بیماری التهاب روده چیست و نکاتی که درباره آن باید بدانید

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

بیماری های التهابی روده (IBD) مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو ممکن است علائمی مانند درد شکم، اسهال مداوم، خونریزی مقعدی، کاهش وزن ایجاد کنند. تشخیص آن نیز بیشتر با کولونوسکوپی و تصویربرداری صورت می‌گیرد. اگر شما هم دچار این بیماری هستید یا علائمی شبیه به این بیماری‌ را دارید، در این مطلب همراه ما باشید. مهمترین قدم در درمان التهاب روده، مراجعه به متخصص گوارش است. برای تعیین وقت از دکتر گوارش می‌توانید به سایت دکترتو مراجعه کنید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین، متنی و تلفنی وجود دارد.

بیماری التهاب روده چیست؟

بیماری التهابی روده (IBD) اصطلاحی است که برای توصیف بیماریی‌هایی که باعث التهاب مزمن دستگاه گوارش می‌شود، استفاده می‌شود. این بیماری‌ که از انواع بیماری‌های دستگاه گوارش است، اغلب با سندروم روده‌ی تحریک پذیر (IBS) اشتباه گرفته می‌شود. بیماری التهابی روده انواع مختلفی دارد و می‌تواند عوارض بسیاری برای بیمار ایجاد کند.

کولیت اولسراتیو و بیماری کرون دو شکل عمده از بیماری های التهابی روده هستند و انواع دیگر بیماری‌های التهابی روده شامل کولیت لنفوسیتی و کولیت کلاژن است. اگر پزشکان داخلی قادر به تشخیص بین این دو نوع اصلی بیماری‌های التهابی روده نباشند، بیماری تحت عنوان کولیت نامشخص طبقه بندی می‌شود.

تفاوت روده تحریک‌ پذیر با بیماری التهابی روده چیست؟

بیماری التهابی روده یک نوع بیماری عملکردی دستگاه گوارش است که در عملکرد روده تاثیر دارد. اما سندروم روده تحریک پذیر یک سندروم یا گروهی از علائم است که باعث التهاب یا آسیب به روده نمی‌شود. روده تحریک‌پذیر در اسکن تصویربرداری تشخیص داده نمی‌شود و عوارض خطرناکی مانند سرطان روده را در پی ندارد.

انواع بیماری التهابی روده یا IBD چیست؟

بیماری‌های التهابی روده به ۲ دسته تقسیم می‌شوند. در جدول زیر به بررسی مهم‌ترین علائم آنها پرداختیم.

انواع بیماری‌های التهابی روده	علائم و نشانه‌ها
بیماری کرون	بیماری التهابی مزمن که می‌تواند هر بخشی از دستگاه گوارش را تحت تاثیر قرار داده و باعث علائمی مانند درد شکم، اسهال، کاهش وزن و التهاب در دیواره‌های روده شود.
کولیت اولسراتیو	التهاب و زخم به طور خاص در روده بزرگ و راست روده، که منجر به علائمی مانند اسهال خونی، درد شکم، خونریزی مقعدی، و تکرر ادرار می‌شود.

۱. بیماری کولیت روده (زخم کولون یا کولیت روده)

بیماری کولیت روده بر اساس محلی که ایجاد می‌شود، به چند دسته تقسیم شده که به شرح زیر است:

• پروکتیت اولسراتیو: التهاب در ناحیه نزدیک مقعد ایجاد می‌شود. معمولا تنها علامت بیماری خونریزی مقعد است.
• پروکتو سیگموئیدیت: این التهاب در ناحیه رکتوم و کولون سیگموئید ایجاد می‌شود. انتها و پایین روده بزرگ درگیر می‌شود. شخص ممکن است دچار اسهال خونی، گرفتگی و درد شکمی و ناتوانی در حرکت روده شود.
• کولیت سمت چپ: در این حالت التهاب از راست‌روده به سمت بالا و از کولون سیگموئید به سمت پایین گسترش پیدا می‌کند. اسهال خونی، گرفتگی شکم و درد در سمت چپ از نشانه‌های این بیماری است.
• پانکولیت: در این حالت کل روده بزرگ درگیر بیماری می‌شود. معمولا اسهال خونی شدید است و گرفتگی و درد شکم از انواع دیگر بیماری بیشتر است.
• کولیت بدخیم: علت دقیق این نوع کولیت مشخص نیست. اما علائم آن بسیار شدید است و باعث اسهال، تب و خونریزی می‌شود.

