کولونوسکوپی چطور انجام می‌ شود؟ نکاتی که حتما باید رعایت کنید

کولونوسکوپی یک روش پزشکی است که برای بررسی، تشخیص و درمان بیماری‌های روده بزرگ انجام می‌شود. متخصص گوارش این آزمایش را برای تشخیص مشکلاتی مانند خونریزی روده، التهاب، پولیپ، یا سرطان تجویز می‌کند. این روش معمولا برای افراد بالای ۵۰ سال یا کسانی که سابقه خانوادگی بیماری‌های روده دارند، توصیه می‌شود. روش کولونوسکوپی به پزشک کمک می‌کند تا بیماری‌ها را زودتر تشخیص داده و درمان مناسب را شروع کند.

کولونوسکوپی چیست؟

آزمایش کولونوسکوپی نوعی آندوسکوپی است که پزشک به کمک آن می‌تواند سطح داخلی روده بزرگ (کولون) را به‌دقت بررسی کند. در این روش از وسیله‌ای به نام کولونوسکوپ استفاده می‌شود؛ لوله‌ای باریک و انعطاف‌پذیر که حدود ۱۲۰ سانتی‌متر طول دارد و قطر آن تقریبا به‌اندازه یک بند انگشت است. در انتهای این لوله، یک دوربین و منبع نور قرار دارد.

پزشک کولونوسکوپ را از راه مقعد وارد بدن می‌کند و آن را به‌آرامی از ناحیه رکتوم (راست‌روده) به‌سمت بالا، در طول روده بزرگ و معمولا تا قسمت ابتدایی آن یعنی سکوم یا کور روده هدایت می‌کند. در برخی موارد، امکان دارد چند سانتی‌متر از روده کوچک (ترمینال ایلئوم) هم با همین ابزار بررسی شود.

با کولونوسکوپ نمی‌توان معده را معاینه کرد زیرا این وسیله فقط برای بررسی روده بزرگ و در برخی موارد بخش انتهایی روده کوچک طراحی شده است.

کولونوسکوپی زنان چیست؟

برای زنان، کولونوسکوپی رحمی وجود ندارد زیرا کولونوسکوپی یعنی بررسی روده بزرگ از طریق مقعد با لوله کولونوسکوپ. اما روش هیستروسکوپی که برای دیدن بافت داخل رحم انجام می‌شود وجود دارد که با کولونوسکوپی متفاوت است.

به زبان ساده، کولونوسکوپی روشی است که برای هر دو جنس، مرد و زن، به‌طور مشابه انجام می‌شود. ممکن است برای راحتی بیمار مراقبت‌های ویژه‌ای در نظر گرفته شود اما نوع آزمایش همان است.

کولونوسکوپی برای تشخیص چه بیماری هایی است؟

آزمایش کولونوسکوپی یک روش تشخیصی دقیق برای بررسی مشکلات روده بزرگ است. این آزمایش معمولا برای تشخیص سرطان روده، پولیپ، التهاب یا خونریزی‌های گوارشی انجام می‌شود. همچنین برای بررسی دلایل اسهال، یبوست مزمن و درد شکم نیز کاربرد دارد. برخی بیماری‌هایی که با کولونوسکوپی قابل بررسی هستند عبارت است از:

• برداشتن پولیپ روده با کولونوسکوپی
• سرطان کولون
• کولیت اولسراتیو (التهاب روده بزرگ)
• بیماری کرون
• خونریزی مقعد با علت نامشخص
• سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)
• یبوست شدید و مزمن
• اسهال طولانی یا مزمن
• دردهای شکمی مکرر بدون علت مشخص
• تومور کارسینوئید
• شک به فیشر (شقاق مقعدی)
• سابقه خانوادگی سرطان‌های گوارشی

چه زمانی کولونوسکوپی لازم است؟

کولونوسکوپی زمانی لازم است که پزشک برای بررسی علائمی مانند خونریزی مقعد، درد شکمی، تغییر در عادات روده، یا غربالگری سرطان روده بزرگ تجویز کند. همچنین در افراد بالای ۵۰ سال برای تشخیص سرطان روده، پیشگیری و بررسی دوره‌ای توصیه می‌شود. سابقه خانوادگی بیماری‌های روده یا پولیپ هم ممکن است نیاز به کولونوسکوپی را افزایش دهد.

