چاقی مفرط چیست و چگونه رفع میشود؟

چاقی مفرط یک بیماری مزمن است که با انباشت بیش‌از‌حد چربی در بدن مشخص می‌شود. معمولا از شاخص توده بدنی (BMI) برای تشخیص تناسب اندام و میزان اضافه وزن استفاده می‌شود و BMI مساوی یا بالای ۳۰ نشانه چاقی شدید است. این وضعیت می‌تواند باعث مشکلات زمینه‌ای زیادی از جمله ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت نوع۲ و برخی سرطان‌ها شود. به همین دلیل پزشکان تغییر سبک زندگی با رژیم غذایی سالم و ورزش منظم را توصیه می‌کنند. برای افرادی که درصد چربی بدنی بالایی دارند، ممکن است دارو درمانی یا عمل جراحی نیاز باشد. اگر اضافه وزن دارید، می‌توانید با دریافت نوبت حضوری از دکتر تغذیه برای تهیه رژیم غذایی و کاهش وزن خود کنید. همچنین برای اطلاع از مناسب‌ترین عمل‌ لاغری می‌توانید از دکتر گوارش کمک بگیرید.

چاقی مفرط چیست؟

چاقی مفرط با رسوب بیش‌ازحد چربی در اندام‌های داخلی بدن تعریف می‌شود که می‌تواند سلامتی فرد را به خطر بیندازد. اضافه وزن شدید روی سلامت استخوان و فرآیند تولید مثل تأثیر می‌گذارد، کیفیت خواب را کاهش می‌دهد و ارتباط اجتماعی را با مشکل روبه‌رو می‌کند.

افزایش وزن در کودکان و نوجوانان هم رخ می‌دهد. کودکان ممکن است به دلیل کم تحرکی یا مصرف تنقلات و شیرینی‌ زیاد دچار افزایش وزن خطرناک شوند که روی میزان رشد آنها تاثیر می‌گذارد.

برای اندازه‌گیری وزن مناسب، از ‌BMI که همان body mass index یا شاخص توده بدنی است، استفاده می‌شود. شاخص توده بدنی یک نشانگر جایگزین تناسب اندام است که با متناسب بودن اندام به وزن و قد تعیین می‌شود.

رژیم غذایی

از کلینیک های معتبر با هزینه مناسب

رژیم بارداریرژیم دیابترژیم رشد کودکانرژیم لاغریرژیم بارداری

با بهترین کیفیت از پزشکان برتر

مشاهده همه

شاخص توده بدنی برای چاقی مفرط چیست؟

چاقی مفرط با شاخص توده‌ی بدنی (BMI) بیشتر یا مساوی ۳۰ تعریف می‌شود. شاخص bmi نوعی معیار اندازه‌گیری تناسب اندام است که بر حسب وزن و قد ا‌فراد محاسبه می‌شود. برای محاسبه شاخص توده بدنی از فرمول BMI = kg/m2 استفاده می‌شود. در این فرمول شما وزن خود را به کیلوگرم اندازه می‌گیرید، سپس قد خود را به متر اندازه‌گیری می‌کنید و به توان دو می‌رسانید. در نهایت مقدار وزن را بر عدد به‌دست آمده تقسیم می‌کنید.

مثلا نیکا ۵۸ کیلوگرم وزن دارد و قد او ۱.۶۵ متر است. برای تعیین شاخص توده بدنی نیکا ابتدا باید قد نیکا را به توان ۲ برسانیم. ۱.۶۵ × ۱.۶۵ برابر با ۲.۷۲۲۵ می‌شود. سپس باید وزن را به کیلوگرم بر این عدد تقسیم کنیم. ۲.۷۲۲۵ ÷ ۵۸ که برابر است با ۲۱.۳ (اعشار ادامه دارد اما تا همین رقم کافی است). BMI نیکا ۲۱.۳ است. شاخص توده بدنی از ۱۸.۵ تا ۲۴.۹ در محدوده‌ی طبیعی قرار دارد. پس نیکا در محدوده مناسبی قرار دارد:

• کم وزن: BMI کمتر از ۱۸.۵
• وزن طبیعی: BMI بین ۱۸.۵ تا ۲۴.۹
• اضافه وزن: BMI بین ۲۵ تا ۲۹.۹
• چاقی: BMI ۳۰ یا بالاتر

عواملی مانند سن، جنس، قومیت و توده عضلانی می‌توانند رابطه بین BMI و چربی بدن را تحت‌تاثیر قرار دهند.

