فهرست مطالب
خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:
رفلاکس معده یکی از اختلالات مزمن دستگاه گوارش است که در آن اسید معده به مری بازمی‌گردد و موجب تحریک دیواره آن میشود. این مشکل در میان بزرگسالان بسیار شایع است و می‌تواند کیفیت خواب و تغذیه فرد را تحت‌تأثیر قرار دهد. پرخوری، اضافه وزن، بارداری، مصرف سیگار، قهوه و غذاهای چرب از جمله عواملی هستند که احتمال بروز رفلاکس را افزایش می‌دهند. علائم آن معمولاً شامل سوزش سر دل، تهوع، آروغ زدن مکرر و احساس ترشی در دهان است. اگر این وضعیت به‌طور مکرر رخ دهد، خطر التهاب مری و سایر عوارض گوارشی افزایش می‌یابد. شناخت علائم و علل رفلاکس معده به تشخیص و درمان به‌موقع آن کمک میکند. در این مطلب از دکترتو، با رفلاکس معده آشنا می‌شوید.
رفلاکس معده چیست؟
رفلاکس معده یا بیماری بازگشت اسید معده (GERD) حالتی است که در آن اسید یا محتوای معده به سمت مری بازمی‌گردد و باعث احساس سوزش سر دل، طعم ترش در دهان یا ناراحتی در ناحیه قفسه سینه میشود. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که دریچه بین معده و مری، یعنی اسفنکتر تحتانی مری، به‌درستی بسته نشود. رفلاکس معده می‌تواند موقتی و خفیف باشد یا به شکل مزمن بروز کند و در صورت تداوم، ممکن است باعث التهاب مری و سایر عوارض گوارشی شود. این بیماری یکی از شایع‌ترین مشکلات گوارشی است و نیاز به تشخیص و درمان علمی دارد.
متن انگلیسی:
به نقل از mayo clinic
Gastroesophageal reflux disease happens when stomach acid flows back up into the esophagus and causes heartburn. It’s often called GERD for short. This backwash is known as acid reflux, and it can irritate the lining of the esophagus.
ترجمه فارسی:
بیماری رفلاکس معده به مری زمانی اتفاق می‌افتد که اسید معده به سمت مری بازمی‌گردد و باعث سوزش سر دل میشود. این بیماری معمولاً به اختصار «GERD» نامیده میشود. این بازگشت اسید که به آن رفلاکس اسیدی گفته میشود، می‌تواند دیواره داخلی مری را تحریک و ملتهب کند.
علائم رفلاکس معده چیست؟
علائم رفلاکس معده معمولاً زمانی بروز می‌کنند که اسید معده به مری بازمی‌گردد و موجب تحریک دیواره آن میشود. شایع‌ترین نشانه آن احساس سوزش در قفسه سینه یا پشت جناغ است که معمولاً پس از خوردن غذا یا هنگام دراز کشیدن شدت می‌گیرد. علاوه بر سوزش سر دل، افراد ممکن است طعم ترش یا تلخ اسید را در دهان حس کنند، دچار آروغ زدن مکرر، نفخ، احساس پری در معده یا تهوع شوند. در برخی موارد، رفلاکس معده باعث گلودرد مزمن، سرفه خشک، گرفتگی صدا یا احساس توده در گلو نیز میشود. تکرار این علائم بیش از دو بار در هفته معمولاً نشانه بیماری بازگشت اسید معده یا GERD است و نیاز به بررسی پزشکی دارد.
علل اصلی رفلاکس معده چیست؟
علت اصلی رفلاکس معده ضعف یا عملکرد نادرست اسفنکتر تحتانی مری است که به‌جای بسته ماندن پس از ورود غذا به معده، باز می‌ماند و اجازه بازگشت اسید را می‌دهد. عوامل مختلفی می‌توانند این وضعیت را تشدید کنند، از جمله عادات غذایی نامناسب و شرایط جسمی خاص. مهم‌ترین علل عبارت‌اند از:
- فتق هیاتال که باعث تغییر موقعیت معده میشود
- پرخوری یا خوردن وعده‌های حجیم
- مصرف غذاهای چرب، تند، شکلات، قهوه و نوشیدنی‌های گازدار
- اضافه‌وزن یا چاقی
- بارداری به‌دلیل افزایش فشار داخل شکم
- سیگار کشیدن و مصرف الکل
- مصرف برخی داروها مانند مسکن‌های ضدالتهاب و داروهای ضدافسردگی
آیا دچار رفلاکس معده شدی و معدت ترش میکنه؟
همین حالا با متخصص مشورت کن.