هزینه کولونوسکوپی چقدر است؟

هزینه کولونوسکوپی معمولا بین ۲ تا ۵ میلیون تومان می‌تواند باشد. اگر بیمه تامین اجتماعی یا سلامت داشته باشید، بخش عمده‌ای از هزینه توسط بیمه پرداخت می‌شود و بیمار تنها بخشی از آن را می‌پردازد که معمولا حدود ۲۰ تا ۴۰ درصد هزینه کل است. هزینه نهایی بستگی به مرکز درمانی، نوع دستگاه و داروهای مصرفی دارد و قبل از انجام باید با مرکز هماهنگ شود.

به فکر انجام کولونوسکوپی هستی؟
همین حالا از یه متخصص باتجربه نوبت بگیر.

دکتر گوارش

کولونوسکوپی چگونه انجام میشود؟

زمانی که برای کولونوسکوپی به بیمارستان مراجعه می‌کنید، ابتدا در بخش پذیرش ثبت‌نام می‌شوید و به بخش مربوطه راهنمایی می‌شوید. پرستار، رگ‌گیری انجام می‌دهد و داروی آرام‌بخش و سرم تزریق می‌شود. در طول انجام کولونوسکوپی توسط دکتر گوارش، علائم حیاتی مانند ضربان قلب، فشار خون و میزان اکسیژن خون به‌طور پیوسته بررسی می‌شود.

بیمار وارد حالتی خواب‌آلود و بیهوشی می‌شود تا درد و ناراحتی کمتری احساس کند. لوله کولونوسکوپ از طریق مقعد وارد شده و تا انتهای روده بزرگ پیش می‌رود. این فرایند معمولا بین ۱۵ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد و پس از آن بیمار به اتاق ریکاوری منتقل می‌شود تا هوشیاری‌اش برگردد.

کولونوسکوپی با کپسول

کولونوسکوپی با کپسول یک روش غیرتهاجمی است که در آن بیمار یک کپسول کوچک را می‌بلعد که به‌طور خودکار در داخل روده حرکت کرده و تصاویر زنده‌ای از دیواره روده بزرگ ارسال می‌کند. این روش بیشتر برای تشخیص اولیه کاربرد دارد و نمی‌تواند نمونه‌برداری یا درمان انجام دهد. این روش معمولا برای افرادی که نمی‌توانند کولونوسکوپی سنتی را انجام دهند، مناسب است.

کولونوسکوپی مجازی

کولونوسکوپی مجازی با استفاده از سی‌تی‌اسکن انجام می‌شود و تصاویر سه‌بعدی از روده بزرگ تهیه می‌کند. این روش تنها جنبه تشخیصی دارد و نمی‌تواند درمان یا نمونه‌برداری انجام دهد. برای افرادی که نمی‌توانند کولونوسکوپی معمولی انجام دهند، گزینه مناسبی است.

کولونوسکوپی از طریق استوما

کولونوسکوپی از طریق استوما برای افرادی است که روده آن‌ها به جای مقعد، به پوست شکم متصل شده است (استوما). در این روش، لوله کولونوسکوپ از طریق استوما وارد روده می‌شود و بررسی صورت می‌گیرد. این روش به متخصص اجازه می‌دهد بدون استفاده از مقعد، روده بزرگ را معاینه کند. کولونوسکوپی از طریق استوما معمولا برای بیمارانی که جراحی خاص داشته‌اند، استفاده می‌شود.