۲. بیماری کرون

این نوع از بیماری‌های التهابی روده باعث التهاب پوشش دستگاه گوارش شده و اغلب تا عمق بافت گسترش می‌یابد. علائم بیماری کرون می‌تواند هر بخشی از دستگاه گوارش، از دهان تا مقعد را تحت تاثیر قرار دهد اگرچه شایع ترین مناطقی که آسیب می‌بینند، روده‌ی بزرگ و بخش پایانی روده‌ی کوچک است. این بیماری در هر سنی ممکن است رخ دهد، اما در افراد ۱۵ تا ۳۵ سال شیوع بیشتری دارد.

نشانه‌ ها و علائم بیماری التهابی روده چیست؟

علائم التهاب روده، بسته به شدت و مکان التهاب متفاوت است و از خفیف تا شدید متغیر است. بیماران مبتلا به بیماری‌های التهابی روده، دوره‌های فعال بیماری را تحت عنوان دوره‌ی عود یا شعله‌ور شدن بیماری و همچنین دوره‌هایی از قطع یا کاهش علائم، به نام دوره‌ی بهبودی را تجربه می‌کنند. علائم و نشانه‌های مشترک بین بیماری کرون و کولیت اولسراتیو عبارتند از:

• اسهال طولانی مدت و التهاب روده بزرگ و کوچک
• تب و خستگی
• درد شکمی و گرفتگی عضلات شکم
• وجود خون در مدفوع
• کاهش اشتها
• التهاب روده و کاهش وزن
• حالت تهوع از علائم عفونت روده
• استفراغ
• یبوست و التهاب روده
• حرکات دردناک و دشوار روده که از علائم شایع التهاب روده است
• التهاب روده و تکرر ادرار
• وجود چرک یا موکوس در مدفوع
• عرق شبانه.

دیگر نشانه‌های بیماری های التهابی روده که با دستگاه گوارش ارتباطی ندارند نیز شامل موارد زیر است:

• التهاب روده و درد مفاصل
• زخم‌های دهانی
• التهاب چشم
• علائم عفونت روده و مثانه
• علائم پارگی راست روده و علائم مشکل روده ای
• بیماری‌های پوستی
• دوره‌های قاعدگی نامنظم در زنان (التهاب روده و درد لگن)
• اختلال رشد در کودکان.

آیا التهاب روده درمان قطعی دارد؟

برای بررسی علائم با بهترین پزشک مشورت کن.

دکتر گوارش آنلایندکتر متخصص گوارش و کبد

نشانه التهاب روده در کودکان

علائم التهاب روده در کودکان شامل درد مزمن شکمی، اسهال مداوم یا مدفوع مکرر، مدفوع خونی یا پر از مخاط، کاهش اشتها و کاهش وزن، عفونت و التهاب روده، تاخیر در رشد و تکامل، احساس سنگینی روده، خستگی، تب‌های مکرر، التهاب خفیف روده و درد مفاصل است. برخی از کودکان ممکن است علائم خارج روده‌ای مانند زخم دهان، بثورات پوستی و التهاب چشم را نیز تجربه کنند.

عوامل موثر در ابتلا به بیماری التهابی روده چیست؟

تاکنون علت IBD به درستی مشخص نشده است، پیش از این پزشکان رژیم غذایی، استرس و التهاب روده را با یکدیگر مرتبط می‌دانستند اما در حال حاضر معتقدند که این عوامل باعث تشدید IBD شده و عامل ایجاد کننده‌ی آن نیستند. عوامل متعددی ممکن است در ابتلا به بیماری‌های التهابی روده نقش داشته باشند که در مورد آن‌ها توضیح خواهیم داد:

• سیستم ایمنی: یکی از علل احتمالی بیماری های التهابی روده، سوء عملکرد سیستم ایمنی است.
• ژنتیک: به نظر می‌رسد وراثت نقش مهمی در ابتلا به بیماری‌های التهابی روده ایفا می‌کند زیرا بین IBD و جهش‌های ژنی ارتباط خاصی کشف شده است.
• باکتری و ویروس: طبق تحقیقات انجام شده باکتری‌های اشریشیاکلی و آنتروویروس با بیماری کرون مرتبط هستند.
• محیط زیست: عواملی مانند سیگار کشیدن، قرص‌های ضدبارداری، رژیم غذایی، تغذیه با شیرمادر، واکسیناسیون، آنتی بیوتیک‌ها و عوامل دیگری به عنوان علل تاثیرگذار بر بیماری التهابی روده شناخته شده‌اند.
• سن: اکثر موارد IBD قبل از ۳۰ سالگی تشخیص داده می‌شوند. اما بعضی از موارد این بیماری در ۵۰ یا ۶۰ سالگی بروز می‌یابد.
• نژاد یا قومیت: اگرچه سفید پوستان در معرض خطر بالاتر ابتلا به بیماری‌های التهابی روده هستند، اما این بیماری در هر نژادی ممکن است رخ دهد.
• داروها: استفاده از دار‌های خاص مانند ایزوترتینوئین یا داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، با افزایش خطر بیماری‌های التهابی روده در ارتباط هستند. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی شامل ایبوپروفن (Advil، Motrin IB)، ناپروکسن سدیم (Aleve) و دیکلوفناک سدیم (Voltaren) هستند که علاوه بر افزایش خطر ابتلا به بیماری های التهابی روده، باعث تشدید بیماری در افراد مبتلا نیز می‌شوند.

