عوارض آلودگی هوا: بیماری های مرتبط با آلودگی هوا کدامند؟

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید

عوارض آلودگی هوا، سالانه منجر به مرگ، مسمومیت و بیماری‌های مزمن بسیاری از ایرانیان و سایر مردمان جهان می‌شود. بد نیست بدانید که بسیاری از شایع‌ترین بیماری‌ها در جهان، ناشی از آلودگی هوا هستند. آلودگی هوای تهران بیشتر باعث ایجاد بیماری‌های تنفسی می‌شود، اما می‌تواند بر سایر قسمت‌های بدن هم مانند قلب تأثیر بگذارد. اما شایع‌ترین عوارض ناشی از آلودگی هوا کدامند؟ راهی برای پیشگیری از این عوارض وجود دارد؟ برای سم‌زدایی بدن از این آلاینده‌ها چه کنیم؟ پاسخ این سؤالات بحث کلی امروز دکترتو خواهد بود.

اگر مرتبا در برابر هوای آلوده تهران قرار دارید، مشاوره با دکتر ریه، دکتر عفونی و دکتر عمومی به شما کمک خواهد کرد تا از مشکلات احتمالی که ممکن است شما را درگیر کنند آگاه شوید. همچنین در صورت نیاز می‌توانید از بخش نوبت مطب، اقدام به دریافت وقت ملاقات حضوری نمایید.

آلودگی هوا چیست؟

آلودگی هوا به وجود هرگونه ماده یا ذره آلاینده در جو اطلاق می‌شود که می‌تواند سلامت انسان، حیوانات و گیاهان را به خطر اندازد یا به محیط‌زیست آسیب برساند. این آلودگی شامل ذرات معلق، گازهای سمی و ترکیبات شیمیایی است که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم از منابع طبیعی و انسانی وارد هوا می‌شوند.

متن انگلیسی:
Air pollution is contamination of the indoor or outdoor environment by any chemical, physical or biological agent that modifies the natural characteristics of the atmosphere.
ترجمه فارسی:
آلودگی هوا عبارت است از آلودگی محیط داخلی یا خارجی توسط هر عامل شیمیایی، فیزیکی یا بیولوژیکی که ویژگی‌های طبیعی جو را تغییر می‌دهد.

به نقل از سایت who

منابع آلودگی هوا کدامند؟

علت آلودگی هوا و منابع آن به دو دسته کلی طبیعی و انسانی تقسیم می‌شوند:

• منابع طبیعی: شامل فوران آتشفشان‌ها، طوفان‌های گردوغبار، آتش‌سوزی جنگل‌ها و انتشار ترکیبات آلی فرّار از گیاهان.
• منابع انسانی: شامل انتشار گازها و ذرات آلاینده از خودروها، صنایع، نیروگاه‌ها و استفاده از سوخت‌های فسیلی.

چه چیزهایی باعث آلودگی هوا میشود و آلاینده های اصلی هوا کدامند؟

آلاینده‌های اصلی هوا شامل مواد و ترکیباتی هستند که به‌شدت برای سلامتی انسان مضرند:

• ذرات معلق (PM2.5 و PM10): این ذرات بسیار ریز می‌توانند به عمق ریه‌ها نفوذ کرده و حتی وارد جریان خون شوند.
• سرب: ناشی از سوخت‌های فسیلی، فعالیت‌های صنعتی و برخی باتری‌ها است و می‌تواند بر سیستم عصبی اثر منفی بگذارد.
• دی‌اکسید نیتروژن (NO₂): عمدتاً از احتراق سوخت در خودروها و نیروگاه‌ها تولید می‌شود و می‌تواند مشکلات تنفسی ایجاد کند.
• دی‌اکسید گوگرد (SO₂): از سوخت زغال‌سنگ و نفت در صنایع تولید می‌شود و می‌تواند باعث تحریک دستگاه تنفسی و ایجاد باران اسیدی شود.
• ازن (O₃): از واکنش‌های شیمیایی بین آلاینده‌های مختلف در حضور نور خورشید ایجاد شده و می‌تواند باعث تشدید بیماری‌های تنفسی شود.
• منوکسید کربن (CO): گازی بی‌رنگ و بی‌بو که در اثر احتراق ناقص سوخت‌های فسیلی تولید شده و در غلظت‌های بالا می‌تواند کشنده باشد.

