فهرست مطالب
کیستهای تخمدان، کیسههای پر از مایعی هستند که روی تخمدانها یا داخل آنها ایجاد میشوند. زنان در هر سنی ممکن است تحت تاثیر این کیستها قرار بگیرند و این کیستها به دلایل مختلفی ایجاد میشوند. ایجاد کیستهای تخمدانی یک اتفاق رایج است و اکثرا تهدید کننده سلامتی نیستند. با این حال، درک این که چه اندازه کیست تخمدان خطرناک است، برای سلامت زنان اهمیت زیادی دارد، زیرا برخی از کیستها در صورت عدم درمان به موقع، میتوانند موجب بروز یک سری عوارض شوند. از آنجایی که کیستها انواع مختلفی دارند و سایزشان با هم متفاوت است، رویکرد درمانی هم از فردی به فرد دیگر فرق میکند. اما چه اندازه کیست تخمدان خطرناک است و چه زمانی باید به فکر درآوردن کیستها بود؟ در این مقاله به بررسی کامل این موضوع میپردازیم و سایزهای مختلف کیست و میزان خطر آنها را مورد بررسی قرار میدهیم. اگر شما هم دچار کیست تخمدان شدهاید و نیاز به مشورت با دکتر متخصص دارید، میتوانید از طریق سامانه دکترتو از بهترین پزشکان زنان و زایمان در سراسر کشور نوبت آنلاین و حضوری بگیرید.
چه اندازه کیست تخمدان خطرناک است؟
تعیین این که چه اندازه کیست تخمدان خطرناک است، باید بر اساس چند فاکتور مختلف انجام شود. اول از همه نوع کیست تخمدان و خوشخیم و بدخیم بودن آن اهمیت دارد. تغییر سایز کیستها هم مورد مهم دیگری است که مشخص میکند آیا کیست مورد نظر، نگرانکننده است یا خیر؟ علائمی که کیست ایجاد میکند، سن فرد و یائسه بودن یا نبودن همگی روی این موضوع که اندازه خطرناک کیست تخمدان چقدر است، تاثیر میگذارد. به صورت کلی کیستهای تخمدانی میتوانند از نظر اندازه بسیار متفاوت باشند، از کیستهای بسیار کوچک با قطر کمتر از یک سانتیمتر گرفته تا کیستهای بزرگتر که سایز آنها بیش از ۱۰ سانتیمتر است.
پزشکان و جراحان معمولا اندازه کیستهای تخمدانی را بر اساس میلیمتر یا سانتیمتر اندازهگیری میکنند. همچنین گاهی اوقات به نمودارهای اندازه کیست تخمدان مراجعه میکنند تا کیستها را برای گزینههای مختلف درمانی، بر اساس اندازهای که دارند، طبقهبندی کنند. این نمودارها عمدتا کیستها را بر اساس قطرشان به کیستهای کوچک، متوسط و بزرگ دستهبندی میکنند که بر اساس آن میتوان تشخیص داد چه اندازه کیست تخمدان خطرناک است و چه اقدام درمانی برای آن باید انجام شود.
اندازه کیست تخمدان نرمال و غیر نرمال
همانطور که گفته شد بر اساس نمودار اندازهگیری کیستهای تخمدانی، آنها به سه گروه کیستهای کوچک، متوسط و بزرگ دستهبندی میشوند. برایناساس میتوان کیستها را به دو دسته اصلی نرمال و غیر نرمال تقسیمبندی کرد.
اندازه کیست | سایز کیست بر اساس سانتیمتر | نرمال یا غیر نرمال بودن |
---|---|---|
کیستهای کوچک تخمدان | قطر کمتر از ۵ سانتیمتر | اندازه نرمال و معمولا خوشخیم |
کیستهای تخمدان متوسط | قطر بین ۵ تا ۱۰ سانتیمتر | اندازه نرمال اما نیاز به بررسی و نظارت دقیقتری دارد، چرا که احتمال بزرگتر شدن آنها وجود دارد. |
کیستهای تخمدان بزرگ | کیستهای تخمدان با قطر بیش از ۱۰ سانتیمتر | اندازه غیر نرمال دارند و میتوانند علائم ناراحتکننده را ایجاد کنند. |
علائم کیست تخمدان خطرناک
کیستهای تخمدانی که بزرگتر از ۵ سانتیمتر هستند، میتوانند موجب بروز یک سری علائم و ناراحتیها شوند. با این حال، اکثر نشانههایی که کیستها ایجاد میکنند با توجه به اندازهای که دارند، طبیعی است. زمانی که کیست رشد کرد و اندازه آن بزرگتر از قبل شد، احتمال ایجاد یک سری علائم خطرناکتر وجود دارد. این علائم مشخص میکند که چه اندازه کیست تخمدان خطرناک است و چه اقدام پزشکی باید برای آن انجام شود. در واقع با وجودی که اکثر کیستهای تخمدانی خوشخیم اند و سرطانی نیستند، اما هر کیستی که باعث علائم شدید ناراحتکننده شود یا رشد مداوم داشته باشد، صرف نظر از اندازهای که دارد باید به صورت منظم مورد ارزیابی قرار بگیرد. عوارض و علائم خطرناک کیستهای تخمدان بزرگ شامل موارد زیر است:
- درد ناگهانی شکم
- خونریزی غیرمعمول واژینال، مانند پریودهای شدیدتر یا خونریزی بین قاعدگی، ممکن است نشانه کیست تخمدان خطرناک باشد.
