فهرست مطالب
هپاتیت، یک عفونت ویروسی است که عمدتا کبد را تحت تاثیر قرار می‌دهد و یکی از نگرانی‌های مهم سلامتی در جهان به شمار می‌رود. کبد نقش حیاتی در سم‌زدایی بدن، تولید صفرا و مدیریت مواد مغذی ایفا می‌کند. زمانی که بیماری هپاتیت به کبد حمله می‌کند، عملکردهای آن ممکن است به شدت مختل شوند و منجر به مشکلات طولانی مدت و خطرناکی برای سلامتی شوند. انواع مختلفی از هپاتیت وجود دارد که هر یک پیامدها و عوارض متفاوتی دارند. بنابراین اگر شما هم می‌خواهید بدانید که کدام نوع هپاتیت خطرناک است و با تشخیص، درمان و پیشگیری از این بیماری آشنا شوید، تا انتهای این مقاله از دکترتو همراه ما باشید. شما می‌توانید از سامانه نوبت دهی و مشاوره آنلاین دکترتو برای ارتباط با بهترین پزشکان متخصص کبد استفاده کنید.
خطرات انواع هپاتیت
تمام انواع هپاتیت خطرات خاص خود را دارند و به‌محض تشخیص، بیمار باید تحت نظر پزشک قرار بگیرد. با این حال، برخی از انواع هپاتیت با خطرات شدیدتری همراه هستند و می‌توانند عوارض جدی‌تری را به دنبال داشته باشند. در ادامه، به این که کدام هپاتیت خطرناک است پرداخته‌ایم:
۱. خطرات هپاتیت A
هپاتیت a بیماری‌ای است که توسط ویروس هپاتیت A ایجاد می‌شود و عمدتا از طریق مصرف آب یا غذای آلوده منتقل می‌گردد. با این که درمان خاصی برای هپاتیت A وجود ندارد؛ اما احتمال بهبودی این بیماران معمولا بالاست. این بیماری اغلب منجر به هپاتیت مزمن یا عوارض دائمی پس از بهبودی نمی‌شود.
بیشتر بیماران طی سه ماه بهبود می‌یابند و تقریبا همه افراد در عرض ۶ ماه کاملا سلامتی خود را به دست می‌آورند. همچنین اگر به هپاتیت A مبتلا شوید، تا پایان عمر نسبت به ویروس آن ایمنی پیدا می‌کنید.
البته در موارد نادر، هپاتیت A ممکن است منجر به نارسایی کبد شود؛ خصوصا در افراد بالای ۵۰ سال و کسانی که از قبل دچار بیماری کبدی هستند. در چنین شرایطی، ویروس هپاتیت A با تخریب گسترده سلول‌های کبد، عملکرد آن را مختل می‌کند و ممکن است در موارد بسیار شدید باعث اختلالات مغزی، ورم مغز، افزایش فشار داخل جمجمه، مرگ مغزی و عفونت شدید (سپسیس) شود.
متن انگلیسی:
cdc
Hepatitis A is common In areas with inadequate sanitation and limited access to clean water.
ترجمه متن:
هپاتیت A در مناطقی با بهداشت ضعیف و دسترسی محدود به آب تمیز، شایع‌تر است.
۲. خطرات هپاتیت B
هپاتیت ب اغلب از طریق تماس با خون، مایع منی و سایر ترشحات بدن فرد آلوده منتقل می‌شود. اکثر بزرگسالان مبتلا به این بیماری بدون نیاز به درمان خاصی بهبود پیدا می‌کنند و عملکرد کبد آن‌ها طی ۴ تا ۶ ماه به حالت عادی برمی‌گردد.
با این حال درصد کمی از افراد، دچار هپاتیت B مزمن می‌شوند. در واقع هر چه سن ابتلا پایین‌تر باشد، احتمال مزمن شدن هپاتیت B نیز بیشتر است. به‌طوری‌که تقریبا همه نوزادان و حدود ۵۰٪ از کودکان مبتلا به هپاتیت B، به نوع مزمن آن دچار می‌شوند. این وضعیت می‌تواند منجر به عوارض جدی مانند آسیب شدید به کبد، سیروز، سرطان کبد و حتی مرگ شود.
۳. خطرات هپاتیت C
از نظر شدت علائم، عوارض و آمار مرگ‌ومیر، هپاتیت سی معمولا خطرناک‌ترین هپاتیت در نظر گرفته می‌شود. این نوع هپاتیت عمدتا از طریق تماس با خون‌آلوده منتقل می‌گردد.
بر اساس تخمین‌ها، حدود ۳۰ درصد از مبتلایان به هپاتیت C، طی شش ماه و بدون نیاز به درمان، به طور طبیعی ویروس را از بدن خود پاک می‌کنند. با این حال، در ۷۰ درصد باقیمانده، هپاتیت به شکل مزمن ادامه پیدا می‌کند.
