که پوسیدگی به لایه‌های عمیق و پالپ دندان برسد، معمولا دندانپزشک، کانال‌های ریشه را تجویز می‌کند. این روش درمانی برای ترمیم و نجات دندان‌های بسیار آسیب‌دیده یا عفونی استفاده می‌شود، به گونه‌ای که پالپ دندان برداشته می‌شود.

• کشیدن دندان: برخی از دندان‌ها به‌قدری دچار پوسیدگی می‌شوند که دیگر قابل ترمیم نیستند و باید کشیده شوند. برای جایگزینی نیز می‌توانید از بریج یا ایمپلنت دندان استفاده کنید.

برای درمان پوسیدگی دندان در دندانپزشکی، از بهترین دکتر نوبت بگیر!

دکتر معاینه دندان

درمان پوسیدگی دندان در طب سنتی

درمان پوسیدگی دندان در طب سنتی با تمرکز بر تقویت دندان‌ها و کاهش فعالیت باکتری‌های مضر انجام می‌شود. استفاده از روغن نارگیل یا کنجد برای کشیدن روغن (Oil Pulling) به کاهش باکتری‌ها و تقویت لثه‌ها کمک می‌کند. همچنین، می‌توان از پودر میخک یا جوش شیرین برای تمیز کردن دندان‌ها استفاده کرد، زیرا خواص ضدباکتریایی و ضدالتهابی دارند. مصرف مواد غذایی سرشار از کلسیم مانند شیر و بادام نیز برای تقویت مینای دندان توصیه می‌شود. در کنار این روش‌ها، استفاده از دهان‌شویه‌های طبیعی حاوی نمک یا آب و عسل به بهبود وضعیت دندان‌ها کمک می‌کند.

انواع پوسیدگی دندان کدامند؟

اگر بخواهیم انواع پوسیدگی دندان را دقیق تر بررسی کنیم به این موارد می‌پردازیم:

۳ عامل اصلی پوسیدگی دندان	نشانه‌ها و علائم
پوسیدگی‌های سطحی یا شکل‌گیری پلاک‌ها	این خرابی با حفره‌هایی شکل می‌گیرد که رشد بسیار آهسته‌ای دارند و می‌توان با مراقبت‌های ساده‌ای همچون مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و همین طور تمیز کردن دندان از رشد آن‌ها جلوگیری کرد. این مرحله از پوسیدگی دندان معمولا در اثر مصرف بیش از حد مواد قندی، نشاسته‌ای و همین‌طور، عدم نگهداری و مراقبت صحیح از دندان‌ها شکل می‌گیرد.
پوسیدگی حفره یا شروع حملات پلاک‌ها	با حفره‌هایی در قسمت بالایی دندان ایجاد می‌شود که سطح جویدنی آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. غالبا دندان‌های عقبی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و معمولا در سال‌های نوجوانی شروع می‌شود و به سرعت پیشرفت می‌کند. اسیدی که در پلاک‌ها وجود دارند، اولین و جدی‌ترین مرحله بروز پوسیدگی را ایجاد می‌کند.
پوسیدگی ریشه‌ای یا خرابی ادامه‌دار	این پوسیدگی به‌مرور اتفاق می‌افتد، یعنی به همان اندازه که دندان، پوسیده‌تر شود، باکتری‌ها و اسیدها هم پیشروی می‌کنند و به درونی‌ترین لایه‌های دندان هم آسیب می‌زنند. مغز دندان یا پالپ، متورم می‌شود و با ایجاد فشار بر عصب، درد دندان و مشکلات جدی‌تری را به وجود می‌آورد. پوسیدگی ریشه‌ای بیشتر در افرادی به وجود می‌آید که با افزایش سن، لثه‌هایشان عقب‌تر رفته و مستعد پوسیدگی ریشه خواهند بود.

۱. پوسیدگی دندان نیش

یکی از مهم‌ترین نکاتی که پوسیدگی دندان نیش را نسبت به سایر دندان‌ها مهم‌تر می‌کند، مشخص بودن این دندان در اولین نگاه است. پس بهتر است درمان با دقت و ظرافت بیشتری انجام شود. روند خرابی و پوسیدگی این دندان نیز همچون تمام مراحلی است که تا به اینجا مطرح کردیم.

۲. پوسیدگی دندان عقل

پوسیدگی دندان عقل به مراتب بیشتر از چیزی که فکرش را کنید اهمیت دارد. از آنجایی که دندان‌های عقل در دهان و انتهای فک وجود دارند، پوسیدگی آن‌ها می‌تواند علاوه بر ایجاد درد، روی گوش نیز تاثیرات منفی بگذارد و بعد از گذشت مدتی نیز با شدت یافتن، عفونت آن به سیستم گوارش و همین‌طور خون انتقال پیدا کند.

