فهرست مطالب
اکثر کودکان هرازگاهی درد شکم را تجربه میکنند. آنها ممکن است از عباراتی مانند شکم درد، دل درد یا معده درد برای توصیف آن استفاده کنند. به عنوان والدین شاید سختترین کار تشخیص این موضوع باشد که آیا دل درد در کودکان طبیعی است یا نشانه یک مشکل جدیتر است. با دانستن علائمی که کودک دارد، مدت زمان دل درد در کودکان و سایر عوامل می توان تشخیص داد که چه زمانی باید در خصوص دل درد کودک نگران بود. در این مقاله با بررسی علائم و علل دل درد کودکان به بررسی روش های موثر برای درمان شکم درد در آنها میپردازیم. اگر کودک شما مدام دچار دل درد میشود، حتما با دکتر اطفال مشورت کنید. شما میتوانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی با پزشکان وجود دارد.
دل درد در کودکان
دل درد یا درد شکم در کودکان هر دردی است که بین قفسه سینه تا کشاله ران احساس میشود. در این فاصله معده و شکم قرار دارد و بنابراین درد شکم میتواند به هر یک از این اندامهای گوارشی مربوط شود. درد شکم در کودکان شایع است و میتواند دلایل زیادی داشته باشد. معمولاً درد شکم بدون درمان از بین میرود. در برخی موارد، درد علت زمینهای دارد و نیاز به درمان تخصصی است.
علائم دل درد در کودکان
بسته به این که علت دل درد در کودکان چیست، علائم میتواند مختلف باشد. اول از همه اینکه گاهی درد در یک ناحیه مشخص احساس میشود و گاهی نیز نواحی وسیعتری از شکم، درد میگیرد. درد شکم ممکن است به صورت سریع یا آهسته شروع شود و میتواند ثابت بماند یا اینکه بدتر شود. برخی از علائم میتوانند نشاندهنده یک مشکل جدیتر باشند. شایعترین علائم دل درد کودکان شامل موارد زیر میشود:
- درد شدید شکم که با خم شدن بهتر میشود.
- درد یا سوزش هنگام ادرار کردن
- ادرار کردن بیش از حد معمول
- اسهال
- حالت تهوع شدید
- استفراغ
- تب
- بیحالی و ضعف
- بیاشتهایی
- نفخ شدید یا تحرکات شدید شکمی
- یبوست
اگر نوزادان یا کودکان خردسال دچار شکم درد شوند، ممکن است علاوه بر این علائم تغییراتی نیز در رفتار آنها ایجاد شود. برای مثال بداخلاق میشوند یا اینکه بیش از حد گریه میکنند. امتناع از خوردن یا آشامیدن و عدم تمایل به حرکت کردن یا بازی کردن هم گاهی در کودکانی که دل درد دارند مشاهده میشود.
علت دل درد در کودکان
درد شکم در کودکان میتواند دلایل مختلفی داشته باشد. برخی رایجاند، در حالی که برخی دیگر نادر هستند. درد شکم همچنین میتواند کوتاهمدت یا ناشی از یک بیماری مزمن باشد. در بیشتر مواقع دل درد در کودکان نشانه یک بیماری جدی نیست. شایعترین دلایل شکم درد در کودکان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بلع هوا
- میگرن شکمی
- قولنج یا کولیک در نوزادان
- یبوست
- گاز
- آلرژی یا عدم تحمل غذایی
- مسمومیت غذایی
- سوزش سر دل یا رفلاکس اسید
- خوردن برخی از گیاهان
- مونونوکلئوز: عفونت ویروسی است که عمدتاً توسط ویروس اپشتین–بار (EBV) ایجاد شده و با علائمی مانند تب، گلودرد، تورم غدد لنفاوی و خستگی شدید شناخته میشود.
- آنفولانزای معده
- گلودرد استرپتوکوکی
- درد ناشی از اضطراب یا افسردگی
- سندروم روده تحریکپذیر
۱. دل درد در کودکان پیش دبستانی و دبستانی
در کودکان پیشدبستانی و دبستانی دل درد عموما نتیجه تند خوردن غذاها یا مصرف بیش از حد برخی از مواد غذایی است. نفخ، یبوست و پرخوری عصبی یا دل دردهایی که به دلیل اضطراب و استرس ایجاد میشوند، از دیگر دلایل دل درد در کودکان پیش دبستانی و دبستانی است.
۲. دل درد در کودکان دور ناف
گاهی اوقات کودکان درد شکمی شدیدی را اطراف ناف خود تجربه میکنند. دل درد دور ناف اکثر مواقع به عفونتهای مجاری ادراری مربوط میشود و معمولا علائمی مانند سوزش ادرار هم با آن همراه است. آپاندیسیت هم یکی دیگر از عوامل اصلی درد دور ناف است. در نهایت فتق شکمی یا نفخ شدید میتواند علت دل درد دور ناف در کودکان باشد.