- حالت تهوع و استفراغ شدید
- تب
- احساس درد شدید در زمان رابطه جنسی
- دردهای شدید در دوران پریودی
- خونریزی و لکه بینی در دورههای بین قاعدگی
- درد شدید و مبهم لگن؛ این درد خصوصا اگر ناگهانی و شدید باشد میتواند نشان دهنده وجود یک کیست مشکلساز باشد. این درد ممکن است ناشی از فشار کیست بر روی بافتهای اطراف، پارگی یا پیچ خوردگی کیستها باشد.
- نفخ مداوم یا احساس سیری میتواند نشانه رشد کیست باشد.
چه اندازه کیست تخمدان نیاز به جراحی دارد؟
اندازه کیست تخمدان همیشه خطر احتمالی آن را تعیین نمیکند و نمیتوان گفت که همیشه همه کیستهای بزرگتر به جراحی نیاز دارند. چندین فاکتور مختلف روی این که اندازه خطرناک کیست تخمدان چقدر است و کی به جراحی نیاز است، تاثیر دارد. اول از همه پزشک به علائمی که کیست ایجاد میکند توجه خواهد کرد و بر اساس شدت و خطر علائم، تعیین میکند که آیا به جراحی نیاز است یا خیر.
مورد مهم بعدی، روند رشد کیست است. در صورتی که در معاینات پزشکی مشخص شود که کیست با سرعتی بالا در حال رشد است و سایز آن مدام تغییر میکند، پزشک گزینه جراحی را در نظر میگیرد. مورد مهم بعدی سن و یائسه بودن یا نبودن فرد است. در افراد یائسه، ممکن است کیستهای کوچکتر هم به منظور پیشگیری از خطر سرطانی شدنشان، با جراحی برداشته شوند.
کیستهایی با قطر کمتر از ۴ سانتیمتر معمولاً خوشخیم هستند و به ندرت علائم یا عوارض ایجاد میکنند. در نتیجه احتمال این که به جراحی این کیستها نیاز باشد، بسیار کم است. کیستهایی با اندازه ۴-۶ سانتیمتر نیاز به ارزیابی دقیقتری دارند. درحالیکه بسیاری از آنها خوشخیم هستند، اما گاهی به دلیل رشد کیست یا علائمی که ایجاد میکنند، ممکن است به جراحی آنها نیاز باشد.
در نهایت کیستهای بزرگتر از ۶ سانتیمتر باعث نگرانی بیشتری میشود. آنها احتمال بیشتری برای ایجاد علائم و عوارضی مانند پیچ خوردگی یا پارگی تخمدان دارند. کیستهای بزرگ باید به صورت دقیق و مداوم ارزیابی شوند و احتمال این که برای جلوگیری از پیامدها و عوارض شدیدتر به جراحی نیاز داشته باشند، وجود دارد.
عوارض کیست تخمدان بزرگ یا پیچیده
زمانی که کیستهای تخمدان بزرگتر از حد معمول شوند یا مدام در حال رشد باشند، میتوانند یک سری عوارض ایجاد کنند. عوارض مربوط به کیستهای تخمدان بزرگ شامل موارد زیر است:
- پیچ خوردگی تخمدان؛ پیچ خوردگی تخمدان نشان دهنده یک عارضه شدید است که در آن تخمدان به دور رباطهایی که از آن حمایت میکنند میپیچد و جریان خون را قطع میکند. این وضعیت منجر به درد ناگهانی و شدید لگن، حالت تهوع و استفراغ میشود و نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد. درمان سریع برای نجات تخمدان و جلوگیری از آسیب طولانیمدت بسیار مهم است. پیچ خوردگی بیشتر با کیستهای بزرگتر اتفاق میافتد، زیرا وزن آنها تخمدان را مستعد چرخش میکند.
