داروی کاربامازپین چیست؟ کاربرد و عوارض مصرف کاربامازپین

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

داروی کاربامازپین چیست؟

نام انگلیسی: Carbamazepine

نام تجاری: Tegretol

کاربامازپین دارویی است که برای درمان صرع استفاده می‌شود. این دارو همچنین می‌تواند برای درد عصبی ناشی از دیابت (نوروپاتی محیطی) یا در صورت داشتن یک وضعیت دردناک صورت به نام نورالژی سه قلو مصرف شود. از کاربامازپین در مواقعی که سایر داروها مؤثر نبوده‌اند، برای درمان اختلال دوقطبی استفاده می‌شود. این دارو فقط با نسخه پزشک در دسترس است.

در دکترتو می‌توانید با بهترین پزشکان متخصص مغز و اعصاب در شهر خود آشنا شوید، با آنها به صورت تلفنی یا آنلاین مشورت کنید و همچنین برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.

کاربردهای کاربامازپین

به طور خاص، کاربامازپین در درمان تشنج‌های مختلط، تشنج‌های جزئی با علائم پیچیده و تشنج‌های تونیک-کلونیک عمومی اثربخشی نشان داده است. کاربامازپین نیز برای درمان دوره‌های شیدایی و افسردگی‌های مختصر ناشی از اختلال دوقطبی کاربرد دارد. تأثیر کاربامازپین در درمان سندرم ترک الکل و سندرم پای بی قرار تأیید نشده است.

کاربامازپین برای درمان صرع، تشنج و اختلال دوقطبی کاربرد دارد.

نحوه‌ی عملکرد کاربامازپین

مکانیسم عملکرد کاربامازپین به طور کامل روشن نشده است و به طور گسترده ای مورد بحث است. یک فرضیه اصلی این است که کاربامازپین باعث مهار کانال سدیم می‌شود و فعالیت تشنج را درمان می‌کند. در سایر مطالعات پس از استفاده از کاربامازپین، کاهش پتانسیل عمل در هسته شکمی تالاموس در مغز و مهار رفلکس زیرین فک پایین مشاهده شد. کاربامازپین با اتصال به کانال‌های سدیم وابسته به ولتاژ و جلوگیری از پتانسیل‌های عمل باعث ایجاد اثرات فوق می‌شود. تصور می‌شود در اختلال دو قطبی، کاربامازپین با افزایش گردش دوپامین و افزایش انتقال GABA،  باعث درمان شیدایی و افسردگی می‎شود.

نحوه‌ی مصرف و دوز مصرفی

کاربامازپین دارویی است که توسط پزشک تجویز می‌شود. در نتبجه مهم است که طبق دستور پزشک مصرف کنید.

مقدار مصرف:

• شما معمولاً با دوز کم ۱۰۰ میلی‌گرم تا ۲۰۰ میلی‌گرم شروع می‌کنید.
• یک یا دو بار در روز مصرف می‌شود.
• دوز مصرفی در طی چندین هفته به دوز معمول افزایش می‌یابد.

دوز معمول در بیماری های مختلف:

صرع:

• ۸۰۰ میلی‌گرم تا ۱۲۰۰ میلی‌گرم 
• به صورت ۱ یا ۲ دوز مصرف می‌شود.

درد عصبی:

• ۶۰۰ میلی‌گرم تا ۸۰۰ میلی‌گرم
• به صورت ۱ یا ۲ دوز مصرف می‌شود.

اختلال دو قطبی:

• ۴۰۰ میلی‌گرم تا ۶۰۰ میلی‌گرم
• به صورت ۱ یا ۲ دوز مصرف می‌شود.

در کودکان:

• دوز کاربامازپین به وزن کودک شما بستگی دارد.
• پزشک شما قادر به تجویز دوز مناسب برای کودک شما خواهد بود.