۳. دل درد در کودکان همراه با تب
در برخی موارد کودکان همراه با درد شدید شکمی خود، تب را هم تجربه میکنند. معمولا تب همراه با دل درد میتواند نشاندهنده یک مشکل جدی باشد. گاهی عفونتهای ادراری دلیل دل درد است. گاستروانتریت، مسمومیت غذایی و سایر مشکلات جدی سلامتی هم میتوانند این علائم را ایجاد کنند. سنگ کلیه هم یکی از عواملی است که میتواند همراه با دل درد شدید، تب هم ایجاد کند.
۴. سرما خوردگی کودکان همراه با دل درد
گاهی اوقات سرماخوردگی در کودکان میتواند یک سری عوارض و ناراحتیهای گوارشی را هم ایجاد کند و در نتیجه کودک حین سرماخوردگی، دل درد را هم تجربه میکند. ممکن است همراه دل درد اسهال یا حالت تهوع هم وجود داشته باشد.
۵. دل درد هنگام مدفوع در کودکان (یبوست و دل درد در کودکان)
یبوست در کودکان شایع است و میتواند باعث درد شکم شود. اگر کودکی کمتر از سه بار در یک هفته دفع مدفوع داشته باشد یا مدفوع آن دردناک یا سخت باشد، ممکن است یبوست داشته باشد. معمولا این رایجترین علت دل درد در کودکان است. با درمان یبوست کودکان درد شکم هم برطرف میشود.
۶. دل درد عفونی در کودکان
گاهی اوقات عفونتهای ویروسی و باکتریایی علت دل درد کودک است. به این حالت گاستروانتریت گفته میشود. ویروسهایی مانند روتاویروس، نوروویروس، آدنوویروس و انتروویروس باعث آنفولانزای معده یا گاستروانتریت میشوند که عفونت روده است. این مورد هم میتواند موجب دردهای شکمی شدید، همراه با اسهال یا حالت تهوع در کودک شود. گاهی نیز به دلیل مصرف غذاهای آلوده به میکروبها، کودکان دچار شکمدرد همراه با تهوع و اسهال میشوند.
۷. عفونت ادراری و دل درد کودکان
عفونتهای دستگاه ادراری (UTI) در کودکان شایع است. گاهی اوقات درد شکم کودکان به دلیل عفونتهای ادراری است. در این شرایط کودک ممکن است در کنار درد شکم علائمی مانند سوزَش ادرار، درد شدید هنگام ادرار کردن، تب، استفراغ یا ادرار بدبو هم داشته باشد.
۸. دل درد همراه با اسهال در کودکان
گاهی اوقات دل درد در کودکان به دلیل مصرف برخی غذاها ایجاد میشود، چرا که کودکان به مصرف آن غذاها حساسیت دارند. یکی از این غذاها، فراوردههای لبنی حاوی لاکتوز است. برخی از کودکان ممکن است به قند یا لاکتوز موجود در شیر حساسیت داشته باشند و نتوانند آن را هضم کنند. کودکان مبتلا به عدم تحمل لاکتوز در صورت مصرف فرآوردههای شیری ممکن است درد شکم را تجربه کنند.
۹. دل درد کودکان بعد از غذا خوردن
ریفلاکس معده شرایطی است که موجب سوزش سر معده میشود. این حالت بیشتر بزرگسالان یا کودکان بزرگتر را درگیر میکند، اما ممکن است در کودکان کوچکتر هم دیده شود. درد ناشی از ریفلاکس معده بیشتر در قسمت بالایی شکم یا معده احساس میشود. گاهی هم التهاب معده در کودکان میتواند علت درد شکم باشد.
۱۰. استرس و اضطراب و دل درد کودکان
کودکانی که شرایط استرسی را تجربه میکنند یا درگیر اضطراب شدید هستند، احتمال اینکه دل دردهای موقتی را در دورههای استرسشان تجربه کنند، وجود دارد. برای مثال ممکن است این کودکان در کلاس درس یا در جلسه امتحان به دلیل استرس و اضطراب شدید، شکم درد هم داشته باشند.
۱۱. دردهای روان تنی کودک
یکی از موارد نادری که میتواند موجب دل درد در کودکان شود، دردهای روانتنی یا اختلالات روانتنی است. در این اختلال بخشهای مختلفی از بدن به دلیل مشکلات روانی از جمله افسردگی و اضطراب درد میگیرد. گاهی اوقات این درد در سر و گاهی هم در شکم یا مفاصل ایجاد میشود.
