به هیچ وجه نباید داروهای روانپزشکی را ناگهانی قطع کنید. اگر قصد قطع دارو را دارید، به پزشک اطلاع دهید. پزشک به مرور دوز داروها را کاهش میدهد.
داروهای اعصاب و روان، داروهایی هستند که بر عملکرد مغز و سیستم عصبی تأثیر میگذارند و بهطور عمده برای درمان اختلالات روانی و عصبی مانند افسردگی، اضطراب، اختلال دوقطبی، صرع، میگرن، دردهای عصبی و سندرم پای بیقرار مورد استفاده قرار میگیرند. این داروها با تغییر در فعالیت انتقالدهندههای عصبی، تأثیر بر کانالهای یونی و حتی سیستمهای هورمونی، به بهبود وضعیت روانی و جسمی فرد کمک میکنند. در این مقاله، به بررسی داروهای رایج در این زمینه و نحوه تأثیرگذاری آنها بر اختلالات مختلف روانی و عصبی پرداخته میشود.
داروهای اعصاب و روان چیست؟
داروهای اعصاب و روان مانند پیامرسانهای شیمیایی عمل کرده و قادرند نحوه عملکرد مغز و سیستم عصبی را تغییر دهند. این داروها میتوانند بر خلقوخو، شناخت، ادراک، رفتار و احساس فرد تأثیر بگذارند و برای درمان اختلالات روانی و عصبی مانند افسردگی، اضطراب، اختلال دوقطبی، صرع، میگرن، درد نوروپاتیک و سندرم پای بیقرار مفید باشند. بااینحال، ممکن است عوارضی مانند خوابآلودگی، حالت تهوع، افزایش وزن یا حتی اعتیاد به همراه داشته باشند. به همین دلیل، افرادی که از این داروها استفاده میکنند، باید پیش از مصرف با پزشک خود مشورت کرده و دستورات پزشک را بهدقت رعایت کنند. همچنین، این داروها ممکن است با سایر داروها یا مواد مانند الکل، کافئین و داروهای گیاهی تداخل داشته باشند، بنابراین مهم است که مصرفکنندگان این داروها پزشک خود را از سایر داروها یا مکملهای مصرفی آگاه کنند تا از هرگونه تداخل احتمالی جلوگیری شود. این داروها میتوانند کیفیت زندگی را بهبود بخشند، اما باید با احتیاط و مسئولیتپذیری استفاده شوند.
داروهای ضد اضطراب و آرام بخش
داروهای ضد اضطراب و آرامبخش نقش مهمی در کاهش علائم اضطراب، استرس و اختلالات خواب دارند. این داروها میتوانند به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به اختلالات روانی کمک کنند. از جمله داروهای رایج در این دسته میتوان به بنزودیازپینها مانند آلپرازولام و دیازپام، داروهای ضد اضطراب غیر بنزودیازپینی مانند بوپروپیون و هیدروکسی زین، آنتیهیستامینها مانند دیفن هیدرامین و هیدروکسی زین، مهارکنندههای بازجذب سروتونین (SSRI) مثل سرترالین و فلوکستین اشاره کرد. این داروها میتوانند بسته به نیاز فرد و شدت اختلال به صورت خوراکی یا موضعی تجویز شوند. انتخاب داروی مناسب باید تحت نظر پزشک متخصص انجام گیرد تا از عوارض جانبی جلوگیری شده و درمان به بهترین نحو ممکن انجام شود. در جدول زیر، انواع داروهای ضد اضطراب و آرامبخش و کاربردهای آنها بهطور خلاصه آمده است.