در دکترتو می‌توانید با بهترین پزشکان متخصص مغز و اعصاب در شهر خود آشنا شوید، با آنها به صورت تلفنی یا آنلاین مشورت کنید و همچنین برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.

طریقه مصرف داروی کاربامازپین رو بلد نیستی؟

از مشاوره دارویی کمک بگیر!

مشاوره داروییدکتر روانپزشک

موارد مصرف کاربامازپین

اگر دو بار در روز کاربامازپین مصرف می‌کنید، سعی کنید دوزهای خود را به طور مساوی در طول روز تنظیم کنید. می‌توانید قرص را با غذا یا بدون غذا مصرف کنید.

قرص:

• قرص ها را با یک نوشیدنی آبی کامل ببلعید.
• اگر در بلعیدن کامل قرص مشکل دارید، این قرص ها دارای یک امتیاز هستند تا به شما کمک کند تا قرص را از وسط نصف کنید.

مایع:

• برای مصرف مایع کاربامازپین قبل از اندازه‌گیری دوز، بطری را تکان دهید.
• این دارو به همراه یک سرنگ یا قاشق پلاستیکی به شما کمک می‌کند تا دوز مناسب را اندازه گیری کنید.
• از قاشق چای‌خوری آشپزخانه استفاده نکنید، زیرا مقدار مناسبی را به شما نمی‌دهد.

شیاف:

• بسته‌بندی را برداشته و شیاف را به آرامی به مقعد خود فشار دهید.
• دستورالعمل های موجود در بروشور داخل بسته را بخوانید. آنها نحوه استفاده از شیاف را توضیح خواهند داد.

آیا دوز مصرفی من بالا می رود یا پایین می‌آید؟

• برای جلوگیری از بروز عوارض جانبی، پزشک با دوز کم کاربامازپین شروع به کار می‌کند.
• پزشک طی چند روز یا چند هفته به تدریج مقدار مصرفی را افزایش می‌دهند.
• هنگامی که دوز مناسب خود را پیدا کردید، معمولاً ثابت می‌ماند، مگر اینکه شرایط شما تغییر کند.

در صورت فراموش کردن دوز مصرفی چه باید کرد؟

اگر کاربامازپین مصرف می‌کنید و یک دوز را فراموش می کنید:

یک بار در روز: به محض یادآوری دوز فراموش شده را مصرف کنید. اگر کمتر از ۱۲ ساعت به زمان دوز بعدی رسیده است، بهتر است دوز فراموش شده را کنار بگذارید و دوز بعدی خود را به صورت طبیعی مصرف کنید.

دو بار در روز: به محض یادآوری دوز فراموش شده را مصرف کنید. اگر کمتر از ۸ ساعت به زمان دوز بعدی رسیده است، بهتر است دوز فراموش شده را کنار بگذارید و دوز بعدی خود را به صورت طبیعی مصرف کنید. برای جبران دوز فراموش شده همزمان ۲ دوز مصرف نکنید. اگر صرع دارید، مهم است که این دارو را به طور مرتب مصرف کنید. دوزهای از دست رفته ممکن است باعث تشنج شود. اگر دوزها را اغلب فراموش می‌کنید، تنظیم زنگ هشدار برای یادآوری به شما کمک می‌کند.

همین حالا باری درمان تشنج اقدام کن!

دکتر تشنج

عوارض جانبی کاربامازپین

مانند همه‌ی داروها، کاربامازپین نیز می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند، اگرچه در همه‌ی افراد این عوارض را ندارد.

• بثورات پوستی

ایجاد بثورات پوستی با کاربامازپین معمول است. اکثر جوش‌های پوستی جدی نیستند. با این وجود، اگر بثورات پوستی یا قرمزی مشاهده کردید، فوراً به پزشک بگویید، زیرا این بیماری می‌تواند به بیماری پوستی تهدید کننده زندگی موسوم به سندرم استیونس-جانسون تبدیل شود.