اگر دندانتان را به خوبی و با دقت فراوان مسواک نزنید همچنان با احتمال خطر پوسیدگی دندان عقل رو‌به‌رو خواهید بود، چرا که چینش دندان‌ها و به ویژه دندان عقل، دشواری نسبی را در مسواک زدن دندان عقل به وجود می‌آورد و علائم پوسیدگی دندان عقل را ایجاد می‌کند.

۳. پوسیدگی دندان جلو

پوسیدگی دندان جلو نیز همچون سایر دندان‌ها اتفاق می‌افتد، اما چون در ظاهر و لبخند شما به وضوح دیده می‌شود، از حساسیت بیشتری برخوردار است. با انجام چکاپ‌های منظم و نگهداری دقیق و اصولی دندان‌هایتان از علائم پوسیدگی دندان جلو جلوگیری کنید. در غیر این صورت، با خرابی دندان‌ها، برای ترمیم پوسیدگی دندان جلو می‌توانید همچون سایر دندان‌ها، پوسیدگی را درمان کنید.

۴. پوسیدگی دندان روکش دار

طبیعتا خود روکش دندان جلو دچار پوسیدگی نمی‌شود. با این حال، دندانی که روکش‌ شده همچنان در معرض پوسیدگی خواهد بود. اگر بعد از انجام روکش دندان، همچنان مراقبت از دندان‌ها را جدی نگیرید، دندان زیرین، همچنان در معرض ایجاد حفره و آسیب خواهد بود و درنتیجه، علائم پوسیدگی دندان زیر روکش، به وجود خواهد آمد.

۵. پوسیدگی دندان کودکان

موضوع پوسیدگی دندان در کودکان و روش درمان پوسیدگی دندان کودک یک، دو و سه ساله، کمی متفاوت‌تر از این مشکل در بزرگسالان است. علائم وجود این معضل در کودکان، همیشه با درد و سوزش نیست، بلکه با علائم دیگری نیز نمود پیدا می‌کند، از جمله:

• لکه‌های تیره یا سفید روی دندان
• گریه و بی‌قراری کودک
• حساسیت به غذا یا نوشیدنی‌های سرد، دلیل پوسیدگی دندان کودک
• تورم دهان و لثه
• اجتناب از خوردن غذا
• بی‌حالی

معمولا پر کردن دندان‌ها رایج‌ترین روش درمانی هستند و می‌توانند روی دندان‌های دائمی و همین‌طور شیری انجام بگیرند. در طی این درمان، دندانپزشک، پوسیدگی دندان را بر می‌دارد و حفره‌ها را با کامپوزیت سفید و مواد فلزی پر می‌کند.

۶. پوسیدگی ثانویه دندان

پوسیدگی ثانویه، دقیقا همان مرحله حاد و شدید پوسیدگی دندان است که به عصب و ریشه‌های دندان‌ها رسیده و به درمان سریع‌تری نیاز دارد. طبیعی است که با مراقبت‌های لازم می‌توان از تبدیل پوسیدگی اولیه به ثانویه جلوگیری کرد.

۷. پوسیدگی دندان در حین ارتودنسی (آیا ارتودنسی باعث پوسیدگی دندان میشود؟)

در زمان ارتودنسی ثابت به دلیل وجود براکت‌ها، تمیز کردن و مسواک زدن دندان‌ها کمی سخت‌تر می‌شوند و اهمیتشان نیز به مراتب بیشتر از قبل خواهد شد. به همین دلیل بسیاری از افراد با عدم نگهداری درست از دندان‌ها و همین‌طور مسواک زدنشان در دوران ارتودنسی ثابت یا متحرک دچار پوسیدگی دندان می‌شوند. فرآیند درمان در زمان داشتن ارتودنسی کمی سخت‌تر از حالت عادی خواهد بود.

۸. پوسیدگی دندان بعد از عصب کشی

در برخی از شرایط، بعد از فرآیند عصب‌کشی، بهبودی به‌طور کامل انجام نمی‌شود و عفونت، مجددا شکل می‌گیرد. این موضوع زمانی رخ می‌دهد که عفونت اولیه، به‌طور کامل تخلیه نشده باشد. در چنین شرایط و زمانی که دندان بشکند یا شل شود، احتمال عصب‌کشی مجددا وجود خواهد داشت.

