با عوارض و خطرات سقط جنین آشنا شوید.

خلاصه این مطلب را در این پادکست گوش دهید:

عوارض و خطرات سقط جنین موضوعی جدی است، اما برای همه زنان تهدید کننده و خطرناک نیست. برخی عوارض سقط جنین پس از چند روز برطرف می‌شوند. اما گاهی این عوارض در برخی افراد و به دلایل خاص خطرناک بوده و نیاز به اقدامات پزشکی دارند. برای اینکه با این عوارض روبه‌رو نشوید و برای پیشگیری از آن اطلاعات مناسبی داشته باشید این مقاله را در اختیارتان قرار داده‌ایم.

عوارض و خطرات سقط جنین چیست؟

سقط جنین معمولا عوارض کوتاه مدت دارد و بیشتر خانم‌ها مشکلات جدی پس از این اتفاق را تجربه نمی‌کنند. اما مانند هر درمان پزشکی، خطرات کوچکی نیز وجود دارد که ممکن است مشکل آفرین باشند. خطرات و عوارض سقط جنین در اواخر بارداری افزایش می‌یابد. یعنی اگر فردی در ماه‌های آخر بارداری دچار سقط جنین شود خیلی خطرناک‌تر از فردی است که در ماه‌های اول جنین خود را از دست داده است.

این خطرات بسته به اینکه سقط جنین از نوع دارویی بوده یا جراحی و در چه هفته‌ای از بارداری رخ داده متفاوت هستند.

متن انگلیسی:
Threatened abortion has associated with preterm labor and low birth weight , pre-eclampsia, preterm prelabour rupture of membranes (PPROM), placental abruption and intrauterine growth restriction (IUGR)
ترجمه متن:
تهدید به سقط جنین با زایمان زودرس و وزن کم هنگام تولد، پره اکلامپسی، پارگی قبل از زایمان زودرس (PPROM)، جدا شدن جفت و محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR) همراه است.

ncbi.nlm.nih

۱. سقط ناقص

سقط ناقص یکی از انواع سقط جنین است. اگر پس از سقط جنین بافت جنین یا سایر محصولات بارداری به طور کامل از رحم تخلیه نشود، سقط ناقص اتفاق افتاده است. سقط ناقص با خونریزی شدید یا نامنظم و عفونت همراه است. این نوع سقط اغلب به یک روش کمکی مانند کورتاژ برای خارج کردن بافت‌های باقیمانده نیاز دارد.

۲. عفونت دستگاه تناسلی

عفونت باکتریایی یکی از عوارض غیر معمول سقط جنین است. این عارضه خیلی کم اتفاق می‌افتد. باکتری‌های واژن می‌توانند وارد دهانه رحم باز شده شوند و از آنجا به سمت رحم و لوله‌های فالوپ بروند. اغلب در زمان سقط جنین به مادر آنتی بیوتیک داده می‌شود تا از عفونت احتمالی جلوگیری شود. در این موارد به ندرت ممکن است نیاز به ساکشن یا جراحی مجدد باشد.

از جمله علائم عفونت می‌توان به تب و لرز، افزایش درد، ترشحات بدبوی واژن و افزایش خونریزی اشاره کرد.

۲. تب و ترشحات چرکی

اگر محصولات بارداری پس از سقط خود به خودی در رحم باقی بمانند، ممکن است خونریزی رحم رخ دهد. گاهی اوقات پس از چند ساعت تا چند روز بعد این اتفاق فرد دچار تب و ترشحات چرکی هم می‌شود. علت تب، عفونت ایجاد شده در بدن فرد است.

۳. آسیب به رحم و دهانه رحم

آسیب به رحم و دهانه رحم می‌تواند در طی مراحل سقط جنین رخ دهد؛ چه یک برش سطحی باشید یا پارگی عمیق‌تر در بافت. چندین روش سقط جنین ممکن است باعث عوارض بارداری در آینده مانند ضعف دهانه رحم شود که می‌تواند منجر به زایمان زودرس گردد. آسیب به دهانه رحم در کمتر از ۱ درصد از تمام سقط‌ها رخ می‌دهد.

۴. چسبندگی رحم

علت چسبندگی رحم پس از سقط به دلیل کورتاژ بیش از حد و ساکشن است. چسبندگی رحم چیست؟ در این شرایط غشای پایه آندومتر آسیب دیده و بسته به میزان آسیب به دیواره رحم، باعث ایجاد چسبندگی لایه داخلی رحم می‌شود.

