دیابت بی مزه چیست و چگونه درمان می شود؟

دیابت بی مزه که به آن دیابت اینسیپیدوس (Diabetes insipidus) می‌گویند، بیماری نادری است که با دفع ادرار زیاد و تشنگی مکرر در فرد روی می‌دهد. دو نشانه شایع اینسیپیدوس تشنگی شدید یا پلی‌دیپسیا (polydipsia) و تکرر ادرار حتی در شب‌ها هستند. در موارد شدیدتر ابتلا به بیماری فرد حتی تا روزی ۲۰ لیتر هم دفع ادرار دارد. در واقع علت اصلی این اختلال به‌خاطر فقدان هورمون ادراری به ‌نام وازوپرسین است. علت نامگذاری این بیماری به دیابت بی‌ مزه این است که به‌ خاطر حجم بالای دفع ادرار که مثل دیابت شیرین حاوی میزان زیادی گلوکز است، به‌ جای شیرین بودن بی‌مزه است و به ‌همین صورت نامگذاری شده است.

در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر با بیماری دیابت بی مزه، علائم و نشانه‌های بیماری و ریسک فاکتورهای آن آشنا شوید. پیشنهاد ما این است که برای دریافت مشاوره آنلاین و یا معاینه حضوری به متخصص غدد و یا دکتر دیابت در دکترتو مراجعه کنید.

دیابت بی مزه چیست؟

به نقل از «healthline» دیابت بی مزه یا دیابت اینسیپیدوس (DI) نوعی بیماری غدد نادر است که در اثر اختلال در کلیه‌ها به ‌وجود می‌آید. در واقع در این بیماری کلیه‌‌ها دیگر قادر به نگهداری آب در خود نیستند. این بیماری باعث تشنگی شدید در فرد و تکرر ادرار اینسیپید (بی‌مزه) یا رقیق و بدون بو می‌شود. یک فرد بالغ سالم معمولا بین ۹۴۶ میلی‌لیتر تا ۲.۸۴ لیتر در روز ادرار می‌کند. افراد مبتلا به دیابت بی مزه چیزی نزدیک به ۱۸.۹ لیتر در روز دفع ادرار دارند. دیابت اینسیپیدوس انواع مختلفی دارد و خوشبختانه قابل درمان است.

آیا در دیابت بی مزه میزان قند خون بالا است؟

بر خلاف برخی از انواع دیابت مانند دیابت شیرین که میزان قند خون یا همان گلوکز در آن بیش از حد بالا است، در دیابت اینسیپیدوس میزان گلوکز خون در حد نرمال است. در دیابت شیرین، کلیه‌ها میزان گلوکز اضافی را از طریق ادرار دفع می‌کنند، اما در دیابت بی مزه کلیه‌ها عملکرد درستی برای دفع ادرار ندارند. در واقع این بیماری ارتباطی با دیگر انواع دیابت و قند خون ندارد و در اثر مشکل در عملکرد سیستم غدد و ترشح نشدن هورمون وازوپرسین ایجاد می‌شود.

دیابت بی مزه در واقع نوعی اختلال در سیستم غدد است که باعث کاهش ترشح یا نبود هورمون ادراری یا وازوپرسین می‌شود و در نتیجه کلیه نمی‌تواند کار خود را به درستی انجام دهد و حجم ادرار بسیار افزایش پیدا می‌کند.

دیابت بی مزه چگونه ایجاد می شود؟

دیابت اینسیپیدوس زمانی روی می‌دهد که یکی از اجزای سیستم تنظیم کننده مایعات در بدن دچار اختلال می‌شود. این بیماری رابطه تنگاتنگی با میزان کم هورمون ادرار (antidiuretic hormone) دارد که به آن وازوپرسین (vasopressin) می‌گویند. میزان هورمون ادرار روی نحوه نگهداری آب در کلیه‌ها تاثیر می‌گذارد.

حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد کل وزن بدن یک انسان بالغ و ۷۵ درصد وزن بدن نوزادان را آب تشکیل می‌دهد. حفظ و نگهداری میزان آب کافی برای بدن نقش کلیدی و حیاتی در سلامت عمومی بدن ایفا می‌کند. مصرف آب و غذا در طول روز به تامین مایعات مورد نیاز بدن کمک می‌کند. دفع ادرار، نفس کشیدن و عرق کردن هم روش‌های دفع مایعات از بدن هستند.