تشخیص بیماری التهابی روده چگونه است؟

تنها پس از رد سایر علل احتمالی علائم و نشانه‌های بیماری، تشخیص بیماری های التهابی روده میسر می‌شود. قبل از انجام آزمایش‌ها و مراحل تشخیصی زیر، اولین گام در تشخیص بیماری‌های التهابی روده بررسی تاریخچه‌ی کامل پزشکی توسط پزشک است. انواع آزمایش‌های مورد استفاده در تشخیص این بیماری شامل موارد زیر است.

متن انگلیسی:
A biopsy is the way to make the diagnosis of IBD versus other forms of inflammation.
ترجمه فارسی:
بیوپسی راهی برای تشخیص IBD یا بیماری التهابی روده در مقابل سایر اشکال التهاب است.

به نقل از سایت mayoclinic

۱. آزمایش‌ خون برای تشخیص بیماری التهاب روده

پزشک در اولین مرحله در نمونه خون و نمونه مدفوع بیماری به دنبال نشانه‌هایی از بیماری می‌گردد. آزمایش‌هایی که پزشک در این مرحله تجویز می‌کند:

• تست‌های کم خونی و عفونت: پزشک برای بررسی کم خونی (گلبول قرمز کافی برای حمل اکسیژن لازم به بافت‌های بدن وجود ندارد) و بررسی علائم عفونت باکتریایی یا ویروسی، آزمایش‌های خونی را درخواست می‌دهد.
• آزمایش خون مخفی در مدفوع: این آزمایش برای بررسی وجود خون مخفی در مدفوع جهت تعیین خونریزی‌های گوارشی، انجام می‌شود.

کدام دارو برای درمان التهاب روده بهتر است؟ برای مصرف دارو با متخصص مشورت کن.

دکتر التهاب روده

۲. روش‌ های آندوسکوپی انواع بیماری التهابی روده

برای انجام آندوسکوپی روش‌های مختلفی وجود دارد. پزشک یکی از روش‌های زیر را تجویز می‌کند:

• کولونوسکوپی: این آزمایش به پزشک این امکان را می‌دهد که تمام کولون را با استفاده از لوله ای نازک، انعطاف پذیر و دارای نورافکن که در انتهای آن دوربینی متصل شده، مشاهده کند.
• سیگموئیدوسکوپی انعطاف‌پذیر: اگر روده‌ی بزرگ به شدت ملتهب باشد پزشک به جای کولونوسکوپی کامل روده‌ی بزرگ، سیگموئیدوسکوپی را انجام می‌دهد که رکتوم و سیگموئید (قسمت آخر روده‌ی بزرگ) را بررسی می‌کند.
• آندوسکوپی فوقانی: در این روش، پزشک با استفاده از لوله‌ی بلند و انعطاف‌پذیر و دارای نورافکن، مری و معده و قسمت اول روده‌ی کوچک (دوازدهه) را بررسی می‌کند، در حالی که این مناطق به ندرت توسط بیماری کرون درگیر می‌شوند، اما در صورت داشتن تهوع و استفراغ، مشکل در بلع و درد ناحیه‌ی بالایی شکم، این آزمایش توصیه می‌شود.
• آندوسکوپی با کپسول: این آزمایش گاهی اوقات برای کمک به تشخیص بیماری کرون که روده‌ی کوچک را درگیر کرده، مفید است.
• انتروسکوپی به کمک بالون: برای این تست از دستگاهی به نام Overtube استفاده می‌شود. این آزمایش پزشک را قادر می‌سازد تا قسمتی از روده‌ی کوچک را که آندوسکوپ‌های استاندارد به آن قسمت‌ها دسترسی ندارند، بیشتر بررسی کند.