علت رفلاکس معده در بارداری چیست؟
رفلاکس معده در بارداری یکی از مشکلات گوارشی شایع است که به دلیل تغییرات هورمونی و فیزیولوژیکی بدن رخ می‌دهد. افزایش سطح هورمون پروژسترون باعث شل شدن عضله بین معده و مری (اسفنکتر تحتانی مری) میشود و در نتیجه اسید معده راحت‌تر به سمت مری بازمی‌گردد. همچنین با رشد جنین، رحم بزرگ‌شده به معده فشار وارد میکند و این فشار احتمال بازگشت محتویات معده را بیشتر میکند. مصرف وعده‌های غذایی حجیم، دراز کشیدن بلافاصله بعد از غذا، پوشیدن لباس‌های تنگ و اضافه‌وزن بارداری نیز از عوامل تشدیدکننده رفلاکس هستند. بیشتر زنان باردار در سه‌ماهه دوم و سوم این مشکل را تجربه می‌کنند، اما در بیشتر موارد پس از زایمان بهبود می‌یابد.
علت رفلاکس معده و درد پشت چیست؟
رفلاکس معده و درد پشت اغلب به‌طور همزمان بروز می‌کنند، زیرا اسید معده هنگام بازگشت به مری می‌تواند به اعصاب ناحیه قفسه سینه و پشت انتشار یابد. علت اصلی رفلاکس معده، تضعیف یا شل شدن اسفنکتر تحتانی مری است که مانع بازگشت محتویات معده به مری میشود. این اختلال ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود، از جمله:
- مصرف غذاهای چرب، تند یا اسیدی
- پرخوری یا دراز کشیدن بلافاصله پس از غذا
- چاقی و افزایش فشار داخل شکم
- بارداری
- استعمال دخانیات یا مصرف الکل
- استرس و اضطراب مزمن
- فتق هیاتال
علت رفلاکس معده در خواب چیست؟
علائم رفلاکس معده مثل سوزش سر دل معمولاً موقع خواب و دراز کشیدن تشدید می‌شوند. به علاوه اینکه، اگر اسید معده تا گلو بالا بیاید باعث ایجاد حس خفگی شده و فرد با سرفه و درد شدید قفسه سینه از خواب می‌پرد. وقفه خواب شبانه یکی از عوارض ناخوشایند این معضل در خواب است که کیفیت خواب را پایین می‌آورد. برخی متخصصان معتقدند که رفلاکس معده روی مجاری تنفسی تأثیر می‌گذارد و احتمالاً فرد آپنه‌های انسدادی بیشتری را در طول شب تجربه میکند. از آن طرف، بیدار شدن از خواب در طول شب به خاطر آپنه خود باعث میشود که مری بیشتر مستعد ریفلاکس شود.
انواع رفلاکس معده کدامند؟
رفلاکس معده به طور کلی بر اساس شدت و علت بروز به چند نوع تقسیم میشود که شناخت آن‌ها برای انتخاب روش درمانی مناسب اهمیت دارد. انواع اصلی رفلاکس معده شامل موارد زیر است:
- رفلاکس نوزادان: حالتی شایع در شیرخواران است که معمولاً با رشد سیستم گوارش برطرف میشود
- رفلاکس خفیف یا گاه‌به‌گاه: این نوع معمولاً پس از خوردن غذاهای خاص یا در زمان دراز کشیدن رخ می‌دهد و با تغییر سبک زندگی کنترل میشود
- رفلاکس مزمن یا بیماری GERD: در این حالت علائم به‌صورت مکرر و شدید بروز می‌کنند و نیاز به درمان دارویی یا پزشکی دارند
- رفلاکس خاموش یا LPR: در این نوع، اسید معده به حلق و حنجره بازمی‌گردد بدون ایجاد سوزش سر دل، اما باعث خشونت صدا، سرفه یا احساس وجود توده در گلو میشود
عوارض رفلاکس معده چیست؟
رفلاکس معده اگر به‌صورت مزمن یا درمان‌نشده باقی بماند، می‌تواند باعث آسیب به بافت مری و ایجاد عوارض گوارشی جدی شود. شدت این عوارض به میزان تماس اسید با دیواره مری و مدت زمان تکرار علائم بستگی دارد. مهم‌ترین عوارض رفلاکس معده عبارت‌اند از:
- پوسیدگی دندان‌ها به‌دلیل تماس مداوم اسید با مینای دندان
- التهاب مری یا ازوفاژیت ناشی از تماس مداوم با اسید معده
- زخم یا تنگی مری که بلع را دشوار میکند
- مری بارت، تغییر سلولی پیش‌سرطانی در پوشش مری
- مشکلات تنفسی مانند سرفه مزمن، آسم یا لارنژیت ناشی از ورود اسید به مجاری تنفسی
| عارضه | توضیح | پیامد احتمالی |
|---|---|---|
| ازوفاژیت (التهاب مری) | تحریک و التهاب پوشش داخلی مری بر اثر تماس مکرر با اسید معده | درد، سوزش و دشواری در بلع |
| تنگی مری (Stricture) | ایجاد بافت اسکار و تنگ شدن مسیر مری | دشواری در بلع و گیر کردن غذا |
| مری بارت (Barrett’s Esophagus) | تغییر سلول‌های مری به بافت مشابه روده بر اثر تماس طولانی با اسید | افزایش خطر ابتلا به سرطان مری |
| خون‌ریزی مری | آسیب به بافت مری و ایجاد زخم یا فرسایش عروق خونی | استفراغ خونی یا کم‌خونی مزمن |
| سرطان آدنوکارسینوم مری | پیامد نادر اما جدی در مراحل پیشرفته مری بارت | تهدیدکننده حیات و نیازمند درمان تخصصی |
تشخیص رفلاکس معده چگونه انجام می شود؟
تشخیص رفلاکس معده با توجه به علائم بیمار، بررسی سابقه پزشکی و انجام آزمایش‌های تخصصی صورت می‌گیرد تا شدت بیماری و میزان آسیب به مری مشخص شود. پزشک معمولاً ابتدا علائمی مانند سوزش سر دل، برگشت اسید یا درد قفسه سینه را ارزیابی میکند و در صورت نیاز از روش‌های زیر استفاده میکند:
- عکس‌برداری با باریم برای ارزیابی شکل و عملکرد مری در عبور مواد غذایی
- آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی برای مشاهده مستقیم التهاب یا زخم مری
- آزمایش PH مری جهت اندازه‌گیری میزان اسیدیته در طول شبانه‌روز
- مانومتری مری برای بررسی عملکرد اسفنکتر تحتانی مری
درمان رفلاکس معده
درمان رفلاکس معده با هدف کاهش بازگشت اسید و ترمیم آسیب‌های مری انجام میشود و شامل تغییر سبک زندگی، دارودرمانی و در موارد شدید، جراحی است. در مرحله اول، اصلاح عادات روزانه نقش مهمی دارد؛ کاهش وزن، پرهیز از خوردن غذاهای چرب و تند، پرهیز از دراز کشیدن تا دو ساعت پس از غذا، ترک سیگار و الکل و بالا بردن قسمت بالایی تخت هنگام خواب می‌تواند علائم را کاهش دهد. داروهای رفلاکس معده مانند داروهای ضداسید، مهارکننده‌های گیرنده H2 و مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPI) مانند امپرازول یا پنتوپرازول به کنترل اسید معده کمک می‌کنند. در مواردی که درمان دارویی مؤثر نیست یا عوارض جدی ایجاد شده، روش‌های جراحی مانند فاندوپلیکاسیون برای تقویت اسفنکتر مری پایین انجام میشود. انتخاب درمان مناسب باید تحت نظر پزشک متخصص گوارش باشد.
جدیدترین راه درمان رفلاکس معده چیست؟ هر سوالی داری از پزشک بپرس.
درمان خانگی رفلاکس معده چیست؟
برای درمان مشکل اسید معده می‌توانید از روش‌های خانگی استفاده کنید. البته چنان چه بیمار از درمان خانگی رفلاکس معده جواب نگیرد، از روش‌های دارویی و پزشکی کمک می‌گیرد. هنگامی که شما می‌بینید که روش‌های خانگی تاثیرگذار هستند، بهتر است که همین روش‌ها را در سبک زندگی خود جای دهید و از روش‌های دارویی تا جایی که می‌توانید پرهیز کنید. اما این روش‌های خانگی چه هستند؟ در ادامه به برخی از این روش‌ها اشاره کرده‌ایم.