بدن انسان با کمک چند اندام داخلی و سیگنال‌های هورمونی، میزان مایعات داخل بدن را تنظیم می‌کند. زمانی که بدن لازم دارد آب و مایعات از دست رفته به‌ خاطر عرق کردن را جبران کند، این سیستم به‌ صورت خودبه‌خود میزان دفع ادرار را کاهش می‌دهد. بالعکس، زمانی که میزان مایعات موجود در بدن زیاد می‌شود، این سیستم دستور افزایش ادرار را صادر می‌کند.

کلیه‌ها نقش مهمی در تنظیم مایعات بدن دارند به‌این ترتیب که مایعات اضافی را از جریان خون دفع می‌کنند. مایعات اضافی و دفع شده وارد مثانه می‌شوند تا از آنجا به‌شکل ادرار به بیرون دفع شوند. مغز هورمون ادرار را تولید می‌کند که بعد از تولید در غده هیپوفیز ذخیره می‌شود. درواقع، این هورمون‌ها در هیپوتالاموس تولید می‌شوند. همان غده‌ای که تنظیم تشنگی هم بر عهده اوست. زمانی که بدن نیاز دارد که آب و مایعات را در خود نگه دارد، غده هیپوفیز، هورمون ادرار را در جریان خون منتشر می‌کند. زمانی هم که لازم است مایعات اضافی از بدن دفع شوند، هورمون ادرار در مقادیر کم ترشح می‌شود یا اصلا ترشح نمی‌شود، و ادرار می‌کنید.

علائم دیابت بی مزه چیست؟

مثل هر بیماری دیگری، دیابت بی مزه هم علائم خودش را دارد که در ادامه نشانه‌های اصلی آن را آورده‌ایم:

• تشنگی مفرط که می‌تواند ولع فرد نسبت به آب خوردن را غیرقابل کنترل کند.
• حجم بیش از حد ادرار و تکرر ادرار در حدی که ممکن است باعث شود فرد خودش را خیس کند یا در طول شب چند بار برای دفع مکرر ادرار از خواب بیدار شود.

علائم احتمالی دیابت اینسیپیدوس در نوزادان و کودکان عبارت‌اند از:

• تشنگی مفرط
• دفع ادرار بیش از حد معمولی تا جایی که پوشک این بچه‌ها همیشه خیس است، ادرار در رختخواب یا دفع مکرر ادرار
• بی‌قراری و تحریک پذیری
• کم آبی بدن
• تب بالا
• خشکی پوست
• تاخیر در رشد.

افراد بالغ و بزرگسال علاوه بر علائم بالا، نشانه‌های زیر را هم تجربه می‌کنند:

• گیجی و سردرگمی
• سرگیجه
• سستی. ughj

دیابت اینسیپیدوس باعث کم آبی شدید بدن می‌شود که اگر به‌موقع و به‌درستی درمان نشود منجر به تشنج، آسیب مغزی و حتی مرگ خواهد شد. در صورت مشاهده هرگونه از علائم و نشانه‌های مزبور در خود یا فرزندتان بلافاصله با پزشک تماس بگیرید.

آیا تشنگی مفرط داری و مدام دچار تکرر ادرار میشی؟

برای بررسی علائم به متخصص مراجعه کن.

دکتر غدد آنلایندکتر فوق تخصص غدد

دلایل ابتلا به دیابت بی مزه چیست؟

دیابت اینسیپیدوس نوعی عارضه ایدیوپایتک محسوب می‌شود چرا که علت خاصی ندارد. با این حال می‌توان موارد زیر را از دلایل دیابت بی مزه دانست:

• کاهش یا توقف میزان هورمون ادرار تولید شده توسط مغز به‌خاطر آسیب دیدگی هیپوفیز، عفونت (مثل سل) و نقص‌های ارثی و مادرزادی
• کلیه پلی‌کیستیک
• بیماری آمیلوئیدوز
• مصرف داروهایی مثل لیتیوم
• تولید آنزیم‌هایی که جفت در دوره بارداری تولید کرده و باعث تجزیه هورمون ضد ادرار می‌شوند.

