انواع اختلالات شخصیت چیست؟ بررسی ۱۵ مورد مهم

شخصیت هر فرد در واقع ترکیبی از طرز تفکر، احساسات، رفتار و ارتباط او با دیگران است. روند شکل‌گیری شخصیت هر فرد در یک بازه طولانی‌مدت، از تولد تا بزرگسالی است. معمولاً بعد از بالغ‌شدن افراد و ورود به دوره بزرگسالی، شخصیت هر فرد شکل می‌گیرد و دیگر تغییرات چندانی نخواهد داشت. با این حال برخی شرایط ممکن است موجب بروز مشکلاتی در شخصیت و رفتار یک فرد شود. این موضوع با عنوان انواع اختلالات شخصیت شناخته می‌شود. در این مقاله از دکترتو به صورت کامل با انواع اختلالات شخصیت و نشانه‌های آن آشنا خواهیم شد. اما آنچه که مهم است نحوه برخورد با مشکلات روحی و روانی است که مسلما با کمک یک روانشناس یا روانپزشک امکانپذیر خواهد بود. بنابراین ما به شما سیستم نوبت‌دهی دکترتو را پیشنهاد می‌کنیم چرا که علاوه بر خدمات حضوری می‌توانید به صورت آنلاین با پزشکان مورد نظر خود در ارتباط باشید.

اختلال شخصیت چیست؟

اختلالات شخصیتی گروهی از اختلالات روانی هستند که می‌توانند روی جنبه‌های مختلف رفتاری و روانی افراد تاثیر بگذارند. آنها شامل الگوهای بلندمدت افکار و رفتارهایی هستند که با آنچه در فرهنگ شما عادی تلقی می‌شود، متفاوت است. افکار و رفتارها در اشخاصی که درگیر اختلالات شخصیتی هستند، ناسالم و انعطاف‌ناپذیر است. این افراد معمولاً مشکلات جدی در روابط، کار و فعالیت‌های اجتماعی ایجاد می‌کنند. انواع اختلالات شخصیتی می‌توانند مقابله با استرس‌ها و مشکلات روزمره را برای افراد سخت کنند.

مشاوره روانشناسی

با برترین روانشناسان ایران از دیدگاه کاربران

مشاوره حضوری و آنلاین۵۰۰+ خدمت

مشاهده همه

انواع اختلالات شخصیت

انواع اختلالات شخصیت یا به انگلیسی  types of personality disorders، در واقع مجموعه‌ای از رفتارهای نامعمول شخصیتی را شامل می‌شود. روی‌هم‌رفته بیش از ۱۰ نوع اختلال شخصیتی وجود دارد که می‌توان مجموعه آنها را در سه دسته اصلی تقسیم بندی کرد. هر دسته شامل یک سری علائم و ویژگی‌های مشابه هستند. به صورت کلی انواع اختلالات شخصیتی را می‌توان به سه دسته اصلی زیر تقسیم‌بندی کرد:

۱. اختلال شخصیت پارانوئید یا بدگمان

اختلال شخصیتی پارانوئید، از انواع اختلالات شخصیت دسته A بوده که در آن فرد فکرهای عجیب‌وغریبی را تجربه می‌کند. از علائم ظاهری افراد پارانوئید ترس شدید و بی‌اعتمادی نسبت به دیگران است. اکثر این افراد فکر می‌کنند که کسی قصد دارد به آنها آسیب برساند. این افراد معمولاً نسبت به دیگران، حتی دوستان و خانواده‌شان بی‌اعتمادند و اعتماد کردن به دیگران برای آنها دشوار است.

۲. اختلال شخصیت اسکیزوئید

یکی دیگر از انواع اختلالات شخصیتی، اختلال شخصیت اسکیزوئید است. بسیاری از افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید قادر به عملکرد نسبتاً خوبی هستند و برخلاف اسکیزوفرنی یا اختلال اسکیزوافکتیو، معمولاً علائم روان‌پریشی ندارند. با این حال، در نتیجه افکار و احساسات مرتبط با این تشخیص، ممکن است:

• در ایجاد روابط نزدیک با افراد دیگر دچار مشکل می‌شوند.
• زندگی خود را بدون دخالت دیگران انتخاب می‌کنند.
• ترجیح می‌دهند با افکار خود تنها باشند.
• از بسیاری از فعالیت‌ها لذت نمی‌برند.
• علاقه چندانی به رابطه جنسی یا صمیمیت ندارند.
• در برقراری ارتباط با دیگران مشکل دارند یا از نظر عاطفی نسبت به دیگران سرد هستند.