اگر این بیماری قبل از آسیب به کبد یا بروز عوارض جدی تشخیص داده و درمان شود، فرد می‌تواند زندگی عادی و سالمی داشته باشد. با این حال، در صورت عدم درمان، هپاتیت C مزمن می‌تواند به عوارض خطرناکی منجر شود، از جمله:
- سیروز کبدی که در آن بافت سالم کبد به تدریج توسط بافت اسکار (زخم) جایگزین می‌شود و عملکرد طبیعی کبد مختل می‌گردد.
- در مراحل پیشرفته سیروز، بخش زیادی از عملکرد کبد از بین می‌رود که به این وضعیت نارسایی کبد گفته می‌شود.
- سیروز ناشی از هپاتیت، خطر بروز سرطان کبد را نیز به طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد.
هپاتیت C داری و نگران عوارض و خطراتش هستی؟
نوبت بگیر تا بررسی بشه.
۴. خطرات هپاتیت D
هپاتیت d تنها در افرادی که به ویروس هپاتیت B آلوده هستند، بروز می‌کند و اغلب از طریق تماس با خون، مایع منی و سایر مایعات بدن آلوده منتقل می‌شود. بیشتر افراد می‌توانند با هپاتیت D و B مقابله کرده و این ویروس‌ها را از بین ببرند. با این حال، کمتر از ۵٪ از این افراد به عفونت‌های مزمن مبتلا می‌شوند که بهبود نمی‌یابند.
در واقع، هپاتیت D خطرناک‌تر از هپاتیت B به تنهایی است و می‌تواند منجر به پیشرفت سریع‌تر و تهاجمی‌تر بیماری کبد، آسیب شدید و دائمی به کبد و حتی مرگ شود.
۵. خطرات هپاتیت E
هپاتیت E اغلب از طریق مصرف آب یا غذای آلوده منتقل می‌شود. خطرات این بیماری، در مقایسه با سایر انواع هپاتیت پایین‌تر هستند و بیشتر افراد مبتلا به هپاتیت E معمولا به طور کامل بهبود می‌یابند.
با این حال، در برخی گروه‌های خاص هپاتیت E می‌تواند به بیماری جدی و حتی کشنده‌ای تبدیل شود، از جمله:
- زنان باردار در سه ماهه سوم بارداری
- افرادی که دارای بیماری کبدی قبلی هستند.
- افرادی که تحت درمان با داروهای سرکوب‌کننده ایمنی پس از پیوند اعضا هستند.
۶. خطرات هپاتیت خودایمنی
هپاتیت خودایمنی برخلاف سایر انواع هپاتیت که ناشی از ویروس‌ها هستند، به خاطر اختلال در عملکرد سیستم ایمنی رخ می‌دهد. در این وضعیت، سیستم ایمنی بدن به اشتباه سلول‌های کبد را به عنوان مهاجم تشخیص می‌دهد و به آن‌ها حمله می‌کند. این هپاتیت نیز در صورت عدم درمان می‌تواند به عوارض جدی منجر شود که مهم‌ترین آن‌ها سیروز کبدی است. سیروز کبدی می‌تواند باعث بروز اختلالات زیر شود:
- واریس مری که به دلیل اختلال در جریان خون از طریق ورید پورتال ایجاد می‌شود. در این شرایط، خون به جای جریان یافتن طبیعی به سمت کبد، به رگ‌های دیگر (خصوصا رگ‌های مری و معده) برمی‌گردد. این بازگشت خون باعث تورم رگ‌های مری و ایجاد واریس می‌شود.
- آسیت (تجمع مایع در شکم) نیز می‌تواند باعث دشواری در تنفس شود و معمولا نشان دهنده سیروز پیشرفته است.
- نارسایی کبد
- سرطان کبد
کدام نوع هپاتیت خطرناک است؟
در پاسخ به این سوال که کدام نوع هپاتیت خطرناک است باید بگوییم که تمام هپاتیت‌ها می‌توانند عوارض جانبی و خطرات متعددی را در پی داشته باشند. با این حال پزشکان، هپاتیت C را خطرناک‌ترین هپاتیت می‌دانند. به این خاطر که درصد بالایی از مبتلایان به این هپاتیت، به نوع مزمن آن دچار می‌شوند و عوارض جدی و شدیدی را تجربه می‌کنند. سایر انواع هپاتیت نیز به شرح زیر هستند:
- هپاتیت A خطرات کمتری نسبت به سایر انواع هپاتیت دارد؛ ولی همچنان می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند.
- هپاتیت B برای کودکان و نوزادان خطرناک‌تر است.
- هپاتیت D از هپاتیت B تنها خطرناک‌تر است.
- هپاتیت E خصوصا برای زنان باردار و گروه‌های خاص می‌تواند تهدیدی جدی باشد.