۹. پوسیدگی ریشه دندان

پوسیدگی ریشه دندان یکی از انواع شایع پوسیدگی است که در ناحیه ریشه دندان، معمولاً در افراد مسن‌تر یا کسانی که دچار تحلیل لثه هستند، رخ می‌دهد. این نوع پوسیدگی زمانی اتفاق می‌افتد که ریشه دندان که فاقد مینای محافظ است، در معرض باکتری‌ها و پلاک‌های دندانی قرار می‌گیرد. پوسیدگی ریشه می‌تواند به‌سرعت پیشرفت کند و باعث درد، حساسیت یا حتی از دست دادن دندان شود.

۱۰. پوسیدگی سطحی دندان

پوسیدگی سطحی دندان مرحله اولیه آسیب به مینای دندان است که معمولاً به‌صورت لکه‌های سفید یا زرد روی سطح دندان ظاهر می‌شود. این نوع پوسیدگی زمانی ایجاد می‌شود که اسیدهای تولیدشده توسط باکتری‌های دهان، مینای دندان را تخریب کنند. پوسیدگی سطحی اغلب بدون درد است و در صورت تشخیص زودهنگام با استفاده از خمیر دندان‌های حاوی فلوراید، رعایت بهداشت دهان و تغییر رژیم غذایی (کاهش مصرف قندها)، قابل درمان یا متوقف شدن است. اگر این نوع پوسیدگی درمان نشود، می‌تواند به لایه‌های عمیق‌تر دندان گسترش یابد و به درمان‌های پیشرفته نیاز پیدا کند.

۱۱. پوسیدگی مینای دندان

پوسیدگی مینای دندان به آسیب و تخریب لایه سخت و محافظ خارجی دندان، یعنی مینا، اشاره دارد. این نوع پوسیدگی معمولاً در اثر فعالیت باکتری‌های دهانی و تولید اسید از قندها و مواد غذایی ایجاد می‌شود. پوسیدگی مینای دندان در مراحل اولیه به‌صورت لکه‌های سفید یا کدر نمایان می‌شود و اگر درمان نشود، ممکن است باعث ایجاد حفره‌های عمیق‌تر شود.

عوارض پوسیدگی دندان چیست؟

اگر بخواهیم عوارض پوسیدگی دندان را به‌صورت کلی عنوان کنیم، به این موارد می‌پردازیم:

• درد ناگهانی و مداوم و گاهی شدید در دندان‌ها و فک
• ایجاد آبسه و گاهی همراه با تب و تورم
• ایجاد بوی بد در دهان
• احتمال از دست دادن دندان پوسیده
• بروز مشکل در جویدن غذا
• بروز مشکل در تلفظ و صحبت کردن

۱. پوسیدگی دندان باعث لق شدن دندان می شود؟

وارد شدن ضربه به دندان‌ها و همین‌طور لثه‌ها دلیل اصلی لق شدن دندان و کنده شدن آن می‌شود که غالبا خونریزی و درد بسیاری هم دارد. پوسیدگی دندان به‌صورت مستقیم باعث لق شدن دندان نمی‌شود، مگر آنکه به شدت بسیاری زیادی برسد و اتصال آن با لثه آنقدر کم شود که لق شده و بیفتد.

۲. آیا پوسیدگی دندان باعث سردرد می شود؟

بسیاری از افراد بر این باور هستند که پوسیدگی دندان موجب ایجاد سردرد می‌شود، با این حال باید بگوییم ارتباط میان سردرد با مشکلات دندانی، انکارناپذیر است. اما این موضوع غالبا در رابطه با مشکلات مشخص دندانی ایجاد می‌شود مانند میگرن و دندان قروچه.

۳. آیا پوسیدگی دندان باعث لاغری می شود؟

با افزایش وزن فرد، احتمال پوسیدگی دندان نیز افزایش پیدا خواهد کرد، چراکه میزان مصرف مواد غذایی، قند، نشاسته و… نیز به همان نسبت بیشتر می‌شود و درنتیجه، مینای دندان نیز آسیب‌پذیرتر می‌شود. اما اینکه پوسیدگی دندان، خود موجب لاغری شود، مبنای علمی ندارد.

روش پیشگیری یا جلوگیری از پوسیدگی دندان

پوسیدگی دندان یکی از مشکلات شایع دهان و دندان است که با رعایت اصول بهداشتی و تغییر سبک زندگی می‌توان از بروز آن جلوگیری کرد. در ادامه، روش‌های ساده و موثر برای پیشگیری از پوسیدگی دندان آورده شده است.

