اختلال در حافظه و هر آنچه باید درباره آن بدانید.

اختلالات حافظه بر توانایی فرد در ایجاد و یادآوری خاطرات تاثیر می‌گذارند. این اختلالات می‌توانند ناشی از شرایط جسمی و روانی، تروماها، آسیب‌، مواد مخدر یا داروها باشند. برخی از آن‌ها فقط چند دقیقه طول می‌کشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است برای یک عمر باقی بمانند. تا انتهای این مطلب از دکترتو همراه ما باشید تا با اختلال در حافظه، علائم اختلال حافظه، علت و راه‌های تشخیص اختلال در حافظه بیشتر آشنا شوید. بهتر است هر گونه علائم مربوط به حافظه را قبل از وخیم شدن با یک متخصص نورولوژی در میان بگذارید. شما می توانید از سامانه دکترتو برای یافتن بهترین پزشکان همچنین مشاوره آنلاین با آنها استفاده کنید.

اختلال در حافظه چیست؟

اختلال در حافظه به مشکلاتی اطلاق می‌شود که فرد در یادآوری اطلاعات، یادگیری چیزهای جدید یا حفظ اطلاعات قبلی تجربه می‌کند. این اختلالات می‌توانند ناشی از بیماری های عصبی مانند آلزایمر، ضربه مغزی، سکته مغزی، یا اختلالات روانی مانند اضطراب و افسردگی باشند. علائم اختلال حافظه شامل فراموشی در مورد نام‌ها، مکان‌ها یا رویدادها، دشواری در یادگیری اطلاعات جدید و مشکل در انجام وظایف روزمره می‌شوند.

علائم اختلال در حافظه

علائم اختلال در حافظه به صورت‌های مختلفی بروز می‌کنند. ممکن است برخی افراد تمامی این نشانه‌ها را داشته باشند و برخی دیگر تنها چند مورد از آنها را نشان دهند. برای بررسی دقیق علائم حتما به پزشک مراجعه کنید. علایم اختلال در حافظه عبارتند از:

• فراموشی اطلاعات شخصی مانند اسم، تاریخ‌، یا رویدادهای مهم
• مشکل در یادگیری اطلاعات جدید یا به یاد آوردن اطلاعات تازه یاد گرفته
• گم شدن در مکان‌ها: فراموش کردن اینکه کجا هستید یا چطور به مکان خاصی برسید.
• تکرار سوالات مداوم و مشابه به دلیل عدم یادآوری پاسخ‌ها.
• مشکل در انجام وظایف روزمره
• ضعف در حافظه کوتاه‌ مدت و فراموش کردن اطلاعات مانند شماره تلفن یا لیست خرید
• اختلال در تفکر منطقی، مشکل در برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری یا حل مسئله.

متن انگلیسی:
The symptoms of memory disorders vary depending on what’s causing the disorder. People with a memory disorder may have trouble: recalling events, facts, words, or details, remembering the steps of a process, forming new memories or learning new information, recognizing routes, places, or people, expressing their thoughts through speech or writing. Not everyone with a memory disorder will experience all these symptoms
ترجمه متن:
علائم اختلالات حافظه بسته به اینکه چه چیزی باعث این اختلال شده متفاوت است. افراد مبتلا به اختلال حافظه ممکن است دچار این مشکلات شوند: یادآوری وقایع، حقایق، کلمات یا جزئیات، به خاطر سپردن مراحل یک فرآیند، ایجاد خاطرات جدید یا یادگیری اطلاعات جدید، تشخیص مسیرها، مکان‌ها یا افراد و بیان افکار خود از طریق گفتار یا نوشتار. همه افراد مبتلا به اختلال حافظه همه این علائم را تجربه نمی‌کنند.