اگر در طول کولونوسکوپی، موارد غیرعادی شناسایی شد چه اتفاقی می افتد؟

اگر پزشک در حین کولونوسکوپی متوجه بخش مشکوکی در روده شود، ممکن است با استفاده از یک وسیله کوچک به‌نام فورسپس، از آن ناحیه نمونه‌برداری کند. این نمونه برای بررسی دقیق‌تر به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده می‌شود. گاهی هم نمونه را برای بررسی وجود عفونت، انگل یا قارچ کشت می‌دهند. انجام نمونه‌برداری به معنی سرطان نیست و دلایل مختلفی می‌تواند داشته‌باشد.

اگر کولونوسکوپی برای بررسی خونریزی انجام شده باشد، ابتدا محل خونریزی مشخص می‌شود، سپس در صورت نیاز، نمونه‌برداری و کنترل خونریزی انجام می‌گیرد. همچنین اگر پزشک پولیپ مشاهده کند، می‌تواند آن را در همان زمان از روده خارج کند. بیشتر پولیپ‌ها خوش‌خیم هستند اما برداشتن آن‌ها به پیشگیری از سرطان روده کمک زیادی می‌کند. این اقدامات معمولا دردناک نیستند و بیمار آن‌ها را احساس نمی‌کند.

آمادگی قبل از کولونوسکوپی چگونه است؟

اگر قرار باشد کولونوسکوپی کامل و دقیق انجام شود، کولون باید کاملا تمیز شود. روش‌هایی مختلف و متفاوتی برای آمادگی برای کولونوسکوپی وجود دارد. متخصص گوارش دستورالعمل‌های مفصلی در مورد آماده‌سازی برای کولونوسکوپی و تمیزکردن کولون به شما خواهد داد.

قبل از کولونوسکوپی یک رژیم غذایی و دارویی به شما داده می‌شود که شامل نوشیدن حجم زیادی از محلول‌های پاک‌سازی کننده مخصوص یا یک رژیم چندروزه مایعات شفاف و صاف شده یا ملین‌ها و تنقیه قبل از عمل است. این دستورالعمل‌ها باید دقیقا مطابق دستور متخصص گوارش انجام شوند، در غیر این صورت ممکن است به علت وجود مدفوع باقی‌مانده، دیواره داخلی کولون واضح دیده نشود و نتیجه کولونوسکوپی رضایت‌بخش نباشد.

در این موارد حتی ممکن است نیاز به تکرار آزمایش باشد یا اینکه از تست‌های جایگزینی استفاده شود که دقت کمتری دارند. در حقیقت رنگ مدفوع برای کولونوسکوپی در سه روز قبل از انجام آزمایش باید زردرنگ و رقیق باشد که نشان‌دهنده پاک‌سازی صحیح روده است.

قبل از کولونوسکوپی چه داروهایی باید استفاده کنیم؟

قبل از کولونوسکوپی، پزشک گوارش راهنمایی‌های دقیقی درباره داروهایی که باید مصرف کنید به شما می‌دهد. معمولا داروهای ملین مانند لاگزاتیو یا قرص بیزاکودیل برای پاکسازی روده تجویز می‌شوند که باید همراه با مقدار زیادی آب (حداقل ۲ لیتر) مصرف شوند.

بهتر است از نوشیدنی‌های شفاف و کم‌رنگ هم استفاده کنید تا مصرف دارو راحت‌تر شود. همچنین بهتر است برای جلوگیری از سوزش یا التهاب پوست اطراف مقعد، از کرم سوختگی استفاده کنید. حتما درباره همه داروها، مکمل‌ها یا ویتامین‌هایی که مصرف می‌کنید با پزشک مشورت کنید.

وضعیت مدفوع قبل از کولونوسکوپی

قبل از کولونوسکوپی مدفوع باید کاملا پاک و شفاف باشد تا روده بزرگ کاملا دیده شود. هرگونه باقی‌مانده مدفوع می‌تواند تصویر را تار کند و تشخیص درست را مشکل سازد. به همین دلیل پزشک رژیم غذایی خاص و ملین قوی تجویز می‌کند تا روده کاملا تخلیه شود. هدف این است که روده بدون هرگونه مدفوع باقی‌مانده برای معاینه آماده باشد.