عوارض آلودگی هوا بر سلامت انسان و اعضای بدن

طبق گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی (WHO)، آلودگی هوا سالانه میلیون‌ها مرگ زودرس را در سراسر جهان رقم می‌زند و با بیماری‌هایی مانند آسم، بیماری‌های قلبی و سرطان ریه مرتبط است. آلودگی هوا به دلیل ترکیبات پیچیده و خطرناک خود می‌تواند از طریق مکانیسم‌های مختلف وارد بدن شده و به ارگان‌های گوناگون آسیب برساند. این آسیب‌ها معمولاً ناشی از نفوذ ذرات معلق و گازهای سمی به بافت‌ها و سیستم‌های حیاتی بدن است. لازم به ذکر است که:

• ۷ میلیون مرگ زودرس در سال به دلیل آلودگی هوا رخ می‌دهد.
• ۹۹٪ از جمعیت جهان در مناطقی زندگی می‌کنند که کیفیت هوا در آن‌ها پایین‌تر از استانداردهای WHO است.
• آلودگی هوا مهم‌ترین عامل محیطی خطرناک برای سلامت انسان به شمار می‌رود.

در ادامه، تأثیرات آلودگی هوا بر سلامت انسان به تفکیک بررسی می‌شود.

۱. تاثیر آلودگی هوا بر ریه ها

یکی از ارگان‌های اصلی که تحت تاثیر آلودگی هوا قرار می‌گیرند، ریه‌ها هستند. همانطور که گفتیم آلودگی هوا از طریق مکانیسم‌های پیچیده‌ای مانند نفوذ ذرات به جریان خون، تولید رادیکال‌های آزاد و تحریک سیستم ایمنی، می‌تواند به ارگان‌های مختلف بدن، مثل ریه‌ها، آسیب بزند. آلودگی هوا، به‌ویژه ذرات معلق (PM2.5)، می‌تواند به اعماق ریه‌ها نفوذ کرده و باعث التهاب و آسیب به بافت‌های ریوی شود. تخمین زده می‌شود که سالانه حدود ۳ میلیون نفر در اثر بیماری‌های ریوی ناشی از آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند.

از عوارض آلودگی هوا بر ریه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش عملکرد ریه
• افزایش خطر ابتلا به عفونت‌های ریوی
• تسریع پیشرفت بیماری‌های مزمن ریه

روزهایی که هوا آلوده است سردرد و تهوع می‌گیری؟

همین حالا از دکتر مشاوره بگیر!

نوبت دکتر عمومی

۲. عوارض آلودگی هوا بر قلب

آلودگی هوا می‌تواند با افزایش فشار خون و التهاب عروق، خطر سکته قلبی و نارسایی قلبی را افزایش دهد. برخی از عوارض خطرناک آلودگی هوا بر قلب و عروق عبارتند از:

• افزایش احتمال لخته شدن خون
• تسریع تصلب شرایین

۳. عوارض آلودگی هوا بر مغز

قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض آلودگی هوا می‌تواند عملکرد شناختی را کاهش داده و خطر زوال عقل را افزایش دهد. برخی از عوارض آلودگی هوا بر مغز عبارتند از:

• التهاب عصبی
• کاهش توانایی‌های شناختی در کودکان و سالمندان

۴. عوارض آلودگی هوا بر چشم ها

چشم‌های ما هم در آلودگی هوا تحت تاثیر قرار می‌گیرند. آلاینده‌هایی مانند ازن و ذرات معلق می‌توانند باعث تحریک و التهاب چشم‌ها شوند. از عوارض آلودگی هوا بر چشم‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• قرمزی و سوزش چشم
• خشکی چشم
• افزایش خطر بیماری‌های سطح چشم مانند ملتحمه

۵. عوارض آلودگی هوا بر پوست

پوست ما یکی از ارگان‌هایی هست که در معرض گسترده‌ی آلودگی هواست و می‌تواند به عوارض آن دچار شود. آلودگی هوا می‌تواند باعث پیری زودرس پوست و بروز بیماری‌های پوستی شود. برخی از عوارض آلودگی هوا بر پوست عبارتند از:

• تشدید بیماری‌هایی مانند اگزما و پسوریازیس
• خشکی و التهاب پوست

تأثیر آلودگی هوا بر گروه های آسیب پذیر

برخی از گروه‌ها نسبت به دیگران آسیب‌پذیرتر هستند. حدود ۹۰٪ از کودکان جهان در معرض سطوح بالای آلودگی هوا قرار دارند که بسیار فراتر از استانداردهای WHO است. در ادامه به گروه‌های پرخطر اشاره کرده‌ایم:

• کودکان: سیستم تنفسی کودکان هنوز به‌طور کامل تکامل نیافته است و در برابر آلاینده‌ها حساس‌تر هستند.
• سالمندان: سیستم ایمنی ضعیف‌تر و وجود بیماری‌های زمینه‌ای خطر آسیب‌پذیری را افزایش می‌دهد.
• زنان باردار: آلودگی هوا می‌تواند باعث زایمان زودرس و کاهش وزن نوزاد شود.