۳. اختلال شخصیت اسکیزوتایپی

یکی دیگر از انواع اختلالات شخصیت رایج، اختلال شخصیتی اسکیزوتایپی است. در این نوع اختلال، هرکسی رفتارهای عجیب‌وغریب یا ناهنجار خود را دارد. اما اگر الگوهای تفکر و رفتار فرد، ارتباط با دیگران را بسیار دشوار می کند، ممکن است تشخیص اختلال شخصیت اسکیزوتایپی برای او داده شود. بر خلاف اسکیزوفرنی، افراد با این نوع از اختلال شخصیتی معمولاً روان‌پریشی را تجربه نمی‌کنند. با این حال، ممکن است نشانه‌های زیر در او دیده شود:

• افکار یا ادراکات تحریف شده را تجربه می‌کنند.
• ایجاد روابط نزدیک را بسیار دشوار می‌دانند.
• طرز تفکر و رفتار آنها، خصوصا در مورد خودشان به گونه‌ای است که برای دیگران عجیب است.
• باور دارند که می‌توانند ذهن‌ها را بخوانند یا قدرت‌های خاصی مانند “حس ششم” دارند.
• با کسانی که این عقاید را ندارند احساس اضطراب و تنش می‌کنند.
• در موقعیت‌های اجتماعی بسیار مضطرب و پارانوئید می‌شوند و برقراری ارتباط با دیگران برایشان سخت است.

۴. اختلال شخصیت ضداجتماعی

طبیعی است که گاهی نیازها، لذت‌ها یا منافع شخصی خود را بر نیازهای اطرافیانمان ترجیح دهیم. با این حال، اگر این اعمال اغلب اتفاق می‌افتد و شما برای حفظ ثبات در زندگی‌تان تلاش می‌کنید، یا به‌طور منظم به دلیل عصبانیت یا عدم توجه به دیگران به صورت تکانشی عمل می‌کنید، می‌تواند منجر به تشخیص اختلال شخصیت ضداجتماعی شود. افرادی که با این دست از انواع اختلالات شخصیت تشخیص داده می‌شوند، اغلب بدون فکر کردن به عواقب، خود و دیگران را در موقعیت‌های خطرناک قرار می‌دهند. گاهی اوقات هم رفتارهای خطرناک و غیرقانونی دارند. داشتن رفتاری که ناخوشایند است هم می‌تواند نشانه‌ای از اختلال شخصیت ضداجتماعی باشد.

۵. اختلال شخصیت مرزی

یکی دیگر از انواع اختلالات شخصیتی دسته B، اختلال شخصیت مرزی است. اختلال شخصیتی مرزی (BPD) همچنین به عنوان اختلال شخصیت هیجانی ناپایدار (EUPD) نیز شناخته می‌شود. همه ما می‌توانیم مشکلاتی را در روابط، تصور از خود و احساساتمان تجربه کنیم. اما اگر این موارد به‌طور مداوم ناپایدار یا شدید بوده و باعث ایجاد مشکلات قابل توجهی در زندگی روزمره شما شوند، ممکن است اختلال شخصیت مرزی برای شما تشخیص داده شود.

افرادی با این اختلال معمولاً از این که دیگران آنها را رها کنند همیشه نگران‌اند و هر کاری برای جلوگیری از این اتفاق می‌کنند. علاوه بر این، احساسات بسیار شدیدی دارند که می‌توانند به‌سرعت تغییر کنند (مثلاً از احساس شادی و اعتمادبه‌نفس در صبح تا احساس ناراحتی و غم در بعدازظهر). این افراد درک قوی از این که چه کسی هستند و چه می‌خواهند ندارند و اغلب حفظ روابط یا دوستی‌های پایدار برای آنها دشوار است.

۶. اختلال شخصیت نمایشی یا هیستریونیک

یکی دیگر از انواع اختلالات شخصیتی، اختلال شخصیت هیستریونیک است که در آن فرد دراماتیک بوده، دارای احساسات قوی است و همیشه خواهان توجه دیگران است. بیشتر مردم از اینکه در مورد کارهایشان تعریف می‌شود یا بازخورد مثبت می‌دهند لذت می‌برند. اما اگر به شدت به این موضوع وابسته هستید که مورد توجه قرار بگیرید، یا آن‌قدر به دنبال تأیید هستید که این امر بر زندگی روزمره شما تأثیر می‌گذارد، احتمالا دچار اختلال شخصیت هیستریونیک هستید. معمولاً افراد با شخصیت های نمایشی اگر در مرکز توجه نباشند، احساس ناراحتی می‌کنند.

علائم اختلال شخصیت داری؟

تا دیر نشده کلیک کن و از متخصص نوبت بگیر.