متن انگلیسی:
Severe obesity is defined as a BMI of 40 or greater. It’s also defined by some as having a weight that is 80 to 100 pounds over what is considered your ideal body weight.
ترجمه فارسی:
چاقی شدید با شاخص توده بدنی ۴۰ یا بیشتر تعریف می‌شود. همچنین افزایش وزن ۳۰ تا ۴۵ کیلوگرم بیشتر از وزن ایده‌ال برای فرد نیز می‌تواند نشانه چاقی مفرط باشد.

به نقل از سایت webmd

انواع چاقی مفرط

چاقی را می‌توان بر اساس شدت و پیامدهای خاصی که برای سلامتی افراد دارد به چند دسته طبقه‌بندی کرد:

• چاقی نوع ۱: توده بدنی بین ۳۰ تا ۳۴.۹
• چاقی نوع ۲: توده بدنی بین ۳۵ تا ۳۹.۹
• چاقی نوع ۳ (چاقی شدید): توده بدنی ۴۰ یا بالاتر، این مرحله معمولا خطرات زیادی برای سلامت فرد دارد.

بیماری چاقی مفرط کودکان

چاقی کودکان و نوجوانان یک مسئله شایع است که در میان کودکان ۵ تا ۱۹ ساله افزایش پیدا کرده است. چاقی مفرط در کودکان خطرات زیادی مانند فشار خون بالا و دیابت را برای آنها ایجاد می‌کند و می‌تواند تا بزرگسالی ادامه داشته‌باشد. علت این اتفاق معمولا عادات غذایی ناسالم، عدم فعالیت بدنی و عوامل ژنتیکی است.

علائم بیماری چاقی مفرط

مهم‌ترین علائم چاقی مفرط افزایش BMI و درصد چربی بدن است که با مشاهده ظاهر کاملا مشخص می‌شود. تنگی نفس شدید و خستگی بعد از یک فعالیت کوتاه نیز از دیگر نشانه‌های چاقی شدید هستند:

• شاخص توده بدنی مساوی یا بالای ۳۰
• آپنه خواب
• تعریق زیاد
• به‌سختی فعالیت‌های فیزیکی را انجام دادن
• احساس خستگی مداوم
• درد مفاصل، پشت و کمر
• اعتمادبه‌نفس پایین و نداشتن عزت نفس

به دنبال تناسب اندام با رژیم غذایی سالم هستی؟

با متخصص تغذیه مشورت کن.

دکتر تغذیه برای لاغری

علت چاقی مفرط چیست؟

شایع‌ترین علل چاقی مفرط تغذیه ناسالم و تحرک کم هستند. هنگامی که در دراز مدت خوردن کالری بیشتر از فعالیت روزانه و تمرین‌های ورزشی باشد، چاقی مفرط ایجاد می‌شود. با گذشت زمان، این کالری اضافی در بدن جمع شده و باعث افزایش وزن شدید می‌شود:

• رژیم غذایی با چربی و کالری بالا
• بی‌تحرکی و فعال‌نبودن در طول روز
• نداشتن خواب کافی، که باعث تغییرات هورمونی و احساس گرسنگی می‌شود
• ژنتیک
• افزایش سن
• مصرف برخی داروها مانند استروئید‌ها و قرص‌های ضدبارداری
• بارداری
• عوامل محیطی و جامعه
• افسردگی و اختلالات تغذیه مانند پرخوری عصبی

برخی بیماری های چاق کننده نیز ممکن است منجر به افزایش وزن شدید شوند، مانند:

• سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS): که باعث ناهماهنگی هورمون‌های تولید مثل زنانه می‌شود.
• نشانگان پرادر ویلی: باعث گرسنگی بیش‌از‌حد می‌شود.
• سندرم کوشینگ: ناشی از سطح بالا و بیش‌از‌حد هورمون کورتیزول است.
• کم کاری تیروئید (هیپوتیروئیدی): غده تیروئید به اندازه کافی هورمون‌ تولید نمی‌کند.

علت چاقی ناگهانی شکم و پهلو چیست؟

افزایش وزن ناگهانی به‌خصوص در اطراف شکم و باسن، می‌تواند به دلیل عوامل مختلفی باشد. احتباس مایعات در بیماری کلیوی یا نارسایی قلبی، تغییرات هورمونی در سندرم کوشینگ و یائسگی و عوارض جانبی برخی داروها از اصلی‌ترین دلایل چاقی ناگهانی شکم و پهلو هستند.

علت چاقی بدون پرخوری چیست؟

چاقی مفرط فقط با مصرف زیاد کالری در طول روز ایجاد نمی‌شود. چاقی بدون پرخوری می‌تواند دلایل هورمونی (کاهش متابولیسم چربی) و عوامل ژنتیکی داشته‌باشد. سبک زندگی ناسالم و بی‌تحرکی نیز می‌تواند باعث افزایش چربی بدن شود.

