فهرست مطالب
- فلج شدن بعد از عمل جراحی تومور مغزی
- علائم فلج شدن ناشی از جراحی تومور مغزی چیست؟
- علت فلج شدن بعد از عمل تومور مغزی چیست؟
- راه های تشخیص فلج شدن بعد از جراحی تومور مغزی
- آیا فلج شدن بعد از عمل تومور مغزی درمان دارد؟
- انواع فلج شدن بعد از عمل تومور مغزی
- چگونه از فلج شدن بعد از عمل تومور مغزی جلوگیری کنیم؟
- نتیجه گیری
فلج شدن بعد از عمل تومور مغزی یکی از پیامدهای شایع جراحی‌های مغزی است که معمولاً به صورت همی‌پلژی (فلج یک سمت بدن) بروز می‌کند. شدت این فلج بلافاصله پس از جراحی ممکن است بسیار زیاد باشد، اما در بسیاری از بیماران بازگشت تدریجی قدرت حرکتی طی هفته‌ها یا ماه‌های بعد مشاهده می‌شود. به طور کلی، هرچه روند بهبود زودتر آغاز شود، احتمال بازیابی کامل‌تر توان حرکتی بیشتر خواهد بود. اما این شرایط چرا رخ می‌دهد و چگونه می‌توان آن را مدیریت کرد همه مواردی هستند که در این مقاله از دکترتو به صورت دقیق‌تری به آنها خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
فلج شدن بعد از عمل جراحی تومور مغزی
فلج شدن بعد از عمل جراحی تومور مغزی، که معمولاً به صورت همی‌پلژی (فلج یک سمت بدن) ظاهر می‌شود، از پیامدهای شناخته‌شده این نوع جراحی است. شدت فلج در ساعات و روزهای ابتدایی پس از عمل معمولاً بسیار زیاد است. در بسیاری از بیماران بازگشت نسبی توان حرکتی طی چند هفته تا چند ماه اتفاق می‌افتد. هرچه این بازگشت زودتر آغاز شود، احتمال بهبودی کامل‌تر و سریع‌تر بیشتر خواهد بود. با این حال، در مواردی که عضلات طی بازه چند هفته تا ۳ ماه پس از جراحی همچنان به‌طور کامل فلج باقی بمانند، احتمال برگشت حرکتی بسیار کم است. در چنین شرایطی، فیزیوتراپی، تمرینات توانبخشی و استفاده از وسایل کمکی برای حرکت به بهبود کیفیت زندگی بیمار کمک می‌کنند.
علائم فلج شدن ناشی از جراحی تومور مغزی چیست؟
فلج شدن پس از عمل جراحی تومور مغزی می‌تواند علاوه بر محدودیت‌های حرکتی، با علائم متنوع دیگری همراه باشد. این علائم بر کیفیت زندگی بیمار اثر می‌گذارد. به طور کلی مهم‌ترین علائم و نشانه‌های فلج شدن بعد از جراحی تومور مغزی عبارتند از:
- کاهش سرعت پردازش اطلاعات
- تغییرات حرکتی
- تغییرات گفتاری و زبانی
- احساس خستگی و کاهش انرژی ذهنی و بدنی
متن انگلیسی:
به نقل از سایت ucdenver
At 4 weeks after surgery, you may begin to slowly return to your regular exercise routine. A headache or fatigue is a sign that you are doing too much too soon.
ترجمه فارسی:
۴ هفته پس از جراحی می‌توانید به آرامی به برنامه ورزشی منظم خود بازگردید. سردرد یا خستگی نشانه این است که خیلی زود و بیش از حد ورزش می‌کنید.