- پارگی کیست؛ پارگی کیست شامل پارگی کیست تخمدان است که میتواند باعث درد شدید و ناگهانی و خونریزی داخلی شود. این وضعیت به دلیل خطر از دست دادن خون قابل توجه و عفونت، اغلب نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. کیستهای پاره شده ممکن است منجر به درد و ناراحتی شدید شکمی شود.
- خطر بدخیمی و ابتلا به سرطان تخمدان؛ درحالیکه اکثر کیستهای تخمدان خوشخیم هستند، خطر بدخیمی با انواع خاصی، به ویژه در زنان یائسه افزایش مییابد. کیستهای بزرگتر با ساختارهای پیچیده یا نواحی جامد ممکن است به ارزیابی گستردهتری برای رد سرطان نیاز داشته باشند.
- ناباروری
- فشار بیش از حد به رکتوم و مثانه
- مشکلات روانی مانند اضطراب و افسردگی
به دلیل احتمال بروز چنین عوارضی، تشخیص و تعیین این که چه اندازه کیست تخمدان خطرناک است و در چه شرایطی به جراحی یا سایر مداخلات پزشکی نیاز است، اهمیت زیادی دارد.
روش های تشخیص اندازه کیست تخمدان
پزشکان از روشهای مختلف تشخیصی برای تعیین اندازه کیست تخمدان و تشخیص این که چه اندازه کیست تخمدان خطرناک است، استفاده میکنند. اولین روش تشخیصی، تستهای تصویربرداری اولتراسوند است که تصاویر غیر تهاجمی و دقیقی از اندازه، شکل و محل کیست ارائه میکند.
معاینات لگن هم میتواند به تشخیص تقریبی اندازه کیست و میزان بزرگی آن کمک کند. در برخی موارد هم آزمایشهای اضافی مانند سیتیاسکن یا اسکن امآرآی، برای ارزیابی دقیقتر اندازه و ویژگیهای کیست لازم است.
پیشگیری از رشد کیست تخمدان
تا زمانی که کیستها کوچکاند، معمولا پزشک با ارزیابی نوع و سایز آنها از یک سری راهکارها برای پیشگیری از بزرگتر شدن کیستهای تخمدانی کمک میگیرد. یکی از آنها، دارو درمانی است. با تجویز قرصهای ضد بارداری میتوان تا حدود زیادی جلوی بزرگتر شدن کیستها را گرفت. سایر درمانهای هورمونی پیشگیری از بارداری هم معمولا روی جلوگیری از رشد کیستهای تخمدانی و بزرگتر شدن سایز آنها موثر است. این داروهای هورمونی باعث توقف تخمکگذاری میشوند. در نتیجه زمانی که تخمکگذاری متوقف شد، برخی از کیستها رشد نمیکنند. با این حال این درمانها برای همه مناسب نیست و حتی ممکن است روی تمام انواع کیستهای تخمدانی موثر نباشد.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
بیشتر زنان در دورهای از زندگی خود ممکن است با یک یا چند کیست تخمدان مواجه شوند. در واقع، کیستهای عملکردی تخمدان بخشی طبیعی از چرخه قاعدگی زنان هستند و معمولا هم بدون این که علامت خاصی ایجاد کنند، در عرض چند هفته از بین میروند. با این حال برخی دیگر از کیستها، مانند کیستهای درموئید، سیتادنوما و اندومتریوما که کمتر شایعاند، در صورت ایجاد شدن در تخمدانها میتوانند مدام رشد کنند و بزرگتر شوند. در بیشتر مواقع تا زمانی که کیستها مدام ارزیابی میشوند و اندازه آنها کوچک است، به مداخله جراحی نیاز نیست. اما برای حفظ سلامتی زنان و جلوگیری از بروز عوارض و ناراحتیهای احتمالی در آینده، باید بدانید که چه اندازه کیست تخمدان خطرناک است و در صورت بزرگ شدن کیست یا رشد غیرطبیعی آن، با مراجعه به یک دکتر متخصص زنان اقدامات لازم برای درمان کیست تخمدان را انجام دهید. برای دریافت نوبت میتوانید از سامانه دکترتو نوبت ویزیت حضوری یا مشاوره آنلاین بگیرید.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!