healthline

نوع اختلال حافظه	علل احتمالی	علائم شاخص	تأثیر بر زندگی روزمره
اختلال حافظه مرتبط با افزایش سن	تغییرات طبیعی در مغز با افزایش سن	فراموشی نام‌ها، اشیاء، قرار ملاقات‌ها، مشکل در یادگیری اطلاعات جدید	کاهش توانایی در انجام وظایف پیچیده، احساس سردرگمی
زوال عقل (مانند آلزایمر)	تخریب سلول‌های مغز	از دست دادن حافظه تدریجی، مشکلات در زبان، تغییرات شخصیتی، مشکلات در انجام فعالیت‌های روزمره	از دست دادن استقلال، نیاز به مراقبت مداوم
اختلال حافظه ناشی از آسیب مغزی	ضربه به سر، سکته مغزی، تومور مغزی	اختلال حافظه کوتاه‌مدت یا بلندمدت، مشکلات در تمرکز، تغییرات شخصیتی	مشکلات در کار، روابط اجتماعی، زندگی مستقل
اختلال حافظه مرتبط با اختلالات روانی	افسردگی، اضطراب، اختلال دو قطبی	مشکلات در تمرکز، فراموشی، کاهش انگیزه	مشکلات در کار، روابط اجتماعی، زندگی روزمره
اختلال حافظه ناشی از مصرف مواد مخدر یا الکل	مصرف طولانی‌مدت مواد مخدر یا الکل	اختلال حافظه کوتاه‌مدت، مشکلات در یادگیری اطلاعات جدید، مشکلات در تصمیم‌گیری	مشکلات در کار، روابط اجتماعی، مشکلات قانونی

علت اختلال در حافظه (اختلال در حافظه نشانه چیست؟)

اختلال در حافظه ناشی از عوامل مختلفی است. ممکن است این مشکل نشانه آلزایمر یا پارکینسون باشد یا شروع سکته مغزی را نشان دهد. عوامل زیر از شایع‌ترین علل اختلال در حافظه هستند:

• بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر، پارکینسون و سایر دمانس‌ها
• آسیب به مغز ناشی از تصادف یا سقوط
• سکته مغزی و کاهش جریان خون به مغز
• اختلالات روانی مانند افسردگی، اضطراب و استرس
• کمبود برخی ویتامین‌ها مانند ویتامین B12
• استفاده از الکل، داروهای مخدر یا برخی داروها
• اختلال خواب، بی‌خوابی یا خواب‌آلودگی

۱. اختلال در حافظه کوتاه مدت

این مسئله شامل فراموشی اطلاعاتی است که به تازگی به ذهن سپرده شدند. فردی که دچار اختلال در حافظه کوتاه مدت شده معمولا مداوم سوالات تکراری می‌پرسد، مکان‌ها و رویدادهای تازه یا چیزی که دیده یا خوانده را فراموش می‌کند. 

۲. اختلال در حافظه بلند مدت

این مسئله زمانی روی می‌دهد که فرد کم کم همه چیز را فراموش کرده یا چیزهایی که باید بداند یا چیزهایی که از قبل می‌دانسته را دیگر به‌خاطر نمی‌آورد. افرادی که دچار اختلال در حافظه بلندمدت هستند، رویدادهای مهم زندگی، مانند تاریخ تولدها یا خاطرات خاص را فراموش می‌کنند. حتی ممکن است نتوانند اطلاعات حرفه‌ای یا تحصیلی را که قبلا آموخته‌اند، به‌خوبی به یاد بیاورند. 

۳. اختلال در حافظه دیداری

وقتی فرد دچار این مسئله می‌شود، در شناسایی افراد، به خاطر سپردن جزئیات مکان‌ها و یا یادآوری اشیا با مشکل مواجه می‌گردد. افراد دارای اختلال در حافظه دیداری قادر به شناسایی چهره‌ها یا خواندن نقشه‌ها نیستند و معمولا فراموش می‌کنند که اشیا را کجا قرار داده‌اند. آسیب‌های مغزی، بیماری‌های عصبی مانند بیماری آلزایمر و اختلالات مربوط به بینایی از عوامل ایجاد اختلال در حافظه دیداری هستند. 

۴. اختلال در حافظه و تمرکز

اختلال در حافظه و تمرکز تاثیر منفی روی توانایی یادآوری اطلاعات و تمرکز روی وظایف مختلف داشته باشد. این افراد در یادآوری مشخصات یا جزئیات مهم دچار مشکل می‌شوند. همچنین، در انجام فعالیت‌های روزمره، مانند مطالعه یا کار، نمی‌توانند به خوبی تمرکز کنند و به راحتی حواسشان پرت می‌شود. این وضعیت می‌تواند منجر به بروز اشکالاتی در یادگیری، کارایی و کیفیت زندگی اجتماعی شود.

حواس پرتی زیادی داری و خسته‌ات کرده؟

از متخصص مشاوره بگیر.