پیشگیری از رفلاکس معده
پیشگیری از رفلاکس معده با رعایت اصول تغذیه سالم و تغییر در سبک زندگی امکان‌پذیر است. پرخوری و خوردن وعده‌های سنگین یکی از مهم‌ترین عوامل تحریک رفلاکس است، بنابراین بهتر است وعده‌های غذایی کوچکتر و متعدد مصرف شود. اجتناب از غذاهای چرب، تند، شکلات، قهوه، نوشیدنی‌های گازدار و الکل می‌تواند به کاهش احتمال بازگشت اسید کمک کند. همچنین باید از دراز کشیدن یا خوابیدن تا دو ساعت پس از خوردن غذا خودداری کرد و هنگام خواب، قسمت بالایی بدن حدود ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر بالاتر قرار گیرد. حفظ وزن مناسب، ترک سیگار، پوشیدن لباس‌های آزاد در ناحیه شکم و مدیریت استرس نیز از راهکارهای مؤثر در پیشگیری از رفلاکس معده هستند.
تفاوت سوزش سر دل و رفلاکس معده چیست؟
تفاوت سوزش سر دل و رفلاکس معده در این است که سوزش سر دل که زیر قفسه سینه احساس میشود بیشتر از آنچه که بیماری باشد، نشانه بیماری است. اما رفلاکس معده بیماری است که به مری آسیب می‌زند و سوزش سر دل یا سوزش معده از نشانه‌های شایع آن محسوب میشود. معمولاً بعد از پرخوری یا خوردن غذای تند گاهی احساس سوزش سر دل داریم، اما اگر سوزش معده به خاطر برگشت اسید معده به مری یا همان رفلاکس باشد آن وقت یعنی به بیماری رفلاکس معده مبتلا هستیم. یادتان باشد که سوزش دل لزوماً همیشه به خاطر رفلاکس نیست، گاهی بیماری‌های دیگری هم باعث ایجاد احساس سوزش سر دل می‌شوند.
آیا رفلاکس معده خطرناک است؟
پرسشی که معمولاً مبتلایان به درد معده آن را مطرح می‌کنند. علائم خطرناک ریفلاکس معده در افراد مختلف فرق می‌کنند و به طور کلی بهترین و راحت‌ترین راه برای مبتلایان به بیماری رفلاکس معده پرهیز از عوامل تحریک‌کننده معده است. تفاوت واکنش‌های بدنی باعث میشود که رفلاکس معده در برخی عوارض جدی نداشته‌باشد و در عده‌ای هم عوارض خطرناکی ایجاد کند، مانند ازوفاژیت که باعث سوزش سر دل، درد قفسه سینه و بلع دشوار میشود. عدم درمان ازوفاژیت مزمن خطر ابتلا به سرطان مری را افزایش می‌دهد. مری بارت، آسپیراسیون ریوی، تنگی مری و زخم‌های مری از دیگر عوارض ناشی از خطرناک بودن این مشکل هستند.
رفلاکس معده و سرطان
اگر رفلاکس معده و مری به موقع درمان نشود، ممکن است که بعد از مدتی بافت دستگاه گوارش دستخوش تغییر شود و بافت به مرور زمان سرطانی شود. بنابراین فرد باید قبل از تبدیل شدن رفلاکس معده و سرطان حتما تحت درمان پزشکی قرار بگیرد.
۴.۶ (۱۴۴۶ نظر)۴.۹ (۸۲۸ نظر)۴.۳ (۹۶۱ نظر)۴.۸ (۷۸۴ نظر)۴.۶ (۸۲۶ نظر)۴.۸ (۷۷۲ نظر)نتیجه گیری
رفلاکس معده یکی از مشکلات شایع اما قابل‌کنترل گوارشی است که در صورت بی‌توجهی می‌تواند موجب التهاب و زخم مری شود. مدیریت این بیماری به اصلاح سبک زندگی، رعایت رژیم غذایی مناسب و درمان دارویی وابسته است. کاهش مصرف غذاهای تند، پرهیز از پرخوری، ترک سیگار و حفظ وزن مناسب از راهکارهای مهم برای کنترل علائم به‌شمار می‌روند. در مواردی که این اقدامات مؤثر نباشد، پزشک متخصص ممکن است داروهای کاهنده اسید معده یا روش‌های جراحی را تجویز کند. تشخیص زودهنگام و درمان منظم، احتمال بروز عوارض مزمن را کاهش می‌دهد و به بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا کمک میکند.
دکترتو مراقب سلامتی شماست!