• سندرم استیونز-جانسون

سندرم استیونز-جانسون یک عارضه‌ی جانبی نادر کاربامازپین است. علائم سندرم استیونز-جانسون شبیه آنفولانزا است و به دنبال آن بثورات قرمز یا بنفش گسترش می‌یابد و تاول ایجاد می کند. پوست آسیب دیده در نهایت می‌میرد و از بین می‌رود. این سندروم به احتمال زیاد در ۸ هفته‌ی اول شروع کاربامازپین یا زمانی که دوز خیلی سریع افزایش می‌یابد ، اتفاق می‌افتد. همچنین اگر کاربامازپین به طور ناگهانی برای چند روز متوقف شود و سپس با همان دوز قبلی دوباره شروع شود، بدون کاهش دوز و سپس دوباره به آرامی افزایش یابد، ممکن است اتفاق بیفتد. سندرم استیونز-جانسون بیشتر در موارد زیر مشاهده می شود:

•     اطفال
•     افرادی که در گذشته با داروی صرع دیگری بثورات ایجاد کرده اند.
•     افرادی که به آنتی بیوتیکی به نام تریمتوپریم حساسیت دارند.
•     مصرف همزمان با دارویی به نام والپروات سدیم 

بهتر است کاربامازپین در طی ۲ هفته پس از عفونت ویروسی، واکسیناسیون یا بثورات پوستی ناشی از چیز دیگری شروع نشود.

سایر عوارض جانبی شایع:

این عوارض جانبی شایع ممکن است در بیش از ۱ نفر از هر ۱۰۰ نفر اتفاق بیفتد. این نوع عوارض جانبی معمولاً ملایم هستند و خود به خود از بین می‌روند. در صورت داشتن علائم زیربه مصرف دارو ادامه دهید. اما در صورت شدت یافتن یا از بین رفتن این عوارض با داروساز یا پزشک خود صحبت کنید:

• احساس سرگیجه
• خواب آلودگی یا خستگی
• احساس بیماری (حالت تهوع یا استفراغ)
• سردرد
• خشکی دهان
• اضافه وزن

عوارض جانبی جدی:

عوارض جانبی جدی بعد از مصرف کاربامازپین غیرمعمول است. در صورت داشتن علائم زیر فوراً به پزشک اطلاع دهید:

• خونریزی یا کبودی غیرمعمول
• زخم‌های دهان
• عفونت
• درجه حرارت بالا
• گلو درد
• افکار صدمه زدن یا خودکشی – تعداد کمی از افرادی که کاربامازپین مصرف می کنند افکار خودکشی داشته‌اند.
• بثورات شدید همراه با گرگرفتگی
• تاول یا زخم 
• زرد شدن پوست یا سفیدی چشم 
• درد در مفاصل و عضلات
• بثورات در روی پل بینی و گونه‌ها
• مشکلات تنفسی

واکنش آلرژیک جدی:

در موارد نادر، ممکن است یک واکنش آلرژیک جدی (آنافیلاکسی) به کاربامازپین داشته باشید.

برای اطلاعات بیشتر در مورد این دارو بهتر است از سرویس مشاوره دارویی دکترتو استفاده کنید.

چگونه با عوارض جانبی کاربامازپین کنار بیاییم؟

احساس خواب آلودگی، گیجی یا خستگی:

• اگر چنین احساسی دارید از رانندگی یا استفاده از ابزار یا ماشین استفاده نکنید.
• سعی کنید از نوشیدن الکل خودداری کنید، زیرا این کار احساس خستگی بیشتری در شما ایجاد می‌کند.
• اگر سرگیجه دارید، کاری را که انجام می‌دهید متوقف کنید و بنشینید یا دراز بکشید تا زمانی که حالتان بهتر شود.
• با عادت بدن به کاربامازپین، این عوارض باید از بین بروند.
• اگر بعد از چند هفته مصرف از بین نرفتند، با پزشک خود صحبت کنید.