دکتر روانشناس آنلایندکتر متخصص روانشناسی

۷. اختلال شخصیت خودشیفته

طبیعت انسان به این صورت است که بخواهد از نیازهای خودآگاه باشد، آنها را بیان کند و بخواهد دیگران توانایی و دستاوردهای او را ببینند. اما اگر این رفتارها و احساسات به صورت افراطی باشد، به‌نحوی‌که در روابط فرد مشکل ایجاد کند، ممکن است اختلال شخصیت خودشیفته داشته باشد. افراد خودشیفته معمولاً باور دارند که دلایل خاصی وجود دارد که آنها را متفاوت، بهتر یا سزاوارتر از دیگران می کند. این افراد از موفقیت‌های دیگران رنج می‌برند و معمولاً عزت‌نفس بسیار شکننده‌ای دارند.

۸. اختلال شخصیت دوری جو (اختلال شخصیت اجتنابی)

همه ما چیزها، مکان‌ها یا افرادی در اطرافمان وجود دارد که آنها را دوست نداریم یا این که ما را مضطرب می‌کنند. اما اگر این موارد آن‌قدر باعث اضطراب می‌شوند که برای حفظ روابط در زندگی خود تلاش می‌کنید، ممکن است با تشخیص اختلال شخصیت اجتنابی (که گاهی اوقات اختلال شخصیت مضطرب نیز نامیده می‌شود) مواجه شوید. معمولاً در این شرایط از کار یا فعالیت‌های اجتماعی که باید با دیگران در ارتباط باشید، اجتناب می‌کنید.

۹. اختلال شخصیت وابسته

یکی دیگر از انواع اختلالات شخصیت، اختلال شخصیت وابسته است. به صورت طبیعی تمام ما به دیگران وابسته‌ایم و در مقابل نیز دیگران به ما تکیه می‌کنند. اما اگر میزان وابستگی به دیگران بسیار شدید و کنترل نشده باشد، به‌نحوی‌که روی زندگی روزمره تاثیر بگذارد، می‌توان گفت که اختلال شخصیت وابسته دارید. افرادی با این اختلال معمولاً همیشه احساس نیاز دارند و در تصمیم‌گیری ناتوان‌اند. آنها ممکن است اجازه دهند دیگران با آنها بدرفتار کنند، زیرا می‌ترسند رابطه را از دست بدهند.

۱۰. اختلال شخصیت وسواسی – جبری

یکی دیگر از انواع اختلالات شخصیتی، اختلال شخصیت وسواس اجباری است که در آن فرد نیاز به کنترل و نظم دارد. آنها کمال‌گرا هستند و می‌توانند انعطاف‌ناپذیر باشند. اگرچه برخی از علائم وسواس جبری مشابه اختلال وسواس فکری – اجباری یا همان OCD است، اما این دو اختلال با هم فرق دارند.

۱۱. اختلال شخصیت دوقطبی

یکی دیگر از انواع اختلالات شخصیت، اختلال شخصیت دوقطبی است که می‌توان آن را یکی از شرایط حاد روحی روانی در نظر گرفت. این افراد حالات مختلفی دارند و اغلب روند فکری و احساسی آنها مدام تغییر می کند. ممکن است یک‌لحظه شاد باشند و فوراً غمگین شوند.

۱۲. اختلال شخصیت افسرده

تشخیص بین افسردگی با اختلال شخصیت افسرده کمی دشوار است. این نوع از اختلال، غمگینی یا بدخلقی شدیدی را توصیف می کند که برای مدتی طولانی ادامه دارد، به‌نحوی‌که بخشی از شخصیت فرد می‌شود. اختلال شخصیت افسرده یک اصطلاح منسوخ برای افسردگی مزمن است که به آن اختلال افسردگی مداوم (PDD) یا دیستیمیا نیز می‌گویند. این جایی است که فرد در اکثر روزها برای حداقل ۲ سال خلق‌وخوی افسرده دارد.

۱۳. اختلال شخصیت تجزیه‌ای (اختلال شخصیت چندگانه)

اختلال هویت تجزیه‌ای (DID) یک وضعیت سلامت روان است. فردی با DID دارای شخصیت‌های متعدد و متمایز است. هویت‌های مختلف، رفتار افراد را در زمان‌های مختلف کنترل می‌کنند. این وضعیت می‌تواند باعث از دست دادن حافظه، هذیان یا افسردگی شود. DID معمولاً در اثر ترومای گذشته ایجاد می‌شود. به این نوع از اختلال قبلاً، اختلال شخصیت چندگانه گفته می‌شد.

۱۴. اختلال شخصیت کمال گرا

دسته دیگری از افراد با انواع اختلالات شخصیتی ممکن است درگیر اختلال شخصیت کمال‌گرا باشند. افراد کمال‌گرا خود را با استانداردهای بالا و غیرممکنی قیاس می‌کنند و همیشه فکر می‌کنند کاری که انجام می‌دهند به اندازه کافی خوب نیست. برخی افراد به‌اشتباه معتقدند که کمال‌گرایی یک محرک سالم است، اما این‌طور نیست. کمال‌گرایی می‌تواند فرد را از داشتن یک زندگی عادی محروم کند و منجر به افسردگی، اضطراب و آسیب به خود شود.