۵. سوراخ شدن رحم

ابزار پزشکی مورد استفاده در روش سقط جنین می‌تواند از دیواره رحم عبور کند. بسته به محل آسیب و عمق سوراخ، ممکن است اندام‌های اطراف دچار خونریزی یا آسیب شوند. سوراخ ایجاد شده همچنین می‌تواند یک نقطه برای ورود عفونت باشد.

۶. خونریزی شدید

پس از تمامی انواع سقط جنین ممکن است خونریزی مشاهده شود. اما این خونریزی در حالت نرمال نباید شدید باشد. اگر فرد دچار خونریزی شدید باشد باید خیلی زود زیر نظر پزشک ویزیت و درمان شود.

۷. شوک باکتریال

شوک باکتریال یکی از عوارض سقط جنین است و زمانی رخ می‌دهد که بدن دچار عفونت باکتریایی شود. در بیشتر موارد عفونت در یک نقطه خاص از بدن باقی می‌ماند. اما در موارد شدید، عفونت وارد جریان خون شده و در نتیجه در سراسر بدن پخش می‌شود. این وضعیت باعث شوک باکتریال خواهد شد.

۸. آسیب به اندام های داخلی

جدا از تاثیرات کلی که سقط جنین بر اندام های داخلی بدن می‌گذارد، سایر عوارض سقط از جمله عفونت و خونریزی نیز به این اندام‌ها آسیب وارد می‌کنند.

۹. افسردگی

بد نیست بدانید که زنان پس از سقط جنین احساسات متفاوتی را تجربه می‌کنند. برخی از زنان ممکن است احساس گناه، غمگینی یا پوچی کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است از پایان این دوران احساس آرامش کنند. برخی از زنان پس از سقط جنین عوارض روانی جدی از جمله افسردگی، اندوه، اضطراب، کاهش عزت نفس، پشیمانی، دلبستگی، بازگشت به گذشته و سوء مصرف مواد را تجربه می‌کنند. مشکلاتی که اگر درمان نشوند، خیلی زود تشدید یافته و عوارض جبران ناپذیری به همراه خواهند داشت.

۱۰. تغییرات خلق و خو

همانطور که دلایل سقط جنین متفاوت است، واکنش عاطفی فرد به این اتفاق نیز متفاوت خواهد بود. بسته به موقعیت فرد، ممکن است فرد دچار احساساتی مانند غم، عصبانیت، ناامیدی یا استرس شود.

۱۱. مشکل در تمرکز

ناراحتی و غم زیاد ناشی از سقط جنین ممکن است باعث شود فرد قادر به تمرکز نباشد. در مواجهه با این افراد احساس اضطراب، پشیمانی، کاهش عزت نفس را مشاهده می‌کنید که هر یک سبب عدم تمرکز او بر سایر مسائل می‌شود.

۱۲. کاهش انرژی

احساس ناراحتی و غم زیاد به مرور زمان با کاهش انرژی فرد همراه خواهد بود. در اینگونه افراد تمایل به تنهایی و ساکن بودن دیده می‌شود. صحبت با یک مشاور حرفه‌ای می‌تواند به زن کمک کند تا تصمیم و احساساتی را که ممکن است بعد از این اتفاق تجربه کند بهتر درک کند.

۱۳. اختلال در خواب

استرس و اختلال در خواب یکی از عوارض سقط جنین است که به دنبال احساسات دیگری که پیش از این اشاره کرده‌ایم، اتفاق می‌افتد. اگر تجربه چنین مشکلی دارید خیلی زود با یک مشاور صحبت کنید.

۱۴. مرگ

عوامل زیادی پس از سقط جنین ممکن است منجر به مرگ مادر شوند. برای مثال اگر سقط جنین به صورت عمدی و به روش اشتباه انجام شود مرگ مادر را به دنبال خواهد داشت. یا در بسیاری از انواع سقط جنین، خونریزی شدید نیز ممکن است به مادر آسیب جدی از جمله مرگ وارد کند. گاهی هم عفونت در بدن پخش شده و در صورت درمان نشدن ممکن است منجر به مرگ شخص شود.