علت فلج شدن بعد از عمل تومور مغزی چیست؟
فلج شدن بعد از عمل تومور مغزی معمولاً نتیجه تغییرات موقتی یا دائم در عملکرد بافت مغز است. یکی از شایع‌ترین دلایل، تورم (ادم مغزی) به عنوان یکی از عوارض جراحی تومور مغز است که می‌تواند به مسیرهای عصبی فشار وارد کند و باعث بروز علائمی مانند ضعف یا فلج اندام‌ها، مشکلات گفتاری و اختلال در بینایی شود. در برخی موارد، آسیب مستقیم به نواحی حرکتی یا مسیرهای عصبی حین عمل نیز می‌تواند عامل اصلی فلج باشد. علاوه بر این، لخته شدن خون، کاهش جریان خون در بافت مغز یا واکنش التهابی بدن بعد از جراحی هم از دیگر علل احتمالی فلج شدن بعد از عمل تومور مغزی هستند.
راه های تشخیص فلج شدن بعد از جراحی تومور مغزی
تشخیص فلج شدن بعد از جراحی تومور مغزی بر پایه بررسی‌های بالینی و آزمایش‌های تخصصی انجام می‌شود. پزشک ابتدا با معاینه عصبی علائمی مانند ضعف یا عدم حرکت اندام‌ها، کاهش رفلکس‌ها، مشکلات تعادلی و تغییرات در گفتار یا بینایی را ارزیابی می‌کند. همچنین ارزیابی‌های شناختی برای بررسی توجه، حافظه، سرعت پردازش اطلاعات و عملکرد اجرایی به‌کار گرفته می‌شود. در کنار این موارد، از روش‌های تصویربرداری مانند MRI یا CT اسکن هم برای بررسی تورم، خونریزی یا آسیب به نواحی حرکتی مغز استفاده می‌شود.
نگران شرایط بعد از عمل جراحی تومور مغزی هستی؟
از متخصص راهنمایی بگیر.
آیا فلج شدن بعد از عمل تومور مغزی درمان دارد؟
فلج پس از جراحی تومور مغزی ممکن است شدید باشد، اما بازگشت قدرت حرکتی در بیماران شایع بوده و معمولاً طی چند هفته تا چند ماه اتفاق می‌افتد. به طور کلی، هرچه بازگشت حرکتی زودتر آغاز شود، شانس بهبودی کامل‌تر بیشتر است. با این حال، اگر عضلات ۴ تا ۸ هفته پس از جراحی هنوز کاملاً فلج باقی بمانند، احتمالاً این وضعیت تا حد زیادی پایدار خواهد بود. با این حال، تمرینات توانبخشی، فیزیوتراپی و استفاده از وسایل کمکی به بهبود عملکرد و حفظ توانایی‌های حرکتی کمک می‌کند؛ حتی زمانی که بازگشت کامل قدرت عضلانی رخ ندهد.
انواع فلج شدن بعد از عمل تومور مغزی
فلج شدن بعد از عمل تومور مغزی ممکن است به دلیل آسیب به نواحی مختلف مغز یا مسیرهای عصبی ایجاد شود و بسته به محل جراحی و شدت آسیب، انواع گوناگونی داشته باشد. بسته به ناحیه آسیب‌دیده و شدت آن، انواع مختلفی از فلج ممکن است در بیماران مبتلا به تومور مغزی رخ دهد. در ادامه هر یک از انواع فلج بعد از عمل تومور مغزی را توضیح داده‌ایم.
۱. فلج یک طرفه بدن
فلج یک‌طرفه بدن معمولاً به دلیل آسیب به یک نیمکره مغز ایجاد می‌شود. این مشکل باعث از دست رفتن حرکت در یک سمت بدن می‌شود. شایع‌ترین نوع این فلج، همی‌پلژی است که عضلات پایین صورت، بازو و پا را در یک طرف بدن تحت تأثیر قرار می‌دهد. علاوه بر مشکلات حرکتی، همی‌پلژی منجر به اختلالات حسی، حافظه و شناخت نیز می‌شود. این نوع فلج اغلب پس از سکته مغزی، تروما مانند آسیب نخاعی، تومور مغزی یا عفونت‌های مغزی رخ می‌دهد.