میخوای بدونی اختلال شخصیت داری یا نه؟ توسط متخصص ارزیابی شو.

دکتر تست شخصیت

۱۵. اختلال شخصیت هیستریک

یکی دیگر از انواع اختلالات شخصیت، اختلال شخصیت هیستریک نام دارد که در آن فرد دائماً از نظر احساسی و خلق‌وخو در حال تغییر است. گرایش به رویاپردازی، احساسات شدید و متغیر، ناپایداری اخلاقی و احساسی و تفکرات بسیار تخیلی از ویژگی‌های این نوع اختلال شخصیتی است. واکنش احساسی این افراد در برابر موقعیت‌های مختلف معمولاً بی‌ربط و غیرمعقول است.

علت اختلالات شخصیتی

اختلالات شخصیت معمولاً زمانی شروع می‌شود که فردی در سنین نوجوانی یا اوایل بزرگسالی است. علت بروز انواع اختلالات شخصیت ناشناخته است. با این حال، ژن‌ها و تجربیات دوران کودکی مانند سوءاستفاده و آسیب‌های روحی و روانی، احتمالاً در بروز این مشکلات نقش دارند. ژنتیک می‌تواند یک فاکتور مهم در بروز اکثر انواع اختلالات شخصیتی باشند. تغییرات مغزی نیز یکی دیگر از دلایل بروز این اختلالات است. به‌عنوان مثال، یافته‌های مطالعات مربوط به اختلال شخصیت پارانوئید به تغییر عملکرد آمیگدال اشاره دارد. عوامل فرهنگی نیز ممکن است در ایجاد اختلالات شخصیت نقش داشته باشند.

تشخیص اختلالات شخصیت

یک ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشت روانی می‌تواند انواع اختلالات شخصیت را تشخیص دهد. ارائه‌دهنده سلامت روان یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی است که در تشخیص و درمان مشکلات سلامت روان تخصص دارد. برای تشخیص، پزشک علائم، تجربیات و سابقه پزشکی خانوادگی فرد را در نظر می‌گیرد. همچنین ممکن است یک معاینه پزشکی کامل برای کمک به رد سایر علل احتمالی علائم انجام شود. مهم‌تر این که هر اختلال شخصیتی مجموعه‌ای از معیارهای تشخیصی خاص خود را دارد. برای تشخیص خاص باید برخی از این معیارها را در نظر گرفت.

درمان انواع اختلالات شخصیت

انواع روش‌های روان‌درمانی می‌تواند به رفع علائم انواع اختلالات شخصیتی کمک کند. مشاوره می‌تواند در بسیاری از موارد برای رفع علائم کمک‌کننده باشد. در برخی از مواقع نیز داروها ممکن است به تسکین یک سری از علائم خاص در برخی افراد، مانند اضطراب یا نوسانات خلقی کمک کند.

عوارض اختلالات شخصیت

انواع اختلالات شخصیت، ویژگی‌ها و نشانه‌های مختلفی دارند و می‌توانند از جهات مختلفی روی زندگی فرد تاثیر بگذارند. به صورت معمول، این اختلالات می‌توانند روی روح و روان فرد تاثیر زیادی بگذارند و موجب بروز اختلالاتی در ارتباطات اجتماعی فرد، حضور او در محل کار یا مدرسه و سایر شرایط مشابه شود. انزوای اجتماعی یا مشکلات خانوادگی و زناشویی از دیگر عوارضی است که به دنبال درمان نشدن انواع اختلالات شخصیتی ممکن است ایجاد شود. اکثر افراد دچار افسردگی و اضطراب شدید شده و حتی احتمال گرایش به انواع مسکن‌ها یا مخدرها نیز در آنها بیشتر است.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

مهم است که به یاد داشته باشید که انواع اختلالات شخصیت شرایط سلامت روان هستند و باید به‌موقع و به‌درستی آنها را تشخیص داد. مانند همه شرایط سلامت روان، جستجوی کمک به‌محض ظاهر شدن علائم می‌تواند به کاهش اختلالات در زندگی شما کمک کند. متخصصان سلامت روان می‌توانند طرح‌های درمانی را ارائه دهند که می‌تواند به شما در مدیریت افکار و رفتارهایتان کمک کند. اعضای خانواده افراد مبتلا به اختلال شخصیت اغلب استرس، افسردگی، غم و اندوه و گوشه‌گیری را تجربه می‌کنند. مهم است که از سلامت روان خود مراقبت کنید و در صورت مشاهده این علائم از یک دکتر روانشناس یا یک متخصص اعصاب و روان کمک بگیرید. شما می توانید از خدمات غیرحضوری دکترتو برای مشاوره روانشناسی آنلاین یا ویزیت آنلاین روانپزشک کمک بگیرید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!