عوارض و خطرات طولانی مدت سقط جنین

برخی از عوارض و خطرات طولانی مدت سقط جنین شامل موارد زیر می‌شود و برخی دیگر را در ادامه با جزئیات توضیح داده‌ایم:

• پیامدهای باروری و بارداری در آینده (مثلاً ناباروری ثانویه، حاملگی خارج از رحم، سقط خود به خود و مرده‌زایی، عوارض بارداری و زایمان زودرس و وزن کم هنگام تولد)
• خطر ابتلا به سرطان سینه
• اختلالات سلامت روان
• عفونت لگن
• سقط ناقص
• لخته شدن خون در رحم
• بریدگی یا پاره شدن دهانه رحم
• سوراخ شدن دیواره رحم
• عوارض مرتبط با بیهوشی

۱. بیماریهای مقاربتی

برخی از بیماری‌های مقاربتی ممکن است در طول سقط جنین شخص را مبتلا کنند. به ویژه افرادی که سقط جنین عمدی را به صورت غیرقانونی انجام می‌دهند، در معرض بیماری‌های خطرناک مقاربتی بوده و در طولانی‌مدت عوارض جدی را تجربه می‌کنند (بیماری های مقاربتی چیست؟).

۲. نارسایی سرویکس

نارسایی سرویکس که ناتوانی دهانه رحم است زمانی اتفاق می‌افتد که سقط جنین به دهانه رحم آسیب وارد کند. در طولانی مدت شخص متوجه این عارضه سقط جنین می‌شود. (دهانه رحم قسمت پایینی رحم است که به سمت واژن باز می‌شود.)

مطلب پیشنهادی: علائم بسته شدن دهانه رحم بعد از سقط

۳. التهاب لگن

بیماری التهابی لگن اگرچه نادر است، اما می‌تواند پیامدهای شدیدی برای سلامتی داشته باشد. عوامل خطر برای ایجاد بیماری التهابی لگن شامل ناهنجاری‌های ساختاری لگن مادر، سابقه عفونت‌های مقاربتی، جراحی اخیر لگن و لقاح آزمایشگاهی یا بازیابی تخمک است. علائم التهاب لگن در زنان ممکن است بعد از سقط جنین به ویژه از روش جراحی ایجاد شود و تا سال‌ها عوارض ایجاد کند.

۴. ناباروری

عقیم بودن ناتوانی در تولید فرزند بیولوژیک است، در حالی که ناباروری ناتوانی در باردار شدن پس از یک دوره معین است. مشکل ناباروری یکی از عوارض و خطرات سقط جنین است. ممکن است در طول سقط جنین به رحم یا دهانه رحم آسیب جدی وارد شود. در نتیجه شخص برای همیشه نابارور شده یا برای بارداری به اقدامات پزشکی نیاز دارد.

مطلب پیشنهادی: چه کارهایی باعث نازایی میشه؟

۵. مشکلات در بارداری و زایمان بعدی

سقط جنین می‌تواند سبب بروز مشکلات روحی و‌ جسمی مختلفی در طول دوران بارداری بعدی شود. بیماری‌های رحم و واژن ممکن است تاثیر منفی روی بارداری مجدد بعد از سقط جنین داشته باشند و شخص بارداری پر خطری را بگذراند.

عوارض سقط جنین در روش های مختلف سقط

هر یک از روش‌های سقط جنین عوارض مختلفی از خود به جای می‌گذارند. ما در ادامه به توضیح عوارض هر یک از این روش‌های سقط جنین پرداخته‌ایم:

عوارض سقط جنین با قرص (خطرات سقط جنین با قرص)

عوارض جدی برای این نوع سقط جنین ممکن است رخ دهد. دقت داشته باشید که سقط جنین با قرص خلاف قوانین کشور بوده و نباید به هیچ دلیلی سقط عمدی انجام شود. این روش سقط جنین به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.

این عوارض شامل موارد زیر است:

• اثر نکردن قرص‌های سقط جنین و تمام نشدن بارداری (آسیب جدی به جنین)
• باقی ماندن مقداری از بافت بارداری در رحم
• لخته شدن خون در رحم
• خونریزی بیش از حد یا طولانی مدت
• عفونت
• واکنش آلرژیک به یکی از داروها  

خطرات سقط جنین با آمپول

بیشترین عوارض جانبی آمپول سقط جنین اثر انقباضی آن روی ماهیچه‌های صاف است. به ویژه تاثیر بر دستگاه گوارش و علائمی مانند حالت تهوع، اسهال، استفراغ و پیرکسی. در این شرایط اگر هر یک از علائم زیر را در خود مشاهده کردید سریعا به مطب پزشک یا یک مرکز درمانی مراجعه کنید:

• تب شدید
• تنگی نفس
• درد شدید لگن
• گرفتگی یا خونریزی واژینال 
• احساس سبکی و گیجی سر
• حالت تهوع، استفراغ یا اسهال شدید  
• افزایش فشار خون بالا
• سردرد شدید
• درد قفسه سینه
• لرز
• گرگرفتگی
• تاری دید
• وزوز گوش
• احساس اضطراب

عوارض سقط جنین با ساکشن

آسپیراسیون با خلاء، رایج‌ترین روش جراحی در طول سه ماهه اول بوده که کمترین میزان عوارض کلی را در روش‌های سقط جراحی دارد. با این حال برخی عوارض احتمالی اصلی این نوع سقط جنین عبارتند از خونریزی، فشار به دهانه رحم، ترومای رحم و عفونت.

در طول سه ماهه دوم نیز شایع‌ترین عوارض سقط با جراحی شامل خونریزی و سوراخ شدن رحم است.

خطرات سقط جنین بعد از سزارین

براساس آمار یک تحقیق عامی، زنانی که سزارین شده بودند در صورت تصمیم به بارداری پس از سزارین، ۱۷ درصد بیشتر در معرض سقط جنین بوده و ۲۷ درصد بیشتر احتمال داشت مرده زایی را تجربه کنند. با این حال، خطر مرگ و میر پری ناتال در این زنان بسیار کم گزارش شده بود.

عوارض سقط جنین عمدی چیست؟

سقط جنین عمدی در کشور ما جرم بوده و از دید اسلام نیز حرام است. سقط جنین عمدی در هیچ شرایطی توصیه نمی‌شود. عوارض سقط جنین عمدی عبارتند از:

• خونریزی
• شوک هیپوولمیک که به دنبال خونریزی زیاد اتفاق می‌افتد.
• عفونت
• عوارض تروماتیک جراحی به عنوان مثال پارگی دهانه رحم و سوراخ شدن رحم
• تب خفیف
• درد
• هماتومتر
• شوک دهانه رحم

عوارض سقط جنین غیر عمدی چیست؟

اگر محصولات بارداری پس از سقط خودبه‌خودی در رحم باقی بماند، ممکن است خونریزی رحم رخ دهد. این اتفاق گاهی اوقات پس از چند ساعت تا چند روز رخ می‌دهد. همچنین ممکن است عفونت ایجاد شود و باعث تب، درد و گاهی سپسیس شود که نیاز به مراجعه سریع به پزشک دارد.

عوارض سقط جنین در سه ماهه اول، دوم و سوم بارداری

عوارض سقط جنین در سه ماهه اول، دوم و سقط جنین در سه ماهه سوم بارداری عبارتند از:

عوارض سقط جنین در سه ماهه اول بارداری	عوارض سقط جنین در سه ماهه دوم بارداری	عوارض سقط جنین در سه ماهه سوم بارداری
خونریزی حاد	سوراخ شدن رحم	خونریزی
شوک سپتیک	پارگی رحم	مرگ مادر
سوراخ شدن مثانه یا روده	خونریزی	ایجاد مشکلات روحی و روانی در مادر
حاملگی خارج رحمی	عفونت خفیف	–
مرگ و میر	–	–

متن انگلیسی:
Echographic signs of missed abortion during the 1st trimester include absence of heart activity, absence of fetal movements, and changes in the size of the uterus, amniotic cavity, and embryo
ترجمه متن:
علائم اکوگرافی سقط از دست رفته در سه ماهه اول شامل عدم فعالیت قلب، عدم وجود حرکات جنین و تغییر در اندازه رحم، حفره آمنیوتیک و جنین است.

pubmed.ncbi.nlm.nih

نتیجه گیری

همانطور که در ابتدا نیز گفته شد سقط جنین معمولا عوارض جدی ندارد، اما گاهی ممکن است عوارض جدی و خطرناک ایجاد کند. برخی خانم‌هایی که دچار سقط جنین می‌شوند با مشکلات حاد روبه‌رو خواهند شد. به منظور کاهش عوارض سقط جنین باید پس از این اتفاق زیر نظر یک پزشک متخصص قرار گیرید. در این شرایط ممکن است پزشک انجام برخی از آزمایشات را توصیه کند. انجام این آزمایشات را جدی بگیرید و برای سلامتی خود به توصیه‌های پزشک با دقت عمل کنید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!