عوامل خطر ابتلا به دیابت بی مزه

سابقه ژنتیکی از ریسک فاکتورها یا عوامل خطر ابتلا به دیابت بی مزه محسوب می‌شود. اگر یکی از افراد درجه یک خانواده سابقه ابتلا به دیابت اینسیپیدوس را داشته باشند، بعد از تولد نوزاد حتما باید چکاپ کامل انجام شود. دیابت بی مزه نفروژنیک که یکی از انواع این بیماری است هم معمولا در آقایان بیشتر از خانم‌ها شیوع دارد. گاهی هم ممکن است ژن بیماری از طریق مادر به نوزاد منتقل شود.

انواع دیابت بی مزه

دیابت بی مزه چهار نوع اصلی دارد که شامل این موارد می‌شوند:

• دیابت بی مزه مرکزی (نورولوژیک)
• دیابت بی مزه نفروژنیک
• دیابت بی مزه دیپسوژنیک
• دیابت بی مزه بارداری

۱. دیابت بی مزه نورولوژیک

دیابت بی مزه نورولوژیک شایع‌ترین نوع دیابت اینسیپیدوس و یکی از شایع ترین بیماری های غدد محسوب می‌شود که غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس آسیب می‌بیند. با آسیب دیدن این غده‌ها، تولید، ذخیره یا انتشار نرمال هورمون ادرار دچار اختلال می‌شود. بدون هورمون ضد ادراری هم میزان زیادی از مایعات وارد ادرار می‌شوند. دیابت اینسیپیدوس نورولوژیک معمولا به‌ خاطر موارد زیر به‌وجود می‌آید:

• ترومای سر
• شرایطی که باعث تورم مغز می‌شوند.
• تومورهای مغزی
• عمل‌های جراحی که روی غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس تاثیر می‌گذارند
• فقدان خون‌رسانی به غده هیپوفیز
• شرایط ژنتیکی نادر.

۲. دیابت بی مزه نفروژنیک

دیابت اینسیپیدوس نفروژنیک می‌تواند ژنتیکی و ارثی یا اکتسابی باشد. جهش‌های ژنتیکی به کلیه‌ها آسیب رسانده و باعث می‌شوند که کلیه‌ها نتوانند به هورمون ضد ادراری واکنش مناسب نشان بدهند. از دیگر علل ابتلا به دیابت اینسیپیدوس نفروژنیک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مصرف داروهایی مثل لیتیوم یا تتراسایکلین
• انسداد مجاری ادراری
• عدم تعادل الکترولیت مثل کلسیم زیاد یا فقدان پتاسیم
• بیماری کلیوی مزمن در موارد نادر.

۳. دیابت بی مزه دیپسوژنیک

دیابت بی مزه دیپسوژنیک به‌خاطر اختلال در مکانیسم تشنگی در هیپوتالاموس به‌ وجود می‌آید. این اختلال باعث ایجاد احساس تشنگی شدید یا حس نوشیدن بیش از حد مایعات می‌شود. مصرف برخی داروها و برخی بیماری‌های زمینه‌ای مثل بیماری‌های سلامت روان هم روی ابتلا به دیابت بی مزه دیپسوژنیک تاثیر می‌گذارند.

۴. دیابت بی مزه بارداری

این نوع دیابت اینسیپیدوس صرفا در دوره بارداری روی می دهد وقتی که آنزیمی که جفت تولید می‌کند باعث برهم خوردن تنظیمات هورمون ضد ادراری فرد می‌شود. جفت نقش مهمی در انتقال مواد مغذی و دفع اضافات بین جنین و مادر ایفا می‌کند. دیابت بی مزه بارداری زمانی روی می‌دهد که سطح هورمون شیمیایی پروستاگلاندین بالاتر برود. این هورمون، میزان حساسیت کلیه‌ها به هورمون ضد ادراری را کاهش می‌دهد. دیابت اینسیپیدوس بارداری بعد از اتمام دوره بارداری برطرف می‌شود. این بیماری با دیابت بارداری تفاوت زیادی دارد. دیابت بارداری باعث افزایش قند خون مادر می‌شود.