۱۲. آپاندیسیت و دل درد کودکان
یکی دیگر از دلایل دل درد در کودکان آپاندیسیت است. آپاندیسیت یک اورژانس پزشکی است. اگر فکر میکنید فرزندتان ممکن است آپاندیسیت داشته باشد، باید فورا او را نزد پزشک یا بیمارستان ببرید. ترکیدن آپاندیس میتواند تهدیدکننده زندگی باشد. علائم آپاندیسیت عبارتند از:
- درد در اطراف ناف که به سمت راست پایین شکم حرکت میکند.
- از دست دادن اشتها
- حالت تهوع و استفراغ
- درد هنگام حرکت: کودکان مبتلا به آپاندیسیت ممکن است سعی کنند خیلی ساکن بمانند.
۱۳. انسداد روده و دل درد کودکان
یکی از عوامل خطر که میتواند موجب دردهای شدید شکمی در کودک شود، انسداد روده است که به آن انواژیناسیون هم گفته میشود. کودکان مبتلا به انواژیناسیون ممکن است موارد زیر را داشته باشند:
- درد و ناراحتی شدید شکمی
- استفراغ
- بالا آوردن خون
- خستگی مفرط
۱۴. فتق ناف یا مغبنی
یکی دیگر از دلایل دل درد در کودکان فتق است. فتق زمانی اتفاق میافتد که بافت از طریق یک نقطه ضعیف غیرطبیعی به قسمت دیگری از بدن برآمده میشود. برخی از نوزادان و کودکان دچار فتق مغبنی میشوند که میتواند باعث تورم در کشاله ران آنها شود. گاهی اوقات فتق به دام میافتد و به یک اورژانس پزشکی تبدیل میشود و نیاز به اقدامات فوری دارد.
۱۵. سنگ کلیه و درد شکم کودکان
یکی از عوامل نادر اما جدیتری که میتواند موجب دل درد در کودکان شود، سنگ کلیه است. معمولا کودکانی که سنگ کلیه دارند در کنار دردهای شکمی یکطرفه، حالت تهوع، درد هنگام ادرار کردن، ادرار کردن قطرهای و دفع بیش از حد ادرار را هم تجربه میکنند.
۱۶. دل درد صبحگاهی کودکان
دل درد صبحگاهی در کودکان میتواند به دلایلی مانند گرسنگی، اضطراب، مشکلات گوارشی مثل یبوست یا رفلاکس، آلرژی غذایی، عفونتهای خفیف و کمخوابی رخ دهد. گاهی اوقات، این دل درد ناشی از استرسهای مربوط به مدرسه است که به شکل درد شکمی بروز میکند. اگر دل درد مداوم باشد یا با علائمی چون تهوع، تب، یا اسهال همراه شود، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا علت دقیق بررسی شود.
تشخیص دل درد در کودکان
پزشکان معمولاً از ترکیبی با سوال پرسیدن از والدین و کودکان و همچنین معاینه فیزیکی میتوانند علت دل درد در کودکان را تشخیص دهند. پزشک ممکن است کودک را با فشار دادن شکم در نقاط مختلف معاینه کند و به دنبال حساسیت و تورم باشد. آنها همچنین ممکن است بپرسند که آیا با لمس نواحی خاصی درد شدیدتر میشود یا خیر. پزشک همچنین ممکن است آزمایشاتی را برای تعیین علت توصیه کند، مانند:
- آزمایش خون
- نمونه ادرار یا مدفوع
- سونوگرافی شکمی
- اشعه ایکس یا ام آر ای شکمی
درمان دل درد در کودکان (برای دل درد کودکان چی خوبه؟)
در بیشتر موارد درد شکم کودکان بدون نیاز به درمان خاصی بهبود مییابد و نیاز به اقدام پزشکی خاصی نیست. استراحت کافی، مصرف مناسب مایعات، مصرف غذاهای مقوی و ملایم و داشتن دفعات دفع کافی اهمیت زیادی دارد. در برخی موارد که علت شکم درد یک عامل زمینهای مانند عفونت، مسمومیت غذایی یا مواردی مشابه باشد ممکن است به درمانهای دارویی مناسب نیاز باشد. از انواع شربتهای خوراکی برای تسکین درد و رفع نفخ و یبوست گرفته تا برخی از آنتیبیوتیکها، همگی میتوانند به درمان دل درد در کودکان کمک کند.
سوسپانسیونهای خوراکی معمولا برای درمان شکم درد در کودکان تجویز میشوند که میتوانند گرفتگی و درد عضلات شکم را تسکین دهند. آنها همچنین گیرندههای شیمیایی خاصی که عامل درد و تب هستند، مسدود میکنند. داروهای مختلف ممکن است بر اساس نوع درد، علت و شدت آن تجویز شود.