۳. روش‌ های تصویربرداری IBD

همچنین پزشک ممکن است برای کمک به تشخیص و تشخیص دقیق‌تر از برخی روش‌های تصویربرداری استفاده کند مانند:

• اشعه ایکس: اگر فرد دارای علائم شدید باشد، پزشک از X-ray استاندارد، منطقه ی شکمی را برای رد عوارض جدی مانند سوراخ شدن کولون استفاده می‌کند.
• اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT scan): سی تی اسکن نوعی تکنیک عکس برداری با اشعه‌ی ایکس است که جزئیات بیشتری را نسبت به عکس ساده نشان می‌دهد.
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): اسکنر MRI با استفاده از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی، تصاویر دقیقی از اندام‌ها و بافت‌های بدن ایجاد می‌کند.

بهترین راه درمان التهاب روده چیست؟

اگرچه تاکنون درمانی برای بیماری های التهابی روده پیدا نشده است، اما می‌توان با مداخلات درمانی و تغییر در شیوه‌ی زندگی علائم را مدیریت کرد. با درمان موثر، تقریبا ۵۰ درصد از افراد مبتلا به بیماری کرون شاهد بهبودی و یا تخفیف علائم در ۵ سال آینده خواهند بود.

هدف از درمان التهاب روده، کاهش التهابی است که باعث بروز نشانه‌ها و علائم فرد می‌شود. در بهترین حالت، درمان نه تنها منجر به تسکین علائم می‌شود، بلکه به بهبودی طولانی مدت و کاهش خطرات و عوارض نیز می‌انجامد. درمان IBD معمولا شامل تغییر در شیوه‌ی زندگی، دارودرمانی (مانند داروی سولفاسالازین) و جراحی است.

درمان خانگی التهاب روده

تغییر در سبک زندگی و رعایت رژیم غذایی مناسب بیماری روده می‌تواند در کاهش علائم موثر باشد. رژیم غذایی می‌تواند در طولانی شدن فواصل تشدید علائم هم موثر باشد. اگر احساس کردید، خوردن برخی غذاها علائم شما را تشدید می‌کند، باید آنها را از رژیم خود حذف کنید. موارد زیر می‌تواند در درمان خانگی التهاب روده مفید باشد:

• مصرف محصولات لبنی را محدود کنید. کاهش مصرف لبنیات در بسیاری از بیماران باعث بهبود علائمی مانند اسهال، درد شکم و نفخ می‌شود.
• وعده‌های غذایی را کوچک کنید. خوردن پنج یا شش وعده غذایی کوچک نسبت به دو یا سه وعده غذای بزرگ احساس بهتری ایجاد می‌کند.
• مایعات زیاد بنوشید. سعی کنید بیشتر آب بنوشید. الکل و کافئین روده را تحریک می‌کنند. نوشیدنی‌های گازدار نیز برای روده مضر هستند.
• از مولتی‌ویتامین یا حتی آمپول برای التهاب روده استفاده کنید. بیماری کرون در جذب مواد مغذی اختلال ایجاد می‌کند. برای جبران آن می‌توان از مکمل‌های مولتی‌ویتامین و مواد معدنی استفاده کرد.

متن انگلیسی:
Avoiding foods high in fiber or added fats may also reduce colon inflammation.
ترجمه فارسی:
پرهیز از غذاهای پر فیبر یا مصرف چربی‌های اضافه ممکن است التهاب روده بزرگ را کاهش دهد.

به نقل از سایت medicalnewstoday

عوارض بیماری های التهابی روده چیست؟

آیا بیماری ibd خطرناک است؟ برخی از عوارض در هر دو دسته از بیماری‌های التهابی روده مشترک بوده و برخی دیگر، خاص همان نوع بیماری هستند. عوارض احتمالی مشترک بین هر دو بیماری کرون و کولیت آلسراتیو عبارتند از:

• سرطان کولون: ابتلا به IBD خطر ابتلا به سرطان روده‌ی بزرگ را افزایش می‌دهد. دستورالعمل غربالگری سرطان کولون در افراد بدون ابتلا به IBD، شروع کولونوسکوپی پس از سن ۵۰ سالگی و تکرار آن هر ۱۰ سال یک بار است.
• التهاب پوست، چشم و مفاصل: بعضی از بیماری‌ها از جمله آرتریت، ضایعات پوستی و التهاب چشم ممکن است در دوره‌ی عود بیماری IBD رخ دهند.
• عوارض جانبی داروها: بعضی از داروهای مورد استفاده در درمان IBD با خطر کمی برای ابتلا به سرطان‌های خاص در ارتباط هستند. کورتیکواستروئیدها می‌توانند با خطر ابتلا به پوکی استخوان، فشار خون بالا و سایر بیماری‌ها همراه باشند.
• کلانژیت اسکلروزان اولیه (التهاب مجاری صفراوی): در این بیماری، التهاب باعث ایجاد زخم در کانال صفراوی شده و درنهایت باعث تنگ شدن آن و به تدریج باعث آسیب کبدی می‌شود.
• لخته شدن خون: IBD خطر لخته شدن خون در رگ‌ها و شریان‌ها را افزایش می‌دهد.

