ذخیره سازی خون بند ناف برای چه افرادی قابل استفاده است؟

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

این شیوه درمانی نوین در علم پزشکی، راه را برای درمان بیماری‌هایی که قبلاً برای آنها درمانی وجود نداشت باز کرده است. اما ذخیره سازی خون بند ناف برای چه کسانی قابل استفاده است؟ آیا تمام افراد یک خانواده می‌توانند از نمونه ذخیره شده یکی از اعضای خانواده استفاده کنند؟خونی که از بند ناف و جفت به دست می‌آید و ذخیره می‌شود، حاوی مقادیر بالایی از سلول‌های خون‌ساز است که می‌توان از آنها برای درمان بیماری‌های مختلفی استفاده کرد.

این سلول‌ها ممکن است برای افرادی که به بیماری‌هایی مانند لوسمی، لنفوم یا برخی اختلالات متابولیک ارثی یا سیستم ایمنی مبتلا هستند، نجات‌دهنده باشد. از آن جایی که یکی از مهم‌ترین چالش‌های خانواده‌ها هنگام تصمیم‌گیری برای ذخیره سازی خون بند ناف این است که چه کسانی می‌توانند از نمونه ذخیره شده استفاده کنند، در این مقاله به بررسی این موضوع می‌پردازیم. اگر در این مورد باز هم سوالی دارید، می‌توانید از طریق سایت دکترتو با متخصص هماتولوژی به صورت حضوری یا آنلاین در ارتباط باشید.

ذخیره سازی خون بند ناف برای چه افرادی قابل استفاده است؟

اینکه ذخیره سازی خون بند ناف برای چه افرادی قابل استفاده است، در درجه اول به این بستگی دارد که نمونه‌ها توسط والدین در یک بانک خون بند ناف خصوصی ذخیره می‌شوند یا در یک بانک خون عمومی. اگر نمونه‌ها در یک بانک خون عمومی ذخیره شوند یا به زبانی دیگر، نمونه خون بند ناف اهدا شود، این نمونه‌ها برای خود نوزاد یا خانواده او استفاده نمی‌شود. در عوض هر کسی که به پیوند سلول‌های خون بند ناف نیاز داشته باشد، در صورت تطابق سلولی و ژنتیکی می‌تواند از این نمونه‌ها استفاده کند.

اما اگر والدین نوزاد تصمیم بگیرند تا نمونه خون بند ناف را در یک بانک خون بند ناف خصوصی ذخیره کنند، این نمونه‌ها در شرایط لزوم توسط خود خانواده مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع، هنگامی که یکی از اعضای خانواده بیماری دارد که ممکن است با پیوند مغز استخوان یا خون بند ناف درمان شود، والدین می‌توانند خون بند ناف نوزاد خود را برای اهدای مستقیم ذخیره کنند. با این حال استفاده خانواده‌ها از نمونه‌های ذخیره شده نیز شرایط خاص خود را دارد.

در درجه اول، اولین عامل در مورد این که ذخیره سازی خون بند ناف برای چه افرادی قابل استفاده است، به نوع بیماری تحت درمان بستگی دارد. به صورت کلی احتمالاً کل خانواده می‌توانند از بانک خون بند ناف نوزاد بهره‌مند شوند.

باید با سلول بنیادی درمان بشی؟

برای استفاده از خون بند ناف مشاوره بگیر.

دکتر خون و سرطان آنلاینمتخصص خون

۱. خود نوزاد

اول از همه در پاسخ به این سوال که ذخیره سازی خون بند ناف برای چه افرادی قابل استفاده است، باید گفت خود نوزادی که نمونه از او گرفته شده، اولین کسی است که می‌تواند در صورت نیاز از این سلول بنیادی استفاده کند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که احتمالاً می‌توان برخی از بیماری‌ها را با کمک تزریق خون بند ناف نوزاد به خود او درمان کرد.