رنگ مدفوع قبل از کولونوسکوپی باید روشن و شفاف باشد، تقریبا شبیه آب رقیق یا زرد کمرنگ. این نشانه پاک بودن روده از مواد زائد است. اگر رنگ مدفوع تیره، قهوه‌ای یا خمیری باشد، به معنی باقی ماندن مدفوع است و باید بیشتر از داروهای پاک‌کننده استفاده شود. رنگ روشن به پزشک کمک می‌کند روده را به‌درستی مشاهده و بررسی کند.

عمل کولونوسکوپی چقدر طول میکشد؟

کولونوسکوپی معمولا بین ۱۵ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد. مدت زمان دقیق به وضعیت بیمار، وجود یا نبودن پولیپ و لزوم نمونه‌برداری بستگی دارد. اگر کار خاصی مانند برداشتن پولیپ لازم باشد، زمان بیشتر خواهد بود. بعد از پایان، بیمار به بخش ریکاوری منتقل می‌شود تا اثر داروهای آرام‌بخش از بین برود.

ایا کولونوسکوپی نیاز به بیهوشی دارد؟

کولونوسکوپی معمولا با داروی آرام‌بخش انجام می‌شود تا بیمار درد و ناراحتی کمتری احساس کند. این داروها باعث خواب‌آلودگی می‌شوند اما بیهوشی کامل نیست. در موارد خاص، بیهوشی عمومی ممکن است استفاده شود. بعد از کولونوسکوپی با آرام‌بخش، بیمار نیاز دارد که استراحت کند و اجازه ندهد تا چند ساعت بعد رانندگی کند.

قبل از کولونوسکوپی چه بخوریم؟

برای آمادگی بهتر قبل از کولونوسکوپی، باید از ۵ روز قبل رژیم غذایی خاصی را رعایت کنید. در این مدت، بهتر است غذاهای کم‌فیبر مانند نان سفید، برنج، پاستا، گوشت بدون چربی، سبزیجات کاملا پخته‌شده و میوه بدون پوست مصرف کنید.

قبل از کولونوسکوپی رعایت یک دستور غذایی مناسب اهمیت زیادی دارد تا روده کاملا پاک شود و نتیجه دقیق‌تری به‌دست آید. بهتر است چند روز قبل غذاهای کم‌فیبر مصرف کنید و از خوردن مواد غذایی پرچرب، سبزیجات خام و میوه‌های دانه‌دار خودداری کنید. تهیه سوپ صاف شده برای کولونوسکوپی گزینه بسیار خوبی است زیرا سبک و هضم آن آسان است. نوشیدن مایعات شفاف مانند آب و آب‌میوه‌های صاف شده را فراموش نکنید تا روده بهتر تمیز شود.

قبل از کولونوسکوپی چه غذاهایی نباید بخوریم؟

در طول این مدت، شما باید از مصرف غذاهایی که دیر هضم می‌شوند خودداری کنید. هضم برخی غذاها سخت است و ممکن است در هنگام کولونوسکوپی در مسیر دوربین قرار می‌گیرند. غذاهای نامناسب برای کولونوسکوپی عبارت هستند از:

• غذاهای چرب و سرخ شده
• گوشت‌های سفت
• غلات کامل
• تخمه‌ها، دانه‌ها و مغزهای خوراکی
• پاپ‌کورن
• سبزیجات خام
• پوست سبزیجات
• میوه با دانه یا پوست
• بروکلی، کلم و یا کاهو
• ذرت
• لوبیا و نخود

نوبت کولونوسکوپیت رو همین الان بگیر، سریع و بی‌دردسر.