شایع ترین بیماری های مرتبط با آلودگی هوا کدامند؟

بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا سالانه میلیون‌ها نفر را می‌کشند و افراد زیادی را در بیمارستان بستری می‌کنند. طبق گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی (WHO)، بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا ناشی از تماس مداوم یا طولانی‌مدت با آلاینده‌هایی مانند ذرات معلق (PM2.5 و PM10)، گازهای سمی (مانند دی‌اکسید نیتروژن و منوکسید کربن)، ازن و مواد شیمیایی خطرناک هستند. برآوردهای سازمان جهانی بهداشت حاکی از آن است که از هر ۸ مرگ در جهان، یک مورد به دلیل شرایط مرتبط با آلودگی هوا است. در ادامه به بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا پرداخته‌ایم:

۱. بیماری های تنفسی ناشی از آلودگی هوا

آلودگی هوا یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد و تشدید بیماری‌های تنفسی است. آلاینده‌هایی مانند ذرات معلق (PM2.5 و PM10)، دی‌اکسید نیتروژن (NO₂)، دی‌اکسید گوگرد (SO₂) و ازن (O₃) از جمله عوامل اصلی در بروز بیماری‌های تنفسی هستند. در ادامه به مهم‌ترین بیماری‌های تنفسی ناشی از آلودگی هوا و مکانیسم ایجاد آن‌ها پرداخته می‌شود:

آسم و تشدید حملات آسم در اثر آلودگی هوا

تماس با آلاینده‌هایی مانند ازن (O₃) و ذرات معلق (PM2.5) منجر به التهاب و تحریک مجاری تنفسی می‌شود. مجاری هوایی تنگ شده و حملات آسم افزایش می‌یابد. این وضعیت می‌تواند به تنگی نفس، خس‌خس سینه و سرفه شدید منجر شود. کودکان، سالمندان و افرادی که سابقه آسم دارند در معرض خطر بیشتری هستند.

بر اساس گزارش WHO، آلودگی هوا یکی از عوامل اصلی تشدید آسم در بیش از ۲۶۲ میلیون بیمار مبتلا به آسم در سراسر جهان است.

برونشیت مزمن و آلودگی هوا

استنشاق طولانی‌مدت آلاینده‌هایی مانند دی‌اکسید گوگرد (SO₂) و ذرات معلق (PM10) باعث التهاب و آسیب به بافت‌های مجاری تنفسی می‌شود. التهاب مداوم باعث تولید خلط اضافی و سرفه مزمن می‌شود که تنفس را دشوار می‌کند. افراد در معرض خطر شامل کارگران صنایع آلاینده، افراد سیگاری و ساکنین شهرهای آلوده هستند.

سازمان بهداشت جهانی تخمین می‌زند که آلودگی هوا سالانه بیش از ۱.۲ میلیون مرگ ناشی از برونشیت مزمن را رقم می‌زند.

بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD) ناشی از آلودگی هوا

علت ایجاد این بیماری قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض آلاینده‌های هوا مانند ذرات معلق (PM2.5) و گازهای شیمیایی است. این عارضه باعث کاهش عملکرد ریه، محدودیت جریان هوا و نارسایی در تنفس می‌شود. افراد در معرض خطر شامل افراد بالای ۴۰ سال، سیگاری‌ها و ساکنان مناطق صنعتی هستند. علائم آن سرفه مزمن، تنگی نفس و خلط زیاد است.

طبق گزارش WHO، آلودگی هوا مسئول ۴۲٪ از کل موارد COPD در سراسر جهان است.

سرطان ریه ناشی از آلودگی هوا

علت سرطان ریه می‌تواند تماس طولانی‌مدت با ترکیبات سرطان‌زا مانند هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای (PAHs) و دی‌اکسید نیتروژن (NO₂) باشد. نفوذ آلاینده‌ها به بافت ریه باعث تغییرات ژنتیکی و افزایش رشد سلول‌های غیرطبیعی می‌شود. ساکنان مناطق با آلودگی شدید، کارگران معادن و صنایع شیمیایی در معرض خطر بیشتری هستند. علائم آن شامل سرفه مداوم، درد قفسه سینه، خلط خونی و کاهش وزن بی‌دلیل است.