احساس ناخوش احوالی:

• به وعده‌های غذایی ساده پایبند باشید.
• در حین استفاده از این دارو غذای پرادویه یا غنی نخورید.
• ممکن است مصرف کاربامازپین بعد از صرف غذا یا میان وعده کمک کند.
• اگر بیمار هستید، سعی کنید مایعات مصرف کنید تا از کم آبی بدن جلوگیری کنید. 

سردرد:

• مطمئن شوید که استراحت کرده اید و مایعات زیادی بنوشید.
• الکل مصرف نکنید.
• از داروساز خود بخواهید مسکن را توصیه کند.
• اگر سردرد بیش از یک هفته ادامه دارد، با پزشک خود صحبت کنید.

خشکی دهان:

• آدامس‌های بدون قند یا مکیدن شیرینی‌های بدون قند را امتحان کنید.

افزایش وزن:

• سعی کنید یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید.
• از خوردن غذاهایی که کالری زیادی دارند مانند کیک، بیسکویت و شیرینی استفاده نکنید.
• اگر بین وعده های غذایی احساس گرسنگی می‌کنید، از میوه‌ها و سبزیجات و غذاهای کم کالری استفاده کنید.
• ورزش منظم همچنین به ثابت ماندن وزن شما کمک می‌کند.

موارد احتیاط و هشدار در مصرف کاربامازپین

قبل از مصرف کاربامازپین، اگر به این دارو حساسیت دارید، به پزشک یا داروساز خود بگویید. یا سایر داروهای ضد تشنج (مانند فسفنی توئین، کاربازپین، فنوباربیتال، فنی توئین، پریمیدون) یا داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای (مانند آمی تریپتیلین، دسیپرامین).

سابقه پزشکی:

قبل از استفاده از این دارو، سابقه پزشکی خود را به پزشک یا داروساز اطلاع دهید، به خصوص: 

• کاهش عملکرد مغز استخوان
• اختلالات خونی ( مانند پورفیری، کم‌خونی).
• گلوکوم (آب سیاه چشم)
• بیماری قلبی ( مانند بیماری عروق کرونر، نارسایی قلبی).
• ضربان قلب نامنظم
• بیماری کلیوی
• بیماری کبدی
• اختلالات روحی / خلقی (مانند افسردگی)
• عدم تعادل مواد معدنی (مانند سطح پایین سدیم یا کلسیم در خون).

نکات مصرف

• کاربامازپین ممکن است حساسیت شما را نسبت به آفتاب بیشتر کند.
• مدت زمان زیادی زیر نور آفتاب نمانید.
• از غرفه‌های برنزه‌کننده و چراغ‌های آفتاب پرهیز کنید.
• در فضای باز از ضد آفتاب استفاده کنید و لباس محافظ بپوشید.
• در صورت آفتاب سوختگی یا تاول های پوستی یا قرمزی فوراً از کمک پزشکی استفاده کنید.
• قرص‌ها یا سوسپانسیون‌های جویدنی ممکن است حاوی قند باشند.
• قبل از عمل جراحی، تمام محصولات مورد استفاده خود (از جمله داروهای تجویز شده، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) را به پزشک یا دندانپزشک خود بگویید.

افراد مسن :

• افراد مسن ممکن است نسبت به عوارض جانبی این دارو حساسیت بیشتری نشان دهند، به ویژه گیجی، عدم ثبات یا ضربان قلب نامنظم.
• گیجی و عدم ثبات می تواند خطر سقوط را افزایش دهد.
• بزرگسالان مسن نیز ممکن است در معرض خطر ابتلا به نوعی عدم تعادل مواد معدنی (مقادیر کم سدیم در خون) باشند، به خصوص اگر آنها قرص های ادرار آور نیز مصرف می‌کنند.