تشخیص دیابت بی مزه

در صورت مشاهده علائم و نشانه‌هایی که پیشتر اشاره شد بلافاصله به پزشک متخصص مراجعه کنید. متخصص با انجام معاینات اولیه و علائم بیماری، آزمایشات لازم را تجویز می‌کند. آزمایش‌هایی که برای تشخیص دیابت اینسیپیدوس توصیه می‌شوند شامل این موارد می‌شوند:

• آزمایش گرانش ادرار جهت سنجش میزان نمک و سایر ضایعات دفعی ادرار
• تست محرومیت از آب که میزان تغییرات سدیم خون، اسمولالیته خون، خروجی ادرار، ترکیب ادرار و وزن بدن را می‌سنجد.
• ام آر آی از بافت مغز، غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس
• غربالگری ژنتیکی برای بررسی وجود دیابت اینسیپیدوس ارثی.

راه درمان دیابت بی مزه چیست؟

درمان این بیماری به نوع دیابت اینسیپیدوس و شدت آن بستگی دارد. در موارد ابتلای خفیف، پزشک به بیمار توصیه می‌کند که آب بیشتری مصرف کند.

دسموپرسین (Desmopressin) نوعی هورمون مصنوعی است به‌ شکل قرص، اسپری تنفسی یا تزریقی که برای درمان دیابت اینسیپیدوس مرکزی تجویز می‌شود. همزمان با مصرف این دارو باید در نوشیدن آب هم دقت کنید و فقط وقتی که تشنه هستید آب بنوشید. در مواردی که تومور یا اختلال در غده هیپوفیز باعث ابتلا به دیابت اینسیپیدوس باشند پزشک ابتدا آن بیماری را درمان کرده و بعد مشخص می‌کند که دیابت بی مزه نیاز به درمان دارد یا خیر.

برای درمان بیماران دیابت بی مزه نفروژنیک، ابتدا باید علت اصلی بیماری شناسایی و درمان شود. مصرف دوز بالای دسموپرسین، دیورتیک همراه با آسپرین یا ایبوپروفن و داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی برای درمان دیابت بی مزه نفروژنیک تجویز می‌شوند. اگر مصرف برخی از داروها باعث به‌وجود امدن بیماری باشند، پزشک باید دستور قطع آن داروها را بدهید یا داروی دیگری را جایگزین کند. بدون مشورت با پزشک، مصرف هیچ دارویی را سر خود قطع نکنید.

هیچ روش درمانی خاصی برای درمان دیابت اینسیپیدوس دیسپوژنیک وجود ندارد، اما درمان علائم و یا بیماری روانی اولیه می‌تواند روی درمان این بیماری تاثیر بگذارد. دیابت بی مزه بارداری هم معمولا نیازی به درمان ندارد و بعد از پایان بارداری برطرف می‌شود. در موارد ابتلای شدید می‌توان از دیسموپرسین استفاده کرد.

پیشنهاد ما این است که برای درمان این بیماری با متخصص غدد در دکترتو به صورت آنلاین یا تلفنی مشورت کنید و یا برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.

دچار دیابت بی مزه هستی؟ برای بهترین درمان با متخصص مشورت کن.

دکتر دیابت بی مزه

درمان گیاهی دیابت بی مزه

درمان گیاهی و طب سنتی می‌تواند روش مکملی در کنار علم پزشکی باشد تا با توصیه راهکارها و به کمک گیاهان دارویی بتوانید شرایط بیماری را کنترل کنید. طب سنتی چند راهکار درمان گیاهی دیابت بی مزه دارد که می‌توانید از آن‌ها کمک بگیرید، البته به‌خاطر داشته باشید که بدون مشورت با دکتر غدد در دکترتو هیچ دارویی مصرف نکنید، چرا که ممکن است درمان گیاهی دیابت بی مزه با داروهای تجویزی پزشک تداخل پیدا کنند.

برای درمان گیاهی دیابت اینسیپیدوس می‌توانید مصرف روزی یک لیوان شیر بادام، مصرف روزی ۸ لیوان آب، یک لیوان شربت عسل و لیمو ترش را در رژیم غذایی روزانه‌تان بگنجانید. درمان گیاهی، مصرف نارنگی را برای این بیماران ممنوع کرده است. مصرف آب هندوانه برای تامین آب مورد نیاز بدن در صورت ایجاد کم آبی شدید توصیه می‌شود.