دکتر کولونوسکوپی

یک روز قبل از کولونوسکوپی چه بخوریم؟

روز قبل از کولونوسکوپی فقط مایعات شفاف مانند آب، آب‌میوه صاف‌شده، آبگوشت یا نوشیدنی سالم مصرف کنید. خوردن غذاهای جامد ممنوع است. این کار به تمیز شدن کامل روده کمک می‌کند و باعث می‌شود پزشک دید بهتری به روده داشته‌باشد. اگر روده خوب تمیز نشده باشد، ممکن است نیاز به تکرار کولونوسکوپی باشد. سعی کنید هر ساعت یک لیوان نوشیدنی شفاف بنوشید تا بدن‌تان آب کافی داشته‌باشد.

شب قبل از کولونوسکوپی چه بخوریم؟

شب قبل از کولونوسکوپی، باید ملین خوراکی تجویز شده را مصرف کنید تا روده کاملا پاک شود. معمولا پزشکان توصیه می‌کنند نصف دوز را شب قبل و نیمه دیگر را حدود ۶ ساعت قبل از کولونوسکوپی بخورید. اگر زمان کولونوسکوپی صبح است، باید دوز دوم را شب قبل بخورید. برای راحت‌تر خوردن ملین می‌توانید آن را خنک کنید، با نی بنوشید، به آن طعم‌دهنده اضافه کنید یا بعد آن لیمو بخورید. احتمالا دچار اسهال شدید شوید و شاید کمی نفخ، درد شکم یا تهوع هم داشته‌باشید.

دو ساعت قبل از کولونوسکوپی چه بخوریم؟

دو ساعت قبل از عمل، نه چیزی بخورید و نه بنوشید. این کار باعث می‌شود که پس از انجام عمل مشکلی نداشته‌باشید. افرادی که دقیقا قبل از عمل، نوشیدنی می‌خورند، دچار تهوع می‌شوند. این کار باعث برگشت استفراغ به داخل ریه‌ها می‌شود. بعضی از متخصصین گوارش توصیه می‌کنند که زمان طولانی‌تری را بدون خوردن مایعات بگذرانید، پس دقیقا طبق دستور پزشک عمل کنید.

مراقبت بعد از کولونوسکوپی

بعد از انجام کولونوسکوپی، بیمار باید یک تا ۲ ساعت در بخش ریکاوری بماند تا اثر داروهای آرام‌بخش از بین برود. اگر بیمار در طول کولونوسکوپی داروی آرام‌بخش دریافت کرده باشد، حتی در صورت هوشیار بودن هم نباید رانندگی کند. بهتر است یکی از اعضای خانواده یا دوستان بیمار در روز عمل همراه او باشد و پس از پایان کار، او را به خانه برساند.

تا چند ساعت پس از کولونوسکوپی ممکن است احساس گیجی، خواب‌آلودگی یا ناراحتی شکمی وجود داشته‌باشد. این ناراحتی معمولا به دلیل تجمع گاز در روده است و با خروج گاز برطرف می‌شود.

بعد از رسیدن به خانه، بیمار می‌تواند غذا بخورد، مگر آنکه پزشک توصیه دیگری داشته‌باشد. در صورتی که در طول کولونوسکوپی پولیپ برداشته شده باشد یا اقدام خاصی انجام شده باشد، ممکن است لازم باشد رژیم غذایی یا فعالیت بدنی برای مدت کوتاهی محدود شود. پزشک قبل از ترخیص بیمار، درباره نتیجه اولیه کولونوسکوپی توضیح خواهد داد. اگر نمونه‌برداری (بیوپسی) انجام شده باشد، بیمار باید چند روز برای دریافت نتایج دقیق آزمایش منتظر بماند.

حال بیمار بعد از کولونوسکوپی چگونه است؟

بعد از کولونوسکوپی معمولا بیمار احساس خواب‌آلودگی و گیجی به دلیل تاثیر داروهای آرام‌بخش دارد. ممکن است کمی نفخ و گرفتگی شکم دیده شود که با خروج گاز سریع برطرف می‌شود. بهتر است بیمار در روز انجام کولونوسکوپی استراحت کند و رانندگی نکند. علائم درد شدید، خونریزی یا تب نگران‌کننده است و باید به پزشک اطلاع داده شود. معمولا بیمار بعد از چند ساعت به وضعیت طبیعی بازمی‌گردد.