بارداری:

• در دوران بارداری، کاربامازپین باید فقط در صورت نیاز استفاده شود که ممکن است به یک نوزاد متولد شده آسیب برساند.
• از آنجا که تشنج‌های درمان نشده یک بیماری جدی است که می‌تواند هم به یک زن باردار و هم به نوزاد متولد شده آسیب برساند‌، مصرف کاربامازپین را قطع نکنید، مگر اینکه به دستور پزشک شما انجام شود.
• اگر قصد بارداری دارید، یا فکر می کنید باردار هستید، فوراً با پزشک خود در مورد مزایا و خطرات استفاده از این دارو در دوران بارداری صحبت کنید.
• اگر باردار هستید، مراقبت‌های قبل از تولد که شامل آزمایشات مربوط به نقص مادرزادی است، توصیه می‌شود.

شیردهی:

• این دارو به شیر مادر منتقل می‌شود. قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.

تداخلات دارویی

احتیاط با سایر داروها: برخی از داروها وجود دارند که ممکن است در اثرات کاربامازپین تداخل ایجاد کنند. در صورت مصرف هر یک از این داروها به پزشک خود اطلاع دهید:

• وارفارین 
• آپیکسابان
• ریواروکسابان
• دیلتیازم

    آنتی‌بیوتیک یا ضد قارچ مانند:

• کلاریترومایسین
• اریترومایسین
• فلوکونازول

    داروهایی که برای افسردگی یا اضطراب استفاده می‌شوند مانند:

• آمی تریپتیلین
• سیتالوپرام
• میرتازاپین

سرکوب کننده‌های سیستم ایمنی که بعد از عمل پیوند استفاده می‌شوند:

• سیکلوسپورین
• تاکرولیموس
• سیرولیموس 

داروهایی به نام بازدارنده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs) که برای درمان افسردگی استفاده می‌شوند.

مصرف کاربامازپین با مسکن:

کاربامازپین می‌تواند باعث کاهش اثر مسکن‌های قوی شود مانند:

• ترامادول
• اکسی کدون
• بوپرونورفین

مصرف پاراستامول و ایبوپروفن با کاربامازپین برای مدت زمان کوتاه بی‌خطر است.

مخلوط کردن کاربامازپین با داروهای گیاهی و مکمل‌ها:

در حالی که تحت درمان با کاربامازپین هستید، از داروهای گیاهی ضدافسردگی استفاده نکنید. دلیل این امر آن است که مخمر می‌تواند کاربامازپین را کم اثر کند.

کاربامازپین و داروهای ضدبارداری:

• کاربامازپین ممکن است باعث کاهش اثر کنترل بارداری هورمونی مانند قرص، پچ یا حلقه شود که ممکن است باعث بارداری شود.
• هنگام استفاده از این دارو باید از روش‌های پشتیبان قابل پیشگیری جلوگیری از بارداری استفاده کنید.
• اگر دچار لکه بینی یا خون‌ریزی موفقیت آمیز جدید هستید، به پزشک خود بگویید، زیرا اینها ممکن است نشانه‌هایی باشد که کنترل بارداری به خوبی کار نمی‌کند.
• کاربامازپین ممکن است در برخی آزمایشات آزمایشگاهی (مانند عملکرد تیروئید، برخی از آزمایشات بارداری) تداخل ایجاد کند.
• اطمینان حاصل کنید که پرسنل آزمایشگاه و کلیه پزشکان از استفاده شما از این دارو مطلع هستند.

علائم اوردوز

• احساس مریضی 
• مشکلات تنفسی
• احساس سرگیجه یا خواب آلودگی
• تاری دید
• درد معده
• تغییر رفتار
• تنفس کند 
• کاهش هوشیاری
• درد عضلانی 
• حرکات کنترل نشده 
• ضربان قلب بسیار سریع.

در دکترتو می‌توانید با بهترین پزشکان متخصص مغز و اعصاب در شهر خود آشنا شوید، با آنها به صورت تلفنی یا آنلاین مشورت کنید و همچنین برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.