- هپاتیت خودایمنی نیز می‌تواند باعث سیروز کبدی می‌شود و خطرات جدی برای کبد ایجاد کند.
مرگ و میر ناشی از انواع هپاتیت
میزان مرگ‌ومیر ناشی از هپاتیت به نوع ویروس، سن بیمار، شرایط زمینه‌ای و دسترسی به درمان مؤثر بستگی دارد. طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، سالانه حدود ۱.۱ میلیون نفر در سراسر جهان بر اثر عوارض هپاتیت‌های ویروسی B و C جان خود را از دست می‌دهند. این در حالی است که بسیاری از این مرگ‌ها قابل پیشگیری هستند، زیرا واکسن (برای هپاتیت A و B) و درمان‌های مؤثر (به‌ویژه برای هپاتیت C) در دسترس هستند. در کودکان، مرگ‌ومیر ناشی از هپاتیت معمولاً نادر است، به‌ویژه در موارد حاد مانند هپاتیت A یا E، ولی در صورت مزمن شدن یا ابتلا به نوع شدید، خطر افزایش می‌یابد.
| نوع هپاتیت | خطرات و عوارض اصلی | نکات مهم اضافی |
|---|---|---|
| هپاتیت A | معمولاً بدون عوارض مزمن، بهبود طی ۳ تا ۶ ماه، نادر: نارسایی کبد، اختلالات مغزی، مرگ مغزی در افراد مسن و بیماری کبدی | ایمنی مادام‌العمر پس از بهبودی |
| هپاتیت B | التهاب مزمن کبد، سیروز، نارسایی کبد، سرطان کبد؛ بیشتر در نوزادان و کودکان احتمال مزمن شدن بالا است. | انتقال از طریق خون و مایعات بدن |
| هپاتیت C | ۷۰٪ موارد مزمن؛ سیروز کبد، نارسایی کبد، سرطان کبد | ۳۰٪ بدون درمان ویروس پاک می‌شود. |
| هپاتیت D | عفونت‌های مزمن کمتر از ۵٪، پیشرفت سریع‌تر و آسیب شدیدتر کبد نسبت به هپاتیت B | فقط در افراد مبتلا به هپاتیت B دیده می‌شود. |
| هپاتیت E | معمولاً بیماری خفیف، در زنان باردار، افراد با بیماری کبدی و مصرف‌کنندگان داروهای سرکوب ایمنی خطرناک است. | در موارد خاص منجر به نارسایی کبد و مرگ می‌شود. |
| هپاتیت خودایمنی | التهاب مزمن کبد، سیروز، واریس مری، آسیت، نارسایی کبد، سرطان کبد، نیاز به پیوند کبد | ناشی از اختلال سیستم ایمنی است. |
تشخیص هپاتیت خطرناک
برای تشخیص هپاتیت خطرناک، پزشکان از روش‌های آزمایش هپاتیت زیر استفاده می‌کنند:
- ابتدا پزشک از معاینه فیزیکی برای بررسی کبد متورم و حساس، تجمع مایعات در شکم (آسیت)، زردی پوست و سایر علائم هپاتیت استفاده می‌کند.
- آزمایش خون نیز برای شناسایی علائم عفونت ویروسی، ارزیابی عملکرد کبد، شدت عفونت و از نظر فعال یا هپاتیت غیر فعال استفاده می‌شود.
- اگر آزمایش خون، وجود هپاتیت را تایید کند پزشک از سونوگرافی برای بررسی التهاب یا آسیب کبدی استفاده می‌کند.
- در برخی شرایط، خصوصا اگر پزشک به وجود سرطان کبد ناشی از هپاتیت مشکوک شود، سی‌تی اسکن و MRI را برای بررسی دقیق‌تر کبد و تهیه تصاویر سه بعدی از کبد تجویز می‌کند.
- گاهی نتایج آزمایش‌های تصویربرداری برای بررسی میزان آسیب وارده به کبد کافی نیستند. در این شرایط، پزشک با ابزار خاص یک نمونه کوچک از کبد را خارج می‌کند که به این روش بیوپسی (نمونه‌برداری) می‌گویند. بعد از آن، نمونه خارج شده برای ارزیابی میزان زخم یا فیبروز کبدی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
درمان هپاتیت خطرناک
بسیاری از انواع هپاتیت معمولا به‌خودی‌خود پس از چند هفته یا چند ماه بهبود می‌یابند. با این حال در این دوران باید اقداماتی را انجام دهید که سرعت بهبودی را بالا می‌برند. در ادامه به رایج‌ترین راه های درمان هپاتیت خطرناک اشاره کرده‌ایم:
۱. سبک زندگی سالم
زمانی که در حال بهبودی هستید پزشک توصیه می‌کند که استراحت کافی داشته باشید، آب زیادی بنوشید و غذاهای سالم و مغذی مصرف کنید. در این دوران از مصرف نوشیدنی‌های الکلی نیز اجتناب کنید زیرا می‌توانند روند بهبودی را آهسته کنند.