دارو برای دل درد کودکان
گاهی اوقات برای درمان دل درد در کودکان، پزشک قرص دل درد را تجویز میکند. این قرص میتواند بر اساس سن کودک، علائم و شدت دل درد متفاوت باشد. رایجترین قرصهایی که برای دل درد کودکان تجویز میشود شامل موارد زیر است:
- قرص دی سیکلومین
- هیوسین
- لوپرامید
- دایمیتیکون
درمان خانگی دل درد کودکان
در خانه میتوان با برخی تکنیکها و راهکارها، اکثر دل دردهای کودکان را درمان کرد. در درجه اول کودک باید استراحت کافی داشته باشد و مواد غذایی سالم، مقوی و ترجیحا آبکی بیشتری مصرف کند. افزایش مصرف مایعات میتواند به تسکین دل درد در کودکان کمک کند.
برخی از دمنوشها یا داروهای گیاهی هم میتوانند به درمان دل درد در کودکان کمک کنند. برای مثال دمنوش گیاهی بابونه یکی از گزینههایی است که تاثیر زیادی در درمان انواع دل درد و دل پیچه دارد. گلگاوزبان هم برای دل درد خوب است. یک سری داروهای گیاهی فرموله شده با ترکیبات طبیعی هم در بازار موجود است که میتوان از آنها برای تسکین دل درد در کودکان کمک گرفت.
علت دل درد کودک | راه درمان دل درد کودک |
---|---|
نفخ شکم | ماساژ آرام شکم، مصرف غذاهای سبک و بدون نفخ، مصرف مایعات گرم، و جلوگیری از خوردن غذاهای نفاخ مانند حبوبات. |
یبوست | مصرف غذاهای پرفیبر مانند میوه و سبزیجات، نوشیدن آب کافی، و در صورت نیاز، استفاده از ملینهای ملایم. |
عفونت معده یا گوارشی | استراحت، نوشیدن مایعات برای جلوگیری از کمآبی و در صورت تشخیص پزشک، مصرف آنتیبیوتیک یا داروهای تجویز شده. |
حساسیت یا عدم تحمل غذایی | حذف غذای مشکوک از رژیم غذایی، مشورت با پزشک برای تشخیص حساسیتها و مصرف داروهای ضد حساسیت در صورت نیاز. |
عفونت ادراری | نوشیدن مایعات زیاد، مراجعه به پزشک و مصرف آنتیبیوتیک طبق تجویز پزشک. |
استرس یا اضطراب | صحبت با کودک درباره مشکلات، انجام فعالیتهای آرامشبخش و در صورت نیاز مشاوره روانشناسی کودک. |
آپاندیسیت | مراجعه فوری به پزشک برای تشخیص و در صورت لزوم، جراحی. |
ریفلاکس معده | مصرف وعدههای غذایی کوچک و سبک، پرهیز از غذاهای چرب و تند، و در موارد شدید، مراجعه به پزشک برای دارو. |
مسمومیت غذایی | استراحت، مصرف مایعات و در صورت نیاز مراجعه به پزشک. |
عوارض دل درد در کودکان
دل درد در کودکان میتواند روی خلقوخو و اشتهای آنها تاثیر بگذارد. بیخوابی، عدم تمایل به بازی و حرکت یا مصرف غذا و نوشیدنی از جمله عوارض دل درد است. این موارد میتواند موجب کاهش وزن کودک شود. در مواردی که علت دل درد یک مشکل زمینهای جدیتر است، ممکن است عوارض جدیتری هم برای کودک به وجود بیاید.
پیشگیری از دل درد در کودکان
گاهی اوقات امکان پیشگیری از دل درد در کودکان وجود ندارد. با این حال میتوان با مصرف غذاهای سالم، افزایش تحرک و فعالیتهای بدنی کودک، درمان و کنترل اضطراب و استرس کودکان، ممنوع کردن مصرف تنقلات ناسالم و غذاهای فراوری شده و عدم مصرف مواد غذایی محرک و حساسیتزا، تا حدود زیادی از دل درد در کودکان جلوگیری کرد.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
عوامل مختلفی میتواند موجب دل درد در کودکان شود و در بیشتر مواقع این مشکل جدی نیست و خود به خود درمان میشود. با این حال مهم است که به شدت، الگوی درد و مدت زمان آن توجه کرده و با در نظر گرفتن علائمی که کودک به همراه شکم درد تجربه میکند، از یک پزشک برای تشخیص و درمان کمک بگیرید.
اگر کودک شما مدام دل درد دارد، حتما به دکتر متخصص کودکان مراجعه کنید. شما میتوانید از طریق سایت دکترتو با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین متخصص اطفال وجود دارد.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!