• رعایت بهداشت دهان و دندان: مسواک زدن حداقل دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید و استفاده روزانه از نخ دندان برای تمیز کردن بین دندان‌ها.
• کاهش مصرف قندها و غذاهای شیرین: محدود کردن غذاها و نوشیدنی‌های شیرین و اسیدی که عامل اصلی تولید اسیدهای مخرب توسط باکتری‌ها هستند.
• استفاده از دهان‌شویه‌های حاوی فلوراید: این دهان‌شویه‌ها به تقویت مینای دندان و کاهش خطر پوسیدگی کمک می‌کنند.
• رژیم غذایی متعادل: مصرف غذاهای سرشار از کلسیم، فسفر و ویتامین D برای تقویت دندان‌ها.
• نوشیدن آب کافی: آب، به‌ویژه آب حاوی فلوراید، به شستشوی دهان و کاهش باکتری‌ها کمک می‌کند.
• معاینات منظم دندانپزشکی: مراجعه به دندانپزشک هر ۶ ماه یک‌بار برای تشخیص و پیشگیری از مشکلات دندان.
• استفاده از سیلانت دندانی: سیلانت (مواد پوششی) می‌تواند شیارهای دندان‌های خلفی را از تجمع باکتری‌ها و غذا محافظت کند.

پزشکان پیشنهادی

۴.۷ (۲۳۸ نظر)

دکتر داریوش رمضان زاده

پزشک دندانپزشک

نوبت بگیرید

۵ (۲۰۱ نظر)

دکتر زهرا صداقتی جهرمی

پزشک دندانپزشک

نوبت بگیرید

۵ (۱۱۴ نظر)

دکتر یاسمین قهرمانی

پزشک دندانپزشک

نوبت بگیرید

۴.۹ (۹۵ نظر)

دکتر امیر صلح جو

پزشک دندانپزشک

نوبت بگیرید

۴.۹ (۸۳ نظر)

دکتر زکریا شیربیگی

پزشک دندانپزشک

نوبت بگیرید

۵ (۷۲ نظر)

دکتر مینا شاه طوسی

تخصص دندانپزشکی کودکان

نوبت بگیرید

هزینه درمان پوسیدگی و ترمیم دندان در دکترتو کلینیک

هزینه پوسیدگی دندان، بسته به روش درمانی، شدت خرابی و مواد به‌کاررفته متغیر است. توجه داشته باشید که این هزینه به هیچ عنوان ثابت نیست و بسته به قیمت‌های متناوب در بازار نیز افزایش خواهد یافت. اگر می‌خواهید از جدیدترین هزینه ترمیم دندان آگاه شوید، به دکترِتو کلینیک مراجعه کنید

نوع خدمت	قیمت (تومان)
پر کردن دندان ۱ سطحی با کامپوزیت	۲,۰۰۰,۰۰۰
پر کردن دندان ۲ سطحی با کامپوزیت	۲,۶۰۰,۰۰۰
پر کردن دندان ۳ سطحی با کامپوزیت	۳,۲۰۰,۰۰۰
بیلداپ (بازسازی) دندان با کامپوزیت	۴,۰۰۰,۰۰۰
پر کردن دندان ۱ سطحی با آمالگام	۱,۰۰۰,۰۰۰
پر کردن دندان ۲ سطحی با آمالگام	۱,۵۰۰,۰۰۰
پر کردن دندان ۳ سطحی با آمالگام	۱,۵۰۰,۰۰۰
عصب‌کشی ۱ کانال	۱,۴۰۴,۰۰۰
عصب‌کشی ۲ کانال	۲,۱۶۰,۰۰۰
عصب‌کشی ۳ کانال	۲,۷۵۴,۰۰۰

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

بهداشت دهان و دندان، اصل بسیار مهمی در سلامت هر فردی به حساب می‌آید و به همین دلیل هم به هیچ‌عنوان نباید آن را نادیده گرفت. نگهداری و مراقبت دائمی و البته اصولی و دقیق دندان‌ها علاوه بر سلامت جسم می‌تواند روحیات شما را نیز تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین با رعایت نظم در مسواک زدن، استفاده از نخ دندان، رعایت رژیم غذایی سالم از بروز مشکلات دندانی و خرابی و پوسیدگی دندان جلوگیری کنید.

در کنار این نیز می‌توانید با دریافت مشاوره آنلاین و یا معاینه حضوری با متخصصین دکترتو و دکتر دندانپزشک به درمان پوسیدگی دندان و سایر مشکلات دندانی خود بپردازید و با توجه به شرایط جسمانی خود، این معضل را پشت سر بگذارید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!