دکتر مغز و اعصاب آنلاینبهترین متخصص مغز و اعصاب

۵. اختلال در حافظه شنیداری

افراد دارای اختلال در حافظه شنیداری ممکن است نتوانند به‌خوبی مکالمات را دنبال کنند و یا نتوانند مطالب را از روی صدا به یاد آورند. این مشکل تاثیر منفی روی کارایی تحصیلی و اجتماعی فرد گذاشته و در تعاملات روزمره اختلال ایجاد می‌کند. آسیب‌های مغزی، اختلال شنوایی و شرایط روانی مانند اضطراب و افسردگی از علل اختلال در حافظه شنیداری هستند. 

۶. اختلال در حافظه در جوانی

این مسئله در جوانی معمولا به شکل فراموشی، دشواری در یادآوری اطلاعات و مشکل در تمرکز ظاهر می‌شوند. علل اختلال در حافظه در جوانی شامل استرس و اضطراب، خستگی و کمبود خواب، مصرف مواد مخدر یا الکل، و اختلالات روانی مانند افسردگی می‌شوند. شرایط پزشکی خاص مانند اختلالات تیروئید یا کمبود ویتامین‌ها نیز ممکن است علل اختلال حافظه در جوانی باشند. 

۷. اختلال در حافظه در پیری

این مسئله در پیری یکی از مشکلات رایجی است که تاثیرات قابل توجهی بر کیفیت زندگی افراد مسن می‌گذارد. این اختلالات معمولا با فراموشی، دشواری در یادآوری اطلاعات و مشکل در تمرکز نمایان می‌شوند. بیماری‌هایی مانند آلزایمر و دیگر انواع دمانس، سکته مغزی و آسیب‌های مغزی از علل اختلال در حافظه در سنین بالاتر هستند.

۸. اختلال در حافظه در کودکان

آسیب دیدگی هیپوکامپ در کودکان روی توانایی کودک در یادآوری رویدادهای گذشته و یادگیری اطلاعات جدید تاثیر می‌گذارد. گاهی درک و فهم کودک تغییری نمی‌کند، اما فقط نمی‌تواند بعد از اختلال در حافظه، هیچ اطلاعاتی را به‌خاطر بسپارد. به این نوع اختلال در حافظه، فراموشی رشدی می‌کنند. علل این مسئله در کودکان عبارتند از: 

• ناتوانی فکری و رشدی
• ضربه مغزی و آسیب‌های ناشی از ضربه مغزی
• اختلالات روحی روانی و بیماری پزشکی
• تروماهای دوران کودکی

۹. اختلال در حافظه در ام اس

این مسئله یکی از عوارض شایع در بیماران مبتلا به بیماری ام ‌اس (اسکلروز چندگانه) است که بر کیفیت زندگی این افراد تاثیر منفی می‌گذارد. این نوع اختلال معمولا به شکل مشکلات در یادآوری اطلاعات، تمرکز و یادگیری جدید بروز می‌کند. بیماران ممکن است با فراموش کردن نام‌ها، دشواری در دنبال‌کردن مکالمات و مشکلات در ثبت اطلاعات جدید مواجه شوند.

 متن انگلیسی:
Problems with memory and thinking – also called ‘cognitive problems’ – can affect people with MS, but most people will be affected mildly. Some people find it harder to find the right words, to concentrate or to recall things quickly
ترجمه متن:
مشکلات حافظه و تفکر که به آن‌ها «مشکلات شناختی» نیز می‌گویند، بر افراد مبتلا به ام اس تاثیر می‌گذارند، البته در بیشتر موارد تاثیر زیاد جدی و شدید نیست. برخی افراد ممکن است در پیدا کردن کلمات مناسب، تمرکز کردن یا به‌خاطر سپردن سریع موارد دچار مشکل شوند.

mssociety

راه های تشخیص اختلال در حافظه

پزشک برای تشخیص این مشکل از روش‌های مختلفی استفاده می‌کند. از بررسی علائم در خودتان و افراد خانواده گرفته تا آزمایش‌های مختلف. راه‌های تشخیص اختلال در حافظه عبارتند از:

• بررسی سوابق پزشکی و خانوادگی
• بررسی علائم
• تست ارزیابی حافظه و تست شناختی
• ام آر آی
• سی تی اسکن
• آزمایش خون
• ارزیابی‌های روان‌شناختی
• مصاحبه‌های بالینی