طبق آمار WHO، آلودگی هوا مسئول ۲۹٪ از مرگ‌ومیر ناشی از سرطان ریه در سطح جهانی است.

عفونت های حاد دستگاه تنفسی و آلرژی های تنفسی

استنشاق مداوم ذرات معلق و گازهای آلاینده مانند دی‌اکسید نیتروژن (NO₂) باعث تضعیف سیستم ایمنی و افزایش احتمال عفونت‌های ویروسی و باکتریایی می‌شود. همچنین قرار گرفتن در معرض گردوغبار، ذرات معلق و ازن احتمال آلرژی‌های تنفسی را زیاد می‌کند.

طبق داده‌های WHO، سالانه میلیون‌ها کودک در اثر عفونت‌های حاد تنفسی ناشی از آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند.

۲. بیماری های قلبی و عروقی ناشی از آلودگی هوا

آلودگی هوا یکی از عوامل اصلی ایجاد و تشدید بیماری‌های قلبی و عروقی است. آلاینده‌ها با ایجاد التهاب، استرس اکسیداتیو و کاهش اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها، سلامت قلب و عروق را به خطر می‌اندازند. در ادامه به مهم‌ترین بیماری‌های قلبی و عروقی ناشی از آلودگی هوا و مکانیسم ایجاد آن‌ها پرداخته می‌شود:

سکته قلبی در اثر آلودگی هوا

تماس طولانی‌مدت با ذرات معلق (PM2.5) و گازهای آلاینده می‌تواند باعث التهاب و انسداد عروق کرونری شود. این انسداد مانع از اکسیژن‌رسانی کافی به عضله قلب می‌شود و در نتیجه، خطر سکته قلبی افزایش می‌یابد.

• علائم: درد شدید قفسه سینه، تعریق سرد، تنگی نفس و سرگیجه.
• افراد در معرض خطر: افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی زمینه‌ای، سالمندان و ساکنین مناطق آلوده.

طبق گزارش WHO، آلودگی هوا سالانه مسئول ۲۵٪ از مرگ‌های ناشی از بیماری‌های قلبی است.

فشار خون بالا و آلودگی هوا

قرار گرفتن در معرض گازهایی مانند دی‌اکسید نیتروژن (NO₂) و ازن (O₃) باعث تنگ شدن عروق و افزایش فشار خون می‌شود. این وضعیت فشار زیادی به قلب وارد می‌کند و می‌تواند زمینه‌ساز بیماری‌های قلبی جدی‌تر باشد.

• علائم: سردرد مداوم، سرگیجه، تاری دید و خستگی.
• افراد در معرض خطر: بیماران مبتلا به فشار خون بالا، سالمندان و افراد با سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی.

نارسایی قلبی ناشی از آلودگی هوا

قرارگیری مداوم در معرض آلاینده‌های هوا مانند ذرات معلق (PM2.5) می‌تواند باعث فشار مضاعف بر عضله قلب شود و در نهایت منجر به نارسایی قلبی شود.

• علائم: تنگی نفس، ورم اندام‌ها، خستگی مفرط و افزایش ضربان قلب.
• افراد در معرض خطر: افراد مسن، بیماران قلبی و ساکنین مناطق شهری آلوده.

تحقیقات نشان داده‌اند که آلودگی هوا می‌تواند خطر نارسایی قلبی را تا ۲۰٪ افزایش دهد.

تصلب شرایین (آترواسکلروز) و آلودگی هوا

ذرات معلق و گازهای آلاینده می‌توانند باعث التهاب در دیواره عروق شوند و به تدریج پلاک‌های چربی و کلسترول در دیواره عروق انباشته شوند. این فرایند باعث باریک شدن عروق و محدودیت جریان خون می‌شود. تصلب شرایین یک عامل خطر جدی برای سکته قلبی و مغزی به‌شمار می‌رود.

• علائم: درد قفسه سینه، خستگی غیرمعمول و بی‌حسی در اندام‌ها.
• افراد در معرض خطر: افراد سیگاری، بیماران دیابتی و ساکنین مناطق صنعتی.