علايم التهاب روده	روش تشخیص ورم روده	عوارض جانبی
درد شکمی و گرفتگی عضلات شکم	آزمایش خون	سرطان کولون
وجود خون در مدفوع	آندوسکوپی	التهاب پوست
کاهش اشتها	تصویربرداری	بیماری صفراوی

عوارض احتمالی بیماری کرون

اگر به بیماری کرون مبتلا هستید، این موراد را در نظر داشته باشید:

• انسداد روده: بیماری کرون بر ضخامت دیواره‌ی روده اثر می‌گذارد. با گذشت زمان، بخشی از دیواره‌ی روده ضخیم‌تر می‌شود و باعث انسداد جریان گوارشی می‌شود و ممکن است برای برداشتن قسمت مختل شده‌ی روده، جراحی نیاز شود.
• سوء تغذیه: اسهال، درد شکمی و گرفتگی عضلات شکم، غذا خوردن را دشوار می‌سازد و روده را در جذب کافی مواد مغذی با مشکل مواجه می‌سازد. کم خونی به دلیل کمبود آهن و ویتامین B۱۲ ناشی از بیماری کرون، نیز در این بیماران شایع است.
• زخم: التهاب مزمن می‌تواند منجر به زخم‌های باز در هر قسمتی از دستگاه گوارش از جمله دهان، مقعد و ناحیه‌ی تناسلی (پرینه) شود.
• فیسچول یا فیستول (سوراخ های غیرطبیعی در روده): گاهی اوقات زخم‌های دیواره‌ی روده به طور کامل از عرض دیواره‌ی روده عبور می‌کند و باعث ایجاد اتصال غیرطبیعی بین قسمت‌های مختلف بدن می‌شود. این ارتباط بین دو قسمت از بدن که در حالت عادی هیچ ارتباطی باهم ندارند، فیسچول یا فیستول نامیده می‌شود. محل شایع فیسچول، در نزدیکی یا اطراف مقعد (پری آنال) است. در برخی از موارد، فیسچول ممکن است دچار عفونت شود و آبسه تشکیل دهد.
• شقاق مقعد: پارگی کوچک در بافت یا پوست اطراف مقعد است که عفونت نیز می‌تواند به آن اضافه شود. شقاق مقعد اغلب با اجابت مزاج دردناک همراه است و ممکن است به فیسچول اطراف مقعد منجر شود.

عوارض احتمالی کولیت اولسراتیو

معایبی که بعد از بیماری کولیت گرفتار فرد میشود شامل موارد زیر است:

• کولیت اولسراتیو شدید: که کولیت فولمینانت نیز نامیده می‌شود، باعث توقف موقت انقباضات طبیعی دیواره‌ی روده می‌شود.
• توکسیک مگاکولون: تورم و گاز به دام افتاده در روده می‌تواند منجر به پارگی کولون، سپتی سمی (تهاجم میکروارگانیسم بیماری زا به خون و ایجاد عفونت در خون) و شوک شود.
• سوراخ یا پارگی در روده‌ی بزرگ: سوراخ شدگی کولون اغلب به وسیله‌ی توکسیک مگاکولون ایجاد می‌شود، اما ممکن است به تنهایی نیز رخ دهد.
• کم آبی شدید بدن: اسهال بیش از حد می‌تواند منجر به کم آبی بدن شود.
• تنگی یا باریکی روده‌ی بزرگ

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

اگر علائم مربوط به بیماری التهابی روده را دارید، باید برای تشخیص بیماری به دکتر گوارش یا فوق تخصص گوارش و کبد مراجعه کنید. متخصص باتوجه‌به علائم آزمایش‌هایی را تجویز کرده و برای درمان اقدامات لازم را انجام می‌دهد. اگر بیماری شما التهاب روده باشد، باید داروهای ضدالتهاب تجویز شود.

برای پیداکردن بهترین پزشکان گوارش و کبد یا دکتر متخصص داخلی می‌توانید از طریق سایت دکترتو اقدام کنید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره با دکتر گوارش آنلاین و دکتر داخلی آنلاین وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!