باسلام
دختر بچه بنده امسال روزه میگیره
مشکل سرفه وبعدش اگه معده اش پر باشه حالت استفراغ بهش دست میده وهرچه خورده بالا میاره
راه درمانش چیه
سلام
علایم ورم معده دارید
به هیچ وجه روزه نگیرند
تا ۱۵ روزبطور ناشتا از اومپرازوول استفاده کنید
سلام، ببخشید من حدود دو ماهه که به رفلاکس دچار شدم، پزشک مراجعه کردم، قرص ناشتایی ام پرازول و اورسوگارد و دومپریدون بهم دادن، ولی متاسفانه هنوز بهبودی کامل حاصل نشده، همیشه احساس بغض گلو دارم که واقعا کلافم میکنه. خواهش میکنم راهنمایی بفرمایید🙏
سلام
احتمال گاستریت و عفونت اچ پایلوری وجود دارد
انجام اندوسکوپی توصیه می شود
پرهیز غذایی هم جدی بگیرید
دوست عزیز
علایم شما به علت رفلاکس و برگشت اسید معده است بهتره تحت نظر متخصص گوارش آندوسکوپی انجام داده و در صورت داشتن میکروب معده درمان مناسب انجام شده تا رفلاکس درمان شود.
سلام، ببخشید من حدود دو ماهه که به رفلاکس دچار شدم، پزشک مراجعه کردم، قرص ناشتایی ام پرازول و اورسوگارد و دومپریدون بهم دادن، ولی متاسفانه هنوز بهبودی کامل حاصل نشده، همیشه احساس بغض گلو دارم که واقعا کلافم میکنه. خواهش میکنم راهنمایی بفرمایید🙏
سلام . ممنون از مطالب مفیدتون . من ۴۵ سالمه و تقریبا از ۱۵ سالگی مشکلات گوارشی ام شروع شدن . سه سال پیش بیماری سلیاک در من تشخیص داده شد تقریبا ۶ ساله که مدام امپرازول و یا پنتوپرازول مصرف کردم . الان دو ماه میشه دیگه دارو نمیخورم ریفلاکس دارم و خیلی اذیت هستم . تا زمانی که دارو میخورم خیلی بهترم همین که قطع میکنم سوزش آروغ حالت تهوع بی اشتهایی احساس سیری و نفخ همه برمیگرده . بعدش همه میگن مصرف مداوم قرص امپرازول خیلی بده . بنظرتون من چیکار کنم ؟ راهنمایی ام کنید ممنون میشم .
دوست عزیز
مصرف مدام این دارو ممکن در برخی افراد کم خونی ایجاد کند و بهتره برای جلوگیری از رفلاکس مصرف کنید.البته رفلاکس شما به علت میکروب معده نیز میتونه بشه بنابراین توصیه می شود برای انجام آندوسکوپی و تست تشخیصی به متخصص گوارش مراجعه کنید.
خیلی خیلی ممنونم ازاطلاعات کاملی که دراختیار بینندگان گذاشتید..بسیارسپاس گزارم
سپاس از توجه شما
تندرست باشید
ممنون از توضیحات کامل و جامع تان
سپاس از همراهی شما.
سلام تلخی دهان سوزش سری دل بزاق دهان علائم چیست
دوست عزیز
نشان‌دهنده برگشت اسید معده به مری می باشد که بهتره تحت نظر متخصص گوارش برای بررسی علت رفلاکس و درمان باشید.
با سلام وعرض ادب واحترام بنده چند سالی هست رفلاکس معده دارم دکتر گوارشی هم رفتم گفتند چیزی باید در تغذیه خود دقت کنید ولی همیشه نگران هستم نکنه یه دردی بگیرم که قابل درمان نباشه ضمنا ۵۰ ساله وفرهنگی هستم لطفا راهنمایی لازم رو بکنید
سلام
نگران نباشید
باید درمان رفلاکس را ادامه دهید
و سالی یک بار ازمایش اچ.پیلوری انجام دهید
سلام من ورم معده و رفلاکس دارم داروهای دکترم رو مصرف میکنم ولی هنوز رفلاکس دارم یکم که فعالیت بدنی داشته باشم در حد پیاده روی که کمی سریع باشه هم گلوم میسوزه و رفلاکس میگیرم چند روزی هم هست کمر درد دارم ولی بصورت نقطه‌ای یا یه یک خط مستقیم روی ستون فقراتم بنظر میاد میتونه علت رفلاکس باشه؟
سلام
مشکلات ستون فقرات ارتباط مستقیم بابیماری های دستگاه گوارش دارد
سلام دکتر برای ریفلاکس معده من قرص آمی تریپتلین تجویز کردن با چند داروی دیگر میترسم استفاده کنم چه کنم
سلام
طبق دستور پزشک مصرف نمایید
نگران نباشید