سکته مغزی و آلودگی هوا

آلودگی هوا می‌تواند از طریق ایجاد التهاب، افزایش فشار خون و تشکیل لخته‌های خونی، خطر سکته مغزی را افزایش دهد.

• علائم: بی‌حسی ناگهانی یک طرف بدن، سردرد شدید، تاری دید و اختلال در گفتار.
• افراد در معرض خطر: سالمندان، افراد مبتلا به فشار خون بالا و بیماران دیابتی.

طبق آمار WHO، آلودگی هوا مسئول ۲۵٪ از موارد سکته مغزی در سراسر جهان است.

اختلال در ریتم قلب در اثر آلودگی هوا

برخی از آلاینده‌های هوا، مانند منوکسید کربن (CO)، می‌توانند سیگنال‌های الکتریکی قلب را مختل کرده و باعث نامنظم شدن ریتم قلب شوند. اختلال در ریتم قلب می‌تواند منجر به ایست قلبی ناگهانی شود.

• علائم: تپش قلب نامنظم، سرگیجه، تنگی نفس و ضعف عمومی.
• افراد در معرض خطر: بیماران قلبی، سالمندان و افرادی که در معرض دود خودروها و صنایع هستند.

۳. بیماری های عصبی و شناختی ناشی از آلودگی هوا

آلودگی هوا می‌تواند به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر عملکرد مغز و سیستم عصبی تأثیر بگذارد. نفوذ ذرات معلق و گازهای آلاینده به سد خونی-مغزی، باعث التهاب عصبی و آسیب به سلول‌های مغزی می‌شود.

زوال عقل (دمانس) و آلزایمر در اثر آلودگی هوا

نفوذ ذرات معلق (PM2.5) و فلزات سنگین به سد خونی-مغزی باعث ایجاد التهاب عصبی می‌شود. افزایش التهاب در سلول‌های مغزی و کاهش عملکرد شناختی، خطر زوال عقل و بیماری آلزایمر را افزایش می‌دهد. سالمندان، افراد با سابقه خانوادگی زوال عقل و ساکنین مناطق صنعتی از افراد در معرض خطر هستند.

طبق تحقیقات WHO، قرارگیری در معرض آلودگی هوا می‌تواند خطر ابتلا به آلزایمر را تا ۵۰٪ افزایش دهد.

اختلالات شناختی در کودکان در اثر آلودگی هوا

تحقیقات نشان می‌دهد کودکانی که در معرض سطوح بالای آلودگی هوا قرار می‌گیرند، دچار مشکلات حافظه و تمرکز بیشتری می‌شوند.

• علت: قرار گرفتن مادران باردار در معرض آلاینده‌های هوا مانند دی‌اکسید نیتروژن و ذرات معلق (PM2.5).
• تأثیر: اختلال در رشد مغزی، کاهش توانایی‌های شناختی و تأخیر در رشد مهارت‌های یادگیری کودکان.
• افراد در معرض خطر: نوزادان، کودکان خردسال و مادران باردار.

۴. بیماری های سیستم ایمنی ناشی از آلودگی هوا

آلودگی هوا می‌تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند یا آن را بیش‌فعال نماید و به بیماری‌های خودایمنی منجر شود. طبق گزارش WHO، قرارگیری در معرض آلودگی هوا می‌تواند خطر عفونت‌های ویروسی و باکتریایی را تا ۳۰٪ افزایش دهد. افراد با سابقه خانوادگی بیماری‌های خودایمنی و ساکنین مناطق آلوده، کودکان، سالمندان و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای از افراد در معرض خطر هستند.

۵. آلودگی هوا و سلامت روان

آلودگی هوا نه‌تنها بر سلامت جسمی، بلکه بر سلامت روان نیز تأثیر می‌گذارد. استنشاق مداوم گازهای آلاینده و ذرات معلق می‌تواند باعث تغییرات شیمیایی در مغز شود. تحقیقات نشان داده است که افراد در معرض آلودگی هوا تا ۳۰٪ بیشتر در معرض خطر ابتلا به افسردگی و اضطراب هستند. همچنین آلودگی هوا می‌تواند با التهاب مجاری تنفسی و کاهش اکسیژن‌رسانی به بافت‌های بدن هنگام خواب، در کاهش کیفیت خواب اثر بگذارد.