بعد از کولونوسکوپی چی بخوریم؟

بعد از کولونوسکوپی می‌توانید به آرامی غذاهای سبک و قابل هضم مانند سوپ، آب‌میوه‌های صاف شده، برنج و نان نرم بخورید. از خوردن غذاهای سنگین، پرچرب یا نفاخ در ساعات اولیه خودداری کنید. مایعات زیاد بنوشید تا بدن هیدراته بماند. اگر داروی آرام‌بخش استفاده شده، بهتر است چند ساعت غذای نرم بخورید و تا زمان هوشیاری کامل مراقب باشید. رعایت این نکات به بهبودی سریع‌تر کمک می‌کند.

عوارض کولونوسکوپی چیست؟

کولونوسکوپی عوارض نادری دارد و زمانی که توسط متخصص گوارش باتجربه انجام شود، خطر این عوارض بسیار کم می‌شود. با این حال، ممکن است برخی مشکلات مانند خونریزی یا پارگی دیواره کولون به‌وجود بیاید که معمولا قابل کنترل و درمان هستند.

عوارض احتمالی کولونوسکوپی عبارت است از:

• خونریزی جزئی از محل بیوپسی یا برداشتن پولیپ
• پارگی دیواره کولون
• واکنش به داروی آرام‌بخش
• سوزش محل تزریق وریدی داروها
• عوارض ناشی از بیماری‌های قلبی و ریوی
• التهاب آپاندیس (آپاندیسیت)

پزشکان پیشنهادی

۴.۷ (۱۸۲۶ نظر)

دکتر علی اکبر سیاری

فوق تخصص گوارش و کبد کودکان

نوبت بگیرید

۴.۷ (۱۷۰۶ نظر)

دکتر سید محسن دهقانی

فوق تخصص گوارش و کبد کودکان

نوبت بگیرید

۴.۷ (۱۱۸۶ نظر)

دکتر مرتضی آقاجان پورپاشا

فوق تخصص گوارش و کبد

نوبت بگیرید

۴.۳ (۸۰۳ نظر)

دکتر محمد تلک آبادی

فوق تخصص گوارش و کبد

نوبت بگیرید

۴.۹ (۶۸۶ نظر)

دکتر بهناز دربان

فوق تخصص گوارش و کبد کودکان

نوبت بگیرید

۴.۶ (۷۰۴ نظر)

دکتر احد اشراقیان

فوق تخصص گوارش و کبد

نوبت بگیرید

کولونوسکوپی باعث مرگ میشود؟

آزمایش کولونوسکوپی یکی از روش‌های بسیار امن برای تشخیص بیماری‌های روده بزرگ است و احتمال مرگ ناشی از آن بسیار نادر است. وقتی این عمل توسط متخصص گوارش باتجربه انجام شود، ریسک عوارض جدی مانند خونریزی یا پارگی روده بسیار کم می‌شود. رعایت نکات بعد از عمل و توجه به علائم غیرطبیعی مانند درد شدید و خونریزی باعث پیشگیری از مشکلات جدی خواهد شد.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

کولونوسکوپی روشی مطمئن و دقیق برای بررسی سلامت روده بزرگ است. قبل از انجام آن، رعایت رژیم غذایی مناسب و پاکسازی روده ضروری است. بعد از کولونوسکوپی ممکن است کمی خواب‌آلودگی و نفخ داشته‌باشید که طبیعی است. مراقبت‌های بعدی و توجه به علائم مهم کمک می‌کند عوارض نادر به حداقل برسند. اگر هر سوال یا نگرانی داشتید، حتما با پزشک متخصص خود مشورت کنید.

دکترتو مراقب سلامتی شماست!