راه های درمان اختلال در حافظه

درمان به شدت بیماری و علت آن بستگی دارد. با درمان علت اختلال در حافظه ممکن است این مشکل هم به مرور برطرف شود. راه‌های درمان اختلال در حافظه عبارتند از: 

• شناسایی و مدیریت علت اصلی اختلال حافظه
• دارو درمانی با داروهای تقویت حافظه یا کنترل علائم روانی مانند اضطراب و افسردگی
• توانبخشی شناختی شامل تمرینات خاص برای بهبود حافظه و توجه مانند فعالیت‌های ذهنی و حل معماهای ذهنی
• تکنیک‌های مدیریت استرس
• تغییرات سبک زندگی مانند تنظیم خواب، تغذیه مناسب و ورزش
• مشاوره روان‌شناسی، شرکت در جلسات مشاوره و گروه‌های حمایتی برای مقابله با احساسات و چالش‌ها
• ادغام دارو، تمرینات شناختی و تغییرات در سبک زندگی برای بهبود حافظه و کیفیت زندگی فرد.

۱. درمان دارویی اختلال در حافظه

درمان دارویی این مسئله بستگی به نوع اختلال و علت آن دارد. پزشکان ممکن است از داروهای مختلفی برای مدیریت علائم و بهبود عملکرد حافظه استفاده کنند. داروهایی که برای درمان دارویی اختلال در حافظه به‌کار می‌روند عبارتند از:

• آنتی‌کولینرژیک‌ها مانند دونپزیل
• مهارکننده‌های بازجذب دوپامین مانند راساگیلین
• داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب
• ویتامین‌ و مواد معدنی به‌ویژه ویتامین B12 و آنتی‌اکسیدان‌ها

۲. درمان اختلال حافظه بدون دارو

درمان این مسئله بدون دارو شامل روش‌ها و تکنیک‌های مختلفی است که به بهبود حافظه و عملکرد شناختی کمک می‌کند:

• تمرینات ذهنی مانند حل معما و استفاده از بازی‌های فکری
• تکنیک‌های یادآوری مانند بستن اطلاعات به تصویر یا داستان‌ها، استفاده از فهرست‌ و یادداشت‌ها
• مدیتیشن، یوگا و تکنیک‌های تنفس عمیق
• مصرف غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان‌، امگا-۳ و ویتامین‌ها بخصوص ویتامین B12
• ورزش منظم
• خواب کافی
• یادگیری فعالیت جدید مانند یادگیری زبان یا ابزار موسیقی
• مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی و گفتگو با دیگران

۳. درمان اختلال در حافظه در طب سنتی

گاهی ممکن است درمان‌های تکمیلی مانند درمان طب سنتی بتواند به کاهش علائم اختلال در حافظه کمک کند. برخی روش‌های رایج درمان این مسئله در طب سنتی عبارتند از:

• استفاده از گیاهانی مانند جینسینگ، زردچوبه و مریم گلی برای تقویت حافظه و افزایش تمرکز
• مصرف غذاهای مغذی و سرشار از ویتامین‌ و مواد معدنی، به‌خصوص مغزها مثل گردو و میوه‌هایی مانند زردآلو و انار
• استفاده از مخلوط‌ و شربت‌های تهیه‌شده از گیاهان مختلف برای تقویت حافظه و عملکرد شناختی
• تمرینات آرامش‌بخش مانند یوگا و مدیتیشن
• ماساژ نقاط خاصی از بدن که به بهبود گردش خون و تقویت عملکرد مغز کمک می‌کند.
• استفاده از روش‌های طبیعی برای بهبود کیفیت خواب، مانند نوشیدن دمنوش‌های آرام‌بخش.