نوع دیگر فلج یک‌طرفه، مونوپلژی است که تنها یک بازو یا پا را درگیر می‌کند. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که آسیب یا اختلال در مسیرهای عصبی، سیگنال‌های مغز به عضلات را مختل کند. مونوپلژی ممکن است موقتی باشد، اما در برخی موارد دائمی است.
۴.۷ (۵۸۷ نظر)۴.۴ (۴۶۰ نظر)۴.۶ (۳۶۱ نظر)۳.۲ (۳۵۶ نظر)۴.۴ (۲۱۲ نظر)۴.۸ (۱۶۱ نظر)۲. فلج اعصاب جمجمه ای
فلج اعصاب جمجمه‌ای به اختلال در عملکرد یکی از دوازده جفت عصب مغزی اشاره دارد؛ اعصابی که مستقیماً از مغز خارج می‌شوند و حرکات و حس نواحی سر و صورت را کنترل می‌کنند. یکی از شایع‌ترین انواع این فلج، فلج عصب هفتم یا عصب صورت است. این نوع فلج معمولاً ناگهانی و یک‌طرفه است و باعث ضعف یا فلج نیمه صورت در قسمت فوقانی و تحتانی می‌شود.
نوع دیگر، فلج‌های چشمی است که ناشی از کاهش قدرت یکی از عضلات مسئول حرکت چشم است. نقص جزئی در حرکت چشم به عنوان پارزی و نقص کامل به عنوان فلج شناخته می‌شود. این اختلال باعث کاهش توانایی چشم در دنبال کردن اجسام یا حرکت چرخشی در جهت عضله آسیب‌دیده می‌شود و بر بینایی و هماهنگی چشم‌ها تأثیر خواهد داشت.
متن انگلیسی:
به نقل از سایت my.clevelandclinic
It’s normal to experience side effects and to even feel worse after your brain surgery before you feel better. But some problems aren’t normal, and you should contact your surgeon or healthcare provider about them.
ترجمه فارسی:
طبیعی است که عوارض جانبی را تجربه کنید و حتی بعد از جراحی مغز قبل از اینکه احساس بهتری داشته باشید، احساس بدتری داشته باشید. اما برخی از مشکلات طبیعی نیستند و باید در مورد آنها با جراح یا تیم مراقبتی خود تماس بگیرید.
۳. اختلالات ساقه مغز
اختلالات ساقه مغز معمولاً ناشی از ضایعاتی مانند انفارکتوس یا سکته در این ناحیه حیاتی مغز هستند و باعث مجموعه‌ای از سندرم‌ها می‌شوند که عملکرد حرکتی و حسی بدن را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهند. یکی از شایع‌ترین این اختلالات، سندرم‌های متقاطع است. در آن بیمار فلج یا ضعف یک طرف بدن را همراه با اختلالات حسی در سمت مقابل تجربه می‌کند. این حالت ناشی از آسیب به مسیرهای عصبی در ساقه مغز است که کنترل حرکات و حس را به صورت متقابل انجام می‌دهند.
نوع دیگر، سندرم قفل‌شدگی است. یک اختلال شدید که در آن فرد به دلیل آسیب گسترده در ساقه مغز، دچار فلج کامل چهار اندام و فلج پیازی شده اما توانایی حرکت چشم‌ها به صورت عمودی و عملکرد شناختی حفظ می‌شود. بیماران در این حالت قادر به برقراری ارتباط تنها از طریق حرکات چشم یا پلک هستند و به مراقبت‌های ویژه نیاز دارند.
۴. اختلالات عصب و عضله
اختلالات عصب و عضله می‌توانند باعث انواع مختلف فلج شوند و عملکرد حرکتی را به شدت محدود کنند. فلج اسپاستیک معمولاً در اثر آسیب به مسیرهای عصبی در مغز یا نخاع ایجاد می‌شود که حرکت و رفلکس‌های کششی را کنترل می‌کنند. این نوع فلج می‌تواند ناشی از آسیب نخاعی، سکته مغزی، مولتیپل اسکلروزیس (MS)، فلج مغزی، آسیب مغزی یا سر و همچنین بیماری اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) باشد.