چه کسانی در معرض چاقی مفرط قرار دارند؟

افراد در معرض خطر چاقی معمولا کسانی هستند که سابقه خانوادگی اضافه وزن دارند. افراد شاغلی که در طول روز بیشتر از ۵ ساعت می‌نشینند و تحرک کافی ندارند نیز مستعد چاقی مفرط هستند:

• وضعیت اجتماعی و اقتصادی: دسترسی‌نداشتن به غذاهای سالم
• سن: افراد مسن ممکن است تغییرات هورمونی را تجربه کنند
• استرس و سلامت روان: عوامل روانشناختی می‌توانند باعث پرخوری و بی‌تحرکی شوند.

چاقی مفرط چگونه تشخیص داده می شود؟

بهترین روش تشخیص چاقی مفرط، اندازه‌گیری شاخص توده بدنی است. چاقی مفرط با داشتن BMI بالای ۳۰ تعریف می‌شود. سایر اندازه‌گیری‌های دقیق‌تر چربی بدن و توزیع چربی بدن شامل بررسی ضخامت چین پوستی، مقایسه دور کمر به ران و تست‌های غربالگری از قبیل سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن و ‌ام‌آر‌‌آی است.

همچنین پزشک می‌تواند آزمایش‌های خاصی برای تشخیص چاقی مفرط و خطرات مربوط به آن انجام دهد که عبارت‌اند از:

• آزمایش خون برای بررسی سطح کلسترول و گلوکز
• آزمایش‌های عملکرد کبدی
• تست دیابت
• آزمایش تیروئید
• تست‌های قلبی مانند نوار قلب (الکتروکاردیوگرام)

پزشکان پیشنهادی

۴.۸ (۲۵۴ نظر)

دکتر هادی هادوی

تخصص جراحی عمومی

نوبت بگیرید

۴.۸ (۱۷۸ نظر)

دکتر مهدی عشایری

تخصص جراحی عمومی

نوبت بگیرید

۴.۶ (۱۵۰ نظر)

دکتر عمار فلسفی

فلوشیپ جراحی روده بزرگ (جراحی کولورکتال)

نوبت بگیرید

۴.۸ (۱۳۱ نظر)

دکتر محمود هاشمی

تخصص جراحی عمومی

نوبت بگیرید

۴.۸ (۱۳۳ نظر)

دکتر کیوان مهدی نژاد

تخصص جراحی عمومی

نوبت بگیرید

۵ (۱۲۳ نظر)

دکتر احسان کاوه ای

تخصص جراحی عمومی

نوبت بگیرید

درمان چاقی مفرط چگونه است؟

درمان چاقی معمولا شامل تغییر سبک زندگی با تغییر رژیم غذایی، افزایش فعالیت بدنی و درمان بیماری زمینه‌ای است. کاهش وزن ۵ تا ۱۰ درصد از کل وزن بدن می‌تواند تاثیر زیادی روی افزایش سلامت فرد بگذارد.

روش درمان	علت
دارو درمانی	ژنتیک
رژیم غذایی سالم	بیماری زمینه‌ای
ورزش	محیط زندگی
عمل جراحی	بی‌تحرکی و فعال‌نبودن در طول روز
تغییر سبک زندگی	تغییرات هورمونی

رژیم لاغری برای چاقی مفرط

یکی از اولین اقدامات برای کاهش وزن تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی است. متخصص تغذیه به شما کمک می‌کند که یک برنامه غذایی سالم داشته‌باشید. در کنار برنامه غذایی، برنامه ورزشی مداوم و افزایش فعالیت روزانه تا ۳۰۰ دقیقه در هفته، به افزایش قدرت، استقامت و متابولیسم بدن کمک می‌کند.

رژیم کتوژنیک، رژیم سی روزه و رژیم مدیترانه‌ای از معروف‌ترین انواع رژیم‌ غذایی در دنیا هستند که می‌توانند به کاهش وزن سریع‌تر کمک کنند. البته، به یاد داشته باشید که هر رژیمی استاندارد و سالم نیست. برخی رژیم‌های لاغری سریع هرچند باعث لاغری در زمان کوتاه می‌شوند اما عوارض زیادی دارند. به همین دلیل برای انتخاب رژیم لاغری حتما با دکتر تغذیه مشورت کنید.

درمان چاقی مفرط با دارو

برای درمان چاقی مفرط، پزشک متخصص ممکن است بعضی از داروهای لاغری را علاوه‌بر برنامه‌ تغذیه سالم و ورزش، تجویز کنند. داروها معمولا زمانی تجویز می‌شوند که سایر روش‌های کاهش‌دهنده وزن موثر نباشد یا بیماری زمینه‌ای خاصی مانند کم کاری تیروئید مانع از کاهش وزن شود.