۴. درمان خانگی اختلال در حافظه

در کنار درمان‌های دارویی و پزشکی حتما به مراقبت‌های خانگی هم توجه داشته باشید. روش‌های درمان خانگی این مسئله عبارتند از:

• حل معما، پازل‌ و بازی‌های ذهنی مانند شطرنج یا جدول کلمات متقاطع
• مصرف غذاهای سرشار از آنتی‌اکسیدان‌، اسیدهای چرب امگا-۳ و ویتامین‌ها مانند میوه‌ها، سبزیجات، مغزها و ماهی
• نوشیدن آب به میزان کافی
• فعالیت بدنی منظم مانند پیاده‌روی
• تکنیک‌های تنفسی عمیق، یوگا و مدیتیشن
• تنظیم خواب
• استفاده از فهرست‌ و تقویم‌ها برای سازمان‌دهی فعالیت‌ها و یادآوری وظایف
• گفتگو با دیگران و شرکت در فعالیت‌های اجتماعی

۵. درمان قطعی اختلال در حافظه

در حال حاضر، درمان قطعی برای این مسئله وجود ندارد، زیرا این اختلال می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، از جمله مشکلات پزشکی، روانی، یا آسیب‌های مغزی. با این حال، درمان‌های موثر و کارآمدی وجود دارند که می‌توانند به بهبود حافظه و کاهش علائم کمک کنند.

۶. سریعترین درمان اختلال در حافظه

درمان سریع این مسئله بستگی به علت زمینه‌ای آن دارد، اما روش‌های زیر باعث تسریع بهبود وضعیت می‌شوند. هرچه بیشتر برای درمان این بیماری و تغییر سبک زندگی خود تلاش کنید، احتمال بهبود بالاتر است. برخی از این روش‌ها عبارتند از:

• شناسایی و رفع علت اصلی
• تغییرات فوری در رژیم غذایی
• مصرف کافی آب و مایعات زیاد
• مدیریت استرس
• فعالیت بدنی

انواع اختلال در حافظه

اختلال در حافظه می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد. آسیب در قسمت‌های مختلف مغز نوعی از این اختلال را ایجاد می‌کند. برخی از انواع رایج اختلالات حافظه عبارتند از:

• بیماری زوال عقل
• اختلال شناختی خفیف
• آلزایمر
• فراموشی پیشانی گیجگاهی
• زوال عقل با بدن لوئی
• زوال عقل از انقباض عروقی

حافظه‌ات ضعیف شده و فکر می‌کنی آلزایمر گرفتی؟ از متخصص کمک بگیر.

دکتر آلزایمر

عوارض اختلال در حافظه

عوارض اختلال در حافظه به شدت بیماری و علت آن بستگی دارد. این مسئله می‌تواند عوارض متعددی را به همراه داشته باشد از جمله:

• کاهش تعاملات اجتماعی و انزوا
• سختی در حفظ روابط و یادآوری جزئیات مهم
• کاهش عملکرد کاری 
• افزایش اشتباهات و فراموشی
• سختی در یادگیری اطلاعات جدید و فراموشی مطالب درسی
• افزایش احساس اضطراب، افسردگی یا ناامیدی
• کاهش اعتماد به نفس و احساس ناکامی
• کاهش راحتی در انجام فعالیت‌های روزمره
• احساس سردرگمی و عدم توانایی در برنامه‌ریزی

راه های پیشگیری از اختلال در حافظه

برای پیشگیری از اختلال در حافظه باید سبک زندگی خود را تغییر دهید. تغذیه درستی داشته باشید و به خواب و مدیریت استرس توجه کنید. البته در برخی موارد راهی برای جلوگیری از این مشکل وجود ندارد. راه‌های پیشگیری از این مسئله عبارتند از:

• تغذیه سالم
• فعالیت بدنی منظم
• رعایت الگوهای خواب منظم
• مدیریت استرس
• تمرینات ذهنی
• حفظ ارتباطات اجتماعی و تعامل
• اجتناب از مصرف الکل و دخانیات
• انجام معاینات منظم پزشکی

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

اگر اختلال حافظه ناشی از وضعیت قابل درمان باشد یا به دنبال آسیب خفیف به سر ایجاد شده باشد، درمان‌پذیر است. اما اگر مراکز حافظه در مغز به طور جدی آسیب دیده باشند، احتمال دارد که از دست دادن حافظه دائمی شود. همچنین، اگر اختلال در حافظه به دلیل زوال عقل باشد، به احتمال زیاد از دست دادن حافظه با گذر زمان شدیدتر خواهد شد. در صورت مشاهده علائمی مانند فراموشی تاریخ‌ها و اعداد، مشکل در یادگیری یا فراموش کردن خاطرات دور یا نزدیک بلافاصله به پزشک مغز و اعصاب مراجعه کنید. شما می‌توانید از سامانه غیرحضوری دکترتو برای مشاوره با دکتر آنلاین مغز و اعصاب استفاده کنید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!