علائم مسمومیت آلودگی هوا چیست؟

افرادی که هوای آلوده تنفس می‌کنند ممکن است دچار علائم مختلفی شوند. این علائم با توجه به حساسیت هر فرد نسبت به آلودگی هوا متفاوت است. طبق گفته quebec، علائم کوتاه‌مدت بیماری های ناشی از آلودگی هوا عبارتند از:

• سوزش چشم
• خس‌خس سینه یا مشکل در تنفس
• تحریک و التهاب مجاری تنفسی (سرفه)
• تنگی نفس، به‌ویژه در هنگام فعالیت بدنی

شدت این علائم به سلامت فرد و میزان آلودگی که در معرض آن قرار دارد بستگی دارد. استفاده نادرست از برخی داروها می‌تواند علائم آلودگی را بدتر کند.

اگر با علائمی مانند سرفه مداوم، تنگی نفس یا تحریک چشم‌ها مواجه هستید، ممکن است تحت تأثیر آلودگی هوا قرار گرفته باشید. همین حالا از سایت دکترتو نوبت مشاوره با متخصص ریه بگیرید و برای درمان اقدام کنید!

علائم حساسیت به آلودگی هوا و عوارض آلودگی هوا

نشانه‌های بیماری رینیت آلرژیک می‌تواند فصلی یا در تمام طول سال باشد و مشخص شده است که آلودگی هوا ارتباط قوی‌تری با افزایش شیوع آلرژی دارد. آلرژیک شامل سردرد، انسداد یا آبریزش بینی، سوزش چشم و اشک آمدن خارش یا اختلالات خواب است.

آلودگی هوا و سردرد

آلاینده‌های موجود در هوا مانند ذرات معلق، دی اکسید نیتروژن و ازن می‌توانند سیستم تنفسی را تحریک‌کرده و منجر به التهاب و ترشح مواد شیمیایی شوند که باعث سردرد می‌شود. علاوه بر این، آلودگی هواباعث گرفتگی سینوس خواهد شد.

آلودگی هوا و حالت تهوع

یکی از مضرات آلودگی هوا این است که ساکنان خانه‌ها یا محله‌هایی با کیفیت هوای داخلی نامناسب ممکن است از علائمی مانند سردرد، سوزش چشم، خستگی، خشکی گلو، احتقان سینوسی، سرگیجه و حالت تهوع شکایت کنند. حالت تهوع آلودگی هوا در برخی از افراد فعالیت روزانه را مختل می‌کند.

آلودگی هوا و گلو درد

از تاثیرات آلودگی هوا این است که اکسید نیتروژن و دی اکسید گوگرد در آلودگی هوا شانس ابتلا به ذات‌الریه یا التهاب ریه را افزایش می‌دهد و از عوارض آلودگی هوا بر گلو است. علائم این بیماری‌ها نیز شامل درد قفسه سینه، گلودرد، سرفه، خستگی، تنگی نفس و تب هستند. مصرف دمنوش آویشن به درمان سرفه ناشی از آلودگی هوا کمک می‌کند. گلو درد ناشی از آلودگی هوا می‌تواند مشابه سرماخوردگی یا آنفولانزا و سایر بیماری‌های تنفسی باشد.

آیا آلودگی هوا باعث تب میشود؟

آلودگی هوا مستقیما باعث بروز تب نمی‌شود. اما اگر در اثر آلودگی هوا به بیماری‌های ریوی مبتلا شود، ممکن است که به یکی از علامت این بیماری‌ها (مثلا ذات‌الریه) که تب است دچار شوید. تب یک علامت و واکنش التهابی است که در مبارزه با عوامل بیماری‌زا ایجاد می‌شود. آلودگی هوا عامل بیماری‌زایی است که بر بسیاری از افراد حساس تاثیر فوری می‌گذارد. بنابراین اگر به تب دچار شدید، سریعا به دکتر مراجعه کنید تا علت آن بررسی شود.

روش های پیشگیری از عوارض آلودگی هوا و اثرات آن

طبق گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی (WHO) و آژانس محیط‌زیست اروپا (EEA)، آگاهی از راه‌های پیشگیری و محافظت فردی می‌تواند تا حد زیادی اثرات مضر آلودگی هوا را کاهش دهد. آلودگی هوا یک بحران جهانی است که نیازمند اقدامات فردی و اجتماعی است. پیشگیری از اثرات مخرب آلودگی هوا با استفاده از ماسک مناسب، نظارت بر شاخص کیفیت هوا، تقویت سیستم ایمنی بدن و خودداری از فعالیت در ساعات اوج آلودگی ممکن است.