مصرف داروهای لاغری از جذب چربی جلوگیری می‌کند و اشتها را کاهش می‌دهد. البته این داروها می‌توانند عوارض جانبی مانند حرکات مکرر روده، دفع سریع مدفوع و گاز روده داشته‌باشند. در صورت مصرف داروهای لاغری، پزشک باید شما را با دقت تحت نظر بگیرد. انواع داروهای لاغری عبارت است از:

• اورلیستات
• فنترمین-توپیرامات
• آگونیست‌های جدید گیرنده GLP-1 (سماگلوتید)

درمان چاقی مفرط با جراحی لاغری

انواع عمل های لاغری با محدود‌کردن مقدار غذایی که فرد می‌تواند در طول روز مصرف کند، می‌توانند باعث کاهش وزن شوند. بعد از انجام جراحی، بیمار باید مقدار و نوع غذای مصرفی خود را تغییر دهد. افرادی داوطلب جراحی کاهش‌دهنده وزن هستند باید شاخص توده بدنی ۴۰ یا بیشتر داشته‌باشند یا BMI آنها بین ۳۵ تا ۳۹.۹ همراه با مشکلات جدی مربوط به چاقی مفرط باشد.

افرادی که تحت عمل جراحی قرار می‌گیرند، مجبور به کاهش وزن هستند. جراحی‌هایی که برای کاهش وزن‌ انجام می‌شود شامل موارد زیر است:

• جراحی بای پس معده: یک کیسه کوچک در بالای معده شما ایجاد می‌کند که به‌طور مستقیم به روده کوچک متصل می‌شود. مواد غذایی و مایعات از این کیسه عبور کرده و به روده می‌رسند. بدون‌ اینکه از بخش بزرگ معده و‌ قسمت‌هایی از روده‌ عبور کنند.
• حلقه معده: در این روش یک حلقه (باند) قابل تنظیم دور قسمت ابتدایی معده قرار داده می‌شود و‌ معده به ۲ قسمت تبدیل می‌شود.
• اسلیو معده: در این جراحی قسمتی از معده را بر می‌دارند.
• جراحی انحراف بیلیوپانکراتیک: در این عمل نیز قسمت بزرگ معده برداشته می‌شود.

کدوم عمل لاغری برای شما مناسب‌تره؟ با پزشک مشورت کن.

دکتر جراحی چاقی

عوارض چاقی مفرط چیست؟

نسبت بالای چربی بدن به عضله باعث ایجاد فشار روی استخوان‌ها و اندام‌های داخلی و التهاب بدن می‌شود. همچنین چاقی مفرط می‌تواند یکی از دلایل اصلی ایجاد دیابت نوع ۲ در افراد بالای ۴۰ سال باشد. برخی از عوارض جدی که ممکن است با ابتلای فرد به چاقی مرضی یا چاقی مفرط ایجاد شود عبارت است از:

• بیماری قلبی
• فشار خون بالا
• برخی سرطان‌ها (سرطان پستان، روده بزرگ و اندومتر رحم)
• سکته مغزی
• بیماری کیسه صفرا
• بیماری کبد چرب
• کلسترول بالا
• آپنه خواب و سایر مشکلات تنفسی
• آرتروز
• ناباروری

چگونه از چاقی مفرط پیشگیری کنیم؟

با انتخاب شیوه درست زندگی می‌توان از افزایش وزن و چاقی مفرط جلوگیری کرد. انجام فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی، شنا یا دوچرخه‌سواری ۲۰ تا ۳۰ دقیقه در طول روز، می‌تواند به تناسب اندام کمک کند. همچنین مصرف غذاهای مغذی مانند میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و پروتئین‌های بدون چربی مهم است و بهتر است سعی کنید غذاهایی با چربی و کالری بالا را کمتر مصرف کنید.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

اگر شاخص توده بدنی شما بالاتر از ۳۰ یا مساوی ۳۰ باشد، به چاقی مفرط مبتلا هستید. اضافه وزن شدید یکی از اصلی‌ترین علل بیماری‌های قلبی و عروقی و دیابت است که می‌تواند افراد را در سنین مختلف تحت تاثیر قرار دهد. خوشبختانه چاقی مفرط با تغییر رژیم غذایی، دارو درمانی یا عمل جراحی قابل درمان است.

اگر اضافه وزن شدید دارید، بهتر است ابتدا با دکتر تغذیه برای دریافت رژیم غذایی مناسب مشورت کنید. برای اطلاع از انواع عمل لاغری هم می‌توانید از دکتر گوارش یا دکتر جراحی عمومی کمک بگیرید. در دکترتو می‌توانید با بهترین متخصصین تغذیه و گوارش در شهر خود آشنا شوید و برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.

دکترتو مراقبت سلامتی شماست!