نوع دارو | کاربرد | نمونههای رایج |
---|---|---|
بنزودیازپینها | کاهش اضطراب و آرامبخشی سریع | آلپرازولام، دیازپام، لورازپام، کلوردیازپوکساید |
داروهای ضد اضطراب غیر بنزودیازپینی | درمان اضطراب بدون عوارض جانبی شدید | بوپروپیون، هیدروکسی زین |
آنتیهیستامینها | کمک به آرامش و خوابآوری برای درمان اضطراب و بیخوابی | دیفن هیدرامین، هیدروکسی زین |
مهارکنندههای بازجذب سروتونین (SSRI) | کاهش اضطراب مزمن و اختلالات اضطرابی | سرترالین، فلوکستین، پاروکستین |
مهارکنندههای بازجذب سروتونین-نوراپینفرین (SNRI) | کاهش اضطراب و افسردگی | ونلافاکسین، دولوکستین |
داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد افسردگی برای درمان اختلالات افسردگی و بهبود کیفیت زندگی افرادی که از این اختلالات رنج میبرند، تجویز میشوند. این داروها میتوانند به تنظیم سطح مواد شیمیایی مغز مانند سروتونین و نوراپینفرین کمک کنند. از جمله داروهای ضد افسردگی پرکاربرد میتوان به مهارکنندههای بازجذب سروتونین (SSRI) مانند سرترالین، فلوکستین و سیتالوپرام مهارکنندههای بازجذب سروتونین-نوراپینفرین (SNRI) مانند ونلافاکسین و دولوکستین، داروهای سهحلقهای ضد افسردگی مانند آمیتریپتیلین و ایمی پرامین، و همچنین داروهایی مانند مونوآمین اکسیداز اینهیبیتورها (MAOIs) اشاره کرد. این داروها بسته به نوع افسردگی و پاسخ فرد به درمان انتخاب میشوند. در ادامه، جدول انواع داروهای ضد افسردگی به همراه کاربرد و نمونههای رایج آنها آورده شده است.
نوع دارو | کاربرد | نمونههای رایج |
---|---|---|
مهارکنندههای بازجذب سروتونین (SSRI) | افزایش سطح سروتونین در مغز برای بهبود خلقوخو و کاهش علائم افسردگی | سرترالین، فلوکستین، پاروکستین |
مهارکنندههای بازجذب سروتونین-نوراپینفرین (SNRI) | افزایش سطح سروتونین و نوراپینفرین در مغز برای درمان افسردگی و اضطراب | ونلافاکسین، دولوکستین |
داروهای سهحلقهای ضد افسردگی | تنظیم سطح مواد شیمیایی مغز برای درمان افسردگی شدید | آمیتریپتیلین، ایمیپرامین |
مونوآمین اکسیداز اینهیبیتورها (MAOI) | افزایش سطح مواد شیمیایی مغز برای درمان افسردگیهای مقاوم | فنیلزین، ترانیلسیپرومین |
آنتیدپرسانتهای غیر کلاسی | مجموعهای از داروها با مکانیسمهای مختلف برای درمان افسردگی | بوپروپیون، میرتازاپین |
متن انگلیسی:
SSRIs. This group of drugs, including fluoxetine (Prozac), paroxetine (Paxil), fluvoxamine (Luvox), citalopram (Celexa), escitalopram (Cipralex) and sertraline (Zoloft), is usually the first choice for treatment of depression and anxiety disorders.
ترجمه فارسی:
داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین (SSRIs) شامل داروهایی مانند فلوکستین (Prozac)، پاروکستین (Paxil)، فلووکسامین (Luvox)، سیتالوپرام (Celexa)، اس سیتالوپرام (Cipralex) و سرترالین (Zoloft) هستند. این گروه از داروها معمولاً اولین انتخاب برای درمان افسردگی و اختلالات اضطرابی به شمار میروند.
به نقل از camh
داروهای ضد اختلالات دوقطبی و روان پریشی
اختلالات دوقطبی و روانپریشی دو دسته از اختلالات روانی هستند که میتوانند به شدت بر زندگی فرد تأثیر بگذارند. داروهای ضد اختلالات دوقطبی و روانپریشی معمولاً برای مدیریت و درمان این شرایط به کار میروند و میتوانند به کنترل علائم، پیشگیری از حملات افسردگی یا مانیا (شیدایی) و بهبود عملکرد فرد کمک کنند. داروهای رایج برای اختلالات دوقطبی شامل لیتیوم و داروهای ضد افسردگی است، در حالی که برای روانپریشی، داروهای آنتیسایکوتیک مانند الانزاپین و ریسپریدون بهطور معمول تجویز میشوند. این داروها میتوانند در ترکیب با سایر روشهای درمانی به مدیریت بهتر این اختلالات کمک کنند. در ادامه، جدول انواع داروهای ضد اختلالات دوقطبی و روانپریشی به همراه کاربردها و نمونههای رایج آنها آورده شده است.