رژیم غذایی برای دیابت بی مزه

به نقل از «diabetesinsipidus» بسته به شدت پیشرفت بیماری، یکی از روش‌های اصلی درمان دیابت اینسیپیدوس، تغییر سبک و عادات زندگی فرد است. حتی فرد می‌تواند رژیم غذایی دیابت بی مزه بگیرد. متخصص تغذیه بسته به نیازهای سلامتی بدن، رژیم غذایی مناسبی را تجویز می‌کند. پیش از انتخاب هر رژیم غذایی حتما با متخصص تغذیه مشورت کنید تا براساس نیاز بدن‌تان برنامه غذایی مناسب را در اختیارتان قرار دهد.

• حذف نمک از تمام غذاها و ممنوعیت مصرف غذاهای شور
• حذف خوراکی‌های کافئین‌دار
• پرهیز از مصرف غذاهای فرآوری شده
• کاهش مصرف پروتئین
• مصرف غذاهای آبکی
• حذف سبزیجاتی مثل کرفس، اسفناج و هویج.

تفاوت دیابت بی مزه و ملیتوس چیست؟

دیابت اینسیپیدوس و دیابت ملیتوس دو بیماری کاملا متفاوت با اسم‌های مشابه و علائم یکسان هستند. دیابت بی مزه به‌ خاطر مشکلات و اختلال در کارکرد کلیه‌ها به‌وجود می‌آید درحالی‌که دیابت ملیتوس بیماری ناشی از اختلال در تنظیم سطح قند خون است. میزان قند خون در دیابت ملیتوس بسیار بالا است و کلیه‌ها گلوکز اضافی خون را از طریق ادرار دفع می‌کنند. اما در دیابت اینسیپیدوس، سطح قند خون در حد نرمال و طبیعی قرار دارد، اما کلیه‌ها نمی‌توانند کارشان را به‌ درستی انجام بدهند. برای تشخیص هر دو بیماری از آزمایش‌های مختلف خون و ادرار استفاده می‌کنند. درمان هر دو نوع دیابت هم بسته به علل بیماری و شدت آن متغیر خواهد بود.

راهی برای پیشگیری از دیابت بی مزه وجود دارد؟

دیابت اینسیپیدوس بیماری دائمی است که معمولا تا آخر عمر با فرد می‌ماند. از آنجایی که علت این بیماری هنوز مشخص نیست، احتمالا پیشگیری از دیابت اینسیپیدوس هم میسر نباشد. معمولا بیماری زمینه‌ای دیگری مثل اختلال در عملکرد کلیه‌ها یا تومورها عامل ایجاد این بیماری می‌شوند. بنابراین روش خاصی برای پیشگیری از دیابت اینسیپیدوس وجود ندارد. البته با انتخاب سبک زندگی سالم، پرهیز از مواد غذایی آماده، فست فودها، نوشیدنی‌های الکلی و گازدار می توان بدن را در مقابل ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای مقاوم نمود. به‌این ترتیب به نوعی از ابتلا به دیابت اینسیپیدوس پیشگیری می‌شود.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

دیابت بی مزه یا دیابت اینسیپیدوس نوعی بیماری نادر است که چندان خطرناک نیست، اما باید تحت کنترل و مدیریت قرار بگیرید. این بیماری راه حل درمان قطعی ندارد و تا آخر عمر همراه بیمار می‌ماند. ابتلا به این نوع دیابت خطر مرگ برای بزرگسالان ندارد، اما نوزادان، کودکان، افراد مسن و مبتلایان به بیماری روانی به‌ خاطر عدم توانایی در تامین آب مورد نیاز بدن بیشتر در معرض خطر هستند.

بهترین راه برای مدیریت بیماری تغییر سبک زندگی و توجه به میزان آب مصرفی در طول شبانه‌روز است تا آب دفع شده به ‌واسطه تکرر ادرار تامین شود. روش خاصی برای پیشگیری از ابتلا به دیابت اینسیپیدوس وجود ندارد. پیشنهاد ما این است که برای دریافت مشاوره آنلاین و یا معاینه حضوری برای مشاوره برای دیابت بی مزه به متخصص غدد یا بهترین متخصص داخلی در دکترتو مراجعه نمایید. برای دریافت مشاوره بر روی لینک‌های زیر کلیک کنید:

• دکتر غدد آنلاین
• دکتر داخلی آنلاین

دکترتو مراقب سلامتی شماست!