برخی از راه‌های پیشگیری از اثرات آلودگی هوا عبارتند از:

۱. استفاده از ماسک های استاندارد آلودگی هوا

هنگام خروج از خانه، از ماسک فیلتردار استفاده کنید. سازمان بهداشت جهانی استفاده از ماسک‌های N95 و N99 را در هنگام آلودگی هوا توصیه می‌کند. این ماسک‌ها قابلیت فیلتر کردن ذرات معلق (PM2.5 و PM10) را دارند. ماسک آلودگی هوا باید به‌درستی روی صورت قرار گیرد و هیچ درزی بین ماسک و پوست وجود نداشته باشد.

۲. کاهش فعالیت در فضای باز در ساعات اوج آلودگی

ساعات اوج آلودگی معمولاً ساعات صبح زود و غروب هستند. از انجام فعالیت‌های بدنی سنگین مانند دویدن و ورزش در این ساعات خودداری کنید. وقتی از نظر بدنی فعال هستید، عمیق‌تر و سریع‌تر نفس می‌کشید و خود را در تماس بیشتری با آلاینده‌های هوا قرار می‌دهید. بنابراین، زمانی که در یک منطقه آلوده هستید فعالیت بدنی خود را کاهش دهید.

۳. استفاده از دستگاه های تصفیه هوا در محیط داخلی

کیفیت هوای داخل خانه خود را در حالت مطلوب حفظ کنید. در هنگام آلودگی هوا استفاده از دستگاه‌های مجهز به فیلتر HEPA در محیط خانه یا محل کار توصیه می‌شوند. این دستگاه‌ها قادر به جذب ذرات معلق ریز و گازهای سمی هستند. اطمینان حاصل کنید که فیلترهای دستگاه به‌طور مرتب تعویض شوند.

۴. افزایش فضای سبز در محیط زندگی

کاشت درخت و گیاهان آپارتمانی در محیط زندگی بسیار توصیه می‌شود. گیاهانی مانند آلوئه‌ورا، پوتوس و اسپاتی فیلوم به بهبود کیفیت هوا کمک می‌کنند.

۵. نظارت بر شاخص کیفیت هوا (AQI)

همیشه اپلیکیشن‌ها و وب‌سایت‌های آنلاین را برای بررسی شاخص کیفیت هوا بررسی کنید. برخی منابع مانند IQAir و AirVisual برای بررسی روزانه شاخص کیفیت هوا انتخاب‌های خوبی هستند.

۶. اجتناب از مصرف سوخت های آلاینده

استفاده از وسایل نقلیه عمومی به‌جای خودروهای شخصی در مناطقی که آلودگی هوا دارند توصیه می‌شود. استفاده نکردن از خودروهای شخصی و کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی در منازل و صنایع به کاهش آلودگی کمک می‌کند.

۷. تقویت سیستم ایمنی بدن

مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین C، ویتامین E و آنتی‌اکسیدان‌ها به تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش عوارض آلودگی هوا کمک می‌کند. نوشیدن مایعات کافی برای کمک به دفع سموم از بدن ضروری است.

در هوای آلوده به تنگی نفس دچار می‌شی؟ حتما کلیک کن!

دکتر تنگی نفس

راهکارهای خانگی و طب سنتی برای کاهش عوارض آلودگی هوا

شاید بهتر باشد این سوال را به این صورت مطرح کنیم که “برای مقابله با عوارض آلودگی هوای تهران چه بخوریم؟” طب سنتی بیشتر روی داروهایی گیاهی و تغذیه سالم متمرکز است. شما برای کاهش عوارض آلودگی هوا و علائم مریضی آلودگی هوا می‌توانید از مواد زیر تغذیه کنید:

• روغن زیتون
• بذر کتان
• آووکادو
• کلم بروکلی
• گوجه فرنگی
• زردچوبه
• ویتامین دی
• سلنیوم و بتاکاروتن
• آویشن

برای آلودگی هوا چی بخوریم؟

۵ نوشیدنی زیر به شما کمک می‌کنند تا با آلودگی هوای تهران مبارزه کنید و سلامت ریه‌های خود را بهبود ببخشید:

نوشیدنی مناسب برای آلودگی هوا	فواید آن‌ها
چای لیمو، زنجبیل و نعناع	یکی از طبیعی‌ترین پاک‌کننده‌ها است که با عملکرد آنتی‌اکسیدانی و ادرارآوری خود، بدن شما را سم‌زدایی می‌کند. لیموی موجود در چای ذهن شما را شاداب می‌کند، زنجبیل به شما انرژی می‌دهد و نعناع فلفلی گلوی شما را آرام می‌کند.
عسل و آب گرم	نوشیدنی آب گرم عسل برای کمک به ریه‌های شما در مبارزه با آلاینده‌ها بسیار عالی است. این به این دلیل است که عسل دارای خواص ضد التهابی است که در کاهش التهاب موثر است.
دمنوش زردچوبه و زنجبیل	زردچوبه حاوی کورکومین است که ضدالتهاب، آنتی‌اکسیدان، ضد سرطان و همچنین دارای خواص ضد‌سمیت است. این دمنوش به حذف سموم مضر از بدن کمک می‌کند و در عین حال از اندام‌ها در برابر آسیب بیشتر محافظت می‌کند.
چای سبز	چای سبز فواید بی‌شماری برای سلامتی دارد و حتی برای پاکسازی ریه‌ها هم مفید است. این دمنوش مملو از آنتی‌اکسیدان‌هایی است که ممکن است به کاهش التهاب در ریه‌ها کمک کند.
دمنوش ریشه شیرین بیان	می‌تواند به عنوان یک ماده اصلی برای کاهش سرفه، احتقان و تب در نظر گرفته شود. همچنین مشخص است که مصرف منظم این نوشیدنی سم‌زدا به کاهش خطر بیماری‌های قلبی و پاکسازی ریه‌ها کمک می‌کند.

چه افرادی نباید در زمان آلوده بودن هوا بیرون بروند؟

برخی افراد به دلیل شرایط فیزیکی یا سلامتی خود، نسبت به اثرات آلودگی هوا آسیب‌پذیرتر هستند. سیستم تنفسی کودکان هنوز به‌طور کامل توسعه نیافته و آن‌ها بیشتر از بزرگسالان نفس می‌کشند. در روزهای آلوده کودکان نباید در فضای باز بازی کنند.

سیستم ایمنی و تنفسی سالمندان ضعیف‌تر است و در برابر آلاینده‌ها آسیب‌پذیرتر هستند. سالمندان باید از فعالیت‌های بیرون از منزل در ساعات اوج آلودگی خودداری کنند.

قرار گرفتن زنان باردار در معرض آلودگی هوا خطر زایمان زودرس و وزن کم نوزاد را افزایش می‌دهد. زنان باردار در روزهای آلوده از خانه خارج نشوند. همچنین بیماران قلبی، ریوی و افرادی که دچار آسم هستند، در برابر آلودگی هوا آسیب‌پذیرترند. مصرف منظم داروها و ماندن در فضای داخلی در روزهای آلوده به این گروه از افراد توصیه می‌شود.

متن انگلیسی:
people who are sensitive to pollution (i.e. people with lung disease, asthma, children, older adults and outdoor workers) reduce or limit the time they spend working or doing activities outside.
ترجمه فارسی:
افرادی که به آلودگی حساس هستند (مانند افراد مبتلا به بیماری‌های ریوی، آسم، کودکان، سالمندان و کارگران در فضای باز) در زمان آلودگی هوا بهتر است زمان کار یا انجام کار را کاهش‌داده و محدود کنند.

به نقل از سایت cnet

نتیجه گیری و اهمیت مقابله با آلودگی هوا

آلودگی هوا یکی از عوامل اصلی مرگ و میر و بیماری‌های زودرس است. این عامل در سراسر دنیا جان انسان‌ها را هدف قرار داده است. مبارزه و مقابله با آلودگی هوا برای نجات جان انسان‌ها بسیار حیاتی است. متاسفانه انجام این کار به آن ساد‌گی‌ها که فکر می‌کنید نیست. پاکسازی هوا نیازمند هزینه بالا، مدیریت مناسب و مشارکت جهانی است.

تنها راه پیش روی مردم ایران در شرایط فعلی، رعایت بهداشت فردی، کاهش تعامل با آلودگی هوا و انجام چکاپ‌های مداوم است. دکترتو امیدوار است که هر چه زودتر این مشکل زیست‌محیطی برطرف شود تا همه بتوانند در کنار هم هوای پاک را تنفس کنند و به بیماری‌های ناشی از آلودگی هوا مبتلا نشوند.

اگر مرتبا در برابر هوای آلوده قرار دارید، دکتر فوق تخصص ریه، دکتر آسم و آلرژی و پزشک عمومی به شما کمک خواهد کرد تا از مشکلات احتمالی که ممکن است شما را درگیر کنند آگاه شوید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!