هنگامی که فردی از سلول‌های بنیادی خود استفاده می‌کند، پیوند یا تزریق اتولوگ نامیده می‌شود. بسیاری از تحقیقات امیدوارکننده در حال انجام، از خون بند ناف خود نوزاد برای درمان بیماری‌هایی مانند اوتیسم، فلج مغزی، سکته مغزی و موارد دیگر استفاده می‌کنند.

با این حال برخی از بیماری‌ها را نمی‌توان با خون بند ناف خود نوزاد درمان کرد. این شرایط اغلب ژنتیکی است، یعنی ممکن است این بیماری در زمان تولد در خون نوزاد وجود داشته باشد. در مواردی که نوزاد نتواند از خون بند ناف خود استفاده کند، خون بند ناف خواهر یا برادر شانس بیشتری برای تامین سلول‌های بنیادی نجات‌دهنده دارد. به همین دلیل است که معمولا به خانواده‌ها توصیه می‌شود خون بند ناف را برای همه فرزندانشان، از جمله دو قلوها ذخیره سازی کنند.

۲. خواهر

هنگامی که فردی از سلول‌های بنیادی شخص دیگری استفاده می‌کند، پیوند یا تزریق آلوژنیک نامیده می‌شود؛ بنابراین خواهر نوزاد، حتی فرزند دوم یا سوم یکی از گزینه‌هایی است که می‌تواند در صورت نیاز خون بند ناف را دریافت کند. خواهری که به یک بیماری صعب‌العلاج مبتلاست، خصوصاً انواع بیماری‌های ژنتیکی ارثی یا سرطان‌ها، می‌تواند از نمونه خون بند ناف ذخیره شده خواهر یا برادر خود استفاده کند. شانس تطابق و استفاده از این نمونه‌ها برای خواهر ناتنی کمتر است، چرا که تنها ممکن است آنها در برخی از نشانگرهای HLA با هم مشترک باشند.

۳. برادر

برادری که نیاز به اهداکننده سلول‌های بنیادی دارد ممکن است بتواند از خون بند ناف خواهر یا برادر خود استفاده کند. درمان‌هایی که از خون بند ناف یکی از اعضای خانواده استفاده می‌کنند، تقریباً دو برابر موفقیت‌آمیزتر از درمان‌های غیر بستگان است. در کل شانس تطابق خواهر یا برادری که هر دو از یک والدین یکسان باشند، ۷۵ درصد است. این شانس برای برادر ناتنی بسیار کمتر است.

۴. پدر و مادر (والدین نوزاد)

هر یک از والدین یک گروه HLA (هاپلوتیپ) را به نوزاد خود می‌دهند، بنابراین نیمی از نشانگرهای HLA از مادر و نیمی از پدر می‌آیند. این بدان معناست که خون بند ناف کودک همیشه ۵۰ درصد با هر یک از والدین مطابقت دارد. با شانس کوچکی که والدین نشانگرهای HLA را به اشتراک می‌گذارند، تعداد نشانگرهای HLA منطبق بین خون بند ناف کودک و والدین او می‌تواند بیش از ۵۰ درصد افزایش یابد. اگرچه والدین معمولاً بیش از ۵۰ درصد با هم تطابق ندارند، با این حال آنها توانایی انجام پیوند هاپلودیکال با استفاده از خون بند ناف نوزاد را دارند.

۵. خانواده درجه ۲ مثل پدر بزرگ و مادر بزرگ و خاله و عمو

خاله، دایی، عمه، عمو و پدربزرگ و مادربزرگ هم با شانس کمتری در صورت تطابق می‌توانند از نمونه خون بند ناف استفاده کنند. با این حال، هر چه از خانواده نزدیک‌تر دور شوید، خون بند ناف کودک کمتر سازگار است. خاله‌ها، عمه‌ها، دایی‌ها، عموها و پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌های مرتبط و تنی ممکن است با نمونه بند ناف ذخیره شده سازگاری داشته باشند، اما این احتمال هم وجود دارد که میزان تشابه برای پیوند ناکافی باشد.