فلج شل به طور حاد رخ می‌دهد و معمولاً ناشی از آسیب ناگهانی به سیستم عصبی است. شایع‌ترین علت آن عفونت‌های ویروسی مانند ویروس فلج اطفال است که سلول‌های عصبی حرکتی را هدف قرار می‌دهند و کنترل عضلات را مختل می‌کنند. پاراپلژی اسپاستیک ارثی هم‌یک اختلال نادر و ارثی است که باعث ضعف و سفتی تدریجی عضلات پا شده و علائم آن با گذشت زمان تشدید می‌شود. این اختلال همچنین به نام‌های پاراپارزی اسپاستیک خانوادگی یا سندرم استرومپل-لورین شناخته می‌شود.
| نوع فلج | ویژگی‌ها و توضیح خلاصه |
|---|---|
| فلج یک طرفه بدن | شامل همی‌پلژی (فلج یک سمت صورت، بازو، پا) و مونوپلژی (فلج یک اندام)؛ ناشی از آسیب نیمکره مغز |
| فلج اعصاب جمجمه‌ای | اختلال در اعصاب مغزی؛ شامل فلج عصب صورت و فلج‌های چشمی با اختلال در حرکت چشم‌ها |
| اختلالات ساقه مغز | شامل سندرم‌های متقاطع (فلج یک طرف + حس مخالف) و سندرم قفل‌شدگی (فلج کامل، حفظ حرکت چشم) |
| اختلالات عصب و عضله | شامل فلج اسپاستیک (سفتی عضلات)، فلج شل (ناشی از آسیب ناگهانی یا ویروسی) و پاراپلژی اسپاستیک ارثی |
چگونه از فلج شدن بعد از عمل تومور مغزی جلوگیری کنیم؟
پیشگیری از فلج شدن پس از جراحی تومور مغزی به مراقبت‌های پس از عمل و سبک زندگی بیمار بستگی دارد. یکی از مهم‌ترین عوامل تکنیک‌های جراحی به کار رفته است، اما اقداماتی مانند خواب کافی و با کیفیت برای ریکاوری بیمار ضروری است. خواب به مغز اجازه می‌دهد مسیرهای عصبی را بازسازی، حافظه و تمرکز را تقویت و روند بهبودی پس از جراحی را تسریع کند. کمبود خواب یا کیفیت پایین آن می‌تواند به تأخیر در بازتوانی عضلانی و افزایش خطر اختلالات حرکتی منجر شود. برای بهبود خواب و کمک به جلوگیری از فلج شدن، می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:
- تنظیم برنامه خواب منظم و رفتن به تخت و بیدار شدن در ساعات مشخص هر روز
- انجام ورزش‌های سبک در طول روز، اما نه نزدیک به زمان خواب
- اجتناب از مصرف کافئین و الکل در ساعات پایانی روز
- انجام حمام گرم یا مطالعه سبک پیش از خواب
- فراهم کردن محیط مناسب خواب (نور کم، صداهای آرام، دمای مناسب و راحت)
- محدود کردن زمان استفاده از صفحه‌نمایش قبل از خواب
- در صورت مشکلات خواب مداوم، مشورت با پزشک برای درمان اختلالات خواب
نگران فلج شدن بعد عمل تومور هستی و میخوای ازش پیشگیری کنی؟ مشاوره بگیر.
نتیجه گیری
فلج شدن بعد از عمل تومور مغزی یک عارضه شایع و نگران‌کننده است. اما با مراقبت‌های مناسب، تمرینات توانبخشی و حفظ سبک زندگی سالم، امکان بهبود قابل توجهی وجود دارد. خواب کافی، فیزیوتراپی، تمرینات دامنه حرکتی و رعایت توصیه‌های پزشکی نقش کلیدی در کاهش عوارض و بازگشت قدرت حرکتی دارند. شناخت انواع فلج، علائم و پیشگیری به بیماران و خانواده‌ها کمک می‌کند تا با آمادگی و اطلاعات بهتر روند درمان را مدیریت کنند.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!