نوع دارو | کاربرد | نمونههای رایج |
---|---|---|
لیتیوم | کنترل علائم شیدایی و افسردگی در اختلال دوقطبی | لیتیوم کربنات |
آنتیسایکوتیکها | مدیریت علائم روانپریشی، شیدایی و اختلالات دوقطبی | الانزاپین، ریسپریدون، کوئتیاپین |
آنتیدپرسانتها | درمان افسردگی در اختلال دوقطبی | سیتالوپرام، فلوکستین |
آنتیمنیکها | کنترل حملات شیدایی و تغییرات خلقی در اختلال دوقطبی | والپروات سدیم، لاموتریژین |
داروهای ضد اضطراب | کنترل اضطراب و استرس در افراد مبتلا به اختلالات روانی | آلپرازولام، کلونازپام |
داروهای ضد صرع و تشنج
داروهای ضد صرع و تشنج برای کنترل و درمان حملات صرع و اختلالات تشنجی تجویز میشوند. این داروها معمولاً بهمنظور تنظیم فعالیتهای الکتریکی مغز که باعث بروز حملات میشود، استفاده میشوند. انواع مختلفی از داروهای ضد صرع وجود دارند که هر کدام بسته به نوع و شدت تشنج، تأثیر متفاوتی دارند. برخی از این داروها مانند کاربامازپین و والپروات سدیم برای انواع مختلف صرع مورد استفاده قرار میگیرند، در حالی که داروهای دیگری مانند فنوباربیتال و لاموتریژین برای کنترل تشنجهای خاص تجویز میشوند. این داروها میتوانند کمک زیادی به کنترل وضعیت بیماران و جلوگیری از حملات مکرر داشته باشند. در ادامه، جدول انواع داروهای ضد صرع و تشنج به همراه کاربردها و نمونههای رایج آنها آورده شده است.
نوع دارو | کاربرد | نمونههای رایج |
---|---|---|
کاربامازپین | درمان انواع صرع و اختلالات تشنجی | کاربامازپین (Tegretol) |
والپروات سدیم | کنترل صرعهای عمومی و فاکتورهای تحریکپذیری عصبی | سدیم والپروات (Depakote) |
فنوباربیتال | کنترل تشنجهای جزئی و عمومی | فنوباربیتال (Luminal) |
لاموتریژین | کنترل صرع و پیشگیری از تشنجهای مداوم | لاموتریژین (Lamictal) |
گاباپنتین | درمان درد نوروپاتیک و صرع | گاباپنتین (Neurontin) |
لورازپام | کنترل حملات اضطرابی و صرع | لورازپام (Ativan) |
داروهای درمان اختلال نقص توجه و بیش فعالی
اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) یکی از شایعترین اختلالات رفتاری است که معمولاً در دوران کودکی شناسایی میشود و میتواند تأثیر زیادی بر زندگی فردی و اجتماعی داشته باشد. داروهای درمان اختلال نقص توجه و بیش فعالی میتوانند به فرد کمک کنند تا بهتر تمرکز کرده و رفتارهای تکانشی خود را کنترل کند. داروهایی که برای درمان ADHD تجویز میشوند بهطور عمده شامل داروهای محرک و غیرمحرک هستند. داروهای محرک مانند متیل فنیدات و آمفتامینها معمولاً برای افزایش تمرکز و کاهش بیش فعالی تجویز میشوند، در حالی که داروهای غیرمحرک مانند آتوکسانین و گوانفاسین برای افرادی که به داروهای محرک پاسخ نمیدهند، گزینههای مناسبی هستند. این داروها معمولاً در کنار روشهای درمانی دیگر مانند مشاوره رفتاری به کار میروند. در ادامه، جدول انواع داروهای درمان اختلال نقص توجه و بیش فعالی همراه با کاربردها و نمونههای رایج آنها آورده شده است.