به خصوص که نوترکیبی ژنتیکی عامل اصلی به ارث بردن ژن‌ها می‌شود؛ بنابراین، اگر بپرسیم ذخیره سازی خون بند ناف برای چه افرادی قابل استفاده است، می‌توان از نظر تئوری به خویشاوندان درجه دو هم اشاره کرد؛ اما قطعاً شانس سازگاری آنها بسیار کمتر از خواهر یا برادر تنی است.

۶. افراد غریبه

در نهایت، خصوصاً در ارتباط با اهدای خون بند ناف به بانک خون عمومی، این نمونه‌ها می‌تواند توسط افراد غریبه هم مورد استفاده قرار بگیرد. افراد غریبه در صورت ابتلا به یک بیماری که با خون بند ناف قابل درمان است، می‌توانند در صورت سازگاری داشتن از نظر ژنتیکی و خونی، از سلول‌های خون بند ناف استفاده کنند.

در اینجا جدولی است که نشان می‌دهد چه افرادی می‌توانند از خون بند ناف استفاده کنند و توضیحات مربوط به هر یک:

برای تطبیق ژنتیکی خون بند ناف چه آزمایشی باید انجام شود؟

برای پیوند سلول‌های بنیادی خون بند ناف، از تست تشخیصی HLA، استفاده می‌شود. ژن‌های HLA مخصوص ساخت آنتی ژن‌های مختلف در بدن هستند. این الگوهای ژنی در افراد مختلف متفاوت است. در پروسه پیوند خون بند ناف، پزشک برای تشخیص اینکه آیا نمونه با سلول‌های دریافت کننده مطابقت دارد یا خیر، از تست‌های مختلفی از جمله تست HLA استفاده می‌کند.

می‌خوای برای تطابق ژنتیکی آزمایش بدی؟ از متخصص مشاوره بگیر.

دکتر درمان با سلولهای بنیادی

کدام بیماری ها را می‌توان با خون بند ناف درمان کرد؟

بیماری‌های مختلفی را می‌توان با استفاده از نمونه خون بند ناف درمان کرد. انواع سرطان‌های خون و برخی از سرطان‌های غیر خونی، انواع بیماری‌ها و اختلالات ژنتیکی، بیماری‌های نقص سیستم ایمنی، برخی از بیماری‌های خودایمنی، بیماری‌های متابولیکی ارثی و همچنین انواع اختلالات خونی مادرزادی از بیماری های قابل درمان با خون بند ناف هستند. اصلی‌ترین کاربرد خون بند ناف درمان بیماری‌های زیر است:

• بیماری گوچر (کودکان)
• لوکودیستروفی متاکروماتیک
• بیماری کرابه (لوکودیستروفی سلول گلوبوئید)
• بیماری گونتر
• سندرم هرمانسکی – پودلاک
• سندرم هورلر
• سندرم هورلر – شی
• سندرم هانتر
• سندرم سانفیلیپو
• بیماری لش نیهان
• سندرم دی جورج
• نقص چسبندگی لکوسیتی
• سندرم‌های نارسایی مغز استخوان
• نوتروپنی خودایمنی (شدید)
• کم خونی دیسریتروپوئیتیک مادرزادی
• کم خونی فانکونی
• کم خونی آپلاستیک شدید
• کم خونی سیدروبلاستیک مادرزادی

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

ذخیره سازی خون بند ناف برای چه افرادی قابل استفاده است؟ خانواده‌ها می‌توانند با ذخیره سازی خون بند ناف نوزادشان، از این نمونه در آینده برای درمان برخی از بیماری‌های احتمالی خود نوزاد یا خواهر و برادر او استفاده کنند. ذخیره سازی خون بند ناف می‌تواند مزیت‌های زیادی داشته باشد و با توجه به امکان استفاده از آن برای تمامی اعضای خانواده و در صورت سازگار بودن، برای افراد غریبه، نقش مهمی در درمان انواع بیماری‌ها خواهد داشت.

شما می‌توانید از طریق سایت دکترتو با متخصص هماتولوژی در این خصوص مشورت کنید. در دکترتو علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره دکتر متخصص خون آنلاین وجود دارد.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!