۲. داروهای ضدویروس
برای هپاتیت B یا C مزمن، پزشکان معمولا داروهای ضدویروس را توصیه می‌کنند. برای هپاتیت B معمولا داروهایی نظیر لامیوودین و تنوفوویر تجویز می‌شود. برای هپاتیت C نیز ضد ویروس‌های دارای عملکرد مستقیم (DAAs) نظیر گرازوپرویر، لدیپسویر/ سوفوسبوویر و سوفوسبوویر/ ولپاتاسویر تجویز می‌شوند.
۳. داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
برای هپاتیت خودایمنی، از برخی داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی نظیر کورتیکواستروئیدها و آزاتیوپرین استفاده می‌شود که سیستم ایمنی بیش از حد فعال را تحت کنترل نگه می‌دارند و از حملات بیشتر به کبد جلوگیری می‌کنند.
۴. پیوند کبد
در شرایطی که شدت آسیب وارده به کبد خیلی زیاد باشد و راه‌های درمانی و کنترل‌کننده دیگر، نتایج چندان اثربخشی نشان نداده باشند، پزشک از پیوند کبد به عنوان آخرین راهکار درمانی استفاده می‌کند. این جراحی می‌تواند با نجات جان بیمار، به ارتقای کیفیت زندگی او نیز کمک کند.
نگرانی بعد از هپاتیت نیاز به پیوند کبد پیدا کنی؟ مشاوره بگیر.
پیشگیری از هپاتیت خطرناک
خوشبختانه خطر ابتلا به بسیاری از انواع هپاتیت را می‌توان با انجام یک سری اقدامات کاهش داد. در ادامه برخی از راه های پیشگیری از ابتلا به بیماری هپاتیت را با شما در میان گذاشته‌ایم:
- کاهش مصرف الکل می‌تواند از بروز هپاتیت ناشی از الکل جلوگیری کند.
- رعایت بهداشت جنسی، خطر ابتلا به هپاتیت B را در افرادی که از نظر جنسی فعال هستند کاهش می‌دهد. برای این منظور، حتما از لوازم محافظت کننده نظیر کاندوم استفاده کنید و از این که چند شریک جنسی داشته باشید یا با افراد مشکوک رابطه جنسی برقرار کنید بپرهیزید.
- از وسایل شخصی دیگران مانند مسواک و تیغ استفاده نکنید تا مانع از انتقال هپاتیت B و C شوید. همچنین به درمانگاه‌هایی مراجعه کنید که مطمئن هستید از لوازم پزشکی استریل استفاده می‌کنند.
- رعایت بهداشت غذایی و عدم مصرف آب یا مواد غذایی آلوده، از انتقال هپاتیت A و E جلوگیری می‌کند.
- برخی از انواع هپاتیت، مانند هپاتیت خودایمنی قابل پیشگیری نیستند؛ زیرا این بیماری با اختلالات ژنتیکی در ارتباط است. اما تشخیص زودهنگام، درمان مناسب و پیگیری مداوم این بیماری، می‌تواند علائم آن را کنترل کرده و از آسیب بیشتر به کبد جلوگیری کند.
متن انگلیسی:
historyofvaccines
Hepatitis A and B are the only hepatitis viruses for which vaccines are currently available.
ترجمه متن:
هپاتیت A و B تنها ویروس‌های هپاتیتی هستند که در حال حاضر برای آن‌ها واکسن در دسترس است.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
هپاتیت نوعی بیماری مهم است که اندام‌های حیاتی بدن، خصوصا کبد، را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری با اختلال در عملکرد کبد باعث بروز عوارضی نظیر سیروز کبدی، نارسایی کبد و حتی سرطان کبد می‌شود. این عوارض در صورت عدم پیگیری و درمان می‌توانند کیفیت زندگی فرد را به طور قابل توجهی پایین بیاورند و حتی جان او را به خطر بیندازند. در این مقاله بررسی کردیم که کدام نوع هپاتیت خطرناک است و چرا شناخت انواع هپاتیت مهم است. اگر شما هم با علائمی نظیر کاهش اشتها، تب، زرد شدن پوست و چشم‌ها روبرو شدید فورا به یک متخصص گوارش و کبد مراجعه کنید. خوشبختانه بسیاری از انواع هپاتیت قابل درمان هستند و این متخصصان به شما کمک می‌کنند که با کنترل خطرات هپاتیت، یک زندگی سالم و طبیعی داشته باشید. سامانه مشاوره آنلاین دکترتو آماده خدمت‌رسانی به شما در این باره است.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!