نوع دارو | کاربرد | نمونههای رایج |
---|---|---|
محرکها | افزایش تمرکز و کاهش بیش فعالی | متیل فنیدات (ریتالین)، آمفتامینها (آدderall) |
غیرمحرکها | درمان ADHD برای افرادی که به محرکها پاسخ نمیدهند | آتوکسانین (Strattera)، گوانفاسین (Intuniv) |
آنتیهیستامینها | کنترل علائم خواب آلودگی و بیقراری در افراد مبتلا به ADHD | کلونیدین (Kapvay) |
داروهای ضد افسردگی | بهبود افسردگی و اضطراب همراه با ADHD | نورتریپتیلین (Pamelor), ایمیپرامین (Tofranil) |
داروهای اختلالات خواب
اختلالات خواب میتوانند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی افراد بگذارند و باعث مشکلاتی مانند خستگی مفرط، کاهش عملکرد روزانه، و اختلالات خلقی شوند. داروهای اختلالات خواب برای درمان مشکلاتی مانند بیخوابی، خوابآلودگی در طول روز و اختلالات تنفسی مرتبط با خواب (مانند آپنه خواب) تجویز میشوند. این داروها به دو دسته کلی تقسیم میشوند: داروهای خوابآور که به سریعتر خوابیدن فرد کمک میکنند و داروهای کمک به حفظ خواب که به فرد در حفظ خواب عمیق و مداوم کمک میکنند. داروهایی مانند زونیزمید، تمازپام، و آمبیان از داروهای رایج در این دسته هستند. همچنین، برخی داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی نیز میتوانند به درمان اختلالات خواب کمک کنند. در ادامه، جدول انواع داروهای اختلالات خواب به همراه کاربردها و نمونههای رایج آنها آورده شده است.
نوع دارو | کاربرد | نمونههای رایج |
---|---|---|
داروهای خوابآور | کمک به خواب سریعتر و کاهش زمان تا خواب | زونیزمید (Sonata), آمبیان (Zolpidem) |
داروهای کمک به حفظ خواب | کمک به حفظ خواب عمیق و جلوگیری از بیدار شدنهای شبانه | تمازپام (Restoril), دکسمدتومیدین (Precedex) |
آنتیهیستامینها | درمان بیخوابی ناشی از آلرژی یا حساسیتها | دیفن هیدرینات (Benadryl), هیدروکسی زین (Vistaril) |
داروهای ضد افسردگی | درمان بیخوابی همراه با افسردگی | تریمپلین (Elavil), میرتازاپین (Remeron) |
داروهای ضد اضطراب | کمک به خواب بهتر با کاهش اضطراب | آلپرازولام (Xanax), لورازپام (Ativan) |
داروهای اختلالات خواب، مانند ملاتونین و زولپیدم، برای بهبود کیفیت خواب و درمان بیخوابی تجویز میشوند.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
داروهای اعصاب و روان برای درمان اختلالات روانی و عصبی تأثیرات مستقیمی بر مغز و سیستم عصبی دارند و میتوانند از طریق تعدیل انتقالدهندههای عصبی، تغییر کانالهای یونی یا تأثیر بر سیستمهای هورمونی به بهبود علائم کمک کنند. داروهای رایجی مانند پرگابالین، فلوکستین، لیتیوم، آمی تریپتیلین و آلپرازولام بهویژه برای درمان اختلالات افسردگی، اضطراب، دوقطبی، صرع و میگرن تجویز میشوند. با این حال، این داروها ممکن است عوارض جانبی و تداخلات دارویی داشته باشند، بنابراین استفاده از آنها باید تحت نظر پزشک متخصص باشد. برای تشخیص داروی مناسب بهتر است به متخصص اعصاب و روان یا دکتر روانشناس مراجعه کنید. در سایت دکترتو علاوه بر نوبتدهی ویزیت حضوری، امکان مشاوره آنلاین نیز برای شما وجود دارد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
افزورده شدم